Pyt 1. Wpływ ćw. Ruchowych na organizm człowieka.

a)stawy i kości = odpowiednio stosowane ćwiczenia mają zasadniczy wpływ na zakres ruchu w stawie. Działając profilaktycznie utrzymują one pełen zakres ruchu w stawie , a w przypadkach ograniczenia ruchu mogą wpłynąć na jego zwiększenie. Poza tym ćwiczeni a i ruch kształtują powierzchnie stawowe , w odniesieniu do części miękkich stawu - torebek i więzadeł - warunkują ich elastyczność i sprężystość. Uwapnienie kości w dużej mierze zależy od ćwiczeń ruchu i obciążenia. Bezruch doprowadza do odwapnienia układu kostnego , zaburzeń w jego ukrwieniu i do bolesności.

b)mięśnie = ćwiczenia wpływają kształtująco na mięśnie zwiększając ich siłę. Ruch i ćwiczenia utrzymują prawidłową długość i elastyczność mięśni oraz rozwijają zdolność ich reagowania na bodźce układu nerwowego. Skurcz oraz rozkurcz mięśnia występujące podczas ćwiczeń ułatwiają prawidłowe krążenie krwi na obwodzie i odpływ chłonki naczyniami chłonnymi. Prawidłowy dopływ krwi tętniczej do mięśnia zaopatruje go w potrzebny do pracy glikogen i tlen, nie zaburzony zaś odpływ krwi żylnej usuwa produkty zmęczenia pracy mięśnia.

c)układ nerwowy = ruch w zależności od swojej formy może być bodźcem dla układu nerwowego lub reakcją tego układu. Ruch bierny , zmieniając ułożenie kończyny , rozciągając torebkę stawową , więzadła i mięśnie , działa jako bodziec proprioceptywny. Ćwiczenia czynne spełniają role czynnika pobudzającego ośrodkowy układ nerwowy. Rozwijają pamięć ruchową oraz szybkość i łatwość oddziaływania na bodźce zew. Poza tym specjalne ćwiczenia mogą usunąć lub zmniejszyć zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej.

d)układ oddechowy = elastyczna tk. płucna oraz mięśnie oddechowe łatwo poddają się działaniu ćwiczeń . Przez zastosowanie odpowiednich ćwiczeń można nauczyć pacjenta prawidłowego oddychania , zwiększyć pojemność życiową płuc , co ma zasadniczy wpływ na stopień utlenowania krwi krążącej . Prawidłowa czynność oddechowa , elastyczna i prężna tk. płucna oraz silne mięśnie oddechowe wpływają kształtującą na klatkę piersiową i postawę człowieka. Oddziaływanie przez ćwiczenia na sprawność i wydolność układu oddechowego ma zastosowanie i jest konieczne przy wielu schorzeniach i stanach chorobowych . prawidłowo działający i wydolny układ oddechowy ma zasadniczy wpływ na sprawność i wydolność fizyczną jednostki.

e)układ krążenia = serce ma dużą zdolność adaptacyjną w zależności od potrzeb naszego organizmu. Ćwiczenia , ruch i praca właściwie dozowana zwiększają wydolność i sprawność układu krążenia , zmniejsza je zaś brak odpowiedniej ilości ćwiczeń , ruchu i wysiłku. W zaburzeniach i zmianach patologicznych układu krążenia przystosowanie się do wykonywania podstawowych czynności życia codziennego i pracy ułatwiają ćwiczenia stopniowane. Ćwiczenia i ruch po przez pracę mięśni wpływają dodatnio na wydolność obwodowego układu krążenia. Ułatwiają dopływ krwi tętniczej na obwód , a przede wszystkim wspomagają odpływ krwi żylnej i chłonki.

f)układ trawienny i moczowo płciowy = przez zastosowanie odpowiednich ćwiczeń możemy poprawić czynność żołądka i jelit oraz pośrednio wpłynąć na wydolność wątroby i nerek. Ćwiczenia i ruch zapobiegają zaparciom , zaleganiu moczu w drogach moczowych , zakażeniom oraz tworzeniu się kamieni moczowych. Ruch i ćwiczenia jako bodźce naturalne potrafią oddziaływać na cały nasz organizm , wpływając korzystnie na czynność wszystkich jego narządów i tym samym mogą zwiększyć lub przywrócić choremu sprawność i wydolność fizyczną.

