51. ZAPALENIE UCHA
PRAKTYKA BYDŁO
Zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego, ucha środkowego i wewnętrznego
Zakażenie droga hematogenną, z otoczenia lub przez trąbkę Eustach., drobnoustrojami saprofitycznymi lub ropotwórczymi, które niekiedy przebiega z silnymi zaburzeniami stanu ogólnego, upośledzeniem zdolności słyszenia i/lub zmysłu równowagi (otitis media, interna, externa)
Często występuje u cieląt, niekiedy jest problemem w skali stada. W określonych grupach chorują nawet 10-20% zw., zazwyczaj w ciągu pierwszych 3 tygodni od wprowadzenia do budynku. Niekiedy pojawia się dopiero u zwierząt jednorocznych. Czasem może się zdarzyć u dorosłych.
W trakcie chorób cieląt przebiegających z septikemią może dojść do zasiedlenia ucha wewnętrznego bakteriami ropotwórczymi na drodze hematogennej, któremu zazwyczaj towarzyszy ograniczone zapalenie opon mózgowych. U utrzymywanych grupowo cielęta i młodych buhajów do zakażenia dochodzi przez trąbkę Eustachiusza (w związku z zakażeniem górnych dróg oddechowych spowodowanych przez mleko od krów z mastitis wywołanym mykoplazmami) lub przy przechodzeniu na karmę suchą. Inną możliwością jest zakażenie wskutek obustronnego ssania małżowin usznych. U zwierząt we wszystkich grupach wiekowych dochodzi niekiedy do ciężkich zapaleń ucha wskutek zanieczyszczenia przewodu słuchowego (kurz, kłosy traw) lub infestacji przewodu słuchowego przez pasożyty i związanego z tym świądu. Drobnoustroje w otitis: Pseudomonas sp., A.pyogenes, E.coli. Heamophilus sommus, F. Necrophorum.
Zakażenie drogą otogenną: okresowy lub ciągły wypływ z ucha - płynna szaro-brązowa wydzielina o stęchłym zapachu lub o konsystencji: gęstej ropy o zabarwieniu żółtozielonym i cuchnącym zapachu. Niekiedy wysięk można stwierdzić tylko poprzez ucisk ucha u jego podstawy
Zakażenie przez trąbkę Eustachiusza: często zajęte oboje uszu. Ropotok dopiero po przebiciu błony bębenkowej. Ucho zwisa. Brak ruchu małżowiny w reakcji na dźwięk. Często występuje porażenie nerwu trójdzielnego wskutek objęcia go procesem zapalnym z puszki bębenkowej. Objawia się to opadnięciem górnej powieki i wargi.
Miejscowe działanie drażniące objawia się również potrząsaniem głową, ocieraniem uchem i/lub łzotokiem. W przypadku zajęcia błędnika głowa po stronie chorej trzymana jest niżej, a przy obustronnym procesie jest opuszczona.
Ciężkie zapalenie ucha środkowego powoduje:
zaburzenia równowagi (postawa z szeroko rozstawionymi nogami, niezbornym chodem, ruchami maneżowymi lub zaleganie na chorej stronie)
zaburzenia stanu ogólnego, apatia, gorączka, braku apetytu, wychudzenia.
Na infekcję wstępującą od trąbki Eustachiusza wskazują; zapalenie spojówek, łzotok, wypływ z nosa, utrudnienia w przełykaniu, kaszel
Na opadnięcie przez pasożyty, obecność ciała obcego lub,,obsysasnie ucha”: wskazują: świąd, zanieczyszczenie, pokrycie strupami małżowiny usznej
ROZPOZNANIE:
objawy ogólne i miejsce
otoskopia
endoskopowe badanie gardła (trzeba jednocześnie przepłukać zewnętrzny przewód słuchowy), Jeżeli wysięk lub płyn płuczący wypływa z gardłowego ujścia trąbki słuchowej, co z reguły wywołuje odruch połykania) lub z nozdrzy, świadczy to o perforacji błony bębenkowej i zapaleniu ucha środkowego.
