PRZYRODA

Środowisko przyrodnicze w Polsce należy do najbogatszych w Europie zarówno pod względem ilości gatunków jak i walorów przyrodniczych.

Centralne położenie naszego kraju na kontynencie europejskim, w rejonie krzyżowania się geograficznych zasięgów występowania licznych gatunków i zbiorowisk roślinnych, z jednej strony - subatlantyckich i subkontynentalnych, a z drugiej strony - śródziemnomorskich i borealnych, sprzyja dużej różnorodności przyrodniczej i krajobrazowej.

W znacznej części przyroda Polski, jej lasy, góry, rzeki, jeziora są zachowane w stanie niemal naturalnym. Do rzadkości w Europie należą tak wielkie i zwarte kompleksy leśne, czy doliny polskich rzek, które zachowały wiele ze swej naturalności dzięki temu, że nie zostały uregulowane.

Prawna ochrona przyrody

Do głównych aktów prawnych zajmujących się szeroko rozumianą ochroną przyrody w Polsce należą następujące ustawy:

- Ustawa o ochronie przyrody (2004)

- Ustawa o lasach (2000)

- Ustawa Prawo łowieckie (2002)

- Ustawa o rybactwie śródlądowym (1999)

- Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych (1995)

- Ustawa o ochronie zwierząt (1997)

Konwencje międzynarodowe mające znaczenie dla ochrony przyrody

1. Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego (Konwencja Ramsarska) z dnia 2 lutego 1971 roku. Weszła w życie dla Polski 22.03.1978 r

2. Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi roślinami i zwierzętami gatunków zagrożonych wyginięciem (Konwencja Waszyngtońska) z 3 marca 1973 roku (CITES). Ratyfikowana 12.12.1989 r.

3. Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych (Konwencja Berneńska) z 19.09.1979 r. Podpisana 24 marca 1995 r.

weszła w życie dla Polski 1 stycznia 1996 r.

4. Konwencja o różnorodności biologicznej (CBD) z 22 maja 1992 roku, podpisana w Rio de Janeiro 5 czerwca 1992 r., ratyfikowana w 1996r.

5. Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt
(Konwencja Bońska) z 23 czerwca 1979 roku. Weszła w życie dla Polski 1.05.1996 r.

U S T A W A
z dnia 16 kwietnia 2004 r.
o ochronie przyrody

Ochrona przyrody

1. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody:

• 1) dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów;

• 2) roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową;

• 3) zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia;

• 4) siedlisk przyrodniczych;

• 5) siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów;

• 6) tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt;

• 7) krajobrazu;

• 8) zieleni w miastach i wsiach;

• 9) zadrzewień.

Cel ochrony przyrody

2. Celem ochrony przyrody jest:

• 1) utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów;

• 2) zachowanie różnorodności biologicznej;

• 3) zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego;

• 4) zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony;

• 5) ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień;

• 6) utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody;

• 7) kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody

Formy ochrony przyrody

1. Formami ochrony przyrody są:

• 1) parki narodowe;

• 2) rezerwaty przyrody;

• 3) parki krajobrazowe;

• 4) obszary chronionego krajobrazu;

• 5) obszary Natura 2000;

• 6) pomniki przyrody;

• 7) stanowiska dokumentacyjne;

• 8) użytki ekologiczne;

• 9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;

• 10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

Park Narodowy

1. Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.

2. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

Parki Narodowe

Obecnie w Polsce istnieją 23 parki narodowe, w tym 15 z nich posiada II kategorię według kryteriów Światowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), 7 Parków to Światowe Rezerwaty Biosfery, 2 wyróżniono Dyplomem Europy, 3 należą do Konwencji Ramsarskiej, a Białowieski Park Narodowy jest wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości.

Większość polskich parków narodowych ma charakter leśny ( ok. 62,5% zajmują lasy). Wyjątkami są Narwiański Park Narodowy, Park Narodowy „Ujście Warty” gdzie lasy nie przekraczają 1% powierzchni oraz Słowiński Park Narodowy o lesistości 25%.

Park Narodowy „Ujście Warty” jest najmłodszym parkiem narodowym utworzonym 1 lipca 2001 r.

23 parki narodowe mają powierzchnię 314 527,1 ha.

Wigierski PN

• Wigierski Park Narodowy znajduje się w północno-wschodniej Polsce, na terenie województwa podlaskiego, w krainie Mazursko-Podlaskiej, w północno-wschodniej części dzielnicy Pojezierza Mazurskiego i północnej dzielnicy Puszczy Augustowskiej

• Roślinność parku charakteryzuje się całkowitym brakiem buka, rzadkim występowaniem graba i stałą obecnością świerka we wszystkich niemal typach zbiorowisk leśnych.

• Najbardziej charakterystycznym gatunkiem występującym w parku jest bóbr europejski, licznie zasiedlający brzegi rzek i jezior. Obecnie szacuje się jego liczebność w parku na około 250 osobników. Z dużych drapieżników coraz częściej spotkać można wilka.
  Wśród licznej awifauny na szczególną uwagę zasługują gatunki drapieżne: bielik, myszołów, orlik krzykliwy, kanie czarna i ruda oraz błotniak stawowy.

Biebrzański PN

• Biebrzański Park Narodowy został utworzony w 1993 roku. Położony jest w północno-wschodniej Polsce w województwie podlaskim. Jest to największy park narodowy w Polsce o powierzchni  59 223 ha. Obszary leśne w Parku zajmują 15 544 ha, grunty rolne - 18 180 ha, a nieużytki - słynne Bagna Biebrzańskie, w rzeczywistości najbardziej cenne przyrodniczo ekosystemy - 23 428 ha.

