SOCJOLOGIA POLITYKI 05.12.04

Koszty władzy:

• Koszty zakomunikowania swojej propozycji (nagrody, kary)

• Koszty wprowadzenia w życie swojej propozycji

Koszty wprowadzenia w życie propozycji osoby A wobec osoby zależą od środków, którymi osoba A operuje (nagród i kar) i od skuteczności obietnicy/ groźby.

	OBIETNICA NAGRODY	ZAPOWIEDŹ KARY
SKUTECZNA	Cel osiągnięty ale koszt poniesiony	Skuteczna groźba, nie ponosi kosztów osoba A bo B się zgodzi
NIESKUTECZNA	Nie ponoszone są dodatkowe koszty ale cel też nie został osiągnięty	Albo można zrezygnować z kary- tracę wiarygodność, albo groźba nieskuteczna- kosztem jest osoba B

Najskuteczniejsza metoda to skuteczna groźba, czyli posiadanie potencjału, wiarygodności w stosowaniu kary.

Najniższe koszty ponosi się stosując skuteczną groźbę, gdy osoba stosująca groźbę jest wiarygodna.

MOBILIZACJA POLITYCZNA I ARTYKULACJA INTERESÓW.

RUCH SPOŁECZNY- zorganizowane działanie znacznej ilości ludzi mające na celu zmianę lub powstrzymanie zmiany istotnego aspektu życia społecznego.

Cechy konstytuujące ruch społeczny:

• CELOWOŚĆ- nie może być działaniem chaotycznym, służy realizacji działań.

• ORGANIZACJA- formalna organizacja, podział ról

• TRWAŁOŚĆ- względnie trwałe, nie jest ruchem społecznym nawet najbardziej spektakularne ale epizodyczne, jednostkowe działanie zbiorowe, np. panika.

TYPOLOGIA RUCHÓW SPOŁECZNYCH

wg stosunku do aktualnej sytuacji

RUCHY WYCOFANIA	RUCHY AKTYWNOŚCI
		RUCHY REFORMATORSKIE		RUCHY ANTY-REFORMATORSKIE-
		RUCHY REWOLUCYJNE	RUCHY NASTAWIONE NA STOPNIOWE ZMIANY

RUCHY WYCOFANIA- mają jeden postulat: zostawcie nam pewną dozę wolności i pozwólcie żyć wg naszych zasad. Próbują stworzyć enklawę życia społecznego, funkcjonującą na własnych zasadach: „My nie mamy ambicji zmieniać was wszystkich ale chcemy żyć wg swoich zasad” np. sekty, ruch Hippies

RUCHY ANTY-REFORMATORSKIE- nie chcą zmieniać świata, ale chcą zastopować zmiany, np. ruch segreganistyczny. Segregacja musi zostać bo to kawałek kultury. Chcieli zamrozić status quo, np. Rodzina Radia Maryja- nie wchodźmy do UE bo to zaszkodzi Polskiej tożsamości, nie wprowadzajmy wychowania seksualnego do szkół bo to zdemoralizuje młodzież.

RUCHY REWOLUCYJNE- radykalna zmiana, myślenie zero-jedynkowe.

RUCHY NASTAWIONE NA STOPNIOWE ZMIANY- zmieniają świat na zasadzie pragmatycznej (robią tyle na ile ich stać, ile mogą).

MODELE ANALIZY:

• Ruch społeczny jako mobilizacja zasobów, analizowanie mobilizowanych zasobów, trwałości zasobów (dominuje w amerykańskiej socjologii)

• Ruch społeczny jako element budowy tożsamości (dominuje w socjologii europejskiej). Na ruchy społeczne przenosi się ciężar aktywności obywatelskiej, stają się one alternatywne dla tradycyjnych, są źródłem nowej tożsamości. Ruchy dostarczają wzorca dla własnej identyfikacji, np. ja czuję się ekologiem feministką.

PRZYCZYNY ZANIKANIA RUCHÓW SPOŁECZNYCH:

• Wypełnienie celów ruchu: te ruchy, które mają jednostkowy cel, np. protesty przeciw wojnie w Wietnamie.

