Ciekawostki

Rachuba czasu w astronomii

Czas astronomiczny - czas słoneczny liczony od południa czyli od momentu górowania Słońca. Astronomiczna doba zaczyna się więc o 12 godzin wcześniejniż doba cywilna.

Czas cywilny - średni czas słoneczny liczony od momentu dołowania Słońca czyli od północy.

Doba - dzieli się na DZIEŃ, który trwa od wschodu do zachodu Słońca (lub od świtu do zmierzchu) i NOC - czyli część doby pozbawionej oświetlenia słonecznego.

Miesiąc - w astronomii rozróżnia się dwa miesiące związane z Księżycem.

Miesiąc synodyczny - czas jaki upływa od jednej pełni Księżyca do drugiej i wynosi 29 d 12 h 44 min 3 s.
Miesiąc gwiazdowy - czas pomiędzy dwoma kolejnymi przejściami Księżyca przez tę samą gwiazdę i wynosi 27 d 7 h 43 min 11 s.

Rok - jako jednostka czasu wiąże się z ruchem Ziemi wokół Słońca. W astronomii odróżnia się:

Rok gwiazdowy - okres czasu między dwoma kolejnymi przejściami Słońca przez ten sam punkt ekliptyki i wynosi 365 d 6 h 9 min 10 s.
Rok zwrotnikowy - okres czasu jaki upływa między kolejnymi przejściami Słońca przez punkt równonocy wiosennej i wynosi 365 d 5 h 48 min 46 s. Jest on krótszy od roku gwiazdowego ponieważ punkt równonocy przesuwa się wzdłuż ekliptyki w kierunku zachodnim, a więc naprzeciw Słońca, które osiąga szybciej niż dokona pełnego obiegu.

Pory roku - wynikają z nachylenia osi ziemskiej 23,5^o do bieguna ekliptyki. Czas trwania pór roku wynika z niejednostajnego biegu Ziemi po swej orbicie (ruch ten zależy od odległości w danej chwili od Słońca)

Wiosna	- 92 doby 19 godzin
Lato	- 93 doby 15 godzin
Jesień	- 89 dób 20 godzin
Zima	- 89 dób

Godzinna miara kąta - sposób określania wielkości kąta polegający na przeliczaniu stopni na godziny według równości;

-doba z łac. dies = doba, dzień, oznaczana 1^d = 24^h = 360^o

-godzina z łac. hora = godzina, oznaczana 1^h= 15^o

-minuta z łac. minuta = maleńka cząstka, oznaczana 1^m; 1' = 0^o15'

-sekunda oznaczana 1 s lub 1^s lub 1'' = 0^o00'15''

Granica daty - narastające lub malejące czasy spotykają się na południku 180^o.
Przy przekroczeniu tego południka ze wschodu na zachód czas “zatrzymuje” się na 24 godziny, tzn. po upływie bieżącej daty liczy się ją po raz drugi. Przy przejeździe południka z zachodu na wschód czas przesuwa się o 24 godz. naprzód, np. po 25 maja następuje bezpośrednio 27 maja.

Czas strefowy

Czasem tym objęto większe obszary powierzchni Ziemi narzucając im czas jednolity dla danych państw leżących na tym obszarze. Rachuba tego czasu rozpoczyna się od południka zerowego licząc co 15^o na wschód i zachód 1 godzinę. W kierunku wschodnim dodajemy 1 godzinę, w kierunku zachodnim odejmujemy 1 godzinę co 15^o. Niektóre obszary objęto różnicą czasu co 30 minut.