• Biebrzański Park Narodowy obejmuje znaczną część Kotliny Biebrzańskiej - wielkiego obniżenia terenu o długości ponad 100 km. Wypełnia ją kilkumetrowa warstwa torfu. Jest to największy i najbardziej naturalny w Europie Środkowej kompleks torfowisk o powierzchni ok. 90 000 ha. Dolina Biebrzy jest otoczona ze wschodu, południa i zachodu przez wysoczyzny morenowe

• Szata roślinna parku odznacza się dużą różnorodnością, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu rzadkich gatunków. Sprzyjające warunki rozwoju znajdują tu rośliny pochodzenia północnego i relikty glacjalne, reprezentowane przez 17 gatunków roślin naczyniowych m.in.: brzozę niską, wierzbę lapońską, wełnianeczkę alpejską, gnidosza królewskiego, skalnicę torfowiskową, turzycę strunową i 8 gatunków mszaków.

Dolina Biebrzy jest unikatową w skali Europy enklawą dla ptaków wodno-błotnych. Obserwowano tu dotychczas 271 gatunków ptaków, w tym 181 gatunków jako lęgowe. Spośród 56 gatunków uznanych w Polsce za ginące lub zagrożone wyginięciem 17 gnieździ się w parku, np.: dubelt, wodniczka, rybitwa czarna, rybitwa małoskrzydła, orlik grubodzioby. Dla niektórych z nich Bagna Biebrzańskie są jedną z ostatnich ostoi gwarantujących utrzymanie się ich populacji w Europie Środkowej. Na obszarze parku stwierdzono występowanie 48 gatunków ssaków w tym 10 gatunków nietoperzy i rzadką w Polsce popielicę, 12 gatunków płazów, 5 gatunków gadów i 37 gatunków ryb.

Narwiański PN

• Narwiański Park Narodowy leży w Dolinie Górnej Narwi. Obejmuje on bagienną dolinę Narwi pomiędzy Surażem i Rzędzianami, która stanowiła znaczną część utworzonego w 1985 roku Narwiańskiego Parku Krajobrazowego. Bagna, tereny podmokłe i wody są dominującymi ekosystemami i zajmują ok. 90% obszaru parku.

• Powierzchnia całkowita parku utworzonego w 1996 r. wynosi 7350 ha. Na terenie parku dominuje własność prywatna, głównie drobnych rolników. Własność Skarbu Państwa stanowi zaledwie 2057 ha.

• Wielkim walorem doliny Narwi i parku jest ornitofauna. W latach 1979 - 1981 stwierdzono w dolinie obecność 179 gatunków ptaków, w tym 149 gatunków lęgowych. Decyduje o tym powszechne występowanie kilku gatunków dominujących (rokitniczka, potrzos, brzęczka, trzcinniczek, krzyżówka), stanowiących 60% ornitofauny

Białowieski PN

Białowieski Park Narodowy leży we wschodniej części Polski w województwie podlaskim, przy granicy z Białorusią. Park znajduje się w centralnej części Puszczy Białowieskiej, najbardziej naturalnego kompleksu leśnego na niżu Europy.

Powierzchnia parku (powiększonego o ponad 5 000 ha w 1996 r.) wynosi 10 502 ha, w tym najstarsza część Obszar Ochrony Ścisłej zajmujący 4 747 ha.

• Teren parku należy do obszaru staroglacjalnej wysoczyzny morenowej, powstałej w wyniku rozpadu i wytopienia się lądolodu środkowopolskiego. Rzeźba jest mało urozmaicona. Wśród utworów powierzchniowych dominują piaski i żwiry.

• Puszcza Białowieska leży przy wododziale Wisły i Niemna. Na terenie parku narodowego nie ma jezior i większych rzek.

• Flora parku liczy około 4 500 gatunków, w tym 728 gat. roślin naczyniowych, 277 gat. porostów i ponad 3 000 gat. grzybów. Spośród szczególnie rzadkich roślin Parku należy wyróżnić: pełnika europejskiego, kosaćca syberyjskiego, arnikę górską, turówkę wonną i fiołka bagiennego

• Fauna parku jest bogata i składa się z ponad 12 000 gatunków, wśród których przeważają bezkręgowce. Najliczniejszą (ok. 8 500 gat.) grupą są owady. We wszystkich grupach jest dużo gatunków rzadkich lub objętych ochroną gatunkową. W parku gnieździ się około 120 gatunków ptaków, występuje 7 gatunków gadów oraz 11 gatunków płazów

Kampinoski PN

• Kampinoski Park Narodowy leży w województwie mazowieckim, na północny - zachód od Warszawy, z którą bezpośrednio sąsiaduje. Obejmuje fragment pradoliny Wisły w Kotlinie Warszawskiej i duży kompleks leśny Puszcza Kampinoska

• Park i współczesna dolina nieuregulowanej Wisły ze starorzeczami, piaszczystymi łachami, wyspami, łęgami i zaroślami stanowią niezwykle ważne biotopy dla wielu gatunków roślin i zwierząt.

• Najliczniejsze są owady liczące ponad 2 030 gatunków oraz ptaki około 200 gatunków. Ponadto na terenie Parku występuje 6 gatunków gadów, 13 gatunków płazów i 48 gatunków ssaków.
  Park ma bogate doświadczenia w zakresie restytucji: łosia - od 1951 r., bobra - od 1980 r. oraz rysia - od 1992 r. Populacja łosia w Parku rozwinęła się, a gatunek ten przeniósł się także do innych kompleksów leśnych.