• Zniechęcenie członków kształtem aktywności realizowanej przez ruch, np. ruch ekologiczny, który bierze łapówki i jakiś prawdziwy ekolog tam trafi gdy zorientuje się co się tam dzieje to odejdzie.

Ruchy społeczne działają nietypowo.

MECHANIZM ARTYKULACJI INTERESÓW(w społeczeństwie demokratycznym):

• Mechanizmy wewnętrzne: za pomocą kanałów

• Na zewnątrz: pozakanałowo, np. demonstracje, pikiety

Jan Kowalski posiada jakieś interesy, które są podobne do interesów partii B, może on za pomocą głosowania poprzeć tę partię i będzie miała władzę. Sprawować władzę tzn. decydować, wpływać na realizowanie polityki. To dla Jana Kowalskiego jest satysfakcjonujące lub nie. Jeśli ta polityka podoba się Kowalskiemu w następnych wyborach poprze te partię, a jeśli nie to wybierze inną.

Partie polityczne są sposobem artykulacji interesów obywateli. Są sposobem na realizację interesów i wpływaniem na władzę.

HISTORIA PARTII POLITYCZNYCH.

• 1etap: KOTERIA POLITYCZNA: wiek XVIII, to jest quasi-partia, całkowicie

nieformalna. Są to grupy osób oddanych jakiemuś liderowi. Ma charakter personalny, grupuje się na zasadzie „kto z kim trzyma i czego można się spodziewać po tej grupie”

• 2 etap: KLUBY POLITYCZNE: pierwsza połowa XIXw., grupuje już nie tylko ludzi

ale także ich interesy. Są to ludzie, których grupuje określony rozwój ekonomiczny, polityczny itp. Mają charakter ideowy, posiadają zaczątki form organizacyjnych, mają swoich liderów, regularne spotkania, sympatyzujące z nimi gazety.

• 3etap: PARTIE MASOWE: koniec XIXw. z powodu upowszechnienia się prawa

wyborczego. Maja sformalizowane organizacje, które mają wyraźną strukturę, hierarchię wewnętrzną. Wprowadzają kategorię członkostwa, wybierają władzę, tworzą partyjny aparat urzędniczy. Wokół partii pojawiają się jeszcze inne struktury, które mają za zadanie jeszcze silniejsze związanie wyborców z organizacją- partyjne gazety, organizacje młodzieży, różne koła.

TYPY PARTII POLITYCZNYCH

wg typu struktury organizacyjnej

MASOWE- zdobywanie dużej liczby członków, np. SPD, Partia pracy

KADROWE- działają w oparciu o dobrze zorganizowany aparat urzędniczy. Ich celem jest zdobywanie poparcia, np. Partia Demokratyczna, Partia Liberalna

wg profilu ideowego

IDEOWO-POLITYCZNE- posiadają sprecyzowaną ideologię(wizję świata), np. liberalne, komunistyczne, konserwatywne

WYBORCZE(pragmatyczne)- skupiają się na sukcesie w wyborach, tak formułują swój program aby odnieść sukces wyborczy

WODZOWSKIE- stworzone wokół charyzmatycznego przywództwa

„Lewica” i „ Prawica” stały się od XIXw. podstawową kategorią identyfikacji politycznej. Są podstawą dla alternatywnych wizji społecznych i życia społecznego.

Najbardziej prawicowe jest społeczeństwo Irlandzkie(najwięcej katolików), USA, Dania.

Najbardziej lewicowe są Włochy, Hiszpania, Francja.

