D. FIELD „Osobowości małżeńskie”
CECHY ZDROWEGO MAŁŻEŃSTWA
Zdrowe małżeństwo - tworzy dwoje ludzi zdecydowanych na to, aby wziąć na siebie odpowiedzialnośc za współdziałanie, które da poczucie spełnienia każdemu z nich; wymaga, aby dwoje ludzi było żywo zainteresowanych i oddanych wzajemnemu rozwojowi, pragnęło zrozumiec się wzajemnie i dostosowac się do siebie.
7 cech zdrowego małżeństwa:
Wspólnie spędzany czas
-czas zaplanowany ( weekendy, wakacje, „randki”), dostarcza on okazji do regularnego pielęgnowania związku
- czas przypadkowy (wspólne zakupy, czas po powrocie z pracy itp.); to okazja do okazania, że doceniamy drugą osobę, do poinformowania o różnych sprawach w naszym życiu.
Zorganizowanie wspólnego czasu to jedno, a pragnienie bycia razem to coś innego (małżonkowie mogą mieć nawyk planowania czasu, nie oznacza to jednak, że sprawia im to radość) W zdrowym związku małżonkowie cieszą się,ze mogą ze sobą przebywać, jest stały, głęboki kontakt.
Akcent duchowy
Gdy małżonkowie starają się podobać Bogu , mają zdrowszy związek ( dokonuja zmian, dbają o osobisty rozwój, okazują uprzejmośc, altruizm, współdziałanie). Traktuja zasady duchowe jako wskazówki dla swojego postepowania (chęć przystosowania się do drugiego człowieka, zamiast dążenia do tego, by zawsze postawić na swoim; poświęcenie się, przebaczanie i dążenie do uzyskania przebaczenia)
Jeśli małżonkowie są zaangażowani w jakąś działalność o charakterze duchowym, są mniej podatni na trudności.
Wiara dostarcza fundamentalnych zasad ( trwałość związku, partnerstwo, role i obowiązki małżeńskie), owe zasady są inaczej realizowane w różnych małżeństwach (np. inaczej okazuje się miłość)
Zdolności negocjacyjne
To umiejętność słuchania (rozumienie słów i pojmowanie języka ciała np. objęcia ramieniem; czasami konieczne jest powiedzenie o czymś wprost) i odpowiadania bez zajmowania pozycji obronnej.
Odwracanie się, ograniczanie kontaktu wzrokowego, kwasne miny, inne formy ignorowania mówiącego nie są skuteczne (skuteczne słuchanie polega na szanowaniu punktu widzenia partnera, pragnieniu zrozumienia go, niezależnie od tego, czy się z nim zgadzamy)
Dojrzałość
- pozwala podporządkować się drugiemu i okazać uległośc, osoby dojrzałe mają dobry obraz siebie, nie musza zajmować postawy obronnej
- dojrzałe osoby są pokorne, nie są samowolne, uparte ani negatywnie nastawione do wszystkiego i odmawiające współpracy; gotowe są przyznac się do błędu i uczyć się od innych,
- chociaż kochają siebie, zdają sobie sprawę z własnych słabości
- lojalność wobec drugiej osoby (nie obnaża się emocjonalnie współmałżonka w obecności innych osób, plotkowanie i narzekanie na współmałzonka niszczy małżeńskie oddanie)
- wytrwanie pomimo rozczarowań i bólu
- otwartośc na szukanie pomocy u innych
Zabawa i humor
- śmiech rozładowuje napięcie, pomaga pogodzić się z rzeczywistością
- wspólne zajęcia, zabawy, zainteresowania służą zdrowiu małżeństwa
- humor w działaniu - robienie sobie żartów i śmianie się też z siebie
Intymność
- to znajomośc drugiego człowieka, pełna otwartośc wobec niego, zakłada prywatność (w ciagu całego życia nawiążemy intymny kontakt z niewieloma osobami)
