2.4. Kraina Mazowiecko-Podlaska
CHARAKTERYSTYKA PRZYRODNICZA
Kraina Mazowiecko-Podlaska zajmuje część środkowej i wschodniej Polski. Graniczy od północy z krainą Mazursko-Podlaską, od zachodu z krainą Wielkopolsko-Pomorską, a od południa z krainą Małopolską. Podzielona została na 19 mezoregionów przyrodniczoleśnych, zgrupowanych w 7 dzielnic.
Według podziału fizycznogeograficznego znajduje się ona głównie w obszarze Europy Zachodniej. Obejmuje podprowincje Nizin Środkowopolskich (makroregiony: Nizina Środkowomazowiecka - z wyjątkiem fragmentu na południowym wschodzie, część północno-wschodnia Niziny Południowowielkopolskiej i Wzniesień Południowo-mazowieckich, Nizina Północnomazowiecka, Nizina Południowopodlaska) oraz niewielki fragment podprowincji Wyżyny Wschodniomałopolskiej (makroregion Wyżyny Lubelskiej - część północno-wschodnia). Niewielka część krainy znajduje się w obszarze Europy Wschodniej. Jej północno-wschodni fragment obejmuje podprowincję Wysoczyzn Podlasko-Białoruskich (makroregion Niziny Północnopodlaskiej - część południowa i południowo-zachodnia), natomiast fragment południowo-wschodni wchodzi w skład podprowincji Polesia (makroregiony: Polesie Podlaskie i Wołyńskie) oraz Wyżyny Wołyńsko-Podolskiej (makroregiony: Wyżyna Zachodniowołyńska i Kotlina Pobuża).
Najistotniejszą cechą klimatu krainy jest nasilający się ku wschodowi i południowemu wschodowi kontynentalizm, o czym świadczy rosnąca w tych kierunkach amplituda temperatur. Średnia roczna temperatura powietrza w ostatnim okresie waha się od 7,9oC do 8,4oC. Temperatura stycznia średnio wynosi od -0,8oC do -0,2oC, a lipca od 18,9oC do 19,6oC. Na obszarze krainy obserwuje się duże zróżnicowanie opadów, których suma roczna średnio wynosi od 505 do 653 mm.
Powierzchnia krainy jest mało zróżnicowana. Dominują krajobrazy staroglacjalne, a wśród nich krajobraz równin peryglacjalnych. Miejscami występują też obszary krajobrazów dolin i równin akumulacyjnych - tarasów z wydmami i równin poleskich (np. dzielnica Polesia Podlaskiego). Fragmentami w południowo-wschodniej części krainy (dzielnica Wyżyny Wschodniolubelskiej) spotyka się także krajobrazy wyżynne - na skałach węglanowych i lessowych.
Na obszarze Krainy przeważają utwory zlodowacenia środkowopolskiego - gliny i piaski zwałowe, tworzące mozaikę z piaskami i żwirami wodnolodowcowymi. Miejscami występują fragmenty piasków, żwirów i głazów moren czołowych oraz mułków i piasków w kemach. Tarasy zalewowe większych rzek (Wisły, Bugu, Narwi) utworzone są z piasków i żwirów rzecznych. Nieco inny charakter mają dzielnice Puszczy Kampinoskiej i Puszczy Kurpiowskiej, gdzie piaski tarasów rzecznych tworzą mozaikę z madami rzecznymi i torfami oraz Dzielnica Wyżyny Wschodniolubelskiej, obejmująca margle kredowe, iły i mułki akumulacji jeziornej oraz less.
Przeważają na tym terenie siedliska Bśw, co związane jest z występowaniem większości lasów na glebach uboższych - bielicowych i rdzawych, wytworzonych z piasków rzecznych tarasów akumulacyjnych. Najuboższe siedliska występują w dzielnicy Puszczy Kurpiowskiej, gdzie 75,2% lasów stanowią siedliska Bśw, a 6,5% Bs. Jedynie dzielnica Wyżyny Wschodniolubelskiej, obejmująca duże powierzchnie utworów lessowych z glebami brunatnymi i płowymi oraz rędziny wykształcone z margli kredowych - ma znaczny udział siedlisk Lśw (54,9%).
Siedliska wilgotne występują w rozproszeniu na całym terenie; przeważają siedliska uboższe, z glebami glejobielicowymi, mniej jest siedlisk żyźniejszych, z glebami glejowymi i opadowo-glejowymi. Większy udział siedlisk wilgotnych spotykany jest w dzielnicy Polesia Podlaskiego (ok. 20%), gdzie występuje dużo podmokłych terenów.
Siedliska bagienne, związane z glebami organicznymi, występują na tym terenie sporadycznie, przy czym częściej spotyka się siedliska żyźniejsze - ols (Lb) i ols jesionowy (Lłb), niż siedliska borowe bagienne.
Lesistość na terenie krainy jest bardzo mała - wynosi zaledwie 19,6 %. Ponadto kraina ta jest także najuboższa ze wszystkich krain pod względem liczby gatunków tworzących drzewostany. Obszar jej znajduje się w zasadzie poza granicami zasięgu świerka, buka i jodły. Role gatunków głównych pełnią: sosna zwyczajna, dąb szypułkowy i bezszypułkowy oraz olsza czarna.
S o s n a z w y c z a j n a (So) spotykana jest na każdym siedlisku, a udział jej na siedliskach uboższych jest bliski 100%. Na siedliskach, świeżych bogatych może stanowić domieszkę z brzozą brodawkowatą, rzadziej lipą drobnolistną i grabem zwyczajnym w drzewostanach dębowych. Na ubogich siedliskach wilgotnych i bagiennych tworzy drzewostany z domieszką brzozy omszonej, rzadziej olchy czarnej, a na żyznych bagiennych może stanowić domieszkę w drzewostanach olchowych lub olchowo-brzozowych. Udział drzewostanów sosnowych w poszczególnych dzielnicach wynosi 70-80%, jedynie w dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej jest mniejszy - 44,1 %.
D ą b s z y p u ł k o w y (Dbs) - na siedliskach żyźniejszych i wilgotniejszych oraz d ą b b e z s z y p u ł k o w y (Dbb) - na siedliskach uboższych pełnią ważną rolę lasotwórczą na tym terenie. Drzewostany dębowe spotykane są na siedliskach Lśw i Lł. Na siedliskach LMśw i LMw dąb jako gatunek współpanujący występuje z sosną zwyczajną i brzozą (brodawkowatą i omszoną), a na siedlisku Lw - z olszą czarną i brzozą. Na siedliskach uboższych stanowić może pojedynczą domieszkę w drzewostanach sosnowych. Udział powierzchniowy tego gatunku w lasach nie jest duży, jedynie w dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej - na glebach wykształconych z lessów lub utworów kredowych przekracza 30%.