0x01 graphic

Przybliżone czasy wschodu i zachodu Słońca w Polsce

Miesiąc	Wschód przez okres miesiąca	Zachód przez okres miesiąca	Długość trwania dnia w miesiącu
Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień	8.03 do 7.39 7.38 6.48 6.46 5.40 5.37 4.36 4.35 3.52 3.51 3.49 3.49 4.23 4.24 5.11 5.12 5.57 5.59 6.49 6.51 7.39 7.40 8.03	16.04 do 16.49 16.51 17.39 17.40 18.30 18.32 19.19 19.21 20.03 20.04 20.18 20.18 19.48 19.47 18.49 18.46 17.42 17.39 16.38 16.36 15.58 15.58 16.03	8 h 1' do 9 h 10' 9 h 13' 10 h 51' 10 h 54' 12 h 50' 12 h 55' 14 h 43' 14 h 46' 16 h 11' 16 h 13' 16 h 29' 16 h 29' 15 h 25' 15 h 23' 13 h 38' 13 h 34' 11 h 45' 11 h 40' 9 h 49' 9 h 45' 8 h 19' 8 h 18' 8 h

Uwaga:

W poszczególnych rubrykach pierwsze kolumny oznaczają pierwszy dzień miesiąca, drugie kolumny - ostatni dzień miesiąca.

Ile dni dzieli dwie jednakowe daty

Miesiąc	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień	- 334 306 275 245 214 184 153 122 92 61 31	31 - 337 306 276 245 215 184 153 123 92 62	59 28 - 334 304 273 243 212 181 151 120 90	90 59 31 - 335 304 274 243 212 182 151 121	120 89 61 30 - 334 304 273 242 212 181 151	151 120 92 61 31 - 335 304 273 243 212 182	181 150 122 91 61 30 - 334 303 273 242 212	212 181 153 122 92 61 31 - 334 304 273 243	243 212 184 153 123 92 62 31 - 335 304 274	273 242 214 183 153 122 92 61 30 - 334 304	304 273 245 214 184 153 123 92 61 31 - 335	334 303 275 244 214 183 153 122 91 61 30 -

Uwaga:

Przy latach przestępnych należy dodawać 1 dzień jeżeli okres czasu między obu podanymi datami obejmuje dzień 29 lutego.
Różne daty - ustalamy liczbę dni jak przy jednakowych datach a różnicę dni między obu datami dodajemy do odnalezionej liczby albo od niej odejmujemy np. między 7 maja a 22 lipca jest wobec tego 61 + 15 = 76 dni

Nazwy miesięcy i dni tygodnia w innych językach

Polski	Angielski	Francuski	Niemiecki	Węgierski	Włoski	Czeski
Miesiąc	Month	Mois	Monat	Honap	Mese	Mesiac
Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień	January Ferbuary March April May June July August September October November December	Janvier Fevrier Mars Avril Mai Juin Juillet Aout Septembre Octobre Novembre Decembre	Januar Februar März April Mai Juni Juli August September Oktober November Dezember	Január Február Március Aprilis Május Jónius Julius Augusztus Szeptember Október November December	Gennalo Febbrato Marzo Aprile Maggio Giugno Lugito Agosto Settembre Ottbre Novembre Dicembre	Leden Unor Brezen Duben Kveten Cerven Cervenec Srpen Zari Rijen Listopad Prosinec
Dzień	Day	Jour	Tag	Nap	Giorno	Den
Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela	Monday Tuesday Wendesday Thursday Friday Saturday Sunday	Lundi Mardi Mercreri Jeudi Vendredi Samedi Dimanche	Montag Dienstag Mittwoch Donerstag Freitag Samstag Sonntag	Hétfõ Kedd Szerda Csõtortók Pentek Szmbat Vasárnap	Lunedi Martedi Mercoledi Glovedi Venerdi Sabato Domenica	Pondéli Utery Streda Ctvrtek Pátek Sobota Nedele

Ciekawostki różne

W obłokach astronomicznego pyłu odkryto ponad 50 różnych związków chemicznych, niejednokrotnie o skomplikowanej budowie. Pośród tych związków znajdują się cząsteczki kilkunastu związków węgla, stanowiących podstawę życia na Ziemi.