Świętokrzyski PN

• Park położony jest w centralnej części kraju, na terenie województwa świętokrzyskiego. Obejmuje najwyższe pasmo Gór Świętokrzyskich - Łysogóry, z najwyższymi szczytami: Łysicą (612 m n.p.m.) i Łysą Górą (595 m n.p.m.), wschodnią część Pasma Klonowskiego (z górami Bukową, Psarską i Miejską) oraz część Pasma Pokrzywiańskiego (z Chełmową Górą).

• Góry Świętokrzyskie są najstarszymi w Polsce i w Europie -powstały 520-400 mln lat temu. W okresie panowania morza na tym obszarze, na jego dnie gromadziły się różne osady, które utworzyły kilka podstawowych rodzajów skał takich jak łupki, zlepieńce, piaskowce i wapienie. W skałach tych zachowały się liczne dowody bogatego życia w ówczesnych morzach w postaci skamieniałości.
  Największą osobliwością parku są gołoborza tj. podszczytowe rumowiska głazów kwarcytowych okresu kambryjskiego, pozbawione zazwyczaj roślinności naczyniowej.

Roztoczański PN

Roztoczański Park Narodowy leży w środkowo-wschodniej części kraju, w województwie lubelskim. Obejmuje najcenniejsze przyrodniczo obszary Roztocza Środkowego. Park utworzony został w 1974 roku i aktualna jego powierzchnia wynosi 8483 ha, w tym lasy zajmują 8102 ha

Z dużych ssaków na terenie parku występują: jelenie, sarny, dziki, lisy, kuny, borsuki i wilki. W 1979 roku reintrodukowano bobry. W 1982 roku do parku sprowadzone zostały koniki polskie będące potomkami dawnych dzikich koni leśnych - tarpanów. Drobne ssaki reprezentują chronione gatunki owadożernych: ryjówka aksamitna i mała, zębiełek białawy oraz liczne gatunki nietoperzy. Żyją tu także: orzesznica, popielica, koszatka.
Spośród ptaków na uwagę zasługują: orlik krzykliwy, trzmielojad, bocian czarny, liczne dzięcioły (w tym rzadko występujący dzięcioł białogrzbiety).

Ojcowski PN

• Ojcowski Park Narodowy jest położony w południowej części kraju, w województwie małopolskim, w odległości 16 km na północ od Krakowa, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Park obejmuje doliny dwu niewielkich rzek - Prądnika i Sąspówki oraz przyległe fragmenty wierzchowiny jurajskiej. Park został utworzony w 1956 roku i aktualna jego powierzchnia wynosi 2146 ha z czego 1528 ha zajmują lasy.

• Różnorodność rzeźby terenu oraz mikroklimatu wpłynęły na bogactwo i urozmaicenie flory parku, na terenie którego występuje około 1000 gatunków roślin naczyniowych o różnych wymaganiach ekologicznych i pochodzeniu, w tym m.in. ok. 50 gatunków górskich i ponad 100 ciepłolubnych występujących głównie na południu Europy. Do najciekawszych z nich zalicza się: nasz największy storczyk - obuwik pospolity, subalpejski chaber miękkowłosy, stepowa trawa - ostnica Jana oraz rosnąca na jedynym w Polsce stanowisku macierzanka wczesna

• Fauna parku jest bardzo bogata. Dotychczasowe badania wskazują na bytowanie na jego terenie ok. 5500 gatunków zwierząt; ogólną zaś ich liczbę szacuje się na 12000 gatunków. Spośród ssaków występują takie jak: borsuk, orzesznica, gronostaj oraz introdukowany w 1985 roku bóbr. Do najciekawszych ssaków należą nietoperze, z których wiele zimuje w tutejszych jaskiniach.

Babiogórski PN

• Obejmuje północną i południową stronę masywu Babiej Góry wraz z najwyższym szczytem Beskidu Wysokiego Diablakiem (1725 m n.p.m.). Powierzchnia parku wynosi 3 392 ha, w tym 3 198 ha lasów.

• Grzbiet masywu Babiej Góry nieznacznie wznosi się i opada tworząc słabo zaznaczone szczyty. Babią Górę tworzą skały osadowe. Zostały one wypiętrzone w okresie trzeciorzędu i noszą miano fliszu karpackiego

• Grzbiet Babiej Góry jest obszarem wododziałowym. Potoki spływające na północ są dopływami Wisły i leżą w zlewni Bałtyku. Potoki spływające na południe leżą w zlewni Morza Czarnego

Na terenie parku występuje około 500 gatunków roślin naczyniowych, prawie 200 gat. mchów oraz liczne porosty, glony i wątrobowce. Na Babiej Górze występuje 70 gatunków wysokogórskich oraz 54 objętych ochroną gatunkową. Do osobliwości należą okrzyn jeleni (będący symbolem parku) i rogownica alpejska, które w parku mają jedyne stanowiska w Polsce. Masyw Babiej Góry jest naturalnym modelowym przykładem, ukazującym piętrowy układ roślinności w górach. W surowych warunkach klimatycznych, na ubogiej inicjalnej glebie, roślinność wyróżnia się niezwykłym bogactwem gatunkowym

Fauna parku liczy m.in. ok 105 gatunków ptaków (w tym uszatka, puszczyk uralski, puchacz, dzięcioły, płochacz halny i siwerniak). W ostatnich latach rzadkością stał się głuszec. Liczne są jelenie. Stosunkowo częste są owadożerne ryjówki (górska, aksamitna i malutka). Do rzadkości należą ryś, wilk, niedźwiedź oraz drobne gryzonie nadrzewne: koszatka, orzesznica i żołędnica. Wśród bezkręgowców najlepiej poznanymi są chrząszcze, których w masywie Babiej Góry stwierdzono ok. 1 500 gatunków, w tym klika endemicznych dla Karpat Zachodnich.