Zapalenie ucha i zaburzenia równowagi-niepomyślne
Leczenie:
porażenie małżowiny i ukośne trzymanie głowy - leczenie miejscowe i ogólne
proces obejmuje tylko zewnętrzny przewód słuchowy- tylko miejscowe
Następstwem przechorowania może być trwałe porażenie nerwu twarzowego
Umieścić pacjenta na oddzielnym stanowisku
oczyścić małżowinę i przewód słuchowy (długie kleszczyki naczyniowe z ligniną lub elastyczne waciki uszne) później przepłukać za pomocą cienkiego wężyka płynem fizj o temp ciała, 3% wodą utlenioną lub roztworem chlorheksydyny. Po zlewarowaniu płynu i osuszeniu ucha zaopatrzyć roztworem wodnym antybiotyku o szerokim spektrum działania a w przypadku ostrego zapalenia z dodatkiem sterydu. Czynność powtarzać do ustąpienia objawów ogólnych, co 1-2 dni
Parenteralnie antybiotyki; amoksycylina, kanamycyna, polimyksyna, neomycyna, linkomycyna, spektynomycyna, oksytetracyklina lub enrofloksacyna.
Założyć pęta na kończyny miedniczne- zapobiega drapaniu.
PRAKTYKA KONIE:
Zapalenie ucha zewnętrznego
Jest to zapalenie nabłonka zewnętrznego przewodu słuchowego. Występuje w związku z obecnością ciał obcych bądź pasożytów. Ropny wypływ z zewnętrznego przewodu słuchowego nasuwa podejrzenie zapalenia ucha środkowego. Gdy mamy doczynienia z otitis externa e przebiegu którego tworzą się strupy w wydzielinie można znaleźć świerzbowca Psoroptes. Leczenie: oczyszczenie ucha i podanie maści z akarycydem.
Zapalenie ucha środkowego/ wewnętrznego:
może być spowodowane: infekcja bakteryjną (najbardziej pierwotne),wirusową, grzybiczą oraz pasożytami, nowotworami, zaburzeniami ukrwienia, chorobami układu immunologicznego i chorobami demielinizującymi.
Zakażenie bakteryjne może powstać na drodze hematogennej lub jako przeniesienie procesu z ucha zewnętrznego lub worka powietrznego.
OBJAWY I ROZPOZNANIE:
Nagromadzenie wydzieliny
zapalne procesy wytwórcze
zapalenie sąsiadujących struktur kostnych (puszka bębenkowa) lub osteoartropatia stawu skroniowo-gnykowego.
Ból podczas jedzenia (wywołany zapaleniem)
zwyrodnienie stawy skroniowo-gnykowego spowodowane ciągłym ruchem języka -RTG i badanie endoskopowe worków powietrznych
Złamania w okolicy części skalistej i cienkościennej puszki bębenkowej - następstwo obciążania zwyrodniałego lub nawet usztywnionego stawy skroniowo-gnykowego.
Łagodne zapalenie - podczas jazdy: konie potrząsają głową, ocierają uszami o przedmioty, wrażliwość na dotyk u podstawy ucha.
Zaburzenia nerw zazwyczaj wywołane uszkodzeniem nerwu przedsionkowo-ślimakowego i nerwu twarzowego: oczopląs (pierwsze dni), przekrzywienie głowy, zaburzenia koordynacji(po 2-3 tygodniach)
Centralne porażenie nerwu twarzowego bez udziału części pośredniej: asymetria, warg i nozdrzy, nagromadzenie pokarmu w kieszonce policzkowej po stronie chorej, ślinotok, zwisające ucho, niezupełne zamknięcie powiek.
Centralne uszkodzenie nerwu twarzowego z udziałem część pośredniej: dodatkowo zaburzenie w unerwieniu gruczołu łzowego ( keratoconjunctivitis sicca) i ślinianki
Centralne porażenie nerwu twarzowego często łączy się z uszkodzeniem nerwu przedsionkowo-ślimakowego.
Zburzenia neurologiczne mogą być powodowane gromadzeniem się wydzieliny w uchu środkowym lub wewnętrznym. Czasami można ją zobaczyć na RTG.