- to szacunek, wzajemna atrakcyjnośc, kontakt fizyczny
- druga osoba zna nasz wewnętrzny świat tak samo, jak zna nas na zewnątrz
-pozwalanie na to, by partner doceniał kim jesteśmy i szczere radowanie się tym
- dzielenie ise myślami i uczuciami z drugą osobą
- to również seksualne zadowolenie drugiej osoby (nie tylko branie, ale też dawanie), rozmawianie o tym, co sprawia przyjemnośc, uczenie się , co sprawia przyjemnosć partnerowi
Oddanie
- bez zamierzonego, wytrwałego, całkowitego oddania małżeństwo jest narażone na emocjonalny i/lub prawny rozwód; poświęcenie to wykracza poza okoliczności, jest bezwarunkowe,
- „postanowiłam kochac drugą osobę, niezależnie od jej sukcesów, to mój prywatny wybór”, przeżywamy czasem skrajne uczucia, ale oddanie góruje nad tą zmiennością uczuć
- wyłączność nikt inny nie będzie należał do naszego intymnego związku (inne osoby na dalszym planie)
- zaufanie powierzamy swoje życie małżeństwu bez żadnej rezerwy czy wahania; opiera się to nie tyle na wiarygodności małzónka, co na przekonaniu,że sami będziemy postępowali zgodnie z naszym systemem wartości i podjętą decyzją oddania
- oddanie oznacza równowagę władzy w związku
Nadmierne oddanie własnej osobie, zorientowanie na siebie, znajduja się jakby poza kręgiem małżeńskim, brak oddania dla związku małżeństwo indywidualistów
Stopienie się ze sobą, połączone z utratą indywidualności, nadmierne zaangażowanie w życie drugiego, zbytnie uzależnianie od partnera zaspokojenia własnych potrzeb małżeństwo „stopione”
Oddanie związkowi przez oboje partnerów, zachowanie odrębności, a mimo to współdziałanie, partnerzy nie są za bardzo od siebie uzależnienie i nie chca też uciec od siebieMałżeństwo współdziałające
RODZAJE MAŁŻEŃSKICH OSOBOWOŚCI
Każde małżeństwo jest unikalnym związkiem, ale też jest podobne do innych (ze swojego typu) pod względem podstawowych cech, zachowań
Typy, kategorie małżeństw:
Małżeństwo aktywno - pasywne (28%), najbardziej rozpowszechnione; to aktywny partner (zwykle żona) starający się o to, by malzeństwo dobrze funkcjonowało i partner pasywny, którym trzeba kierować, prowadzić go.
Małżeństwo aktywno - przeciwstawne (24%), dwoje utalentowanych, silnych ludzi - jeden partner dąży do większej bliskości, drugi aktywnie przeciwstawia się jego wysiłkom.
Małżeństwo opiekuńczo - bezradne (8%), jedna osoba (bezradna) potrzebuje drugiej (opiekuna)
Małżeństwo macho (12%), jedne z małżonków (zwykle mąż) całkowicie zdominował małżeństwo
Małżeństwo infantylne (5%), partnerzy niedojrzali, nie są przygotowani do radzenia sobie z naciskami życia, aby przetrwać potrzebują pomocy z zew (zwykle od rodziców); trudności z przetrwaniem takiego małż
Małżeństwo pozorne (3%), najrzadziej, nie łączy ich nic romantycznego, mają różne pochodzenie, zainteresowania, życiowe cele i systemy wartości, trudności z przetrwaniem takiego małż
Małżeństwo aktywno - aktywne (20%), trwałe , wzajemne oddanie, oboje małżonkowie są dobrze przygotowani i motywowani do tego, by zrobić wszystko dla dobrego funkcjonowania małżeństwa.