Gorczański PN

• Gorczański Park Narodowy obejmuje centralną i północno-wschodnią część pasma Gorców (ok. 13% powierzchni całego pasma). Położony jest w południowej części kraju, w województwie małopolskim. Park utworzony został w 1981 roku na obszarze 5 908 ha. Początki ochrony przyrody na tym terenie sięgają 1927 roku, kiedy to powstał w dobrach hr. Ludwika Wodzickiego z Poręby Wielkiej leśny rezerwat przyrody nazwany później Rez. Turbacz im. Władysława Orkana

• W krajobrazie Gorców dominują łagodne kopulaste szczyty. Doliny rzeczne wcinają się ostro w masyw, przez co jego kształt przypomina rozróg z głównym punktem zwornikowym - szczytem Turbacza. Charakterystycznym elementem terenu są wychodnie skał piaskowcowych, występujące na północnych stokach

• Fauna parku jest typowa dla Beskidów. Licznie reprezentowane są gatunki górskie, borealno-alpejskie i puszczańskie. Bogaty świat ptaków reprezentują: myszołów, trzmielojad, kobuz, jastrząb, sowy (puchacz, puszczyk uralski i pospolity, włochatka, sóweczka, sowa uszata), dzięcioły (trójpalczasty i białogrzbiety) oraz kuraki leśne (jarząbek, cietrzew, głuszec). Gniazdują tu także: bocian czarny, orzechówka, kruk, pluszcz, siwerniak i wiele innych.
  W Parku żyje ponad 46 gatunków ssaków, z których najcenniejsze są duże drapieżniki - ryś, wilk, niedźwiedź,

Tatrzański PN

• Tatrzański Park Narodowy leży w południowej części Polski, w województwie małopolskim, na granicy ze Słowacją. Park Narodowy utworzony został w 1954 roku na obszarze 21556 ha. Aktualna jego powierzchnia wynosi 21164 ha, z czego 15191 ha to lasy, a 5660 ha to głównie zbiorowiska wysokogórskich hal i turni.

• Park obejmuje najmłodsze, najwyższe i jedyne w Polsce góry typu alpejskiego, które charakteryzują się urozmaiconą rzeźbą terenu. Najwyższym szczytem polskiej części Tatr i parku są Rysy (2499 m n.p.m.). W Tatrach występują dwie odrębne części. Tatry Wysokie zbudowane są ze skał krystalicznych - polodowcowe ostre szczyty i granie oraz liczne kotły zajęte w większości przez jeziora. Tatry Zachodnie budują skały krystaliczne i osadowe - liczne malownicze doliny z ostańcowymi formami skalnymi.
  Na terenie parku w Tatrach znajduje się ok. 650 jaskiń, z których najdłuższym i najgłębszym jest system jaskiń Wielka Śnieżna - Wielka Litworowa (długość korytarzy 18000 m, głębokość 814 m).

• Roślinność charakteryzuje się typowym układem piętrowym. W reglu dolnym (do 1250 m n.p.m.) dominują lasy jodłowo-bukowe. W reglu górnym (do 1550 m n.p.m.) rosną bory świerkowe, które przechodzą w strefę kosówki i traworośli (do 1800 m n.p.m.) powyżej której jest piętro alpejskie i turni.

• Bogata fauna parku charakteryzuje się wieloma endemitami oraz gatunkami rzadkimi i objętymi ochroną gatunkową. Do osobliwości faunistycznych parku należą chronione już od połowy XIX wieku kozica i świstak, oraz niedźwiedź brunatny, ryś, wilk, wydra i kilkanaście gatunków ptaków, w tym: orzeł przedni, sokoły, pomurnik i płochacz halny.

Pieniński PN

• Pieniński Park Narodowy położony jest w Pieninach w południowej części kraju, w województwie małopolskim, na granicy polsko-słowackiej. Powierzchnia parku wynosi 2346 ha, w tym 1311 ha stanowi własność Skarbu Państwa. Lasy w parku zajmują 1665 ha.
  Inicjatorem utworzenia parku był prof. Wł. Szafer. Pierwszy prywatny rezerwat o powierzchni 7,5 ha założył S. Drohojowski w 1921 r. wokół ruin zamku w Czorsztynie.

• Na niespełna 100 km2 obszaru polskiej części Pienin stwierdzono do tej pory około 1100 gatunków roślin naczyniowych (blisko 50% gatunków flory polskiej), 400 gatunków glonów, 330 gat. mchów i wątrobowców, 400 gat. porostów. Bardzo liczne są grzyby: 640 gatunków kapeluszowych i 560 mikroskopowych pasożytów roślin.
  Cechą charakterystyczną flory jest wielkie zróżnicowanie ekologiczne i geograficzne. Niekiedy na tej samej skale, ale w różnych ekspozycjach, rosną gatunki o przeciwstawnych wymaganiach siedliskowych.