Pytanie 2. Zasady i podstawy oceny siły mięśniowej według Lovetta.

1. Cel działania mm:

- Wykonywanie pracy- skurcz izotoniczny

- Stabilizacja- skurcz izometryczny

- Utrzymanie odpowiedniego napięcia

- Zachowanie i utrzymanie prawidłowej postawy

2. Podstawowe właściwości działania mm

- Zdolność kurczenia się- faza narastającej energii

- Rozkurczanie się- faza znikającej energii

- Współdziałanie z innymi mm- koordynacja nerwowo-mm

3. Mm biorące udział w ruchu czynnym dzielimy na:

Agonistyczne- odpowiadają ruchowi

Antagonistyczne- przeciwdziałają ruchowi

Synergistyczne- współdziałają w wykonaniu ruchu, pomagają

Stabilizujące­- stabilizują dany odcinek, którego dany mm wykonuje ruch na zasadzie skurczu izometrycznego

4. Znaczenie umiejętności oceny siły mm:

- Obraz sprawności fizycznej

- Pozwala dobrać odpowiednie ćw

- Pozwala porównać wyniki usprawniania

Umiejętność oceny siły mięśni tzw. Testowanie , należy do podstawowych umiejętności kinezy terapeuty. Test mięśniowy daje nam obraz sprawności fizycznej jednostki , służy nam do doboru odpowiednich ćwiczeń leczniczych oraz jest podstawą oceny wyników usprawniania. Ocena siły mięśni oraz określenie charakteru jej czynności jest podstawą diagnostyki i zasadniczym czynnikiem przy określeniu prognozy i sposobu postępowania w zaburzeniach układu nerwowego i mięśniowego. W miarę rozwoju techniki , uzyskiwano większą możliwość obiektywnej oceny siły mięśni przez zastosowanie coraz bardziej czułych i dokładnych aparatów. Lovett rozróżnia następujące stopnie siły mięśnia:

Testowanie:

- Badanie ręczne poszczególnych mm w określonych pozycjach, przy określonym ruchu

- Wyłączenie mm synergistów

- Stopnie siły 0-5

0-brak czynnego skurczu mięśnia ,

1-ślad czynnego skurczu ,stwierdzenie tego śladu jest trudne i możliwe tylko dla mięśni leżących powierzchownie ,

2-wyraźny skurcz mięśnia i zdolność wykonywania ruchu przy pomocy badającego i przy odciążeniu odcinka ciała wprowadzonego w ruch przez dany mięsień, oznaczenie takiej siły wymaga odciążenia tj .wyeliminowania masy tej części ciała , którą badany mięsień wprowadza w ruch. Odciążenia dokonuje się przez podtrzymanie danego odcinka ciała ręką badającego,

3-zdolność wykonywania ruchu czynnego samodzielnie z pokonaniem ciężkości odpowiedniego odcinka , mięsień o sile 3 jest zdolny pokonać masę odcinka ciała , którym porusza , a pacjent na komendę badającego wykonuje ruch czynny w pełnym zakresie. Test lovetta powinno się zacząć od testu na siłę 3.;

4-zdolność wykonywania czynnego ruchu z oporem, test na siłę 4 oznacza taką siłę , która pozwala na wykonanie ruchu czynnego z pokonaniem masy odcinka ciała i przeciw umiarkowanemu oporowi.

5-prawidłowa siła , tj. zdolność do wykonywania czynnego ruchu z pełnym oporem.

