I.
Porównanie komórki roślinnej i zwierzęcej;
CECHA |
Komórka ROŚLINNA |
Komórka ZWIERZECA |
Ściana komórkowa |
Jest |
Brak |
Błona komórkowa |
Jest |
Jest |
Jądro |
Jest zepchnięte w bok |
Jest umiejscowione centralnie |
Mitochondria |
Są |
Są |
Chloroplasty |
Występują |
Brak |
Wakuola |
Jest jedna duża centralnie ułożona + kilka mniejszych |
Brak lub kilka mniejszych |
Aparat Golgiego |
Jest |
Jest |
Rybosomy |
Są |
Są |
II
Porównanie komórki eukariotycznej i prokariotycznej;
CECHA |
Komórka EUKARIOTYCZNA |
Komórka PROKARIOTYCZNA |
Przykłady |
Kom. Roślinna, zwierzęca, grzyba |
Kom. Bakteryjna |
Jądro |
Jest otoczone podwójną błoną jądrową |
Niema, zamiast niego występuje zwinięty nukleoid |
Mitochondria |
Obecne |
Brak zamiast nich występują wpuklenia błony komórkowej |
Chromosomy |
Wiele liniowych cząsteczek DNA każda z nich wchodzi w skład oddzielnego chromosomu |
Pojedyncza kolista cząsteczka DNA lub RNA - chromosom bakteryjny |
Aparat Golgiego |
Jest |
Brak |
Siateczka śródplazmatyczna |
Jest |
Brak |
Wakuole |
Obecne w komórkach roślinnych, grzybów i niektórych protestów |
Brak |
Ciałka zieleni (chloroplasty) |
Obecne w komórkach roślinnych |
Brak, ale niektóre bakterie posiadają zielony barwnik - bakterio chlorofil |
Rybosomy |
80 s |
70 s tzw. Rybosomy bakteryjne |
III
Omówienie budowy komórki grzyba na przykładzie Drożdży piekarskich;
Ściana komórkowa zbudowana z cukru - chityny ochrania komórkę przed szkodliwym działaniem środowiska, nadaje komórce kształt , i ogranicza jej rozmar
Błona komórkowa- ogranicza komórkę, umożliwia jej wymianę substancji ze środowiskiem
Cytoplazma- zabezpiecza organelle przed zlepianiem się, stanowi środowisko reakcji zachodzących wewnątrz komórek, transportuje substancje wewnątrz komórki
Siateczka śródplazmatyczna wraz z rybosomami pełni ważną rolę biosyntezie białek
Aparat Golgiego- uczestniczy w procesie syntezy i wydzielania substancji wbudowywanych w ścianę i błonę komórkową
Wakuola gromadzi substancje szkodliwe, zbędne oraz zapasowe, może również zachodzić w niej proces trawienia
Mitochondria- dostarczają komórce energii pochodzącej z utleniania substancji organicznych
IV
Instrukcja wykonania preparatu;
Starannie odtłuść i osusz szkiełko podstawowe, oraz nakrywkowe
Skalpelem odetnij jak najcieńszy fragment łuski cebuli/ papryki lub listka moczarki kanadyjskiej
Przenieś wycinek na przygotowane szkiełko podstawowe
Na preparat nanieś kroplę wody destylowanej
Przykryj preparat szkiełkiem nakrywkowym
Zbierz nadmiar wody wypływający spod szkiełka nakrywkowego
V
Budowa mikroskopu optycznego;
Mikroskop składa się z części mechanicznych i optycznych, części optyczne służą oświetlaniu, powiększaniu i ogniskowaniu obrazu, natomiast części mechaniczne utrzymują części optyczne w odpowiednich odległościach od siebie, umożliwiają wyostrzenie obrazu poprzez zmianę odległości pomiędzy preparatem a obiektywem.