RTG -ciężkie, bo w potrzebne jest dokładne symetryczne ukazanie obu stron, a to wymaga poddania konia znieczuleniu ogólnemu.
Endoskopia worków powietrznych- oglądamy cześć rylcowo-gnykową i bębenkową, zwyrodnienie stawu skroniowo-gnykowego spowodowane chronicznym zapaleniem ucha środkowego i wewnętrznego.
Tympanocenteza( w znieczuleniu ogólnym płucze się jamę bębenkowa sterylnym, fizjologicznym roztworem NaCl - popłuczyny fizjologiczne; przejrzyste, bezkomórkowe, bez białka, bakterii patogennych, grzybów. Zmieniony punktat wskazuje na zapalenie ucha środkowego
Scynygrafia kości - bardzo czuły test pozwala na określenia przemian metabolicznych w kości. Umożliwia rozpoznanie zmian w procesie przebudowy kości jeszcze przed zmianami w RTG.
Tomografia komputerowa - uwidacznia zmiany w kościach i strukturach miękkich głowy
(ucha i otaczających struktur) Umożliwia postawienie pewnego rozpoznania i dokładnego rokowania.
Leczenie i rokowanie:
nagromadzenie wydzieliny w uchu środkowym i wewnętrznym(?) - podanie antybiotyku przez kilka dni. Dodatkowo NLPZ lub steryd
przy schorzeniach stawu skroniowo-gnykowego, jego obciążenie może być zredukowane przez częściową resekcję części środkowej (rylcowej) gałęzi spełniającej rolę aparatu podwieszającego kość gnykową do wyrostka rylcowa tego kości skroniowej.
Wyodrębnione zapalenie ucha środkowego/wewnętrznego bez uszkodzenia nerwów bądź przy wyraźnym ustępowaniu objawów nerwowych w przeciągu pierwszych dwóch tygodni leczenia antybiotykami - rokowanie pomyślne
zmiany kostne lub leczenie antybiotykami nie przynosi poprawy -rokowanie niepomyślne.
52. Porażenie nerwu trójdzielnego u konia
Nerw trójdzielny (V) jest nerwem mieszanym- czuciowo-ruchowym. Składa się z trzech gałęzi: nerwu ocznego (n. opthalmicus), n. szczękowego(n.maxillaris), n. żuchwowego (n. mandibilaris)
etiologia:
nowotwory lub guzy innego pochodzenia w okolicy mostu, urazy czaszki, tętniak w okolicy przebiegu nerwu, wyjątkowo przy złamaniach i nakostnieniach żuchwy, zapalenie mózgu i opon mózgowych
patogeneza:
ucisk, uraz
objawy:
Porażenie wszystkich trzech gałązek: znieczulenie całego obszaru unerwienia przez nerw V i niemożność żucia
Porażenie nerwu ocznego: znieczulenie skóry czoła aż do uszu, powiek oraz rogówki oka. Zanika odruch zamykania oka po podrażnieniu rogówki, jak również wciągania i skręcania gałki ocznej oraz wypadania trzeciej powieki. Ponadto nerw oczny zawiera w sobie gałązkę unerwiającą gruczoł łzowy (n. łzowy - n.lacriamalis), dlatego następuje zahamowanie wydzielania tego gruczołu i wysychanie rogówki, co przy drażnieniu przy braku odruchu powiekowego łatwo prowadzi do zapalenia rogówki, jak i spojówki oka.
Porażenie nerwu szczękowego: znieczulenie skory grzbietu nosa i zachyłka nosowego, nozdrzy, wargi górnej, podniebienia, przegrody nosowej oraz miazgi zębowej, dziąseł i błony śluzowej zatoki szczękowej
Porażenie nerwu żuchwowego (obustronny): ustanie ruchu mięśni żwacza i skroniowych, wypadnięciem języka oraz opadnięciu żuchwy. Jednostronne porażenie: przesunięcie otworu ustnego na stronę porażoną i niedomykanie żuchwy po tejże stronie. Między zębami a policzkiem strony porażonej gromadzi się karma. Po dłuższym czasie zanik mięśni (żwaczowego i skroniowego) po stronie porażonej.