Pyt. 3. Ćw. bierne redresyjne.

Ćwiczenia bierne redresyjne są wykonywane z użyciem pewnej siły . zaleca się je w przypadku ograniczenia ruchów w stawie. Celem tych ćwiczeń jest zwiększenie zakresu ruchu w stawie i zniesienie przykurczy. Wykonywanie ćwiczeń redresyjnych ułatwia uprzednie przygotowanie stawu i części miękkich , które mają być poddane tym ćwiczeniom. Przygotowanie polega na rozpulchnieniu i rozluźnieniu stawu i tkanek otaczających go przez okłady parafinowe lub ciepłą kąpiel. Ćwiczenia redresyjne wykonujemy w pozycjach izolowanych , stosuje się zasadę krótkiej dźwigni , w którym ruch się odbywa. Odcinek bliższy stabilizujemy na podobny sposób jak przy ćwiczeniach biernych z tym ze przytrzymanie musi mieć miejsce jak najbliżej stawu. odcinek dalszy ujmujemy jedną lub dwiema rękami , również blisko stawu. Przy takiej stabilizacji i ujęciu ruch redresyjny będzie się odbywał w stawie , którego zakres ruchu chcemy zwiększyć. Nieprzestrzeganie tej zasady i przytrzymanie tak bliższego odcinka , jak i uchwycenie dalszego z dala od stawu stwarza długie dźwignię działania i przy wykonywaniu ćwiczeń redresyjnych wyładowanie siły może nastąpić nie w stawie , a powyżej lub poniżej niego , powodując złamanie. Może nastąpić to dosyć łatwo , gdyż w przypadku przykurczy i ograniczeń ruchu w stawie występuje przeważnie mniejsze uwapnienie kości danego odcinka ciała i często przykurcz w stawie jest silniejszy aniżeli zawartość kości. Ruch redresyjny należy prowadzić ostrożnie . siła z którą wykonujemy ruch powinna stopniowo narastać , a sam ruch może mieć charakter sprężynujący. Zakres ruchu redresyjnego będzie zależny od stopnia przykurczu i zmian unieruchamiających staw. Najczęściej podczas zabiegu będziemy mogli go zwiększyć tylko o kilka stopni. Jednorazowe ćwiczenia redresyjne nie powinny przekraczać 30 min , uwzględniając jeszcze kilku minutowe przerwy. Zaleca się je 1-2 razy dziennie.

Pyt.4. Podział ćw. czynnych i wskazania do ich stosowania.

Ćw. czynne są to ćw. wykonywane przez pacjenta pod kontrolą lub przy pomocy kinezyterapeuty. Źródłem bodźców jest ukł. nerwowy pacjenta. Wykonując napięcie mięśni, skurcz i rozkurcz mięśni, bierze pacjent bezpośrednio udział w ruchu. Ćw. czynne mają na celu zwiększenie siły i masy mięśni oraz przywrócenie zdolności prawidłowego ich działania. Podstawowym wskazaniem do zalecenia ćw. czynnych jest osłabienie mięśni lub nieprawidłowe ich działanie.

Podział ćw. czynnych; ćw. czynne w odciążeniu; ćw. czynne wolne, właściwe; ćw. czynne z oporem.

