HISTORIA PIENIĄDZA W POLSCE:
w Polsce pierwszą monetą był denar za czasów Mieszka I. W II połowie XIV wieku.
Następną moneta był grosz krakowski wprowadzony przez Kazimierza Wielkiego. Pierwszą złotówkę polską wprowadził Zygmunt
August. Polska złotówka została zastąpiona marka polską po ukończeniu I wojny światowej. Pierwsze papierowe pieniądze powstały
po powrastaniu kościuszkowskim. W 1665 zaczęto wytwarzać banknoty depozytowe.
HISTORIA PIENIADZA PAPIEROWEGO W USA:
pierwsze pieniądze pojawiły się w XVII wieku(nie były wydawane przez bank, tylko przez władze)
. Ewolucja pieniądza trwa nadal. Współcześnie pieniądz plastikowy wypiera pieniądz papierowy, jednak skutecznie nie
wyeliminuje pieniądza papierowego, pieniądze papierowe ukrywają rzeczywisty stan majątkowy danej jednostki. Pieniądze
papierowe Są bardziej namacalne.
POJĘCIE PIENIADZA:
pieniądzem jest wszystko to co jest w danej społeczności akceptowane
w formie zapłaty za dobra lub usługi w formie spłaty długu. Gotówka na która składają się monety i banknoty spełnia warunki
określone w definicji i stanowi jedną z postaci pieniądza.
FUNKCJE PIENIADZA:
a) jest miernikiem wartości towarów: wartość
towaru wyrażana jest w pieniądzu jest jego ceną. Pieniądz mierzy także wartość nietowarowej działalności czyli usług.
b)jest środkiem cyrkulacji czyli pośrednikiem wymiany towarów: funkcja przejawia się w rozdzieleniu jednego i równoczesnego
aktu towar za towar na dwa akty: 1akt- akt sprzedaży: czyli towar przekazany za otrzymanie pieniądza: 2 akt: akt kupna: pieniądz
wypłacony w zamian za otrzymanie towaru.
RÓWNANIE OBIEGU PIENIADZA:
nie zakłócona realizacja zakupów wymaga
aby iloczyn zasobów pieniądza i szybkość jego obiegu być równy iloczynowi poziomu cen i rozmiarom produkcji .Z równania wynika,
że jeżeli szybkość obiegu pieniądza pozostaje bez zmiany a rozmiary produkcji nie mogą się powiększyć to zwiększenie zasobów
pieniądza musi doprowadzić do wzrostu cen. c)jest środkiem płatniczym: Oddzielenia aktu kupna od aktu sprzedaży stwarza możliwość
zakupu towaru bez wcześniejszej sprzedaży innego towaru. Taki zakup jest zakupem na kredyt. Jednak w późniejszym okresie
zaciągnięte zobowiązanie czyli dług, należy uregulować, a środkiem płatniczym jest pieniądz. Pieniądz, który służy do spłaty długów pełni
funkcje środka płatniczego. d) pieniądz jako środek gromadzenia skarbu: aktywami które pełnią funkcję środkową tezauryzacji mogą
być akcje, obligacje, nieruchomości, biżuteria. Pieniądz standardowy, nie przynoszący procentu nieustannie traci na sile nabywczej
na skutek postępujących tendencji inflacyjnych. e) pieniądz jako pieniądz światowy: pieniądz który jest stosowany w rozliczeniach
międzynarodowych spełnia wszystkie funkcje. Jego role może spełniać waluta. W rozliczeniach międzynarodowych występują
następujące środki rozliczeniowe: SDR-y- specjalne prawa ciągliwe: EURO- europejska jednostka rozliczeniowa, pieniądz emitowany
w uni gospodarczej Europy. Pieniądz niezależnie od swojej formy zewnętrznej i systemie gospodarczym jest prawnie określany i prawnie
akceptowany jako środek który może wyrażać, przechowywać, przekazywać wartości, którego wartość jest związana z realnym
produktem brutto. Jednostka pieniężna jest środkiem obiegowym z mocy przepisów prawa i znajduje ona akceptację w społeczeństwie.
Pieniądz nie ma substytucji. Początkowo funkcje pieniądza pełniło złoto.
PIENIĄDZ POSIADA DWIE FORMY:
a) gotówkowy: banknoty, bilony, monety. b) bezgotówkowy- forma zapisu na kontach.
