Pyt. 45 Trudności, z którymi borykają się uczniowie przy pisaniu wypracowań (artykuł p. Głoskowskiej)
Trudności, z którymi borykają się uczniowie w czasie opanowania sztuki pisania wypracowań:
1. Przejście z mowy sytuacyjnej i dialogowej charakterystycznej dla dziecka na sformalizowany język pisany:
• Przekształcanie zadania mówionego na zdanie pisane,
• Włączenie w obręb zdania pisanego elementów informujących o sytuacji, której wypowiedź dotyczy,
• Zamiana intonacji zdania mówionego na interpunkcyjne odpowiednik w piśmie,
• Uzupełnianie dłuższej wypowiedzi pisemnej składnikami niezbędnymi do dokładnego zrozumienia przez odbiorcę nieuczestniczącego w sytuacji mówienia,
• Przekształcanie dialogu na spójną wypowiedź kilkuzdaniową - osiąganie zwięzłości.
2. Włączanie do wypracowań dodatkowych elementów, które są odstępstwem od wymogów formalnych określonych form stylistycznych.
3. Niezrozumienie istoty określonych form stylistycznych (akcja w opisie, brak związku przyczynowo‐skutkowego w opowiadaniu itd.).
Bardzo ważną kwestią przy pomaganiu dzieciom w pisaniu wypracowań jest dostosowanie pracy do poziomu możliwości i wymagań szkolnych. Opanowanie umiejętności redagowania wypowiedzi pisemnej jest procesem i na ogół przebiega etapowo. Trudno jest te etapy precyzyjnie wskazać i określić ze względu na bardzo zróżnicowane możliwości i predyspozycje poszczególnych dzieci.
Pyt. 46 Rodzaje ćwiczeń w czytaniu: ( notatki )
I KLASYFIKACJA:
Celem ćwiczeń w czytaniu jest opanowanie umiejętności czytania głośnego i cichego, doskonalenie tempa i techniki czytania oraz zrozumienia czytanego tekstu. Umiejętności te warunkują powodzenia szkolne ucznia.
Uczniów dyslektycznych nie należy zmuszać do głośnego czytania ani przywiązywać uwagi do nadmiernego pięknego czytania; znacznie ważniejsze jest wykształcenie zdolności czytania ze zrozumieniem. Tym celom mają służyć ćwiczenia w czytaniu.
RODZAJE ĆWICZEŃ W CZYTANIU:
Czytanie całościowe sylab i wyrazów - do ćwiczeń w czytaniu całościowym służą takie pomoce jak: rozsypanki sylabowe i wyrazowe, dobieranki, zagadki, loteryjki sylabowe, wyrazowe, obrazkowo-sylabowe, obrazkowo - wyrazowe oraz rebusy.
Istnieje kilka sposobów posługiwania się loteryjką:
- nauczyciel eksponuje wzrokowo wyraz lub sylabę, dzieci czytają cicho lub głośno, i układają na planszy pod właściwym obrazkiem
- nciel wypowiada sylabę lub wyraz, dzieci wskazują odpowiednie miejsce na planszy i otrzymują nakrywki.
- dzieci same dobierają sylaby i wyrazy do właściwych obrazków.
Czytanie wyrazów, zdań i tekstów sylabami - ćwiczenia te utrwalają umiejętność analizy sylabowej wyrazów i kształtują syntezę sylab w wyrazach. Przygotowują dzieci także do pisania z pamięci i ze słuchu. Czytając wyrazy z podziałem na sylaby dzieci mogą oddzielać poszczególne sylaby kreskami lub łukami. Można również uderzać w czasie czytania dłonią lub ołówkiem o stół. W początkowych ćw najpierw czyta nauczyciel, demonstrując określony sposób zaznaczania sylab, następnie nauczyciel czyta a dzieci śledzą tekst, wykonując te same czynności, wreszcie dzieci czytają samodzielnie, wydzielając sylaby słuchowo i ruchowo.
Czytanie sylab i wyrazów w krótkich ekspozycjach - czytanie to służy doskonaleniu i automatyzacji procesó analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej w łącznym czytaniu sylab i wyrazów oraz kształtowaniu gotowości pamięci.
Czytanie naprzemienne sylab, wyrazów i zdań
Czytanie na przemian z dzieckiem może przebiegać w różny sposób :
- czytanie sylabami na przemian z dzieckiem (jedną sylabę czyta uczeń, drugą nauczyciel itd.)
- czytanie kolejnych wyrazów na przemian z dzieckiem lub czytanie przez ucznia tylko wybranych, określonych wyrazów,
- czytanie na przemian większych partii tekstu,
- czytanie na przemian całych zdań.
Można także przeczytać kilka pierwszych zdań, aby zaciekawić treścią, Na koniec dziecko powinno samodzielnie przeczytać tekst.