Pyt. 5. Chód i jego mechanizm

Chód polega na rytmicznym naprzemiennym ruch kończyn dolnych wyniku którego ciało przemieszcza się z miejsca na miejsce. Chód jest czynnością złożoną i automatyczną , nie wymaga świadomej kontroli i skupienia uwagi. Rozwój czynności chodzenia , każdy ma swój sposób chodzenia. Chód zmienia się z wiekiem i różnymi innymi okolicznościami. Małe dziecko chodzi na szeroko rozszerzonych nogach i ugiętych w stawach biodrowych i kolanowych obniża się przez to punkt ciężkości ciała i poszerza się płaszczyzna podporu. Charakter stały chodu osiąga się około 8 roku życia. U osób starszych na skutek zmian zwyrodnieniowych, chód charakteryzuje się ugięciem kończyn dolnych w stawie biodrowym i kolanowym oraz pochylenie tułowia do przodu. Chód składa się z fazy wykroku (wymachu)oraz fazy podporu. Faza wykroku przy wymachu zapoczątkowują mięśnie: krawiecki , napinający powięź szeroką oraz prosty uda. Następnie włącza się mięsień biodrowo -lędźwiowy , czworoboczny lędźwi i skośny brzucha, które unoszą miednicę. Następnie dochodzą mięśnie zginacze podudzia (które hamują nadmierny wyrzut podudzia) następnie włączają się mięśnie prostowniki albo zginacze grzbietowe stopy lub prostownik palucha oraz strzałkowy krótki, które zapobiegają opadaniu stopy. W ostatniej fazie włącza się mięsień pośladkowy wielki i średni oraz mięśnie skręcające udo na zew. Faza podporu na początku tej fazy działają przede wszystkim mięśnie pośladkowe wielki i zginacze podudzia , które hamują pochylenie miednicy do przodu . oraz mięsień pośladkowy średni i mały znoszą rotacje zew. Następnie działa mięsień czworogłowy uda , który hamuje zgięcie w stawie kolanowym . mięśnie podudzia , stopy działają na początku fazy podporu jak i cały czas silnie działa mięsień trójgłowy łydki , który nam stabilizuje staw skokowy. W całym cyklu chodu przy normalnym wolnym chodzeniu , faza podporu jest dłuższa niż faza wykroku i mamy moment podwójnego podporu.

Pyt. 6. Czynność i mechanizm oddychania

Oddychanie jest czynnością złożoną, podczas której zachodzą liczne procesy fizjologiczne. Mechanizm wentylacji płuc opiera się na pracy mm oddechowych, które powodują wahania ujemnego ciśnienia w kl. piersiowej, w następstwie czego dochodzi do rozprężania tkanki płucnej. W czasie swobodnego oddychania i spoczynku praca mm jest nieduża. Wysiłek fizyczny lub psychiczny zwiększa zapotrzebowanie na tlen co pociąga za sobą również zwiększenie pracy mm związanych bezpośrednio lub pośrednio z oddychaniem. Ruchy oddechowe składają się z fazy wdechu i wydechu. Wdech jest fazą czynną, w czasie której następuje zwiększenie wymiarów kl. piersiowej we wszystkich jej kierunkach. Za rozszerzającymi się ścianami kl. piersiowej podążają płuca. Praca samej przepony wystarcza do utrzymania chorego przy życiu. We wdechu biorą także udział mm międzyżebrowe zew i pochyłe szyi. Silny wdech wspomagany jest pracą mm przyczepiających się do kl. piersiowej i obręczy kg. Należą do nich: m MOS, piersiowy mniejszy, zębaty przedni, czworoboczny, dźwigacz łopatki, równoległoboczne, piersiowy większy, prostowniki grzbietu i niektóre mm twarzy. Powyższe mm działają jako pomocnicze mm oddechowe . wydech jest to zmniejszenie wszystkich trzech wymiarów i objętości kl. piersiowej. W tej fazie działają siły sprężyste uruchomione przy wdechu przez rozciągnięcie płuc i skręcenie żeber. Czynny wydech wspomagany jest przez napięcie mm brzucha, które pociągają ku dołowi kl. piersiową. Przepona rozluźnia się i ponownie ulega biernemu wpukleniu się do kl. piersiowej pod wpływem działania różnicy ciśnień pomiędzy kl. piersiową a jamą brzuszną. Przy silniejszym wydechu kurczą się także mm międzyżebrowe wew. Nasilony wydech umożliwiają mm czworoboczny lędźwi, zębaty tylny, mm brzucha, które pociągają kl. ku dołowi. Przy intensywnym wydechu i kaszlu duże znaczenie ma mm najszerszy grzbietu. W oddychaniu spoczynkowym występuje zazwyczaj brzuszno-przeponowy typ oddychania. Wzmożony oddech doprowadza do włączenia się ruchów żeber. Silny oddech jest w normalnych warunkach ruchem oddechowym mieszanym, łączącym elementy oddychania żebrowego i przeponowego. Typ oddychania przeponowy i dolno żebrowy przeważa u mężczyzn, żebrowy zaś u kobiet.