GENEZA WSPÓŁCZESNYCH KONFLIKTÓW- koncepcja M. Salipset, S Rokkan

ŹRÓDŁO KONFLIKTU	ISTOTA KONFLIKTU	KLUCZOWE WYDARZENIE	KLUCZOWE KWESTIE
REWOLUCJA NARODOWA (na ile państwo ma być scentralizowane)	Centrum kontra peryferie	Reformacja i Kontrreformacja XVIw	Język lokalny czy łacina? Religia narodowa vs lokalna
		Państwo vs Kościół	Rewolucja Francuska 1789r.	Świecki vs religijny kształt państwa
	REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA	Właściciele ziemscy vs przemysłowcy	Proces uprzemysłowienia XIXw.	Protekcjonalizm vs wolny rynek, wysokość ceł
		Przemysłowcy vs robotnicy	Rewolucje w Rosji 1917r.	Lojalność wobec państwa vs internacjonalizm

Przykłady:

Centrum vs. peryferie: Unia Chrześcijańsko-społeczna CSU w Bawarii bardzo podkreśla swoja lokalność, nie połączyła się z CDU. Regionalne partie w Walli i Szkocji

Państwo vs Kościół: wizja państwa Unii Pracy(każda oznaka religijna w urzędach, instytucjach to zaprzeczenie świeckości państwa) vs wizja państwa Ligi Polskich Rodzin(nie ma państwa Polskiego bez katolicyzmu)

Właściciele ziemscy vs. przemysłowcy: rywalizacja stanów pn. i pd. W USA

Przemysłowcy vs. robotnicy: Partia Konserwatywna(reprezentuje wyższe warstwy) vs.Partia Pracy w Wielkiej Brytanii

R. MICHELS: niemiecki socjolog XXw. Stwierdził: „Każda struktura społeczna podlega oligarchizacji, podlega tym, którzy mają mandat polityczny- przewagę. W przypadku partii oznacza to, że wszystkie decyzje są podejmowane przez większą grupę liderów. Dla liderów najważniejszą sprawą jest ochrona i umocnienie swojej pozycji.”- punk widzenia zależy od punktu siedzenia.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE OLIGARCHZACJI:

• Niekompetencje szeregowych członków partii w zakresie kierowania, funkcjonowania organizacji.

• Apatia szeregowych członków: tylko wybierają takich liderów, którzy jak sądzą będą ich dobrze reprezentować.

Spółdzielnie: zakulisowe porozumienie wyboru liderów.

KRYZYS WSPÓŁCZESNYCH PARTII POLITYCZNYCH(masowych):

• 
  
  
  Spadek ilości członków Gwałtowny spadek przychodu składek partyjnych. Coraz większą rolę mają wpłaty od sponsorów, sympatyków Partie tracą na znaczeniu jako ogniwa pośredniczące pomiędzy wyborcą a realizowaną polityką.

• Coraz większą rolę zaczynają odgrywać partie „jednego problemu” zorganizowane wokół charyzmatycznego przywódcy.

• Wyborcy zainteresowani polityką wybierają raczej nowe ruchy społeczne, oparte na bezpośredniej aktywności obywateli oraz Internet

• Wyborcy niezainteresowani polityką ograniczają się do przekazu telewizji

Rola LOBBY (grup nacisku): sprowadza się do wpływania na rząd, parlament i inne ciała decyzyjne. Nie biorą udziału w bezpośredniej grze o władzę, oni wpływają na decyzje tak aby były realizowane zgodnie z ich interesami. Podstawową dyrektywą działania grup nacisku jest zdobycie informacji istotnych z punktu widzenia reprezentowanych interesów., uruchomienie działań mających na celu zabezpieczenie tych interesów np. przez bezpośredni kontakt z decydentami.

GŁÓWNE GRUPY INTERESU:

• Grupy biznesowe- reprezentują określoną sferę gospodarczą np. lobby tytoniowe, faramaceutyczne, IT

• Grupy konsumenckie- np. Federacja Konsumencka

• Grupy reprezentujące pracobiorców- np. związki zawodowe

• Grupy ideologiczne- chodzi im o poważną wizję rzeczywistości w sensie ideowym, np. Rodzina Radia Maryja, Moral Majority

• Grupy reprezentujące mniejszości etniczne- np. lobby żydowskie, polskie

• Grupy zajmujące się pojedynczą kwestią- np. National Rifle Association(walczą o wolny dostęp do broni)

---