O l s z a c z a r n a (Ol) Występowanie drzewostanów olszowych związane jest z żyznymi glebami bagiennymi i wilgotnymi siedlisk Lb, Lłb i Lw. Na innych siedliskach może stanowić jedynie niewielką domieszkę. Udział drzewostanów olszowych jest nieco większy w dzielnicach Polesia Podlaskiego i Wyżyny Wschodniolubelskiej, gdzie zbliża się do 10 %.
Z innych gatunków, mających znaczenie lasotwórcze na terenie Krainy IV, wymienić należy, spotykane na większości siedlisk, brzozę brodawkowatą (Brzb) i brzozę omszoną (Brzo) oraz świerk pospolity (Św) w północno-wschodniej części obszaru krainy. Jesion wyniosły (Js) ma często znaczny udział na żyznych siedliskach lasów świeżych, wilgotnych i łęgowych szczególnie w południowo-wschodniej części krainy (dzielnica Wyżyny Wschodniolubelskiej).
TYPY SIEDLISKOWE LASU
BORY
Bór suchy - Bs
Zajmuje z reguły wierzchołkowe części wydm śródlądowych lub zwydmione piaski starych tarasów rzecznych i wodnolodowcowych; miejsca najbardziej suche, z bardzo głębokim poziomem wody gruntowej. Drzewostan sosnowy o rozluźnionym zwarciu, ok. V bonitacji i bardzo złej jakości technicznej. Warstwa krzaczkowatych porostów (głównie rodzaju Cladonia sp.) jest silnie rozwinięta, a warstwa zielna złożona jest głównie z krzewinek i wąskolistnych traw o skupiskowym występowaniu.
Procentowy udział tych siedlisk w lasach nie jest duży, średnio w krainie zajmują 1,1% powierzchni leśnej. Zwraca uwagę jedynie -->nieco [Author ID2: at Sun Mar 16 21:18:00 2003 ][Author ID2: at Sun Mar 16 21:18:00 2003 ]większy udział tych siedlisk w dzielnicy Puszczy Kurpiowskiej, wynoszący 6,5%.
Runo
Gatunki Bs
Chrobotek leśny - Cladonia sylvatica
Chrobotek reniferowy - Cladonia rangiferina
Chrobotek wysmukły - Cladonia gracilis
Chrobotek widlasty - Cladonia furcata
Chrobotek - Cladonia cornuta
Porost islandzki - Cetraria islandica
Widłoząb miotlasty - Dicranum scoparium
Mącznica lekarska - Arctostaphyllos uva-ursi
Macierzanka piaskowa - Thymus serpyllum
Borówka brusznica - Vaccinium vitis-idaea
Szczotkicha siwa - Corynephorus canescens
Turzyca wrzosowiskowa - Carex ericetorum
Trzcinnik piaskowy - Calamagrostis epigeios (sporadycznie)
Typy lasu
SOSNOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - So IV-V bon.
Gatunki dom. I p. - Brzb (sporad.)
Podrost - brak
Podszyt - jał., so, brzb, jrz, wb piask.
Zespół roślinny
- Cladonio-Pinetum Juraszek 1927 - bór sosnowy suchy odm. subkontynentalna
Bór świeży - Bśw
Siedliska ubogie świeże, bez wyraźnego wpływu wody gruntowej lub pod słabym jej wpływem. Średni ich udział w lasach krainy wynosi 29,4%, jednakże w poszczególnych dzielnicach jest mocno zróżnicowany - od ok. 9% w Dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej do 75% w Dzielnicy Puszczy Kurpiowskiej.
Runo
Gatunki różnicujące Bśw od Bs
Borówka czarna - Vaccinium myrtillus
Gajnik lśniący - Hylocomium splendens
Kosmatka owłosiona - Luzula pilosa
Konwalia majowa - Convallaria majalis
Fiołek psi - Viola canina
Nawłoć pospolita - Solidago virgaurea
Wężymord niski - Scorzonera humilis
Gruszyczka jednostronna - Orthilia secunda (Pyrola secunda)
Pszeniec zwyczajny - Melampyrum pratense
Gatunki częste
Rokiet pospolity - Pleurosium schreberi (Entodon Schreberi)
Borówka brusznica - Vaccinium vitis-idaea
Widłoząb miotlasty - Dicranum scoparium
Widłoząb falisty - Dicranum polysetum (D. undulatum)
Gorysz pagórkowy - Peucedanum oreoselinum
Tomka wonna - Anthoxanthum odoratum
Izgrzyca przyziemna - Sieglingia decumbens
Kosmatka licznokwiatowa - Luzula multiflora
W wariancie Bśw2 - Trzęślica modra - Molinia caerulea (do 5%) oraz pjd. w drzewostanie Brzo.
Typ lasu
SOSNOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - So III bon.
Gatunki dom. I p. - Brzb
Podrost - Brz, So
Podszyt: jrz, dbb, brz, jał., os
Zespół roślinny
- Leucobryo-Pinetum (W.Mat. 1962) W.Mat.&J.Mat. 1973 - subatlantycki bór sosnowy świeży, wariant typowy (Bśw1) i wariant z trzęślicą (Bśw2)
Drzewostan sosnowy z domieszką brzozy brodawkowatej. W warstwie zielnej runa dominują borówki, a w warstwie mszystej Pleurosium schreberi.
- Peucedano-Pinetum typicum - Mat. (1962) 1973 - kontynentalny sosnowy bór świeży, odmiana sarmacka; podwariant typowy (Bśw1) oraz z Molinia caerulea (Bśw2)
W północnej części krainy: dzielnice Niziny Północnomazowieckiej, Puszczy Kurpiowskiej, Niziny Podlaskiej i Wysoczyzny Siedleckiej, spotykana nieco żyźniejsza postać Bśw z drzewostanem sosnowym bonitacji II.5.