Pyt. 7.Cel i zadania ćw oddechowych

Nauczenie prawidłowej czynności oddychania- najczęściej spotykanym błędem oddychania jest zatrzymywanie oddechu i napinanie pomocniczych mm oddechowych podczas wykonywania ćw i czynności wymagających większego wysiłku oraz brak pełnego wydechu.

Zwiększenie wydolności oraz sprawności narządu oddechowego- słabo rozwinięty i mało sprawny Ukł oddechowy może być wynikiem zmian czynnościowych. Małą wydolność Ukł oddechowego stwierdza się również po przebytych schorzeniach tego układu. Pod wpływem ćw dochodzi do zwiększenia pojemności czynnej powierzchni płuc oraz do otwarcia i włączenia do pracy tych partii pęcherzyków płucnych, które w słabym oddychaniu są nieczynne.

Kształtowanie kl. piersiowej współudział w rozwijaniu prawidłowej postawy- podczas oddychania kl. piersiowa porusza się jako całość, z tym że można wyodrębnić ruchy poszczególnych jej części:

• Ruchy pierwszej pary żeber i rękojeści mostka

• Ruchy żeber II-VI

• Ruchy dwóch ostatnich żeber

Prawidłowe oddychanie oraz ćw wzmacniające Ukł oddechowy będą działały kształtująco na kl. piersiową, przede wszystkim na prawidłowe jej wysklepienie oraz na zwiększenie osi przednio-tylnej kl. piersiowej.

Usprawnienie narządu oddechowego- w zależności od wskazań i potrzeb rozwija się bardziej fazę wdechu lub wydechu, rozpręża się tylko określone partie płuc albo prowadzi się ćw oddechowe w specjalnych pozycjach.

Celem ćw oddechowych jest również zmniejszenie zalegania wydzieliny i ułatwienie jej wydalania.

Pyt. 8. Rehabilitacja dzieci z wrodzonymi ubytkami i deformacjami kończyn.

Postępowanie w rehabilitacji w przypadku dzieci z ubytkami i deformacjami to ukierunkowanie i uświadomienie rodziców oraz jego środowiska o kompleksowej rehabilitacji dzieci. Nie należy usuwać żadnej części zdeformowanej , zachowanej częściowo kończyny , w celu ćwiczenia czynnie i biernie zdeformowanej zachowanej częściowo kończyny w celu kształtowania stawu , zwiększenia zakresów ruchów , wzmocnienie siły mięśniowej , zabezpieczenie przed dalszymi zniekształceniami i przykurczami. Bardzo ważne jest by kompensować brakującą funkcją kończyny przez wykorzystanie zachowań części ciała. przy braku obu kończyn górnych wyuczać posługiwania się kończynami dolnymi. Zakładanie śpioszków bez stópek powoduje zwiększenie zakresów ruchów rotacyjnych. W stawie biodrowym zwiększenie chwytności stopy przez zwiększenie ruchów palców , 2 i 3 palce. Ważna jest nauka padania , padanie na bok z ochroną głowy. Korzystanie we wszystkich czynnościach z niesprawnej kończyny . ćwiczenia postawy i równowagi , zaopatrzenie i protezowanie jest indywidualne.

Pyt. 9. Manipulatory -ich budowa i wskazania do ich stosowania.