Czytanie selektywne głośne i ciche:
Czytanie selektywne może być prowadzone w formie głośnego czytania tylko wybranych przez nauczyciela liter, sylab lub wyrazów, zawierających określone trudności. W cichym czytaniu selektywnym dzieci podkreślają wybrane elementy wyrazów lub całe wyrazy, następnie głośno je odczytują.
Czytanie z przesłoną:
Na pierwszym etapie czytania z przesłoną dzieci, które potrafią już czytać niektóre sylaby, mogą odczytywać sylaby w okienku, a po opanowaniu czytania wyrazów - całe wyrazy. Na drugim etapie dzieci czytają wyrazy, przy czym zaczynają od odczytywania kolejnych sylab w krótkich ekspozycjach, po nich następuje krótka ekspozycja całego wyrazu w okienku, po której powinna wystąpić synteza sylab (odczytanie wyrazu). Następnie eksponuje się dziecku całe wyrazy, w przypadku trudności w odczytaniu pomaga się poprzez płynne odsłanianie stopniowo kolejnych sylab wyrazu. Na trzecim etapie stosuje się częściową przesłonę w czytaniu tekstów w celu wyrobienia umiejętności wzrokowego śledzenia całych linii tekstu. Tempo przesuwania przesłony ma być dostosowane do tempa czytania dziecka.
Dla niektórych dzieci stosowanie przesłony stanowi utrudnienie zadania, innym natomiast może je ułatwić. Wydaje się, że można stosować przejściowo tę formę ćwiczeń, lecz należy podchodzić do niej z dystansem, bacznie obserwując osiągane efekty.
Czytanie chóralne:
Czytanie chóralne stosuje się wtedy, gdy dzieci już dość dobrze czytają oraz gdy poziom umiejętności czytania w grupie jest wyrównany. Zaleta czytania chóralnego to zachowanie pewnej anonimowości, która chroni dziecko przed kompromitacją oraz sprzyja redukowaniu lęku przed głośnym czytaniem i związanego z nim napięcia emocjonalnego.
Ćwiczenia w rozumieniu treści:
Od początku we wszystkich zajęciach związanych z czytaniem należy zwracać uwagę na rozumienie treści czytanych wyrazów, zdań i tekstów, aby zapobiec mechanicznemu czytaniu Kształtowaniu umiejętności czytania ze zrozumieniem sprzyjają następujące formy ćwiczeń :
- dobieranki obrazkowo - wyrazowe
- rozwiązywanie zagadek tekstowych z obrazkiem, który dziecko dostaje po odgadnięciu musi dopasować do niego odpowiedni wyraz napisany na kartoniku
- loteryjki obrazkowo - wyrazowe
- domina obrazkowo - wyrazowe
- tworzenie zestawów tematycznych i rodzin wyrazów pokrewnych
- rozsypanki zdaniowe
- dobieranie zdań do treści obrazków (i odwrotnie)
- dobieranie lub układanie zdań opisujących historyjki obrazkowe
- dobieranie wyrazów parami (np. osoby działające i ich czynności, przedmioty i ich cechy itp.)
- dobieranie odpowiedzi do pytań
- wykonywanie pisemnych poleceń itp.
Sprawdzanie poprawności rozumienia tekstów realizuje się poprzez stawianie pytań lub wydawanie poleceń dotyczących tekstów, a także za pomocą specjalnie skonstruowanych testów. Pytania mogą dotyczyć osób występujących w tekście, ich cech i czynności, motywów działania, czasu i miejsca akcji itp. Polecenia natomiast zawierają takie zadania, jak : wskazanie ważnego pod jakimś względem fragmentu tekstu, wyjaśnienie tytułu, streszczenie opowiadania.
II KLASYFIKACJA:
Na umiejętność czytania składają się takie procesy jak:
- technika czytania
- technika rozumienia czytanego tekstu
Rodzaje ćwiczeń w czytaniu:
Ćwiczenia elementarne mające na celu opanowanie techniki czytania.
Stosowanie metody analityczno-syntetycznej przyzwyczaja dziecko do czytania całych wyrazów, a jednocześnie zwraca uwagę na elementy, ponieważ uczy wyodrębniać te elementy z całości i tworzyć z nich nowe wyrazy. Jeżeli dziecko ma kłopoty z analizą i syntezą wyrazów i zdań, nauczyciel powinien prowadzić bardziej złożone ćwiczenia w analizie i syntezie wyrazów.
1. Przekształcanie wyrazów przez ścieranie i dopisywanie liter. Nauczyciel pisze na tablicy sylabę lub literę i poleca uczniowi dopisać tylko sylabę lub literę, aby powstał wyraz.
2. Układanie wyrazów z rozyspanek literowych lub sylabowych. Nauczyciel wskazuje kolejno litery, z których ma być zbudowany wyraz, dzieci podają jaki to wyraz.