Część optyczna:
Okular
Obiektyw
Kondensor
Źródło światła/ lusterko
Część mechaniczna:
Podstawa
Statyw
Rewolwer
Stolik
Tubus
Śruby: makro i mikrometryczna
VI
Obsługa mikroskopu;
Włączamy mikroskop/ ustawiamy lusterko tak aby w obiektywie mieć równomiernie oświetlony cały obraz;
Ustawiamy przy pomocy rewolweru obiektyw o najmniejszej mocy;
Umieszczamy preparat na stoliku, szkiełkiem nakrywkowym do góry;
Powoli przy pomocy najpierw śruby makrometrycznej a potem mikrometrycznej dostrajamy ostrość obrazu, uważamy aby nie zgnieść obiektywem szkiełka nakrywkowego - grozi to jego zniszczeniem a także zniszczeniem obiektywu;
Korygujemy położenie preparatu na stoliku;
Obserwujemy obiekt, jeżeli zachodzi potrzeba zwiększamy powiększenie - zmieniamy obiektyw na większy i ponownie dostrajamy ostrość obrazu;
Obserwujemy obiekt
Po skończonej obserwacji zmieniamy po kolei obiektyw na coraz to mniejszą moc
Zdejmujemy preparat ze stolika
VIII
Budowa i środowisko życia ryb;
Ryby są zwierzętami typowo wodnymi zamieszkują zbiorniki zarówno słodkie jak i słone
Przystosowania ryb do środowiska wodnego:
Zazwyczaj bocznie spłaszczone
Opływowy kształt
Jasny brzuch i ciemne plecy
Pokrycie ciała łuskami i śluzem zmniejszającym tarcie wody
Brak powiek
Sztywne połączenie głowy z ciałem (brak szyi)
Płetwy: ogonowa, grzbietowa, odbytowa, 2 płetwy piersiowe, 2 płetwy brzuszne,
Linia boczna
Obecność pęcherza pławnego
IX
Prezentacja Powerpoint do tematu połączenia kości
X
Omówienie rodzajów odnóży u skorupiaków na przykładzie raka stawowego
Obserwacja poszczególnych odnóży Raka na okazie naturalnym, zakończona uzupełnieniem przez uczniów poniższej tabeli:
VII
Choroby skóry;
Choroba/ zaburzenia |
Przyczyny choroby |
Zapobieganie/ leczenie |
Poparzenia |
Nadmierna ekspozycja na słońce, działanie wysokich temperatur lub substancji drażniących np.: kwasów |
Unikanie wystawiania się na działanie czynników wywołujących. Schłodzenie oparzenia, stosowanie specjalnych środków. |
Odmrożenia |
Wystawienie ciała na działanie zbyt niskich temperatur, lub na zbyt długie działanie niskich temperatur |
Strój dobrany do panujących warunków pogodowych. Stopniowe rozgrzewanie odmrożonych części ciała, picie napojów rozgrzewających np. herbaty z cytryną. |
Cellulit |
Stres, niewłaściwa dieta, mała aktywność fizyczna, zaburzenia hormonalne, zaburzenia krążenia limfatycznego |
Prowadzenie higienicznego trybu życia, masarze rozbijające podskórną tkankę tłuszczową |
Czyraki |
Zakarzenie tkanki w około cebulki włosa, ogólny zły stan organizmu i niedostateczna higiena |
Właściwa higiena skory. Stosowanie antybiotyków |
Grzybica |
Rozwój grzybów |
Dokładne mycie i wycieranie skóry, noszenie obuwia umożliwiającego skórze oddychanie i oddawanie nadmiaru wody do otoczenia |
Odciski |
Źle dobrane buty, słabe krążenie, krzywe palce |
Nosić miękkie i dobrze dobrane obuwie, noszenie specjalnych wkładek. Stosowanie plastrów/maści na odciski |
Pokrzywka (uczulenie) |
Silna reakcja alergiczna na alergen |
Unikanie alergenu. Schładzanie miejsca objętego pokrzywką, podanie leków przeciwhistaminowych w tabletkach, maści lub żelu |
Czerniak |
Nadmierna ekspozycja na słońce, infekcje wirusowe |
Stosowanie kremów z filtrem UV, leczenie w poradni dermatologicznej lub onkologicznej |
Trądzik młodzieńczy |
Huśtawka hormonalna w okresie dojrzewania, stan zapalny w gruczołach łojowych |
Higiena skóry, stosowanie środków dla cery z trądzikiem |
Łupież |
Nadmiernie wysuszona skóra głowy, nadmierne wydzielanie łoju przez skórę głowy, może towarzyszyć grzybicy, łuszczycy |
Stosowanie szamponu odpowiednio dobranego do skóry głowy, właściwa dieta |
Wszawica |
Obecność pasożytów - wszy |
Właściwa higiena, unikanie nosicieli; Stosowanie specjalnych środków |
Świerzb |
Obecność pasożyta - świerzbowca |
Właściwa higiena, unikanie nosicieli; Stosowanie specjalnych środków |