Manipulatory stosowane są dla osób po obustronnej amputacji powyżej stawu łokciowego , składa się z lejów kikutowych w postaci kap , do których za pomocą przegubów kulowych zamocowane są wysięgami wraz ze sprzęgiełkiem do mocowania wymiennych końcówek chwytnych. Sprzęgiełko spełnia rolę elementu mocującego końcówkę którą można ustawić w 12 pozycjach . głównym elementem czynnościowym jest końcówka. Najbardziej użytecznym jest hak roboczy , zwany też hakiem dwudzielnym lub końcówką chwytną . narzędzie to jest wszechstronnie przydatne w różnych sytuacjach życiowych , porównać je można do specjalnej pincety lub kleszczy , które umożliwiają chwycenie drobnych i płaskich przedmiotów. Zastosowano 4 typy manipulatorów : 1-zakończenie z hakiem wieloczynnościowym -pacjent może sięgać do ust przy jedzeniu , sięga do twarzy , głowy , potrafi sam się uczesać i częściowo umyć , samodzielnie prowadzi traktor i wykonuje szereg podstawowych prac w gospodarstwie; 2-wyposażone w mechanizm sterowania dwiema protezami z jednego źródła siły - otwieranie , zamykanie haków ; 3- protezy elektromechaniczne z rękami protezowymi -rola kosmetyczna , może pacjent przenosić nimi ciężary o wadze 8-10 kg ; 4-manipulatory z leja kikutowego połączone są z końcówką w kształcie dwóch palców - całkowicie nie zależny i samodzielny w codziennym życiu , sam nakłada protezy kończyn dolnych, ubiera się , szybko pisze na maszynie ; 5-manipulatory , chwytaki chwyta różne przedmioty, przenosi je , ułatwia prace w gospodarstwie domowym , kuchni , pisanie.

Pyt. 10. Usprawnianie chorych z rozstrzeniami oskrzeli

1. Leczenie:

- Operacyjne- u ludzi młodszych, mały segment płuc, krwawienia zagrażające życiu.

- Zachowawcze- kinezyterapia oddechowa- wzmacnianie przepony i brzucha.

- Farmakologiczne- antybiotyki, leki rozszerzające oskrzela, leki upłynniające wydzielinę.

2. Pozycje drenażowe:

- Płaty górne

Segmenty szczytowe-pozycja siedząca lub półsiedząca

Segmenty przednie- ułożenie na plecach

Segmenty tylne- ułożenie na boku przeciwnym do zajętego płuca, z rotacją do przodu pod kątem 45^o

- Płat środkowy- przy zajęciu płuca prawego ułożenie na plecach z lekką rotacją tułowia w lewo. Pod bok prawy podkłada się poduszkę sięgającą od łopatki do biodra. Kd lekko uniesione.

- Języczek- przy zajęciu płuca lewego ułożenie na plecach z lekką rotacją tułowia w prawo. Pod bok lewy podkłada się poduszkę. Kd lekko uniesione

- Płaty dolne

Segmenty szczytowe- ułożenie na brzuchu, pod podbrzusze podkłada się poduszkę

Segmenty podstawowe przednie- ułożenie na plecach, kd ugięte w stawach kolanowych i lekko uniesione ku górze

Segmenty podstawowe boczne- ułożenie na boku przeciwnym, kd uniesione, poduszkę podkłada się pod biodro

Segmenty podstawowe tylne- ułożenie na brzuchu, kd uniesione, pod miednicę układa się poduszkę

Poza pozycjami drenażowymi można też stosować oklepywanie i wstrząsanie zajętej części kl. piersiowej. Ćw tułowia, takie jak skłony, skręty z ruchami kg również ułatwiają wydalanie zalegającej wydzieliny.

Pyt. 11. Czynność i rola ukł. nerwowego.

Układ nerwowy człowieka układ zbudowany z tkanki nerwowej, integrujący działalność organizmu, rejestrujący bodźce, przetwarzający zawartą w nich informację oraz sterujący czynnościami organizmu: ruchem mięśni oraz wydzielaniem hormonów.