- Peucedano-Pinetum pulsatilletosum Mat. (1962) 1973 - podzespół sasankowy kontynentalnego boru świeżego, odmiana sarmacka
- Vaccinio vitis-idaea-Pinetum Sokołowski 1980 - bór brusznicowy, odmiana sarmacka
Uboższa postać spotykana jest głównie w dzielnicy Polesia Podlaskiego, Puszczy Kurpiowskiej i Niziny Północno-Mazowieckiej. Związana jest z suchymi, gruboziarnistymi piaskami sandrowymi i rzecznymi tarasów akumulacyjnych. Zajmuje szczyty i stoki wzniesień o ekspozycji południowej. Charakterystyczną cechą jest występowanie gatunków kserotermicznych z rodzajem Pulsatilla sp. na czele oraz w niewielkiej ilości porostów.
Bór wilgotny - Bw
Siedliska związane z wodą gruntową utrzymującą się w zasięgu profilu przez większą część roku. Spotykane często w strefie przejściowej miedzy borami świeżymi, a siedliskami bagiennymi borów lub lasów lub wśród siedlisk Bśw w lokalnych zagłębieniach terenu. Drzewostan tworzy sosna z domieszką obu gatunków brzóz. W północnej części krainy może sporadycznie pojawić się pojedynczy świerk w II piętrze. W podszycie występuje kruszyna, a runo składa się głównie z Vaccinium myrtillus i Molinia coerulea.
Siedliska Bw zajmują zaledwie 1,4% powierzchni leśnej w krainie IV; nieco większy ich udział obserwuje się tylko w dzielnicach Puszczy Kampinoskiej i Puszczy Kurpiowskiej (3-5%).
Runo
Gatunki różnicujące Bw od Bśw
Trzęślica modra - Molinia coerulea
Płonnik pospolity - Polytrichum commune
ponadto w wariancie Bw2 występiją pojedynczo
Borówka bagienna (pijanica) - Vaccinium uliginosum
Bagno zwyczajne - Ledum palustre
Torfowiec całolistny - Sphagnum capilifolium (S. acutifolium)
Gatunki częste
Borówka czarna - Vaccinium myrtillus
Rokiet pospolity - Pleurosium schreberi (Entodon Schreberi)
Borówka brusznica - Vaccinium vitis-idaea
Widłoząb falisty - Dicranum polysetum (D. undulatum)
Widłoząb miotlasty - Dicranum scoparium
Siódmaczek leśny - Trientalis europaea
Piórosz pierzasty - Ptilium crista-castrensis
Typy lasu
SOSNOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - So II-III bon.
Gatunki dom. Ip. - Brz, Brzo, Os
Podrost - Brz, So
Podszyt : krusz. (głównie), jrz, pjd. jał., os
Zespół roślinny
- Molinio caeruleae-Pinetum W.Mat.&J.Mat.1973 - bór sosnowy wilgotny, odmiana środkowopolska; wariant typowy - Bw1 oraz wariant z bagnem zwyczajnym - Bw2
Bór bagienny - Bb
Siedliska Bb występują najczęściej na obrzeżach torfowisk wysokich lub w bezodpływowych zagłębieniach terenu, w zasięgu stagnujących kwaśnych wód gruntowych. Drzewostan sosnowy, często z domieszką brzozy omszonej, jest słabo zwarty, bonitacji ok. IV-V. W podszycie występują wierzby krzewiaste (łoza i wierzba uszata). Runo tworzy warstwa krzewinkowa z dominacją Ledum palustre i Vaccinium uliginosum oraz kępy torfowców.
Siedliska te występują bardzo rzadko - największe powierzchnie zajmują w dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej, jednakże ich udział nie przekracza tam 0,5%.
Runo
Gatunki różnicujące Bb od Bw
Torfowiec magellański - Sphagnum magellanicum
Torfowiec zakrzywiony - Sphagnum recurvum
Żurawina błotna - Oxycoccus palustris (O. quadripetalus)
Modrzewnica zwyczajna - Andromeda polifolia
Wełnianka pochwowata - Eriophorum vaginatum
Płonnik cienki - Polytrichum strictum
Próchniczek bagienny - Aulacomnium palustre
Gatunki częste
Bagno zwyczajne - Ledum palustre (licznie)
Borówka bagienna (pijanica) - Vaccinium uliginosum (licznie)
Torfowiec całolistny - Sphagnum capilifolium (S. acutifolium)
Borówka brusznica - Vaccinium vitis-idaea
Borówka czarna - Vaccinium myrtillus
Gajnik lśniący - Hylocomium splendens
Typy lasu
SOSNOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - So V bon. (w Bb1 - IV-V bon.)
Gatunki dom. Ip. - Brzo, Brz
Podrost - brak
Podszyt - krusz., wb. sz., wb. usz., jrz
Zespół roślinny
- Vaccinio uliginosi-Pinetum Kleist 1929 - bór sosnowy bagienny podzespół typowy, odmiana śródlądowa środkowopolska
BORY MIESZANE
Bór mieszany świeży - BMśw
Siedliska BMśw często tworzą większe kompleksy z siedliskami Bśw, zajmując nieco żyźniejsze fragmenty. Największe powierzchnie zajmują w Dzielnicy Niziny Północnomazowieckiej - 41%, natomiast najmniejsze - ok. 5% - w dzielnicy Puszczy Kurpiowskiej, gdzie dominują siedliska Bśw oraz w Dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej, którą charakteryzuje przewaga żyznych siedlisk Lśw.
Runo
Gatunki różnicujące BMśw od Bśw
Konwalijka dwulistna - Maianthemum bifolium
Szczawik zajęczy - Oxalis acetosella
Nerecznica krótkoostna - Dryopteris carthusiana (D. spinulosa)
Orlica pospolita - Pteridium aquillinum
Malina kamionka - Rubus saxatilis
Poziomka pospolita - Fragaria vesca
Turzyca pigułkowata - Carex pilulifera
Gatunki częste
Borówka czarna - Vaccinium myrtillus
Borówka brusznica - Vaccinium vitis-idaea
Rokiet pospolity - Pleurozium schreberi (Entodon Schreberi)
Widłoząb falisty - Dicranum polysetum (D. undulatum)
Gajnik lśniący - Hylocomium splendens
Siódmaczek leśny - Trientalis europaea
Kosmatka owłosiona - Luzula pilosa
Nawłoć pospolita - Solidago virgaurea
Pszeniec zwyczajny - Melampyrum pratense
Przetacznik leśny - Veronica officinalis
Gorysz pagórkowaty - Peucedanum oreoselinum
W wariancie BMśw2 - Trzęślica modra - Molinia caerulea (do 5%)
Typy lasu
DĘBOWO-SOSNOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - So II bon.