Magurski PN

• Magurski Park Narodowy utworzony został w 1995 roku i obecnie zajmuje powierzchnię 19439 ha. Park leży w południowej części kraju, w Beskidzie Niskim, przy granicy z Republiką Słowacką. Położony jest na terenie województw podkarpackiego i małopolskiego. Obejmuje on znaczną część obszaru źródłowego Wisłoki jakim jest masyw Magury Wątkowskiej, który jest fragmentem głównego grzbietu karpackiego.

• Szata roślinna parku ma charakter piętrowy oraz znamiona obszaru przejściowego między Karpatami Wschodnimi i Zachodnimi. W zespołach roślinnych zaznacza się stała obecność typowych gatunków podgórskich, ciepłolubnych i kserotermicznych. W 10 zbiorowiskach roślinnych zdecydowanie przeważają zbiorowiska leśne.

Bieszczadzki PN

• Powstały w roku 1973 Park obejmował zaledwie 59,55 km2. Chronił wtedy jedynie niewielką część cennych przyrodniczo obszarów (głównie kompleks połonin z niewielkim obszarem przyległych lasów). W następnych latach Park powiększano czterokrotnie. W 1989 i 1991 roku objęto ochroną znaczny obszar naturalnych lasów, a także kompleksy półnaturalnej roślinności nieleśnej na terenie dawnych osad. W 1996 roku Park powiększono o rozległe tereny łąkowe położone na terenie dawnych wsi Bukowiec, Beniowa, Caryńskie a roku 1999 dawnych wsi Dźwiniacz, Tarnawa i Sokoliki.

• BdPN jest jednym z nielicznych w Europie obszarów górskich, o dobrze zachowanej rodzimej florze i faunie. Lasy zajmujące około 80% powierzchni, odznaczają się wysokim stopniem naturalności, a w przypadku kilku kompleksów leśnych stan zachowania pozwala mówić o ich pierwotnym charakterze. Różnorodność biocenotyczna i gatunkowa jest bardzo wysoka. Na dużych przestrzeniach występują naturalne zespoły leśne i nieleśne, którym towarzyszą liczne zbiorowiska roślinne o charakterze półnaturalnym porastające tereny dawnych wsi (tzw. kraina dolin). Naturalność i swoistość szaty roślinnej i fauny BdPN wynika nie tylko z dobrego zachowania przyrody w przeszłości, lecz jest także efektem spontanicznej renaturalizacji.

• Bieszczadzki Park Narodowy jest stosunkowo licznie zasiedlany przez gatunki, które uznawane są za zagrożone lub rzadkie w innych częściach Europy. Rodzime populacje dużych ssaków drapieżnych: niedźwiedzia, wilka i rysia są szczególnie cennym elementem tutejszej przyrody. Spośród dużych roślinożerców najliczniejszy jest jeleń. Liczebność populacji została oceniona na 5-7 osobników/100 ha. Pod koniec lat sześćdziesiątych reintrodukowano w Bieszczadach żubry.

PN Gór Stołowych

• Park Narodowy Gór Stołowych obejmuje polską część Gór Stołowych, które są częścią Sudetów Środkowych. Park leży w Polsce południowo - zachodniej, województwie dolnośląskim, na granicy z Czechami.

Wśród ok. 650 gatunków roślin naczyniowych występujących w Parku, 46 objętych jest ochroną gatunkową. Szata roślinna Parku należy do piętra regla dolnego. Obecnie jest to głównie las złożony ze świerka obcego pochodzenia, wprowadzonego na przełomie XIX i XX wieku, w miejsce wyciętych lasów bukowo - jodłowych

Karkonoski PN

• Karkonoski Park Narodowy znajduje się na terenie województwa dolnośląskiego w południowo-zachodniej części kraju przy granicy państwowej z Republiką Czeską. Park utworzony został w roku 1959 na obszarze 5 510 ha.

• Głównym czynnikiem kształtującym warunki przyrodnicze Karkonoszy były całkowite zlodowacenia gór. Proces ten zdecydował o specyfice współczesnej fauny. Jako relikty okresu zlodowacenia wymienia się 2 gatunki: wirek - Otomesostoma auditivum i ślimak poczwarówka arktyczna Vertigo modesta arctica. W miarę ocieplania się klimatu Karkonosze zasiedlały gatunki borealno - górskie np. ślimak poczwarówka alpejska. W kolejnym etapie wkroczyły gatunki z innych gór Europy, głównie z Alp i Karpat np. wypławek alpejski. Trzon fauny bezkręgowców stanowią jednak gatunki eurytypowe, występujące na dużym obszarze.
  Spośród kręgowców najliczniejszą grupę stanowią ptaki.

Wielkopolski PN

• Wielkopolski Park Narodowy znajduje 15 km na południe od Poznania i leży w środkowo-zachodniej Polsce na terenie Pojezierza Wielkopolskiego i obejmuje (wraz z otuliną) część Pojezierza Poznańskiego oraz niewielkie fragmenty Poznańskiego Przełomu Warty.