Czynności obwodowego układu nerwowego można umownie podzielić na dwie kategorie:

Układ nerwowy somatyczny (łac. soma — ciało) nastawiony na łączność ze światem zewnętrznym, odbiera z niego różnorodne informacje za pośrednictwem narządów zmysłów oraz zarządza aparatem ruchowym, umożliwiając poruszanie się w przestrzeni i reagowanie w sposób celowy na bodźce zewnętrzne.

Układ nerwowy autonomiczny lub wegetatywny (łac. autos — samo- i nomos — prawo, a więc "samorządzący się") - jego rolą jest sprawowanie kontroli nad przemianą materii oraz prawidłowym działaniem narządów wewnętrznych.

Działalność obu tych układów koordynowana jest na wyższych piętrach układu nerwowego.

Pyt. 12. Wpływ ruchu i ćw ruchowych na układ nerwowy

Ruch w zależności od swej formy może być bodźcem dla układu nerwowego lub reakcją tego układu. Ruch bierny, zmieniając ułożenie kończyny, rozciągając torebkę stawową, więzadła i mm, działa jako bodziec proprioceptywny. Ćw czynne spełniają rolę czynnika pobudzającego OśrUN. Rozwijają pamięć ruchową oraz szybkość i łatwość oddziaływania na bodźce zewn. Specjalne ćw mogą usunąć lub zmniejszyć zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów. Wpływ ćw ruchowych:

Pobudzają OśrUN- pobudzenie to następuje przez rozciągnięcie mm i więzadeł i pobudzenie unerwienia własnego prioprioceptywnego.

Pobudzanie, przywracanie i zwiększanie reakcji na bodźce zewnętrzne poprzez ćw czynne które poprawiają i pobudzają układ nerwowy na bodźce zewnętrzne i reakcje ukł nerwowego

Ułatwianie i przyspieszanie regeneracji tzw. kolateralnej (obocznej) przez odpowiednie ćw jest możliwość ograniczenia zmian wywołanych pierwotnym ostrym stanem zapalnym jak i w późniejszym okresie do wytworzenia regeneracji kolateralnej (obocznej) zastąpienie pozostałymi kom nerwowymi kom całkowicie zniszczonej

Rozwijanie i przywracanie koordynacji ruchów i równowagi. Każde działanie aby było skuteczne musi być skoordynowane i z zachowaniem równowagi.

Pyt 13. Usprawnianie i zaprotegowanie osób po obustronnej amputacji powyżej stawu łokciowego.

Kikut ramienia ma tendencje do ustawienia się w odwiedzeniu , zgięciu i rotacji wew. Bardzo ważnym zadaniem usprawniania jest by proteza kończyny górnej wraz z kikutem w maksymalnym stopniu miała przywrócone funkcje utraconej kończyny. Najbardziej korzystną długością kikuta ramienia jest 5-8 cm nad stawem łokciowym. Kształt kikuta walcowaty , celem łatwego i dobrego umiejscowienia tulejki protezowej ramienia , w tym celu bandażujemy kikut. Wykonujemy ćwiczenia czynne w ST ramiennym i obręczy barkowej po przez co zwiększamy zakres ruchu i siłę mięśni. Protezowanie: przy długich kikutach ramienia zwłaszcza osoby z obustronną amputacją wyposażamy w opaski skórzane do których dołącza się przybory do czynności życia codziennego i pracy tj. sztućce , przybory do pisania , haki , grzebień , przybory łazienkowe itd. Istotne jest również zastosowanie w ubikacji , przyrządy do posługiwania się papierem toaletowym oraz wyuczenie wielu czynności zastępczych kończynami dolnymi. Przy amputacji kończyn górnych częste zastosowanie mają protezy czynnościowe (mechaniczne, elektromechaniczne, hybrydowe) , bierne (nie posiada mechanizmu) , oraz kosmetyczne.

Pyt. 14. Usprawnianie i zaprotegowanie osób po obustronnej amputacji w obrębie przedramienia.