Elementy składające się na osobowość małżeńską:
Osobowości małżonków (np. jeden pewny siebie, zdolny i przywódczy; drugi pasywny, niezdecydowany, poszukujący)
Stan dwojga ludzi w momencie, gdy się poznali (dojrzałość, wiek, aktualne okoliczności życiowe -dobre lub złe)
Historia danej osoby (pozytywne i tragiczne wydarzenia w życiu mają wpływ na sposób podejścia do związku)
Doświadczenia rodzinne (rodzina pochodzenia) - sposób w jaki postrzegamy małżeństwo rodzicow wpływa na nasze oczekiwania wobec własnego małżeństwa
Wartości i przekonania partnerów
Wykształcenie i inteligencja (wpływa to na wartości, styl negocjacji, ewentualne współzawodnictwo - walka o władzę, na to czy małżeństwo jest jednostronne (jedna osoba kontroluje syt) czy dwustronne ( oboje sprawuja kontrolę)
Społeczeństwo i religijne środowisko ( jeśli małżeństwo wywodzi się z silnej grupy etnicznej i nadal mieszka w jej obrębie, pojawia się oczekiwanie, że będą tacy jak pozostałe małżeństwa)
Pozycja społeczna
Rodzaj małżeńskiej osobowości zwykle nie ulega zmianie (kształtuje się w okresie wzajemnego przystosowania tzn. okres narzeczeński do drugiego roku małżeństwa). Później osobowośc małż. ulega tylko wykrystalizowaniu ( WYJĄTEK zmienić się może małżeństwo infantylne (partnerzy dorośleją, tworzy się inny rodzaj więzi) i czasami małżeństwo pozorów)
Są małżeństwa, które trudno zaklasyfikowac, ale zwykle należą do jednego lub dwóch typów (nie więcej)
W analizie małżeńskich osobowości ważne są wypełniane role, a nie płeć osób, które je wypełniają (tzn. w małżeństwie aktywno - pasywnym stroną pasywna może być mąż, a w innym małżeństwie tego typu - żona jest pasywna) WYJĄTEK - małżeństwo macho (rolę macho prawie zawsze spełnia mąż)
Trzeba zaakceptować swój typ, a nie dążyć do tego, jakie chcielibyśmy mieć małżeństwo.
TYPOWE „OBJAZDY” MAŁŻEŃSKIE
Mogą się nam nie podobac, ale są częścią małżeństwa. Możemy na nie narzekać, czuć się źle z ich powodu, obwiniac partnera o to, ale można tez się do nich dostosować i kontynuować „podróż małżeńską”. Kilka objazdów można znieść, jednak gdy problemy pozostaja nierozwiązane i pojawiaja isę nowe to źle to wpływa na małżeństwo.
Typowe „objazdy” małżeńskie:
problemy dotyczące obszaru wzajemnych relacji
przerwanie procesu porozumiewania się -
- niewłaściwe komunikowanie się (otwarta wojna- krzyk [ aktywno - przeciwstawne, macho, infantylne małżeństwa] lub zimna wojna - ciche utyskiwanie [ aktywno - pasywne, opiekuńczo - bezradne, małżeństwo pozorów] )
- inne przykłady wypaczonej komunikacji
negatywne zachowania (kąśliwy, sarkastyczny ton, grymasy np. znudzenia , drwiny)
oskarżanie (stałe atakowanie małżonka, przypominanie o jego brakach)
reagowanie narzekaniem na narzekanie (jeden partner rozpoczyna temat, drugi wywołuje kolejny bez rozwiązania tamtego)
koncentrowanie się na wielu rzeczach naraz (bo zbyt wiele problemów, nie można się skupić na jednym)
zdania typu „ty” („ty zawsze, nigdy…”)
zjadliwe uwagi (sarkazm, cynizm, ciosy poniżej pasa, wyśmiewanie się ze swoich osobistych słabości, bezbronności, ran z przeszłości)
rozdrapywanie starych ran (podnoszenie dawnych problemów i porażek w sytuacji konfliktu jako broni ofensywnej, uzywanej do ataku lub obrony własnej pozycji)
brak satysfakcji seksualnej
Częstość i jakość stosunków może być powodem frustracji. Na częstość ma wpływ wiele czynników (stres, obowiązki w pracy, pociąg fiz do partnera, jak dobrze im się układa) Częstotliwość zmienia się w róznych okresach życia (np. wzrasta, gdy dzieci dorosle opuszcza dom). Mężczyzni narzekają na zbyt rzadkie kontakty, kobiety na ich jakośc ( seks dla kobiet musi być wyrazem miłości, troszczenia się, czułości, wrażliwości, niekoniecznie musi być orgazm). W niezdrowych małżeństwach partnerzy nie okazują sobie uczuć nawet w czasie stosunku.
