FIZJOLOGIA ZWIERZĄT - WYKŁAD 3
Lipidy - związki nierozpuszczalne w wodzie. Rozpuszczalne w rozpuszczalnikach.
Podział: lipidy proste i lipidy złożone.
LIPIDY PROSTE:
Proste, gdyż w skład ich budowy wchodzą: węgiel, wodór, tlen.
+ Triacylglicerole TG, (trójglicerydy);
+ Woski;
LIPIDY ZŁOŻONE:
+ Fosfolipidy, uzupełniane o kwas fosforowy;
+ Glikolipidy, uzupełniane o cukier;
+ Sterole, (cholesterole);
Lipidy proste:
CH2 O kwas1
CH O kwas2 trójgliceryd
CH2 O kwas3
Tłuszcz zwierzęcy ma przy pierwszym węglu kwas nasycony, przy drugim węglu kwas nienasycony, a przy trzecim nasycony.
Tłuszcz mleka:
CH2 O nasycony
CH O średnio
CH2 O krótki kwas masłowy
U ssaków liczba atomów węgla jest parzysta. Nieparzysta występuje u bakterii i roślin.
BUDOWA:
Nasycony - C18
Nienasycony ma dwa podwójne wiązania
C18 : 2n6
przy którym węglu, występuje pierwsze podwójne wiązanie;
Między węglem 6 i 7, i między węglem 9 i 10.
KWASY NASYCONE: maja konsystencje stałą. Najbardziej rozpowszechniony w przyrodzie to kwas polmitynowy C 16O,
stearynowy C 18O. Im dłuższy łańcuch tym trudniej jest go stopić.
KWASY NIENASYCONE: mają konsystencje płynną, np. oleje. Znacznie niższa temperatura topnienia, np. kwas kwas oleinowy topi się przyłączając wodór lub tlen. Utwardzenie tłuszczu na skale przemysłową.
Autooksydacja - przyłączenie tlenu.
Kwasy tłuszczowe nienasycone podlegają IZOMERACJI.
IZOMERACJA POŁOŻENIA: zmiana rozmieszczenia podwójnych wiązań.
IZOMERACJA GEOMETRYCZNA: zmiana położenia rodników w stosunku do podwójnych wiązań.
Forma trans jest wyłącznie źródłem energii. Występuje w małych ilosciach w tkankach i w mleku.
Kwasy tłuszczowe nienasycone: największe znaczenie fizjologiczne mają:
kwas linolowy C18 : 2n6
kwas linolenowy C18 : 2n3
kwas arachiioodonowy C20 : 4n6
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT)
-n6 we wszystkich olejach.
Kwasy:
20 : 5n3 EPA
22 : 6n3 DHA
Potrzebne u noworodków i starszych ludzi.
Kwas linolowy obniża ciśnienie we krwi.
Masło 3% NNKT
Olej słonecznikowy 62% NNKT
Mąka 65% NNKT
Ryż 35% NNKT
GRUPY TŁUSZCZOWE:
Trójglicerydy wchodzą w strukturę błon komórkowych;
Woski występują w wosku pszczelim, lanolinie, gruczołach łojowych skóry u ssaków (na włosach), na liściach, na jabłku;
Fosfolipidy: leucytyny (w mózgu); swinooimyliny;
Glukolipidy;
Steroidy: hormony kory nadnercza, hormony płciowe, zoosterole (główny przedstawiciel to cholesterol; w watrobie, skórze, mięśnich, żółtku jaja) - zwierzęce, fitosterole- roślinne;
Lipoproteiny - w osoczu krwii.
Chylomikrony. Główny składnik to trójglicerydy.
Rola - transport lipidów z przewodu pokarmowego.
VLDL - o bardzo małej gęstości, syntetyzowany w wątrobie.
LDL - niska gęstość
IDL - średnia gęstość
HDL - wysoka gęstość
W tkance tłuszczowej powstaje IDL, z nich powstaje LOL.
Stężenie we krwi LOL ma związek z występowaniem chorób serca i miażdżycy, są bogate w estry cholesterolu.
HDL - powstaje w wątrobie, usuwaja cholesterol z różnych miejsc w organizmie.
BUDOWA LIPOPROTEIN
Tłuszcz zapasowy chroni przed poobijaniem np. żeber. Kwasy tłuszczowe żółtka wystepują u owiec żyjących w klimacie stepowym. Ulegając rozpadowi wydziela dużo ciepła. Mają związki zapadające w sen zimowy.
PRZEMIANA MATERII, inaczej metabolizm.
Organizm składa się z wodoru (60%), tlenu (20%), węgla (11%), azotu. Reszta to siarxczki, wapń, miedź, żelazo.
BADANIA BILANSOWE.
Bilans azotu:
22gN * 6,25 = białko które zwierzę przyjęło w pokarmie
kał 3gN * 6,25 = ...
mocz 0,5gN * 6,25 = ...
jajko - 100g białka
ryby - 92g białka
mleko - 92g białka
wątroba - 79g białka
wołowina - 78g białka
kazeina - 78g białka
ziarno kukurydzy - 45g białka
żelatyna - 0g białka
W procesie utelenienia tkankowego (spocenia), każdy ze składników organicznych dostarcza określoną ilość energii wolnej ze spalania:
1g węglowodanów = 4,1 - 4,7 kcal
1g białka = 4,3 kcal
Pies dostaje 100g pokarmu. Pokarm trafia do przewodu pokarmowego. Jest trawiony - 20g ucieka w postaci kału. 80g jest to energia strawna. 10g ucieka w postaci moczu. 70% to co zostało w organizmie odpowiada wartości energii metabolicznej.
70g : 80g /*100 = 87%
wartość biologiczna wynosi 87%.
Bilans węgla.
Węgiel znajduje się w moczu i również jest wydalany z kałem.