Gatunki dom. Ip. - Dbb, Brzb, Os
Gatunki II p. - brak
Podrost - So, Dbb, Brzb
Podszyt - jał., jrz, krusz.
Zespół roślinny
- Querco roboris-Pinetum typicum (W.Mat. 1981) J.Mat.1988 - kontynentalny bór mieszany, podzespół typowy
Najczęściej spotykany typ lasu, związany z utworami piaszczystymi czwartorzędowymi. Drzewostan tworzy sosna z domieszką lub drugim piętrem dębowym i dość dobrze rozwiniętą warstwą podszytu. Roślinność charakteryzuje przewaga gatunków właściwych borom nad gatunkami lasów liściastych.
ŚWIERKOWO-SOSNOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - So II bon., Św
Gatunki dom. Ip. - Dbs, Brzb, Os
Gatunki II p. - Św, So
Podrost - So, Dbs
Podszyt - jrz, krusz., gb, (lesz.)
Zespół roślinny
- Serratulo-Pinetum (W.Mat.1981) J.Mat.1988 (Calamagrostio-Piceetum Sokołowski 1968) - subborealny bór mieszany odm. sarmacka
Nieco żyźniejsza postać BMśw występująca głównie w północno-wschodniej i środkowej części krainy. Drzewostan świerkowo-sosnowy z dość licznym podszytem. Runo bogate w gatunki, z przewagą mchów.
Bór mieszany wilgotny - BMw
Spotykany najczęściej w obniżeniach terenu wśród siedlisk BMśw lub na jego obrzeżach. Najwięcej tych siedlisk występuje w Dzielnicy Polesie Podlaskiego (9,8%), gdzie obserwuje się także wyższy, niż w pozostałych dzielnicach, udział innych siedlisk wilgotnych oraz bagiennych. Średni udział siedlisk BMw w krainie kształtuje się ok. 4%.
Runo
Gatunki różnicujące BMw od Bw
Widłak jałowcowaty - Lycopodium annotinum
Tojeść pospolita - Lysimachia vulgaris
Turzyca pospolita - Carex nigra (C. fusca)
oraz gatunki borów mieszanych:
Konwalijka dwulistna - Maianthemum bifolium
Orlica pospolita - Pteridium aquilinum
Szczawik zajęczy - Oxalis acetosella
Nerecznica krótkoostna - Dryopteris carthusiana (D. spinulosa)
oraz tylko w części północnej krainy:
Biczyca trójwrębna - Bazzania trilobata
Wietlica samicza - Athyrium filix-femina
Gatunki różnicujące BMw od BMśw
Trzęślica modra - Molinia coerulea
Płonnik pospolity - Polytrichum commune
Torfowiec całolistny - Sphagnum capilifolium (S. acutifolium)
Gatunki częste
Borówka czarna - Vaccinium myrtillus
Rokietnik pospolity - Pleurosium schreberi (Entodon Schreberi)
Gajnik lśniący - Hylocomium splendens
Siódmaczek leśny - Trientalis europaea
Widłoząb falisty - Dicranum polysetum (D. undulatum)
Typy lasu
DĘBOWO-SOSNOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - So II bon., Dbs
Gatunki dom. I p. - Brzo, Brzb
Gatunki IIp. i podrost - Brzo, Os
Podszyt - jrz, lesz.
Zespół roślinny
- Querco roboris-Pinetum molinietosum (W.Mat 1981) J.Mat. 1988 - kontynentalny bór mieszany, podzespół trzęślicowy.
Spotykany na terenie całej krainy w obniżeniach terenu na glebach znajdujacych się w zasięgu wód gruntowych. Drzewostan dębowo-sosnowy z drugim piętrem, które tworzą brzoza omszona i osika. W runie dominuje Molinia coerulea.
DĘBOWO-ŚWIERKOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Św II bon., Dbs, Os
Gatunki dom. Ip. - Brz, Brzo, So, (Ol)
Podrost - gatunki drzewostanu
Podszyt - jrz, krusz., lesz.
Zespół roślinny
- Querco-Piceetum typicum (W.Mat.1952) w.Mat.&Pol.1955 - jegiel
Spotykany bardzo rzadko - niewielkie fragmenty tego typu lasu występują w dzielnicy Puszczy Kurpiowskiej i w północnej części dzielnicy Niziny Podlaskiej i Wysoczyzny Siedleckiej. Może zajmować lokalne obniżenia terenu, pomiędzy siedliskami lasu bagiennego i boru mieszanego świeżego, a także niewielkie wyniesienia wśród olsów.
Bór mieszany bagienny - BMb
Siedliska BMb zajmują niewielkie powierzchnie i są bardzo rzadko spotykane. Mogą stanowić strefę przejściową między siedliskami Bb i BMw lub Bw. Związane są z glebami wytworzonymi z torfowisk przejściowych przechodzących w torfowiska wysokie. W krainie IV największy ich udział, sięgający zaledwie 0,7%, obserwuje się w dzielnicy Polesia Podlaskiego.
Runo
Gatunki różnicujące BMb od Bb
Gwiazdnica długolistna - Stellaria longifolia
Wełnianka wąskolistna - Eriophorum angustifolium
Nerecznica szerokolistna - Dryopteris dilatata (D. austriaca)
Listera sercowata - Listera cordata (w części północnej krainy)
Torfowiec Girgensohna - Sphagnum girgensohnii (w części północnej krainy)
Gatunki różnicujące BMb od BMw
gatunki wyżej wymienione oraz
Torfowiec błotny - Sphagnum palustre
Torfowiec - Sphagnum fallax
Torfowiec całolistny - Sphagnum capilifolium (S. acutifolium)
Torfowiec zakrzywiony - Sphagnum recurvum
Gatunki częste
Turzyca pospolita - Carex nigra (C. fusca)
Trzęślica modra - Molinia coerulea
Borówka czarna - Vaccinium myrtillus
Kosmatka owłosiona - Luzula pilosa
Siódmaczek leśny - Trientalis europaea
Nerecznica krótkoostna - Dryopteris carthusiana (D. spinulosa)
Typy lasu
SOSNOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - So III bon.
Gatunki dom. Ip. - Brzo
Podrost - So
Podszyt - pjd. krusz., wb sz., wb usz.
Zespół roślinny
- Vaccinio uliginosi-Pinetum molinietosum Kleist 1929 - bór sosnowy bagienny podzespół z Molinia coerulea, odmiana śródlądowa środkowopolska
Występuje w lokalnych bezodpływowych zagłębieniach terenu, z wysokim poziomem wody gruntowej. Związany z torfowiskami wysokimi.
ŚWIERKOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Św II bon.
Gatunki dom. Ip. - So, Brzo
Podrost - gatunki z drzewostanu
Podszyt - krusz., jrz
Zespół roślinny
- Sphagno girgensohnii-Piceetum Polak.1962 - borealna świerczyna (postać kresowa)
W krainie IV spotykany tylko w dzielnicach Puszczy Kurpiowskiej oraz Niziny Podlaskiej i Wysoczyzny Siedleckiej. Występuje bardzo rzadko, tworząc niewielkie płaty. Drzewostan świerkowy z domieszką sosny i brzozy omszonej, rzadziej dębu i osiki.
LASY MIESZANE
Las mieszany świeży - LMśw
Siedliska dość żyzne, świeże, z głębokim poziomem wody gruntowej. Na terenie Krainy IV powierzchniowy ich udział kształtuje się na poziomie ok. 20% w poszczególnych dzielnicach, z wyjątkiem Dzielnicy Puszczy Kurpiowskiej, gdzie wynosi 0,2% oraz Dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej - 12,9%.
Runo
Gatunki różnicujące LMśw od BMśw
Przylaszczka pospolita - Hepatica nobilis
Gwiazdnica wielkokwiatowa - Stellaria holostea
Żurawiec falistolistny - Atrichum undulatum (Catharinea undulata)
Kupkówka Aschersona - Dactylis polygama (D. Aschersoniana)
Perłówka zwisła - Melica nutans
Prosownica rozpierzchła - Milium effusum
Dąbrówka rozłogowa - Ajuga reptans
Przytulia Schultesa - Galium schultesii
Zawilec gajowy - Anemone nemorosa
Fiołek leśny - Viola reichenbachiana (V. sylvestris )
Turzyca palczasta - Carex digitata
Sałatnik leśny - Mycelis muralis
Pszeniec gajowy - Melampyrum nemorosum
Wiechlina gajowa - Poa nemoralis
Gatunki częste
Konwalijka dwulistna - Maianthemum bifolium
Szczawik zajęczy - Oxalis acetosella
Trzcinnik leśny - Calamagrostis arundinacea
Malina kamionka - Rubus saxatilis
Poziomka pospolita - Fragaria vesca
Konwalia majowa - Convallaria majalis
Nerecznica krótkoostna - Dryopteris carthusiana (D. spinulosa)
oraz w LMśw2 - Skrzyp łąkowy - Equisetum pratense
Cienistka (Zachyłka) trójkątna - Gymnocarpium dryopteris (Phegopteris dryopteris)
Typy lasu
SOSNOWO-DĘBOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Dbs, (Dbb), So I-II bon.,
Gatunki dom. I p. - Brzb, Os
Gatunki II p. - pjd. Gb, So
Podrost - gatunki występujące w drzewostanie
Podszyt - jał., jrz, krusz., (lesz.)
Zespół roślinny
- Querco roboris-Pinetum coryletosum (W.Mat 1981) J.Mat. 1988 - kontynentalny bór mieszany podzespół leszczynowy
Spotykany na terenie całej krainy. Związany jest głównie z piaskami wodnolodowcowymi i piaskami rzecznymi tarasów plejstoceńskich. Drzewostan sosnowo-dębowy lub sosnowy z drugim piętrem dębowym i warstwą krzewów dość dobrze rozwiniętą.
GRABOWO-DĘBOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Dbs II-III bon
Gatunki dom. I p. - Lp, Brzb, Os, Dbb, So
Gatunki II p. - Gb (Bk)
Podrost - gatunki drzewostanu
Podszyt - krusz., trz., jrz
Zespół roślinny
- Tilio-Carpinetum calamagrostietosum Tracz.1962 - grąd subkontynentalny podzespół z trzcinnikiem, odmiana środkowopolska
Spotykany na terenie całej krainy. W dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej występuje odmiana wołyńska zespołu, odznaczająca się występowaniem czereśni pojedynczo w drzewostanie. W dzielnicy Równiny Warszawsko-Kutnowskiej może występować buk jako domieszka w I lub II piętrze drzewostanu.
DĘBOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Db, (Dbb) II bon.,
Gatunki dom. I p. - So, Brzb, Os, Lp, Gb, Jb, Gr
Podrost - gatunki wystepujące w drzewostanie
Podszyt - lesz., trz. br., such., głóg
Zespół roślinny:
- Potentillo albae-Quercetum - Libb.1933 n.inv. Oberd.1957 em. Müller 1991 - świetlista dąbrowa
Spotykany w zachodniej i północnej części krainy oraz w dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej. Zwykle zajmuje wyniesienia terenu, takie jak ozy, kemy, moreny czołowe, ale spotykany jest także na ich zboczach.
Las mieszany wilgotny - LMw
Siedliska zwykle występujące w sąsiedztwie LMśw; obserwuje się większy ich udział w tych dzielnicach, gdzie siedliska LMśw zajmują większe powierzchnie. Nie są to jednak siedliska często spotykane.
Runo
Gatunki różnicujące LMw od BMw
Gwiazdnica gajowa - Stellaria nemorum
Sit rozpierzchły - Juncus effusus
Zachyłka trójkątna - Gymnocarpium dryopteris (Phegopteris dryopteris)
Śmiałek darniowy - Deschampsia caespitosa
Wietlica samicza - Athyrium filix-femina
Skrzyp leśny - Equisetum sylvaticum
oraz gatunki występujące w LMśw
Dąbrówka rozłogowa - Ajuga reptans
Gwiazdnica wielkokwiatowa - Stellaria holostea
Gatunki częste
Trzcinnik leśny - Calamagrostis arundinacea
Szczawik zajęczy - Oxalis acetosella
Konwalijka dwulistna - Maianthemum bifolium
Tojeść pospolita - Lysimachia vulgaris
Sałatnik leśny - Mycelis muralis
Rokiet pospolity - Pleurozium schreberi (Entodon Schreberi)
Typy lasu
GRABOWO-DĘBOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Dbs II-III bon., Św I-II bon.,
Gatunki dom. I p. - Lp, Brzb, Os,
Gatunki II p. - pjd. Gb
Podrost - Kl, Gb, Lp
Podszyt - lesz., krusz., trz., jrz, czm
Zespół roślinny
- Tilio-Carpinetum typicum Tracz.1962 - grąd subkontynentalny, wariant z Festuca gigantea, postać uboga, odmiana mazowiecka
Las mieszany bagienny - LMb
Siedliska LMb odznaczają się przede wszystkim glebami torfowymi torfowisk przejściowych z wodą gruntową o bardzo słabym przepływie. Udział siedlisk LMb w powierzchni lasów jest zaledwie śladowy. Nieco wyższy jest tylko w dzielnicach Polesia Podlaskiego - 1,2% i Wyżyny Wschodniolubelskiej - 1,6%.