Amoniak	- NH₃
Aldehyd octowy	- CH₃CHO
Alkohol etylowy	- CH₃CH₂OH
Alkohol metylowy	- CH₃OH
Cyjan	- CN
Cyjanek etylu	- CH₃CH₂CN
Cyjanowodór	- HCN
Dwutlenek siarki	- SO₂
Eter metylowy	- CH₃OCH₃
Formaldehyd	- H₂CO
Glicyna	- NH₂CH₂COOH
Grupa wodorotlenowa	- OH
Kwas mrówkowy	- HCO₂H
Siarkowodór	- H₂S
Tlenek azotu	- NO
Tlenek krzemu	- SiO
Tlenek węgla	- CO
Woda	- H₂O
Wodór	- H₂

Za około 5 mld lat Słońce stanie się czerwonym olbrzymem o średnicy ok. 150 - 200 mln km.

Syriusz B mający średnicę zbliżoną do ziemskiej, ma masę o około 350 000 razy większą od masy Ziemi.

W tym tysiącleciu zaobserwowano wybuchy trzech gwiazd supernowych w naszej galaktyce. Było to w latach 1054, 1572 i 1604.

Łyżeczka gwiazdy neutronowej może ważyć ok. 100 000 000 mln ton.

Temperaturę krytyczną gwiazd oblicza się na ok. 6 000 000 000 ^oC. Jeżeli gwiazda osiągnie taką temperaturę - wybucha jako supernowa.

Kwazary pędzą prawdopodobnie z szybkością 270 000 km/sek, co stanowi ponad 90% szybkości światła.

Pierwsze jądra atomów zaczęły powstawać już w 3 minuty po wielkim wybuchu.

Kiedy Wszechświat będzie stukrotnie starszy niż dzisiaj wszystkie gwiazdy umrą i zgasną wszystkie galaktyki.

1 gram materii w każdych 40 bilionach km³ przestrzeni kosmicznej mógłby powstrzymać rozszerzanie się Wszechświata.

Nasz Układ Lokalny Galaktyk jest częścią supergromady zdominowanej przez potężną gromadę galaktyk w Pannie. Tę supergromadę tworzy mniej więcej 100 gromad, zajmujących przestrzeń wielkości około 250 000 000 lat świetlnych.

Czy wiesz że?

Astrofizyk amerykański Drake podał ogólny wzór, który ma określić, ile wysokorozwiniętych cywilizacji znajdować się może w naszej Galaktyce.

N = n * P₁ * P₂ * P₃ * P₄ * t₁/T

gdzie n - całkowita ilość gwiazd w Galaktyce
P₁ - prawdopodobieństwo tego, że dana gwiazda posiada system planetarny
P₂ - prawdopodobieństwo powstania życia na tym układzie planetarnym
P₃ - prawdopodobieństwo wykształcenia się z tego życia istot rozumnych
P₄ - prawdopodobieństwo tego, że istoty rozumne osiągną wysoki stopień techniki
t₁ - średni czas trwania tak zwanej ery technologicznej danej cywilizacji
T - czas istnienia galaktyki

Sprawdź tę możliwość na przykładzie naszej Galaktyki zakładając, że: n = 150 mld, P₁, P₂, P₃ i P₄ - przyjmij wskaźnik np. 100, t₁ - np. 12 000 lat i T = 15 mld lat. Otrzymany wynik (wyliczoną ilość gwiazd) rozmieść w granicach naszej galaktyki, a dowiesz się w jakiej średniej odległości może znajdować się następna cywilizacja i czy jest z nią możliwa łączność radiowa.

Gdyby Ziemię zmniejszyć do średnicy 12 cm to wyglądałaby jak wypolerowana kula bilardowa, gdyż najwyższy szczyt Mount Everest na tym modelu miałby wysokość 0,08 mm (byłby niewyczuwalny w dotyku). Słońce w tej skali znajdowałoby się w odległości 1,5 km, a najbliższa gwiazda w odległości 400 000 km.

