WISKAD - pierwsza wersja MMPI (w adaptacji Choynowskiego) nie miała opracowanych polskich norm. Stosowana w Polsce była z normami amerykańskimi. W efekcie w polskich warunkach np. depresja zawsze była podwyższona.
MMPI ma opracowane normy dla młodzieży, jednak w normalnych warunkach test ten jest stosowany u osób powyżej 18 roku życia.
UWAGA: MMPI jest testem osobowości zaburzonej. Dla osób zdrowych - nie jest on zbytnio użyteczny, spada jego rzetelność.
Konstrukcja skal MMPI miała przebieg empiryczny. Przykładowo w skali schizofrenii:
|
Grupa kontr. |
Grupa schiz. |
Klucz |
|||
|
Tak |
Nie |
Tak |
Nie |
Tak |
Nie |
Lubię pisma techniczne. |
50% |
50% |
51% |
49% |
* |
* |
Gdy jestem sam słyszę dziwne głosy |
5% |
95% |
35% |
65% |
1 |
* |
Ludzie okazują mi tyle sympatii na ile zasługuję |
80% |
20% |
50% |
50% |
* |
1 |
W skali MMPI jest 566 pytań, ale tylko 350 ma charakter pytań diagnostycznych.
Wyniki surowe przeliczane są na skalę TENOWĄ T(50;10)
SKALE KONTROLNE:
Skala L (prymitywna skala kłamstwa) - 15 pytań. Wysoki wynik - oznacza duże nasilenie mechanizmów obronnych oraz brak wglądu. Jest to jedyna ze skal zbudowana racjonalnie, a nie empirycznie.
Skala F (skala „symulacji” najrzadsze cechy) - 64 pytania - skala wychwytująca przypisywanie sobie cech niezwykłych, dziwnych, skrajnych, wchodzą w tą skalę również fundamentalne przekonania religijne. Wysoki wynik w tej skali może świadczyć o dużej ekscentryczności, lub świadome zawyżanie swoich objawów i symulację.
Skala K (skala dysymulacji) - 30 pytań. Podwyższone K oznacza, że profil będzie zaniżony. Osoba z wysokim wynikiem w skali K charakteryzuje się silnymi (dojrzałymi) mechanizmami obronnymi. Mały samokrytycyzm - akceptacja siebie. Wynik niski - oznacza łatwe przyznawanie się do wad, trudności, symulację i samokrytykę.
Do obliczania profilu MMPI - wprowadzone poprawki K - poprawki na oszukiwanie, symulowanie.
WSKAŹNIK GOUGHA: F - K
Wskaźnik symulacji
Obliczany na danych surowych F - K
Na danych uzyskanych w USA:
F - K >= 9 oznacza symulację
F - K =< -11 oznacza dysymulację
W Polsce
F - K >= 14 symulacja
F - K =< -8 dysymulacja
W skali MMPI pierwsze trzy skale diagnostyczne to TRIADA NEUROTYCZNA1-2-3
Natomiast skale 6-7-8 to TRIADA PSYCHOTYCZNA.
POSZCZEGÓLNE SKALE MMPI
Skala 1: Hd - Hipochondria
Hipochondria to silna obawa, przekonanie, że jest się chorym, często skupiona na jednym organie, bez urojeń.
Na ogół hipochondria jest przypadłością ludzi po 50tym roku życia.
Osiowe objawy:
Trwałe przekonanie o chorobie
Brak akceptacji lekarskich orzeczeń i badań
Często występuje „obok” depresji - przy diagnozie ważna jest kolejność zaburzeń: czy pierwsza była depresja, czy hipochondria. Pierwszeństwo można ustalić na podstawie wywiadu, lub przy dokładnej analizie pytań.
Wysoki wynik w Hd to wskaźnik ograniczenia zainteresowań, niechęci do podejmowania aktywności, braku wiary we własny sukces, braku wiary w poradzenie sobie z chorobą.
Skala 2: D - Depresja
Skala jest dość niestabilna. W dużym stopniu zależy od chwilowego stanu osoby badanej, nie jest zaś wskaźnikiem cechy (depresyjności).