Runo
Gatunki różnicujące LMb od BMb
Nerecznica błotna - Thelypteris palustris (Dryopteris thelypteris)
Tojeść bukietowa - Lysimachia thyrsiflora
Siedmiopalecznik błotny - Comarum palustre
Turzyca nitkowata - Carex lasiocarpa
Bobrek trójlistkowy - Menyanthes trifoliata
Czermień błotna - Calla palustris
Torfowiec nastroszony - Sphagnum squarrosum
Torfowiec - Sphagnum fimbriatum
Gatunki częste
Torfowiec Girgensohna - Sphagnum girgensohnii
Torfowiec zakrzywiony - Sphagnum recurvum
Torfowiec błotny - Sphagnum palustre
Trzcinnik lancetowaty - Calamagrostis canescens
Płonnik pospolity - Polytrichum commune
Tojeść pospolita - Lysimachia vulgaris
Turzyca pospolita - Carex nigra (C. fusca)
- oraz w wariancie mniej mokrym (LMb1) i na wyżej położonych kępach
Borówka czarna - Vaccinium myrtillus
Konwalijka dwulistna - Maianthemum bifolium
Śmiałek pogięty - Deschampsia flexuosa
Rokiet pierzasty - Pleurozium schreberi (Entodon Schreberi)
Gajnik lśniący - Hylocomium splendens
Typy lasu
BRZOZOWO-OLSZOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Ol II.5-III bon.
Gatunki dom. Ip. - Brzo, So
Podrost - brak
Podszyt - brak
Zespół roślinny
- Sphagno squarrosi-Alnetum Sol.Górn. (1975) 1987 - ols torfowcowy odmiana subkontynentalna
Spotykany na terenie całej krainy, zwykle w izolowanych zagłębieniach z dala od cieków wodnych, gdzie ruch wód gruntowych zaznacza się słabo i brak jest powierzchniowych zalewów. Drzewostan olszowy przy dość znacznym udziale brzozy omszonej. Od olsu różni się występowaniem Sphagnum squarrosum, Sphagnum palustre, Sphagnum fimbriatum,częstym występowaniem gatunków borowych oraz brakiem Ribes nigrum
SOSNOWO-BRZOZOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Brzo, So III bon.
Gatunki dom. Ip. - Ol
Gatunki IIp. - pjd. Św
Podrost - gatunki drzewostanu
Podszyt - wb. Szara (łoza), krusz.
Zespół roślinny
- Betula pubescens-Thelypteris palustris (Dryopteridi thelypteridis-Betuletum pubescentis Czerw. 1972) - sosnowo-brzozowy las bagienny
W krainie IV ogranicza swoje występowanie do dzielnicy Puszczy Kurpiowskiej. Występuje na rozległych torfowiskach, na brzegach dolin rzecznych lub w dużych misach wytopiskowych. Gleby wykształcone z torfowiska przejściowego. Drzewostan brzozowo-sosnowy o różnym udziale obu gatunków.
LASY
Las świeży - Lśw
Udział siedlisk Lśw w Lasach państwowych krainy IV jest zróżnicowany. W dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej wynosi blisko 55%, a w dzielnicy Równiny Kurpiowskiej w ogóle nie stwierdzono ich występowania. Na pozostałym terenie siedliska Lśw zajmują mniej niż 10% powierzchni leśnej.
Runo
Gatunki różnicujące Lśw od LMśw
Marzanka wonna - Galium odoratum (Asperula odorata)
Gajowiec żółty - Galeobdolon luteum
Czerniec gronkowy - Actaea spicata
Żankiel zwyczajny - Sanicula europaea
Podagrycznik pospolity - Aegopodium podagraria
Nerecznica samcza - Dryopteris filix-mas (obficie)
Dzióbkowiec Zetterstedta - Eurhynchium angustirete (E. zetterstedtii)
Kostrzewa olbrzymia - Festuca gigantea
Turzyca leśna - Carex sylvatica
Trędownik bulwiasty - Scrophularia nodosa
Czworolist pospolity - Paris quadrifolia
Groszek wiosenny - Lathyrus vernus
Kokoryczka wielokwiatowa - Polygonatum multiflorum
Kopytnik pospolity - Asarum europaeum
Miodunka ćma - Pulmonaria obscura
oraz w Lśw2
Czyściec leśny - Stachys sylvatica (pjd.)
Gatunki częste
Prosownica rozpierzchła - Milium effusum
Sałatnik leśny - Mycelis muralis
Przylaszczka pospolita - Hepatica nobilis
Gwiazdnica wielkokwiatowa - Stellaria holostea
Dąbrówka rozłogowa - Ajuga reptans
Perłówka zwisla - Melica nuntans
Zawilec gajowy - Anemone nemorosa
Turzyca palczasta - Carex digitata
Kuklik pospolity - Geum urbanum
Fiołek leśny - Viola reichenbachiana (V. sylvestris)
Typy lasu
LIPOWO-GRABOWO-DĘBOWY
Drzewostan:
Gatunki główne Ip. - Dbs I-II bon.
Gatunki dom. Ip. - Lp, Kl, Dbb, Jw, Os, Brzb
Gatunki II p. - Gb, Lp, Kl, Jb, Gr, (Wz, Js - Lśw2)
Podrost - gatunki występujące w drzewostanie
Podszyt - lesz., gb, jb, trz., krusz., głóg, dereń, kal., czm
Zespół roślinny:
- Tilio-Carpinetum typicum Tracz.1962 - subkontynentalny las grądowy, podzespół typowy odm. środkowopolska (odznaczająca się brakiem świerka)
Spotykany na terenie całej krainy. Drzewostan zwykle 3-4 warstwowy. Najwyższą warstwę, o pokryciu ok. 70% tworzy dąb z innymi gatunkami liściastymi. Drugie piętro (60-80% pokrycia) tworzy głównie grab oraz lipa drobnolistna. Podrost i podszyt stanowią zwykle ok. 20% pokrycia, a bogata w gatunki warstwa runa - 40-100%. W dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej występuje odmiana wołyńska zespołu, odznaczająca się występowaniem drzewiastej czereśni oraz Melittis melissophyllum w runie.