Po amputacji w obrębie przedramienia należy w pełnym zakresie rozwijać ruch zginania i prostowania w stawie łokciowym , pronacji i supinacji przedramienia. Ograniczenie ruchów zginania uniemożliwia amputowanemu wykonywanie najbardziej życiowych czynności. To ograniczenie ruchu zginania jest często powodem odrzucenia protezy. Protezowanie: powyżej ST nadgarstkowego szczególnie przy obustronnej amputacji stosuje się opaski skórzane do których dołącza się przybory do czynności życia codziennego i pracy tj. sztućce , przybory do pisania , haki , grzebień , przybory łazienkowe itd. Istotne jest również zastosowanie w ubikacji , przyrządy do posługiwania się papierem toaletowym oraz wyuczenia wielu czynności zastępczych kończynami dolnymi. Następnie każdy pacjent otrzymuje protezy czynnościowe , które składają się z tulejki , która obejmuje przedramię , zawieszenia w formie ósemkowej , które przechodzą przez obręcz barkową pod drugą pachę. Do tulejki przedramienia pacjent otrzymuje rękę np. mechaniczną z chwytem cylindrycznym , chwyt trój haczykowy , może być również hak prosty lub wieloczynnościowy. Również można stosować protezy bioelektryczne przedramienia , które składają się z tulejki obejmującej przedramię i dłoni , która ma charakter kosmetyczny.

Pyt. 15. Usprawnianie i zaprotezowanie osób po wyłuszczeniu w stawie ramiennym.

W usprawnianiu amputowanych obowiązuje zasada postępowania zarówno w odniesieniu do samego kikuta jak i sprawności ogólnej pacjenta . na te zasady składa się:

1.zabezpieczenie kikuta przed wadliwym ustawieniem się i przed przykurczami, 2.utrzymanie pełnej ruchomości w stawach, 3. Ustabilizowanie objętości i kształtu kikuta, 4. Wzmocnienie siły mięśni kończyny dolnych, 5. Stosowanie ćwiczeń czucia powierzchniowego i głębokiego , które to czucie po odjęciu kończyny często ulega zaburzeniom , 6. Hartowanie kikuta by był przygotowany do noszenia protezy, 7. Dbałość o postawę , 8. Dbałość o higienę kikuta i samą protezę . bardzo ważnym zadaniem usprawniania jest by proteza kończyny górnej wraz z kikutem w maksymalnym stopniu , miała przywrócone funkcje utraconej kończyny. ważne jest wyuczenie amputowanego umiejętności padania , aby w razie upadku umiał chronić twarz przed okaleczeniem. Ważne przy tego typu amputacji są ćwiczenia wzmacniające mięśnie karku , grzbietu , barków oraz mięśnie brzucha. Odgrywają one zasadniczą rolę przy sterowaniu protezą . istotne znaczenie mają również ćwiczenia oddechowe ze względu na to , że przy posługiwaniu się protezą kinetyczna zaopatrzoną w końcówkę roboczą ma również znaczenie duża ruchomość klatki piersiowej , dąży się również do zwiększenia pojemności życiowej płuc . protezowanego trzeba nauczyć , na czym polega mechanizm działania protezy , do czego ona ma służyć . trzeba nauczyć pacjenta nakładania i zdejmowania protezy , trzeba nauczyć go wykonywania ruchów protezą. Następnie uczymy protezowanego ćwiczeń bardziej złożonych tj. korzystania z toalety osobistej , ubierania się , jedzenia , podczas posługiwania się protezą ustala się konkretne potrzeby inwalidy , co do rodzaju końcówek roboczych , adaptacji stanowiska pracy , a także warunków domowych. Musimy doradzić pacjentowi jakie wybrać końcówki i w jaki sposób z nich korzystać . bardzo ważną rzeczą jest wyuczenie wielu czynności zastępczych kończynami dolnymi.

---