Podwyższenie w skali depresji może być pierwotne lub wtórne! Była już o tym mowa w przypadku hipochondrii.
Wysoki wynik oznacza brak pewności siebie, introwersję, zaburzenia koncentracji, uwagi, pamięci.
Bardzo różny jest zakres tematyczny pytań. Treść pytań dotyczy następujących tematów:
Subiektywne poczucie depresji (przygnębienie, poczucie niższości)
Spowolnienie psychoruchowe
Złe samopoczucie fizyczne
Otępienie psychiczne (poczucie braku energii, zaburzenia uwagi, pamięci)
Zagłębianie się w smutnych rozmyślaniach
Skala 3:Hy - Histeria
Niska rzetelność w dużej mierze wynika stąd, że w MMPI skala składa się z dwóch części, które korelują ze sobą około - 0,46. Te części to:
Skala objawów oczywistych: zawierająca pytania o objawy somatyczne.
Skala objawów subtelnych: zawierająca pytania dotyczące osobowości histerycznej i związane z funkcjonowaniem społecznym.
Podskale wyodrębnione przez Grahama:
Zaprzeczanie lękom społecznym (wysokie wyniki: ekstrawersja, ufność)
Potrzeba kontaktu interpersonalnego (wysokie wyniki: naiwna, ufna, unikanie konfrontacji)
Zmęczenie i złe samopoczucie (wysokie wyniki: słaba koncentracja, uwagi, nuda, brak zainteresowań - bez pytań somatycznych)
Skargi somatyczne
Hamowanie agresji (wysokie wyniki: zaprzeczanie wrogim impulsom, przeczulenie na punkcie traktowania jej przez innych)
Skala 4:Pp - Psychopatia
Skala ta zawiera pytania wskazujące na: osłabiony kontakt emocjonalny z otoczeniem, brak zdolności korzystania z doświadczeń, trudności z korzystaniem ze wzmocnień społecznych (tym samym słabe przyswajanie norm) i osłabienie wyższej uczuciowości.
Psychopatia jest również związana z pozytywnymi aspektami: poszukiwaniem wrażeń, aktywnością, energią.
Mechanizmy obronne związane ze skalą 4 to: racjonalizacja i acting out.
Wyniki około 60 - świadczą o nonkonformizmie i oryginalności.
Wyniki niskie - duży konwencjonalizm, uległość normom, osoby takie są godne zaufania i odpowiedzialne.
O prawdziwej psychopatii możemy mówić tylko wtedy gdy 4 jest jedyną podwyższoną skalą.
Podskale:
Konfliktów rodzinnych
Postawa wobec autorytetów. Odrzucanie standardów, wczesne kolizje z prawem, silne przekonanie o własnej nieomylności.
Niewzruszoność społeczna. Autorytaryzm, silna ekstrawersja.
Alienacja
Społeczna - wyobcowanie, samotność, obwinianie innych, samoobwinianie i brak rozwagi
Autoalienacja - poczucie braku sensu życia, depresja, poczucie winy.
Skala 5:MF - Męskości - Kobiecości
Wysoki wynik surowy świadczy o dużej kobiecości.
Niski wynik przeliczony - świadczy o dobrej identyfikacji z własną płcią.
Wysoki wynik przeliczony - świadczy o nasileniu cech właściwych dla płci przeciwnej.
Grupa kryterialna: mężczyźni o zainteresowaniach kobiecych. Grupa ta okazała się zbyt mało liczna dlatego też skonstruowano tą skalę częściowo racjonalnie (nie empirycznie) korzystając z innej skali mierzącej zainteresowanie męskie i kobiece.
Skala 6: Pa - Paranoja
Grupa kryterialna stanowiły osoby ze schizofrenią paranoidalną, paranoją i stanem paranoidalnym. Była to grupa bardzo różnorodna.
Osoby takie charakteryzuje podejrzliwość i nadwrażliwość w kontaktach międzyludzkich - jest to wspólny mianownik wszystkich schorzeń osób znajdujących się w grupie kryterialnej.