Leczenie: Z uwagi na to, że może powstać zachłystowe zapalenie płuc w związku z trudnościami w połykaniu należy zwierzę odżywiać przez sondę. Przy urazowym uszkodzeniu nerwu można się spodziewać wyleczenia po dwóch lub więcej tygodniach. Innego pochodzenia zapalenia nerwu, nie rokują pomyślnie zwłaszcza towarzyszące zapaleniu mózgu. U małych zwierząt stosuje się masaże mechaniczne lub elektryczne (?), witaminy z grupy B oraz kokarboksylazę.
rozpoznanie: u koni należy różnicować z tężcem (charakterystyczny szczękościsk) oraz z mięśniochwatem enzootycznym. Należy wykluczyć złamanie żuchwy lub utkwienie ciała obcego. Znane u człowieka nerwobóle nerwu trójdzielnego (neuralgia nervi trigemini) występują również u koni. U koni występuje nadwrażliwość obszarów zaopatrywanych przez ten nerw, co objawia się niespokojnym potrząsaniem głową i pocieraniem wargami o różne przedmioty.
53. Programy rozpoznawcze do okresowych badań stad BYDŁO Profil metaboliczny po porodzie i w czasie laktacji: Rozpoznanie zaburzeń metabolicznych w stadach krów opiera się o cały zespół badań diagnostycznych, których ważnym elementem jest oznaczenie wskaźników biochemicznych krwi, składających się na profil metaboliczny. Programy diagnostyczno-profilaktyczne obejmują także analizy laboratoryjne treści żwacza, mleka, moczu, analizę dawek pokarmowych Służą one do wykrywania nawet subtelnych odchyleń od norm wartości badanych parametrów. Pozwala to wyeliminować zagrożenia zdrowia zwierząt jeszcze przed pojawieniem się klinicznych objawów chorobowych, zaburzeń rozrodczości i spadku wydajności mlecznej W wykrywaniu schorzeń metabolicznych na poziomie stada interpretacja wyników badań laboratoryjnych i testów jest odmienna niż w przypadku diagnozowania pojedynczej sztuki. Interpretacja badań laboratoryjnych i szybkich testów w oparciu o stado polega na określaniu sub-prób i zawężanie liczby oznaczanych wskaźników Na podstawie oznaczonych parametrów biochemicznych krwi można wnioskować o stanie zdrowia zwierząt i ich metabolizmie oraz o poprawności stosowanego żywienia. Ukierunkowane badania (oznaczane parametry, stan fizjologiczny) w poszczególnych przypadkach pozwalają wykryć schorzenia metaboliczne w postaci subklinicznej, unikając ryzyka rozwinięcia się pełnych objawów chorobowych w stadzie. W aspekcie ekonomicznym pozwala to uniknąć brakowania z hodowli krów o najlepszych cechach produkcyjnych Badania:
KONIE - BADANIA NASTAWIONE NA PLODNOŚC:
|
|
53. Porażenie nerwu twarzowego u koni-(e,p,o,l r )
Nerw VII albo pośrednio-twarzowy należy do nerwów mieszanych. Jest nerwem ruchowym jest dla mieśni warg, policzka, powiek, małżowiny usznej, nosa, a czuciowym dla 2/3 części przednich języka.
PRZYCZYNY
uszkodzenie powodują zwykle czynniki mechaniczne. Mogą to być silniejsze uderzenia, brutalne szarpanie konia za uszy, upadki i wstrząśnienia mózgu
może nastąpić po przeziębieniu np. w czasie transportu
może powstać w skutek przeniesienia się stanu zapalnego np. przy ropnym zapaleniu ślinianek, ucha środkowego, przy ropniach węzłów chłonnych, przy zołzach, przy nowotworach i przerzutach ropnych z odległych narządów
OBJAWY:
przy jednostronnym porażeniu wszystkich gałązek znikają po chorej stronie ruchy dowolne i mimowolne
następuje wiotki opad małżowiny usznej,
ustanie mrugania,
trwałe niezamykanie oka i zanik odruchu powiekowego przy zachowanych odruchowych ruchach gałki ocznej i wypadaniu trzeciej powieki po dotknięciu rogówki, łzotok, zmętnienie rogówki
zwężenie i wydłużenie otworu nosowego i jego wydłużenie oraz nieruchome ustawienie skrzydełka nosa
opada kąt ust, następuje skośne ustawienie otworu ustnego, lekkie wypadanie języka, miedzy zębami trzonowymi a policzkiem gromadzi się karma
trudności w pobieraniu karmy i wody
czasem w początkowym okresie zapalenia n twarzowego nadwrażliwości na dotyk skóry twarzy, rytmiczne przykurcze i drżenia włókienkowe.