3. Utworzenia wyrazu z pierwszych liter nazw przedmiotów przedstawionych na obrazkach.
4. Stosowanie loteryjek, np. w jednej kopercie dziecko ma kartoniki z wyrazami, a w drugiej obrazki owoców i warzyw. Musi oddzielnie ułożyć owoce i warzywa i dobrać podpisy do obrazków
5. Ćwiczenia z wykorzystaniem alfabetu ruchomego, rozsypanek wyrazowych, zdaniowych i sylabowych.
6. Czynności w zakresie wdrażania do czytania całymi wyrazami, a także dotyczące głośnego czytania jednostkowego, chóralnego. Przed rozpoczęciem czytania nowego tekstu należy z dziećmi analizować nowe wyrazy, aby potem uniknąć składania liter.
B. Ćwiczenia wdrażające do czytania ze zrozumieniem.
1. Czytanie krótkich tekstów z tablicy i opowiedzenie ich
2. Układanie rozsypanek wyrazowych, sylabowych, literowych i zdaniowych.
3. Rysowanie obrazków na podstawie fragmentu tekstu przeczytanego z elementarza
lub pisemka dziecięcego.
4. Ćwiczenia w formie zabawy polegającej na tym, że dzieci otrzymują napisy na
kartkach papieru i odczytują je cicho - ćwiczenia w cichym czytaniu ze zrozumieniem
5. Nauczyciel rozdaje dzieciom paski papieru z umieszczonymi na nich imionami
i nazwiskami uczniów w klasie, otrzymaną wizytówkę z nie swoim imieniem odnoszą
pod właściwy adres jako listonosz.
Pyt. 47 Sposoby opracowania tekstów czytanek: ( moje notatki z ćw)
ETAPY OPRACOWANIA CZYTANEK:
Przygotowanie do czytania(odbierania) tekstu
Ćwiczenia stosowane na tym etapie:
Rozmowa - przypomnienie poznanych już wiadomości, ich uporządkowanie, uświadomienie braków i potrzeby ich uzupełnienia
Swobodne wypowiedzi - uporządkowanie i pogłębianie posiadanych już wiadomości
Wyjaśnienia
Omawianie obrazów tematycznie związanych z treścią utworu
Wycieczki i spacery - bezpośrednie zetknięcie z przedmiotem, zjawiskiem, obiektem, instytucją, zajęciami ludzi etc.
Nieznane wyrazy lub zwroty - ich omówienie (przed lub po przeczytaniu tekstu - nigdy w trakcie czytania)
Czytanie tekstu:
Może być przeprowadzone w następujący sposób:
Wzorowe czytanie nauczyciela
Wzorowe czytanie ucznia, przygotowane pod kierunkiem nauczyciela
Samodzielne zapoznanie się z tekstem na lekcji w toku cichego czytania
Indywidualne przygotowanie czytanki przez dzieci w domu
Odtworzenie z taśmy magnetofonowej słuchowiska
Czytanie z podziałem na role
Omawianie czytanek:
W skład tego etapu wchodzą ćwiczenia:
** Oparte na analizie tekstu (wybiórczo traktuje pewne treści)
Nawiązywanie treści czytanki do przeżyć, doświadczeń dzieci
Ustalenie czasu i miejsca akcji
Wyodrębnienie obrazów lub wydarzeń
Wyodrębnienie postaci głównych i drugoplanowych, próba charakterystyki
Opis, opowiadanie
Wyszukiwanie charakterystycznych fragmentów
Wyszukiwanie w innych czytankach podobnych lub różnych postaci
Czytanie z podziałem na role
** Oparte na syntezie tekstu (odtwarzanie treści utworu poprzez pyt. Dziecko opowiada swoimi słowami)
Podział czytanki na logiczne części
Układanie planu
Streszczenie
Ilustrowanie czytanki rysunkiem
Wyodrębnienie myśli przewodniej
Nadanie czytance innego tytułu
Wykorzystanie treści omówionych w czytance - różnego rodzaju ćwiczenia
Przykład opracowania czytanki: ( Dzień Matki) - podobne ćw były na zajęciach w tamtym semestrze ;)
1. Przygotowanie do czytania tekstu: Pogadanka, przykłady pytań: Kim jest dla was mama? Czym zajmują się wasze mamy?, Kiedy obchodzimy dzień matki ? itp.
2. Czytanie tekstu: Np. jeden wybrany uczeń czyta tekst, pozostałe dzieci śledzą tekst.
3. Pytania do tekstu: Za co najbardziej kochały swoje mamy dzieci z czytanki? Opowiedz o wydarzeniu w autobusie, na czym polegała różnica w zachowaniu mamy a dziewczynki?
4. Propozycja ćwiczeń: Ułóż i napisz w zeszycie życzenia swojej mamie z okazji Dnia Matki. Wypisz w zeszycie 5 przymiotników opisujących twoją mamę.