Osobowość paranoidalna - cechy charakterystyczne to: nadwrażliwość na odrzucenie, mocne przeżywanie przykrości, codzienne zdarzenia interpretuje jako przejaw wrogości świata.
Podskale:
Idee prześladowcze - przekonanie, że świat jest niebezpieczny, wrogi, ludzie nas krzywdzą, podejrzliwość, nieufność.
Przewrażliwienie - głębokie przeżywanie, osamotnienie, poczucie niezrozumienia.
Naiwność - opisuje siebie jako osobę wrażliwą o wysokich standardach moralnych, ufność.
Skala pierwsza i druga odnoszą się raczej do obwiniania otoczenia, skala trzecia raczej do idealizacji samego siebie.
Dominujący mechanizm obronny to PROJEKCJA
Wyniki 65-75: osobowość paranoidalna, nadwrażliwość, przeniesiona agresja (osoby mające coś do ukrycia, np. nieprzystosowanie seksualne)
Wyniki 55-65: osoba ufna, życzliwa z dobrym wglądem
Wyniki 34-45: nadmierna wrażliwość, brak wglądu, niska potrzeba osiągnięć.
Wyniki poniżej 35: mogą świadczyć o podobnych sprawach, co wyniki bardzo wysokie - ale przy większym nasileniu tłumienia.
Skala 7: Py - Psychastenia (zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne)
Skala, którą ustalono empirycznie była bardzo krótka i niespójna. Dołączono do niej więc pytania, które wysoko korelowały z pierwotnie ustaloną. Skala jest więc rzetelna, ale gubi kliniczność. Dla osób chorych jej rzetelność wynosi 0,71.
Psychastenia wiąże się z takimi cechami jak: ogromne trudności w podejmowaniu decyzji, wysokie samokaranie, nieokreślone poczucie winy, poczucie niższości, powściągliwość interpersonalna, natręctwa myślowe.
Występują również wtórne objawy fizjologiczne - powodowane przez lęk.
Osobowość psychasteniczna - ostrożność, przeżywanie wątpliwości, tworzenie schematów, obsesyjny perfekcjonizm, pedanteria, uległość wobec norm społecznych, ale też przenoszenie swojego perfekcjonizmu na innych * wywołuje wrogość i poczucie niezrozumienia.
Brak podskal.
Wyniki podwyższone: wskaźnik lęku, koncentracji na sobie, przeżywanie chaosu, dyskomfortu, wątpliwości, napięcia; trudności w podejmowaniu decyzji, introwersja, brak wiary w siebie, sztywność, formalizm, osoby nudne i nieśmiałe.
Mechanizmy obronne - RACJONALIZACJA, RYTUAŁY
Wyniki niskie: dobre przystosowanie, wytrwałość, dobre funkcjonowanie.
Skala 8: Sc - Schizofrenia
Grupę kryterialną stanowiły osoby ze schizofrenią. Ponieważ istnieją różne rodzaje schizofrenii, to co łączyło te osoby to niezwykłość zachowań.
Ogólna charakterystyka schizofrenii:
Podskale:
1. a. Alienacja społeczna - poczucie krzywdy, braku miłości i wrogość do bliskich.
1. b. Alienacja emocjonalna (autoalienacja) brak chęci do życia, myśli samobójcze.
2. a. Utrata władzy ego w sferze poznawczej: strach przed szaleństwem, odczuwanie myśli jako narzuconych z zewnątrz.
2. b. Utrata władzy ego w sferze woli i intencji: poczucie, że żyją z ogromnym wysiłkiem, brak zadowolenia z życia, ucieczka w marzenia, trudności z podejmowaniem decyzji.
2. c. Utrata władzy ego w sferze kontroli: brak kontroli emocji, impulsów, huśtawka emocji.