Jest to forma pieniądza występująca jedynie w postaci na bankowych rachunkach depozytowych, płatniczych, na żądanie
dokumentujących otrzymywanie należności lub regulowanie zobowiązać prze właścicieli tych rachunków. Uruchomienie pieniądza
bezgotówkowego występuje za pomocą przelewu bankowego, czeku rachunkowego, kredytowego lub karty kredytowej i polega
na przenoszeniu płatności z rachunku jednego klienta na rachunek drugiego w tym samym lub innym banku. Podstawą funkcjonowania
pieniądza bezgotówkowego, może być depozyt pierwotny pochodzący z własnych środków właściciela rachunku lub depozyt wtórny
, utworzony w wyniku udzielenia przez bank kredytu. Pieniądz bezgotówkowy, kreowany w wyniku akcji kredytowych banków
komercyjnych, powiększa ilość pieniądza w obiegu i podlega kontroli ze strony banku centralnego ze względu na groźbę
wywołania lub pogłębienia inflacji.
RODZAJE PIENIADZA:
a) pieniądz narodowy(obowiązuje na terytorium
danego kraju)dzieli się na wymienialny(jest swobodnie wymieniany po za krajem w którym funkcjonuje) i niewymienialny
(występuje wewnątrz danego kraju) b)pieniądz międzynarodowy :regionalny(Euro), międzynarodowy (specjalne prawa SDR-y)
WŁAŚCIWOŚCI PIENIĄDZA W UJĘCIU KEYNESA:
a) elastyczność substancji wrasta ze wzrostem wartości wymiennej pieniądza
nie występuje tendencja do zastąpienia go innym dobrem. Wynika to z fakt, że użyteczność pieniądza pochodzi jedynie z jego wartości
wymiennej wobec tego wartości wymienna i jego użyteczność rosną i maleją równocześnie. b) elastyczność produkcyjna pieniądza-
wzrost kosztów produkcyjnych pieniądza nie wywołuje wzrostu jego ceny.c) pieniądz ma największą premię za płynność koszty
przytrzymywania pieniądza są niższe niż korzyści uzyskiwane z jego obiegu. Pieniądz czerpie w swej czystej postaci tylko ze swojej
funkcji obiegowej. Płynność pieniądza to połączenie dwóch jego zdolności do przechowywania wartości, łatwa sprzedajność.
PIENIĄDZ ELEKTRONICZNY:
nazywamy instrument przed pływowy, który umożliwia dokonywanie nisko kwotowych transakcji przy użyciu kart płatniczych, czyli jest to pieniądz elektroniczny, który bazuje na technologii kart procesorowych lub poprzez sieci
komputerowe- internet. Oznacza on wartość pieniądza stanowiącą prawo do roszczenia wobec emitenta, która jest przechowywana na
urządzeniu elektronicznym, która jest wyemitowana w zamian za środki pieniężne o wartości nie mniejszej niż wartość wyemitowana
i która jest środkiem płatniczym akceptowanym przez inne podmioty niż instytucja emitująca. Pieniądz elektroniczny może
występować pod dwoma postaciami: -produkt: bazuje, na technologi konstrukcji procesorowych, - programy wykorzystują
oprogramowanie za pomocą, którego posiadacz może dokonywać własności w internecie.
BANK:
jest to przedsiębiorstwo,
które trudni się zawodowo różnego rodzaju operacjami pieniężnymi, a głównie jego rola jest gromadzenie wolnych czasowo środków
pieniężnych, czyli oszczędności, ludności, przedsiębiorstw, instytucji i uzależnienie kredytów i pożyczek gospodarstw domowych,
przedsiębiorstw, oraz instytucjom na cele produkcyjne i konsumpcyjne. Polskie prawo bankowe nie formułuje definicji banku.