• Ukształtowanie terenu w parku jest ściśle związane z działalnością lodowca, głównie w okresie 70 - 10 tysięcy lat temu (zlodowacenie bałtyckie). Największą powierzchnię zajmuje wysoczyzna morenowa zbudowana z glin, piasków i żwirów zwałowych. Obszar wysoczyzny zamyka morena spiętrzona z najwyższym wzniesieniem parku - Osowa Góra której wysokość wynosi 132 m n.p.m. Wysoczyznę rozcinają wyżłobione przez lodowiec rynny, w których znajdują się liczne jeziora

PN "Ujście Warty"

• Park Narodowy "Ujście Warty" powstał w miejsce istniejącego od 1977r. rezerwatu przyrody Słońsk oraz części Parku Krajobrazowego Ujście Warty. Ze względu na szczególne znaczenie tego terenu, zwłaszcza dla ptaków wodnych i błotnych rezerwat Słońsk został w 1984r. objęty konwencją Ramsar, której celem jest ochrona terenów podmokłych, ważnych jako siedlisko życiowe ptaków.

• Zbiorowiska roślinne na terenie Parku reprezentują wysoki poziom różnorodności biologicznej. Ponad 400 gatunków roślin naczyniowych, blisko 50 zespołów roślinnych

• Obszar Parku Narodowego "Ujście Warty" to jeden z najważniejszych terenów lęgowych ptaków wodnych i błotnych w Polsce - stwierdzono tu 245 gatunków ptaków oraz lęgi 160 gatunków - są to między innymi: 4 gatunki perkozów, 7-8 gatunków kaczek, 5 gatunków chruścieli, 9-10 gatunków ptaków siewkowych.

"Bory Tucholskie„ PN

• Park Narodowy "Bory Tucholskie" utworzono 1 lipca 1996 roku. Ochroną objęto powierzchnię 4 798 ha lasów, jezior, łąk i torfowisk. PNBT jest ważnym uzupełnieniem sieci obszarów objętych najwyższą formą ochrony przyrody w Polsce. Utworzenie w Borach Tucholskich parku narodowego ma na celu ochronę oligotroficznego krajobrazu sandrowego, jedynego tego typu w obecnie istniejących parkach narodowych w Polsce, a unikatowego w Europie

• Celem PNBT jest zabezpieczenie zestawu unikatowych typów ekosystemów charakterystycznych dla Pomorza, zwłaszcza ekosystemów jeziornych (jeziora lobeliowe, jeziora ramienicowe). Park znajduje się na obszarze zlewni Brdy

• Na terenie PNBT wyróżniono 37 zbiorowisk roślinnych. Dominują w Parku ekosystemy świeżych borów sosnowych. Znaczne powierzchnie zajmują również bory chrobotkowe z dużym udziałem rzadkich gatunków porostów.

• Na obszarze Parku stwierdzono występowanie 144 gatunków ptaków, w tym 108 lęgowych, m.in. żuraw, puchacz, bielik, gągoł i zimorodek. Symbolem PNBT jest głuszec - ptak, który jeszcze niedawno licznie występował w Borach Tucholskich

Drawieński PN

• Drawieński Park Narodowy leży w środkowo - zachodniej Polsce na pograniczu województw zachodniopomorskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Park jest częścią kompleksu leśnego Puszczy Drawskiej

• Krajobraz Parku został ukształtowany przez lodowiec i jego wody roztopowe w czasie zlodowacenia bałtyckiego. Wbrew nazwie rzeźba terenu Równiny Drawskiej  ma urozmaicony charakter, ożywiają ją głębokie wcięcia dolin rzecznych Drawy i Płocicznej oraz liczne rynny i zagłębienia wytopiskowe

• Na terenie Parku występuje około 869 gatunków roślin naczyniowych, z których wiele podlega ochronie gatunkowej. Do gatunków szczególnie cennych należą: storczyki, żurawina drobnolistkowa, rosiczki, turzyca bagienna, widłaki, wawrzynek wilczełyko, osobliwością jest borealna krzewinka chamedafne północna oraz wiele innych

• Świat zwierząt Parku jest bardzo bogaty. Jedną z najliczniejszych i najlepiej zbadaną grupą są ptaki, których w Parku zanotowano 129 gatunków lęgowych. Najcenniejszymi wśród nich są: bielik, rybołów, jarząbek, włochatka, orlik krzykliwy, puchacz, gągoł, tracze, bocian czarny, zimorodek, pliszka górska oraz wiele innych.

Słowiński PN

• Słowiński Park Narodowy położony jest na wybrzeżu środkowym, pomiędzy Łebą a Rowami na Nizinie Gardneńsko-Łebskiej, w województwie pomorskim. Północną granicę parku stanowi na długości 32,5 km brzeg Bałtyku.
  Utworzony został w 1967 roku i aktualna powierzchnia w zarządzie wynosi 18618 ha z czego 10213 ha - to wody oraz 4599 ha lasy.

• Najbardziej charakterystyczny dla parku jest strefowy układ roślinności stanowiący naturalny ciąg sukcesyjny, który przebiega równolegle od brzegu morskiego w głąb lądu, oraz obejmuje zespoły od pionierskich i inicjalnych zbiorowisk piaskowych po nadmorskie bory bażynowe. Na plaży zimowej, nie zalewanej wodami silnych sztormów jesiennych pojawiają się pierwsze rośliny pionierskie: rukwiel nadmorska, honkenia piaskowa. Na wydmie białej występuje piaskownica zwyczajna i wydmuchrzyca piaskowa oraz najpiękniejsza roślina wybrzeża - mikołajek nadmorski. W miarę przesuwania się w głąb lądu występują wydmy szare pokryte przez psammofilną murawę, w której dominuje szczotlicha siwa i turzyca piaskowa. Dalej pojawiają się kępy bażyny czarnej i wrzosu zwyczajnego, które dają początek sosnowym borom bażynowym

Woliński PN

• Woliński Park Narodowy położony jest u ujścia Odry w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w pobliżu granicy polsko - niemieckiej. Obejmuje ochroną niezwykle cenną północno - zachodnią część wyspy Wolin. Park utworzono w 1960 roku na powierzchni 4691 ha.