3. Dziwne doznania sensoryczne: poczucie obcości ciała, zmienianie się wrażliwości skórnej, zmiana głosu
Wysokie wyniki skali Sc:
poczucie zepchnięcia na margines, braku umiejętności interpersonalnych, trudności w kontaktach, osoba skryta, unikająca i wycofująca się.
trudny i niezrozumiały tok myślenia
dziwactwa
łatwa dezorganizacja w sytuacji stresu
problemy w oddzieleniu fikcji od rzeczywistości
wysoki lęk i wrogość
Wynik podwyższony 60-70:
Osoby twórcze, ekscentryczne, podkreślające swoją niezależność (skale F i 5 też powinny być podwyższone)
Wyniki niskie 35-30 i mniej
Submisja, poczucie zależności od autorytetów, konwencjonalizm, unikanie konfrontacji i współzawodnictwa.
Skala 9: Ma - Mania (Hypomania)
Grupa kryterialna nie były to osoby z manią, ale charakteryzowały się gonitwą myśli, nadproduktywnością, energią.
Mania jest związana z nieuzasadnionym optymizmem, zaangażowaniem się w zbyt wiele spraw.
Hypomania - ryzyko, gadatliwość, przygodne znajomości seksualne, obniżony samokrytycyzm.
Mania - bez objawów psychotycznych: zawyżenie samooceny, zniesienie zahamowań w kontaktach interpersonalnych.
Podskale:
Amoralność - ludzie postrzegani są jako nieuczciwi, egoistyczni, co skłania do odpłacania im tym samym. Tendencje machiawelistyczne, skłonność do manipulowania ludźmi.
Pobudzenie psychomotoryczne - przyspieszenie mowy, procesów myślowych, motoryki, częsta radość i ekscytacja. Niechęć do nudy, monotonii i skłonność do szokowania otoczenia.
Niewzruszoność - zaprzeczanie lękom społecznym, niecierpliwość i nietolerancja.
Inflacja ego - nierealistyczna ocena własnej osoby, brak kontroli nad własnymi dążeniami.
Osoby z manią charakteryzuje aktywność, wrażliwość, rozproszenie, poczucie wielkości, słaba kontrola impulsów, słaba tolerancja na frustrację. Ta skala jest dobrym wskaźnikiem poziomu energii.
Powyżej 70 - aktywność bezcelowa, nadmierna, gonitwa myśli.
60 - 70 - szerokie zainteresowania, osoba aktywna, z dużymi aspiracjami, przeceniająca własne możliwości i swoją wartość. Nawiązuje na ogół płytkie relacje i innymi, ma skłonność do manipulowania, a kłopoty z kontrolą emocji.
Wynik niski - osoba przygnębiona, apatyczna, bierna, o nadmiernej kontroli.
Skala 10: Si - introwersji społecznej
Skala do pomiaru dyskomfortu w kontaktach z innymi ludźmi.
Wynik wysoki - introwersja, wycofywanie się, brak zaufania do samego siebie, unikanie konfrontacji, łatwo ustępuje, dobrze realizuje się w pracy, osoba niezawodna i solidna.
Wynik niski - ekstrawersja, towarzyskość, zainteresowanie zdobywaniem władzy i pozycji. Ale ma też kłopoty z koncentracją.
Wyniki bardzo niskie - oznaczają powierzchowne i płytkie kontakty.
Podskale:
poczucie niższości - wrażliwość na krytykę, nieśmiałość
dyskomfort interpersonalny
sztywność - unikanie ryzyka, współzawodnictwa
nadwrażliwość - lubi być w centrum zainteresowania, ale duża wrażliwość na reakcje innych
nieufność
problemy somatyczne
Etapy interpretacji badania:
Postawa wobec badania, czy profil nadaje się do interpretacji, czy jest wiarygodny. Skale kontrolne i dane obserwacyjne, również wskaźnik Gougha.
Ogólny poziom przystosowania i globalna hipoteza interpretacyjna
Zachowania, symptomy, mechanizmy obronne
Etiologia zaburzeń
Rozpoznanie
Zalecenia
MMPI - A. Tarnowski Na podstawie notatek Monik Mynarskiej
6