- Galio sylvatici-Carpinetum Oberd.1957 - grąd środkowoeuropejski, odmiana kujawska, podzespół typowy (Lśw1) i ze Stachys sylvatica (Lśw2)
Wystepuje tylko w dzielnicy Równiny Warszawsko-Kutnowskiej. Wyróżnia się tym, że w drzewostanie może występować niewielka domieszka buka.
Las wilgotny - Lw
Siedliska Lw są bardzo żyzne. Związane są głównie z równinami akumulacji zastoiskowej. Charakterystyczny dla nich jest 3-4warstwowy drzewostan i pojawianie się aspektu wiosennego i letniego w runie. Spotykane są na terenie całej krainy jednakże występują sporadycznie. Średni ich udział powierzchniowy nie osiąga 2%. Nieco wyższy jest tylko w dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej - 4%.
Runo
Gatunki różnicujące Lw od LMw
Czartawa pospolita - Circaea lutetiana
Niecierpek pospolity - Impatiens noli-tangere
Turzyca rzadkokłosa - Carex remota
Kostrzewa olbrzymia - Festuca gigantea
Kokoryczka wielokwiatowa - Polygonatum multiflorum
Podagrycznik pospolity - Aegopodium podagraria
Czworolist pospolity - Paris quadrifolia
Kopytnik pospolity - Asarum eutopaeum
Żywiec cebulkowy - Dentaria bulbifera
Szczyr trwały - Mercurialis perennis
Czyściec leśny - Stachys sylvatica
oraz geofity wiosenne:
Zawilec żółty - Anemone ranunculoides
Kokorycz pełna - Corydalis solida
Ziarnopłon wiosenny - Ficaria verna (Ranunculus ficaria)
Złoć żółta - Gagea lutea
Czosnek niedźwiedzi - Allium ursinum (pjd.)
Gatunki częste
Turzyca orzęsiona - Carex pilosa
Marzanka wonna - Galium odoratum (Asperula odorata)
Zerwa kłosowa - Phyteuma spicatum
Miodunka ćma - Pulmonaria obscura
Żankiel zwyczajny - Sanicula europaea
Gajowiec żółty - Galeobdolon luteum
oraz inne gatunki występujące w Lśw
Typy lasu
LIPOWO-GRABOWO-DĘBOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Db I-II bon.
Gatunki dom. I p. - Lp, Kl, Js, Brzo, Os, Ol, Gb
Gatunki II p. - Gb, Lp, Js, Kl, Gr, Jb, Iwa
Podrost - Kl, Gb, Lp, Db
Podszyt - lesz., gb, krusz., czr, trz., jrz, czm, such.
Zespół roślinny
- Tilio-Carpinetum stachyetosum i corydaletosum Tracz.1962 - grąd subkontynentalny podzespół z czyśćcem lub kokoryczą, odm. środkowopolska (bez świerka)
- Galio sylvatici-Carpinetum corydaletosum Oberd.1957 - grąd środkowoeuropejski podzespół z kokoryczą.
Ols - Ol
Siedliska Ol zajmują miejsca oddalone od bezpośredniego wpływu cieków wodnych, ale jednocześnie tam, gdzie poziom wód gruntowych przez dłuższy czas (ok. 200 dni w roku) pozostaje ponad powierzchnią terenu. Struktura lasu kępowo-dolinkowa, z gatunkami szuwarowymi i gatunkami lasów liściastych. Siedliska olsowe zajmują większe powierzchnie niż pozostałe siedliska bagienne, ale ich powierzchniowy udział, dość równomierny w poszczególnych dzielnicach, wynosi średnio w krainie tylko 3,2%.
Runo
Gatunki różnicujące Ol od LMb
Turzyca błotna - Carex acutiformis
Kosaciec żółty - Iris pseudoacorus
Szczaw lancetowaty - Rumex hydrolapathum
Porzeczka czarna - Ribes nigrum
Tarczyca pospolita - Scutellaria galericulata
Wiązówka błotna - Filipendula ulmaria
Krwawnica pospolita - Lythrum salicaria
Karbieniec pospolity - Lycopus europaeus
Knieć błotna - Caltha palustris
Szalej jadowity - Cicuta virosa
Gatunki różnicujące Ol od Lw
Turzyca ciborowata - Carex pseudocyperus
Turzyca brzegowa - Carex riparia
Trzcinnik lancetowaty - Calamagrostis canescens
Nerecznica błotna - Thelypteris palustris (Dryopteris thelypteris)
Gatunki częste
Psianka słodkogórz - Solanum dulcamara
Turzyca długokłosa - Carex elongata
Gorysz błotny - Peucedanum palustre
Przytulia błotna - Galium palustre
Turzyca pecherzykowata - Carex vesicaria
Siedmiopalecznik błotny - Comarum palustre
Niezapominajka błotna - Myosotis palustris
Tojeść bukietowa - Lysimachia thyrsiflora
Tojeść pospolita - Lysimachia vulgaris
ponadto na wyższych kępach:
Konwalijka dwulistna - Maianthemum bifolium
Szczawik zajęczy - Oxalis acetosella
Nerecznica krótkoostna - Dryopteris carthusiana (D. spinulosa)
Borówka czarna - Vaccinium myrtillus
Typy lasu
OLSZOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Ol II bon.
Gatunki dom. Ip. - Brzo, Brz, Js, Dbs
Podrost - gatunki drzewostanu
Podszyt - krusz., jrz, porz., czm, wb szerokolistne
Zespół roślinny
- Ribeso nigri-Alnetum Sol.-Górn. (1975) 1987 - ols porzeczkowy odm. środkowoeuropejska
LASY ŁĘGOWE
Las łęgowy - Lł
W krainie IV siedliska Lł występują bardzo nielicznie i zajmują niewielkie powierzchnie. Udział tych siedlisk jest zaledwie śladowy. Tylko w dzielnicach Równiny Warszawsko-Kutnowskiej oraz Niziny Podlaskiej i Wysoczyzny Siedleckiej zaznaczył się ich niewielki udział (0,1%), co ma związek głównie z terenami położonymi nad Wisłą i Bugiem.
