Pobierz dokument czym.jest.spoleczenstwo.socjologia.edukacji.doc Rozmiar 83 KB

Jan Poleszczuk

CZYM JEST SPOŁECZEŃSTWO​?

Nie odpowiedziano jeszcze na te pytanie, ponieważ nie znaleziono wytłumaczenia dla problemów:

• jak kształtuje się relacja między jednostką a społeczeństwem

• czym ukonstytuowana jest osobliwość społecznych form życia tzn. co mnie wiąże z innymi ludźmi i na czym się owa więź wspiera

Nauki społeczne cierpią na dualizm pomiędzy jednostką a społeczeństwem. Jest to spowodowane doświadczeniem potocznym, w którym jednostka uważa siebie za (składniki doświadczenia):

• Podmiot decyzyjny (doświadczenie indywidualne społeczeństwa). Dokonywanie wyborów z różnych alternatyw, a więc ograniczony.

Co wpływa na nasze wybory?

1. Oczekiwania innych (choć zawsze możemy ignorować ich zdanie). Jednostka może kalkulować koszty i zyski z danej decyzji albo może nie kalkulować, czyli postępować spontanicznie.

2. Jednostka powinna być świadoma swoich celów (nie wszystkie cele są aprobowane społecznie). Nie zawsze ta świadomość sprzyja podejmowaniu ryzyka. Czasem np. wypieranie ze świadomości, samooszustwa mogą być skutecznymi technikami działania.

Podmiot decyzyjny ujawnia się jednostce w kontekście relacji z innymi. Jednostka ma również wyobrażenie na temat tego, czym powinien charakteryzować się ten podmiot: niezależność, trafność informacji, horyzont przewidywalności itp (czyli jak powinna wyglądać, zachowywać sie jednostka).

• Doświadczenie społeczeństwa jako systemu nad którym nie mam kontroli (społeczeństwo jest systematycznie podzielone - na warstwy, klasy, grupy). Społeczeństwo to:

1. Struktury przemocy - społeczeństwo charakteryzuje się dobrami: władza, szacunek społeczny, bogactwo (nierównomiernie rozdzielone, środki kontroli społ.). Społeczeństwo to hierarchia społeczna, pozycji; w skrajnym sformułowaniu to elity, masy i grupy zmarginalizowane. Przekonanie o „równości szans” jako stabilizator lub destabilizator.

2. System podziału pracy - struktura zawodowa, system podziału funkcji, ról, alokacja zasobów. Często wyznacza rolę na całe życie.

3. Agregat demograficzny - reprodukcja i podział na dwie grupy ze względu na płeć ma swoje konsekwencje. Rynek matrymonialny, prokreacja i inwestycje w dzieci, procesy socjalizacyjne itp. → wszystko ma swoje zasady i pozostawia mało pola do manewru jednostce.

4. Podmiot działań zbiorowych - wszelkie formy działań zbiorowych jak wojny, strajki, podział na swoich i obcych, moda itp, które wymykają się kontroli indywidualnej.

Jednostka i społeczeństwo są w konflikcie → społeczeństwo dąży do stanu pełnej jedności a jednostka do wewnętrznej integracji, a nie integracji społ.

Jak społeczeństwo dąży do realizacji swoich celów?

• Maksymalizacja stabilności - utrzymanie sztywności hierarchii lub jej rekonstrukcję.

• Elastyczności - np. utrzymanie rezerwowej armii bezrobotnych.

• Czas przetrwania, spójność - zacieśnianie więzi społ.

• Sprawiedliwość

Jednostka dąży przede wszystkim do satysfakcji i realizacji własnych celów, sprzecznych często z dążeniami społ.

Na czym polega osobliwość form życia człowieka?

• W tradycji socjologicznej dwie postawy: tylko przez życie może kształtować swoje cechy oraz dzięki kulturze życie człowieka rózni się od przedludzkich form uspołecznienia.

• Idea postępu - wyzwolenie z głupoty tradycji, marnotrawstwa, cierpienia, ale jest także cena postępu (represja seksualności, człowiek masowy, człowiek pracy maszynowej itp.). Postęp jako idea dobra publicznego, z którego wszyscy korzystają. Osiągnięcie dobra, postępu jest warte teraźniejszego zła, przemocy.

Konflikt → społeczeństwo jako ogół dążący do realizacji postępu i jednostka jako narzędzie realizacji owej idei.

Konflikty te są konsekwencją przyjęcia fałszywych założeń.

• Społeczeństwo nie dąży do realizacji żadnych celów.

• Postęp nie jest efektywnym mechanizmem ewolucji form życia.

• Wewnętrzna integracja nie jest tym, co konstytuuje pragnienia jednostek.

Pytanie „Czym jest społeczeństwo?” pozostaje otwarte. Można je przełożyć na inne pytania: do czego dążą jednostki oraz jak koordynują swoje dążenia.

Grupa społeczna - jest podstawowym źródłem tożsamości jednostki. Identyfikacja. Do jakich grup nie można należeć będąc w danej grupie itp. Członkowie grupy oczekują: lojalności, obrony racji i nteresów własnej grupy, solidarności, zaufania, konformizmu itp. → zasada kooperacji. Grupa wymusza od jednostki podobieństwo zapewniającego dobrą, wewnętrzną komunikację, wykluczanie obcych jednostek.

Tożsamość społeczna jest konstytuowana przez role → nasze interakcje społeczne są zależne od norm przypisanych określonej roli, zapewniają płynne kontakty społ. Zapewnia to nam kompetencję z relacjach społ. Struktura społeczna → zróżnicowana dystrybucja szans osiągnięcia dóbr. Konkurnecję w dostępie do nich regulują formy kulturowe. A stabilność porządku społecznego będą zapewniać systemy praw, wyspecjalizowane służby itp. Centralną kategorią organizacji życia zbiorowego jest polityka oraz instytucje (dzięki nim indywidualne preferencje przekładają się na zbiorowe decyzje.

Nie umiemy odpowiedzieć na pytanie: „Czym jest społeczeństwo”, ale wiemy, jak funkcjonuje.

2) Jan Poleszczuk

CZYM JEST SPOŁECZEŃSTWO​?

2

---

Pobierz dokument czym.jest.spoleczenstwo.socjologia.edukacji.doc Rozmiar 83 KB