Określa, że do podstaw jego działalności należy gromadzenie środków pieniężnych, udzielanie kredytów i pożyczek oraz prowadzenie
rozliczeń pieniężnych. Definicja banku określa wewnętrzne i zewnętrzne warunki działalności. a) Do warunków wewnętrznych
należy zaliczyć: operatywne zarządzanie, współpracowników, zasoby które są w dyspozycji przedsiębiorstw, wewnętrzne informacje .
b) Natomiast warunki zewnętrzne są tworzone przez otoczenie poprzez otoczenie banku, należy rozumieć te część gospodarczą, z którą
bank jest powiązany i poprzez wpływ tego powiązania zachowanie banku ulega zmianie. Do elementów otoczenia zaliczamy: klientów
banku, politykę pieniężną, właścicieli banku, pozostałe przedsiębiorstwa bankowe, interes społeczny. Druga dyrektywa bankowa
z 1989 roku obejmuje w swojej treści zakres usług, które banki powinny świadczyć: a) udzielanie pożyczek i kredytów,
b) usługi w zakresie doręczania pieniędzy c)przyjmowanie od społeczeństwa depozytów i innych funduszy, które podlegają
zwrotowi, jest to wystawianie gwarancji, emisja i zarządzanie kartami płatniczymi, usługi lizingu płatniczego, usługi maklerów
walutowych, zarządzanie i doradztwo postępowania z rachunkami własnymi i klientów, udział w emisji papierów wartościowych
oraz usługi w tym zakresie.
ROLA BANKU:
a)rola agenta- bank działa w imieniu klientów w zakresie emisja papierów wartościowych i zarządzania ich własnością.
b)rola płatnika-bank pośredniczy w dokonywaniu płatności w imieniu klientów. c) rola pośrednika- dokonywanie transformacji
otrzymywanych depozytów w kredyty dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. d) rola instrumentu: w zakresie realizacji polityki
gospodarki kraju poprzez regulowanie podaży pieniądza w działaniach banku centralnego.
ZADANIA BANKU W GOSPODARCE NARODOWEJ:
a) banki biorą udział w społecznym podziale pracy, czyli banki są to przedsiębiorstwa, których celem jest
pojęcie od jednostek gospodarczych i osób fizycznych określonych czynnościami finansowymi. b) banki dokonują alokacji
i transformacji środków c)banki biorą udział w kreacji pieniądza poprzez wzrost wielkości kredytu udzielanego przez te banki
w także zwiększenie zakupu walut obcych.
BANK CENTRALNY I JEGO ROLA:
a)jest bankiem emisyjnym, czyli jedynym
bankiem uprawnionym do emisji pieniądza. b) jest to bank wszystkich banków danego kraju. Wykonuje następujące czynności:-
nadzoruje sytuację banków komercyjnych dokonywanych w walucie krajowych i obcych, - udziela tych pożyczek na roszczenie
działalności kredytowej, - ustala stopy rezerw obowiązujących, regulując zgodnie z potrzebami gospodarczymi aktywności
kredytową banków komercyjnych. c) jest bankiem państwa. Gromadzi dochody i realizuje wydatki budżetu państwa, udziela
rządowi kredytu na sfinansowanie deficytu dokonuje operacji otwartego rynku, gromadzi rezerwy złota.
OPERACJE OTWAREGO RYNKU:
jest to działanie polegające na kupnie lub sprzedaży rządowych papierów wartościowych, w celu
regulowania podaży pieniądza depozytowego w gospodarce poprzez ograniczenie lub roszczenie zdolności kredytowej
banków komercyjnych.
BANK GOSPODARKI NARODOWEJ:
reguluje podaż pieniądza utrzymując ja na poziomie dostosowanej
do aktualnych potrzeb gospodarczych, zapewnia dostępność oraz określa warunki kredytowania i reguluje wartości
wymiany waluty.; działania te zmierzają do zapewniania wewnętrznej stabilności gospodarczej i jej rozwoju.
WSPÓŁPRACA BANKU CENTRALNEGO:
współpracuje z bankami centralnymi innych państw: a) w międzynarodowej wymianie
walutowej w celu stabilizacji lub regulacji kursu. b) W Polsce bankiem centralnym jest narodowy bank polski.
ORGANAMI NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO SĄ :
prezes, rada polityki pieniężnej, zarząd. SYSTEM BANKOWY: całokształt
instytucji bankowych oraz rynków finansowych wraz z normami określającymi wzajemne powiązania, stosunki z otoczeniem.
System bankowy to wielopoziomowy układ złożony z banku centralnego, emisyjnego oraz banków komercyjnych. System
bankowy to przepisy prawne określające zakres praw i obowiązków uczestników obrotu pieniężnego.