Runo
Gatunki różnicujące Lł od OlJ
występowanie geofitów wiosennych:
Zawilec żółty - Anemone ranunculoides
Ziarnopłon wiosenny - Ficaria verna (Ranunculuc ficaria)
Piżmaczek wiosenny - Adoxa moschatellina
Złoć mała - Gagea minima
Złoć żółta - Gagea lutea
Kokorycz pełna - Corydalis solida
Gatunki różnicujące Lł od OlJ
Przytulia czepna - Galium aparine
Czosnaczek pospolity - Alliaria petiolata (A. officinalis)
Jasnota plamista - Lamium maculatum
Merzyk fałdowany - Plagiomnium undulatum (Mnium undulatum)
Szczaw gajowy - Rumex sanguineus
Świerząbek korzenny - Chaerophyllum aromaticum
Skrzydlik cisolistny - Fissidens taxifolius
Czosnek niedźwiedzi - Allium ursinum
Jeżyna popielica - Rubus caesius
Gatunki częste
Kostrzewa olbrzymia - Festuca gigantea
Czyściec leśny - Stachys sylvatica
Śledziennica skrętolistna - Chrysosplenium alternifolium
Zdrojówka rutewkowata - Isopyrum thalictroies
Kopytnik pospolity - Asarum europaeum
Szczyr trwały - Mercurialis perennis
Czartawa pospolita - Circaea lutetiana
Kuklik pospolity - Geum urbanum
Nawłoć późna - Solidago serotina
Tojeść pospolita - Lysimachia vulgaris
Miodunka ćma - Pulmonaria obscura
Bodziszek cuchnący - Geranium Robertianum
Śmiałek darniowy - Deschampsia caespitosa
Śledziennica skrętolistna - Chrysosplenium alternifolium
Typy lasu
JESIONOWO-WIĄZOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Js I bon., Wz, Dbs
Gatunki dom. Ip. - Ol
Gatunki II p. - Bst, Wzsz
Podrost - gatunki drzewostanu
Podszyt - czm, bez c., trz e., świd., p. cz.
Zespół roślinny
- Ficario-Ulmetum minoris Knapp 1942 em. J.Mat. 1976 - łęg jesionowo-wiązowy, podzespół typowy;
- Ficario-Ulmetum minoris chrysosplenietosum Knapp 1942 em. J.Mat. 1976 - łęg jesionowo-wiązowy, podzespół ze śledziennicą.
Związany jest zwykle z dolinami większych rzek, lecz spotykany bywa także nad mniejszymi rzekami w strefie epizodycznych zalewów, powodujących osadzanie drobnoziarnistych osadów mineralnych i powstawanie gleb typu mad rzecznych. Występuje także w rozległych zagłębieniach na tarasach jeziornych i rynnach odprowadzających wody opadowe. Związane jest wtedy z żyznym podłożem gliniastym, dość wysokim poziomem wód oraz spływem powierzchniowym. W strukturze lasu często widoczne jest III piętro drzewostanu, które często tworzą: grab, lipa, klon zwyczajny i polny, jabłoń dzika, czeremcha.
WIERZBOWO-TOPOLOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Tpb, Tpc, Tpsz, Wbb
Gatunki dom. Ip. - Wbb, Wbkr, Wzs, Wzp, Dbs, Ol
Podrost - gatunki drzewostanu
Podszyt - czm, bez c., trz., der. św., p. cz
Zespoły roślinne
- Salicetum albo-fragilis Tx. 1955 - nadrzeczny łęg wierzbowy
- Populetum albae Br.-Bl. 1931 - nadrzeczny łęg topolowy
W dolinach rzek dużych i średniej wielkości, w strefie corocznych zalewów, na młodych piaszczystych aluwiach rzecznych występuje łęg wierzbowy, natomiast starsze aluwia rzeczne zajmuje łęg topolowy. Gleby typu mad inicjalnych lub właściwych. W runie występują m.in.: Glechoma hederacea, Aegopodium podagraria, Phalaris arundinacea, Rubus caesius, Calystegia sepium, Humulus lupulus.
Ols jesionowy - OlJ
Zajmuje tereny o powolnym przepływie wód - płaskie dna dolin wolno płynących mniejszych rzek i strumieni oraz brzeżne partie dolin większych rzek. Spotykany także w miejscach wysięku i dopływu wód z wyżej położonych terenów, przy źródliskach oraz na obrzeżach dolin. Drzewostan olszowy z domieszką jesionu i innych gatunków. Drugie piętro mniej liczne - ok. 20 % pokrycia. W krainie IV powierzchniowy udział siedlisk OLJ dość równomiernie kształtuje się we wszystkich dzielnicach - i wynosi 0,6-0,9%.
Runo
Gatunki różnicujące OlJ od Ol
Przytulia błotna - Galium palustre
Kuklik zwisły - Geum rivale
Czartawa drobna - Circaea alpina
Czartawa pośrednia - Circaea intermedia
Ostrożeń warzywny - Cirsium oleraceum
Gatunki różnicujące OlJ od Lł
Knieć błotna - Caltha palustris
Karbieniec pospolity - Lycopus europaeus
Psianka słodkogórz - Solanum dulcamara
Rzeżucha gorzka - Cardamine amara
Pępawa błotna - Crepis paludosa
Kozłek lekarski - Valeriana officinalis
Gatunki częste
Śledziennica skrętolistna - Chrysosplenium alternifolium (licznie)
Pokrzywa zwyczajna - Urtica dioica (licznie)
Kostrzewa olbrzymia - Festuca gigantea (licznie)
Czyściec leśny - Stachys sylvatica (licznie)
Turzyca długokłosa - Carex elongata
Wietlica samicza - Athyrium filix-femina
Czartawa pospolita - Circaea lutetiana
Chmiel zwyczajny - Humulus lupulus
Perz psi - Agropyron caninum
Prosownica rozpierzchła - Milium effusum
Kosaciec żółty - Iris pseudoacorus
Kuklik pospolity - Geum urbanum
Turzyca rzadkokłosa - Carex remota
Jaskier rozłogowy - Ranunculus repens
Bluszczyk kurdybanek - Glechoma hederacea
Szczyr trwały - Mercurialis perennis
Kopytnik pospolity - Asarum europaeum
Bodziszek cuchnący - Geranium Robertianum
Typy lasu
JESIONOWO-OLSZOWY
Drzewostan
Gatunki główne Ip. - Ol I bon.
Gatunki dom. Ip. - Js II bon., Kl, Dbs, (Wz)
Gatunki IIp. - Gb, Czm.
Podrost - gatunki drzewostanu
Podszyt - czm., lesz., trz. e., jrz, krusz.
Zespół roślinny
- Fraxino-Alnetum W.Mat.1952 - łęg jesionowo-olszowy
130