utrata nadziei na zbudowanie dobrego związku
Utrata zaufania i nadziei, partnerzy nie wiedzą dokąd zmierza ich małżeństwo, brak ufności,ze sytuacja kiedykolwiek się poprawi, (małżeństwa typu aktywno - pasywnego, opiekuńczo - bezradnego, pozorów). Stale nierozwiązane problemy; syt ta prowadzi do ochłodzenia uczuć, goryczy, depresji)
konflikt wartości
konflikt poglądów w wielu dziedzinach (zainteresowania, formy rekreacji, upodobania polityczne, preferencje żywieniowe, poglądy religijne etc.) prowadzi do braku harmonii i równowagi, partnerzy mają mało ze sobą wspólnego
brak duchowej wymiany
wspólne duchowe wartości cementuja związek, dają siłę do pokonywania trudnosci,
problemy natury osobistej (dostarcza ich jeden z partnerów, ale mają wpływ na całe małżeństwo)
negatywne emocje
Gorycz, gniew, niechęc, lęk
Małżonkowie, którzy cierpią na depresje, stany lękowe, zaburz osobowości nei potrafia cieszyć się związkiem, bo wiele czasu i wysiłku poświęcają własnemu psychicznemu cierpieniu, wewnętrznym zmaganiom. Najpierw trzeba rozwiazac te problemy , dopiero potem naprawiać małżeństwo
ochłodzenie uczuć
bark zrozumienia, współczucia, wiej chłodem, pustka wewnętrzna (ani miłości, ani nienawiści)
pognębienie
Gdy ktoś dochodzi do wniosku,ze jego partner dostaje najlepszą cząstkę (zwłaszcza w małżeństwach aktywno - pasywnych, opiekuńczo - bezradnych), poczucie wykorzystanie przez małżónka, zatem to on, a nie ja jest źródłem problemów w małżeństwie; przesadna wrażliwość (często w małżeństwie macho, aktywno -przeciwstawnym) branie słów i zachowań zbyt poważnie, czują się zagrozeni, wykorzystani, porzuceni; może to prowadzić do kompletnej utraty zaufania (paranoja)
fantazjowanie
Fantazje,że są wolni czy związani z inną osobą, więcej czasu spędzają nad myśleniem nad tym, jak uwolnić się od tego małżeństwa niż jak go naprawić; porównywanie wyidealizowanego obcego partnera ze słabościami małżonka może jeszcze bardziej zniechęcac do tego małżeństwa
czynniki zewnętrzne
nadmierne wtrącanie się przyjaciół czy rodziny
każdy z partnerów szuka sojuszników, małżeństwo staje się jeszcze bardziej podzielone, niezdrowe małżeństwo dostarcza tematów do plotek, rozrywki, najlepiej opowiadać o problamch tylko najbardziej zaufanym przyjaciołom, którzy będą nas wspierac.
syndrom prawa Murphy'ego
„Jeśli może być źle , to na pewno będzie”. Wstrząs może wywołać brak stabilnej pracy, bezpieczeństwa finansowgo, trudności z dziecmi itp. Wykryto związek miedzy długotrwałym bezrobociem i śmiercią dziecka a rozwodem. Małżonkowie potrzebują wtedy wsparcia, a nie słów krytyki mimo,ze do pewnych problemów mogli się jakoś przyczynić.
problemy finansowe
zbyt duża lub zbyt mała ilość pieniędzy; czasami napiecie między małżonkami, bo jeden kompulsyjnie wydaje kasę, inny paranoicznie oszczędza. Największa kontrolę nad tym mają małżeństwa aktywno -przeciwstawne i aktywno - aktywne.
Zależność, egocentryzm, pochodzenie rodzinne i nieumiejętne porozumiewanie się to najczestsze przyczyny małżeńskich problemów.
1