Rezerwat przyrody

• 1. Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

• 2. Na obszarach graniczących z rezerwatem przyrody może być wyznaczona otulina.

• 3. Uznanie za rezerwat przyrody obszarów następuje w drodze rozporządzenia wojewody.

Powierzchnie rezerwatów przyrody

W parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody zabrania się:

• 1) budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego albo rezerwatu przyrody;

• 2) rybactwa, z wyjątkiem obszarów ustalonych w planie ochrony albo w zadaniach ochronnych;

• 3) chwytania lub zabijania dziko występujących zwierząt, zbierania lub niszczenia jaj, postaci młodocianych i form rozwojowych zwierząt, umyślnego płoszenia zwierząt kręgowych, zbierania poroży, niszczenia nor, gniazd, legowisk i innych schronień zwierząt

• 4) polowania, z wyjątkiem obszarów wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych ustanowionych dla rezerwatu przyrody;

• 5) pozyskiwania, niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin oraz grzybów;

• 6) użytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania i dokonywania zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników przyrody;

• 7) zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody;

• 8) pozyskiwania skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, minerałów i bursztynu;

• 9) niszczenia gleby lub zmiany przeznaczenia i użytkowania gruntów;

• 10) palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody - przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody;

• 11) prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony;

• 12) stosowania chemicznych i biologicznych środków ochrony roślin i nawozów;

• 13) zbioru dziko występujących roślin i grzybów oraz ich części, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody - przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody;

• 14) amatorskiego połowu ryb, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych;

• 15) ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem, z wyjątkiem szlaków i tras narciarskich wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody - przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody;

• 16) wprowadzania psów na obszary objęte ochroną ścisłą i czynną, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony oraz psów pasterskich wprowadzanych na obszary objęte ochroną czynną, na których plan ochrony albo zadania ochronne dopuszczają wypas;

• 17) wspinaczki, eksploracji jaskiń lub zbiorników wodnych, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody - przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody;

• 18) ruchu pojazdów poza drogami publicznymi oraz poza drogami położonymi na nieruchomościach będących w trwałym zarządzie parku narodowego, wskazanymi przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody - przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody;

• 19) umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych z ochroną przyrody, udostępnianiem parku albo rezerwatu przyrody, edukacją ekologiczną, z wyjątkiem znaków drogowych i innych znaków związanych z ochroną bezpieczeństwa i porządku powszechnego;

• 20) zakłócania ciszy;

• 21) używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego, uprawiania sportów wodnych i motorowych, pływania i żeglowania, z wyjątkiem akwenów lub szlaków wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody - przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody;

• 22) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu;

• 23) biwakowania, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody - przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody;

• 24) prowadzenia badań naukowych - w parku narodowym bez zgody dyrektora parku, a w rezerwacie przyrody - bez zgody organu uznającego obszar za rezerwat przyrody;

• 25) wprowadzania gatunków roślin, zwierząt lub grzybów, bez zgody ministra właściwego do spraw środowiska;

• 26) wprowadzania organizmów genetycznie zmodyfikowanych;

• 27) organizacji imprez rekreacyjno-sportowych - w parku narodowym bez zgody dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody bez zgody organu uznającego obszar za rezerwat przyrody.

Park krajobrazowy

• Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.

• Utworzenie parku krajobrazowego lub powiększenie jego obszaru następuje w drodze rozporządzenia wojewody.

Obszar chronionego krajobrazu

• Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych.

• Wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu następuje w drodze rozporządzenia wojewody

Liczba obiektów ochrony przyrody

Obecnie w Polsce istnieją:

• 23 parki narodowe,

• 120 parków krajobrazowych,

• 1346 rezerwatów przyrody,

• 310 obszarów chronionego krajobrazu.

• 122 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe,

• 63 stanowiska dokumentacyjne.

Pomniki przyrody

• Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Stanowiska dokumentacyjne

• Stanowiskami dokumentacyjnymi są nie wyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.

• Stanowiskami dokumentacyjnymi mogą być także miejsca występowania kopalnych szczątków roślin lub zwierząt.

Użytki ekologiczne

• Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nie użytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

• Zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne.

Podział powierzchni obszarów chronionych (30% kraju)

Natura 2000

• Idea międzynarodowej współpracy w zakresie ochrony przyrody liczy w Europie już co najmniej ćwierć wieku. W roku 1979 w Bernie w Szwajcarii została ustanowiona Konwencja o ochronie dzikiej flory i fauny europejskiej oraz siedlisk przyrodniczych (Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats).

• Sieć NATURA 2000 ma na celu wprowadzenie w życie nowocześnie pojmowanej ochrony przyrody, zakładającej realizację celów ochrony w warunkach użytkowania. Szczególnie cenne w tym programie jest ogólnoeuropejskie spojrzenie na problem, przyjęcie w miarę spójnej metodyki i uwzględnienie zasad zrównoważonego rozwoju. Zakłada się harmonijną koegzystencję człowieka i przyrody, dążąc do kompromisu pomiędzy doraźnymi korzyściami ekonomicznymi a ochroną środowiska przyrodniczego. Dlatego też, na obszarach NATURA 2000 należy liczyć się z pewnymi zaleceniami ochronnymi, mającymi postać zarówno nakazów jak i zakazów, oraz ukierunkowaniem gospodarki.