Przy porażeniu jednostronnym zwierze przy pobieraniu paszy zanurza stronę porażona głębiej w karmie, przy obustronnym zanurza otwór ustny głęboko w karmie
LECZENIE:
Miejscowe masowanie mięśni twarzy i muszli ucha
Witaminy z grupy B(również B12)
Kokarboksylaza
ROKOWANIE:
Ostrożne lub niepomyślne, w przypadkach ośrodkowego porażenia nerwu twarzowego. Pomyślne przy porażeniu obwodowym , zwłaszcza gdy przyczyną jest dający się usunąć guz lub ropień
54. Postępowanie w hypowolemii koni
Z cyklu przewodnik po intensywnej terapii koni dorosłych-wyklady
Patognomoniczne objawy hypowolemii:
Tachykardia
P O2 żylne < 32mmHg
Poziom kwasu mlekowego>1,4 mmd/l
Wzrost PCV
Żyła jarzmowa słabo wypełniona
Dawka uderzeniowa krystaloidów ml/kg tak szybko jak to możliwe.
Dawka uderzeniowa 10% pentastarch 10-15 ml/kg (hydroksyetyloskrobia);
10% hetastarch 10ml/kg
Roztwór hipertoniczny soli (nie podawać źrebiętom) musi być poprzedzony przynajmniej połową dawki krystaloidów. Zwykle połowa dawki uderzeniowej a później się zastanawiamy
Utrzymanie zapotrzebowania dobowego konia nie przyjmującego płynow wynosi 2,5 ml/kg/h
W przupadku refleksu, biegunki, obfitych potów doliczyc straty wody do zapotrzebowania/
55. Zasady leczenia arytmii u koni
Tachyarytmia komorowa> 100 uderzeń/ min
prokainamid 1 mg/kg/ min i.v. nie więcej niż 20 mg/kg
siarczan magnezu 2-5mg/kg/min nie więcej niż 50mg/kg dawki całkowitej
Bradykardia zatokowa, blok AV IIIº
Należy sprawdzic hyperkaliemię
Atropina 0,005-0,1 mg/ kg
Tachykardia nadkomorowa>150 uderzeń/min
Digoxin 0,002 mg/ kg i.v.
Propranolol 0,03-2 mg/kg i.v.
56. Zasady wyrównywania hypo i hypekaliemii
Hyperkaliemia
(objawy) lub >7,0 mmol/l glukonian wapnia 40% 0,5 ml/kg i.v. przez 10 min
50%dekstroza lub roztwor glukozy 2ml/kg i.v. ponad 5 min z insulinowym bolusem 0.1 ml/kg
Przy braku poprawy- dwuwęglan sodowy 1-2 mEq i.v. przez 15 minut
Brak objawów lub K< 7,0 mmol/l diureza z około 5 ml/ kg/g Ringera z mleczanami; możliwe 1mg/kg furosemidu jeśli koń jest prawidłowo perfundowany
Hypokaliemia
Zawsze podawać K w kwasicy nawet przy normalnym poziomie lub przy nieznacznej hipokaliemii;
nigdy nie podawac wiecej niż 0.5 mmol/kg/h
K<2.5 mmol/l dać 77 ml 20% KCL na 5 l wlewu i 0,1-0,2g/kg per os
K<2,9 podać 58 ml 20% KCl i 0,1-0,2g/kg per os
K<3,2 podać 39 ml KCl ; per os nic
K<3,5 podać 19 ml do wlewu
Przy braku rezultatów suplementowa Mg aż do hipermagnezemii