• Natura 2000 jest zbiorem obszarów wyznaczonych według jednolitych kryteriów w całej Unii Europejskiej tak, by zachować na nich siedliska przyrodnicze i gatunki, które zostały uznane za „ważne dla Europy”. Każde z państw Unii ma pewną samodzielność w wyznaczaniu i w wyborze praktycznych sposobów ochrony tych obszarów, musi jednak stosować przyjęte dla całej Unii kryteria wyznaczania. Każdy z obszarów może być też chroniony w inny sposób - na wielu z nich gospodarka człowieka nie musi być w ogóle ograniczana, a niekiedy nawet dla zachowania ekosystemów półnaturalnych wspiera się pewne jej formy (np. ekstensywne rolnictwo). Jednak ochrona musi być po prostu skuteczna, co jest weryfikowane w ramach obowiązkowego monitoringu.

Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje:

• 1) obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO);

• 2) specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO).

Obszar Natura 2000 może obejmować część lub całość obszarów i obiektów objętych innymi formami ochrony przyrody.

Siedlisko przyrodnicze
(natural habitat)

• to uniwersalny europejski termin, wymyślony dla uniezależnienia się od różnych rozpowszechnionych w Europie szkół ekologicznych, a oznaczający - odnosząc do terminologii dotychczas popularnej w Polsce - ekosystem o określonych granicach geograficznych, tj. biogeocenozę.

• Siedlisko przyrodnicze ma niewiele wspólnego z siedliskiem w znaczeniu powszechnie przyjętym w ekologii; nie należy mylić tych dwóch terminów - niekiedy trzeba mówić wręcz, choć to dziwnie brzmi, o siedlisku siedliska przyrodniczego.

• Nie należy również mylić siedliska przyrodniczego z siedliskiem gatunku rośliny lub zwierzęcia.

• Selekcji SOO dokonuje się na podstawie zatwierdzonych przez Komisję Europejską list typów siedlisk i gatunków oraz kryteriów typowania obszarów określonych w załącznikach Dyrektywy Siedliskowej (DS), jednak sama dyrektywa nie narzuca ani form, ani metod ich ochrony. Ich wybór pozostaje w gestii krajów członkowskich UE. Ważny jest efekt końcowy, czyli utrzymanie określonych typów siedlisk przyrodniczych i populacji gatunków w tzw. właściwym stanie ochrony

• 2004 r.- Ministerstwo Środowiska, w wyniku uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji społecznych, opracowało listę obszarów specjalnej ochrony ptaków oraz listę proponowanych obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) wymagających objęcia ich ochroną w formie specjalnych obszarów ochrony siedlisk. 

• Na opracowanych listach znajdowały się:

• 72 obszary specjalnej ochrony ptaków o łącznej powierzchni 3312,8 tys. ha (w tym obszary lądowe - 2433,4 tys. ha co stanowi 7,8 % pow. kraju)

• 184 projektowane specjalne obszary ochrony siedlisk o łącznej powierzchni 1171,6 tys. ha co stanowi 3,6 % pow. kraju.

Właściwy stan ochrony

• właściwy stan ochrony gatunku - stan, w którym dane o dynamice liczebności populacji tego gatunku wskazują, że gatunek jest trwałym składnikiem siedliska, naturalny zasięg gatunku nie zmniejsza się ani nie ulegnie zmniejszeniu w dającej się przewidzieć przyszłości oraz odpowiednio duże siedlisko dla utrzymania się populacji tego gatunku istnieje i prawdopodobnie nadal będzie istniało;

• właściwy stan ochrony siedliska przyrodniczego (ekosystemu) - stan, w którym naturalny zasięg siedliska przyrodniczego i obszary zajęte przez to siedlisko w obrębie jego zasięgu nie zmieniają się lub zwiększają się, struktura i funkcje, które są konieczne do długotrwałego utrzymania się siedliska, istnieją i prawdopodobnie nadal będą istniały oraz typowe dla tego siedliska gatunki znajdują się we właściwym stanie ochrony.

Priorytetowość gatunków lub siedlisk przyrodniczych

w sieci Natura 2000 nie oznacza, ze są one rzadsze, ani też bardziej zagrożone, niż gatunki lub siedliska niepriorytetowe. Wszystkie gatunki z listy tak samo wymagają ochrony. Priorytetowość oznacza natomiast specjalne przywileje, jakie ma ochrona tych gatunków lub siedlisk w Unii Europejskiej, wynikające z faktu że występują one głównie w Europie. Unia Europejska poczuwa się do szczególnej odpowiedzialności za ich ochronienie - jeżeli nie zachowa się ich w Europie, to nie da się zachować ich w ogóle.

Koncepcja „gatunków parasolowych” (umbrella species)

• Gatunek parasolowy, to gatunek (najczęściej łatwy do zauważenia, obecny w świadomości społecznej, „priorytetowy” z jakiegokolwiek punktu widzenia), którego ochrona automatycznie pociąga za sobą ochronę wielu innych, zazwyczaj mniej efektownych i mniej „charyzmatycznych” zwierząt i roślin. Np. ochrona pachnicy dębowej (Osmoderma eremita) jest równoznaczna z ochroną całego zespołu unikatowych owadów żyjących w próchnowiskach, ponieważ jedynym sposobem ochrony pachnicy jest zachowanie mikrosiedlisk rozkładającego się drewna, z których inne gatunki także korzystają.

---