Ruch jest jednym z podstawowych atrybutów Wszechświata. Załóżmy Czytelniku, że stoisz na Ziemi w bezruchu, ale to nie musi być prawdą, bo:

wraz z Ziemią obracasz się wokół jej osi z szybkością ok. 0,46 km/sek
Ziemia z szybkością ok. 30 km/sek mknie wokół Słońca
Słońce z szybkością ok. 20 km/sek mknie w kierunku gwiazdozbioru Herkulesa
jednocześnie Słońce z szybkością ok. 270 km/sek porusza się wokół osi (centrum) Galaktyki
i wreszcie Galaktyka z szybkością ok. 300 km/sek mknie w kierunku galaktyki Andromedy (M31)

Jak z tego wynika Czytelniku wcale tak “nieruchomo” nie stoisz na swojej planecie.

Atom jest jeszcze bardziej pusty niż Układ Słoneczny. Jeżeli powiększymy jądro atomowe do wielkości wiśni, to najbliższe elektrony będą znajdowały się w odległości ok. 1 km. Jeżeli pomniejszymy Układ Słoneczny do tej skali, to Ziemia znajdzie się w odległości ok. 120 cm od Słońca wielkości wiśni.

Nie wymyślono, jak dotąd, żadnego mechanizmu wyjaśniającego grawitację.

Wszystko co nas otacza, cała materia, ma prawdopodobnie naturę elektryczną tzn., że wszystko to co uważamy za materialne w potocznym znaczeniu tego słowa, zbudowane jest z naładowanych elektrycznie cząstek dodatnich i ujemnych, będących w ciągłym ruchu.

Otaczający nas Wszechświat jest przerażająco pusty, aż 99,9% jego objętości jest pustką niezmierzoną w czasie.

Czas należy do tych pojęć, których nie da się zdefiniować i powiedzieć sobie, że czas oznacza rzecz dobrze nam znaną, mówi mianowicie, jak długo musimy czekać. Do określenia miary czasu służy nam materia, ruch i przestrzeń. Jeżeli patrzymy na gwiazdy to widzimy je takimi, jakie były przed paroma lub dziesiątkami lat, bo tyle potrzebowało światło czasu żeby pokonać te odległości. Tak samo postrzegamy rzeczywistość na Ziemi - to przecież odbite promienie światła trafiają do naszych oczu przedstawiając nam obraz, który istniał przed ułamkiem sekundy. A więc czas płynie z przeszłości poprzez teraźniejszość do przyszłości. Czas rozprasza przeszłość i okrywa mgłą przyszłość - a co z teraźniejszością. Teraźniejszość związana jest zawsze z jakimkolwiek istniejącym stanem lub zdarzeniem i trwanie tego zdarzenia (stanu) określa “rozmiary” teraźniejszości, przy czym w każdym konkretnym ciągu zdarzeń określenie to jest specyficzne. Względność teraźniejszości utrwalona została również w języku: termin “obecnie” oznacza okres czasu o różnej długości, który zmienia się w zależności od kontekstu. Cały układ przeszłości, teraźniejszości i przyszłości przesuwa się w czasie, dąży wciąż naprzód. A więc teraźniejszość znajduje się w ciągłym ruchu. Albo inaczej przeszłość stale przechodzi w przyszłość, teraźniejszości w ogóle nie ma.

Astronom Eduard Verhülsdonk podał taki eksperyment myślowy. Załóżmy, że posiadamy w ręku zdjęcie jakiejś galaktyki. Gdy nakłujemy je szpilką to powstała w ten sposób dziurka jest tak wielka, że pojazd kosmiczny poruszający się z prędkością światła (co jest utopijną fantazją) przerzuciłby nas z jednej strony dziurki na drugą w ciągu ok. 700 lat! Przez przekłucie takiej dziurki w galaktyce zniszczeniu uległoby około miliona gwiazd.

Gdyby rakieta fotonowa z przyspieszeniem 1 g, z ciężarem użytecznym 10 ton, z systemem napędowym 10 ton i ciężarem startowym 10 ton wystartowała, potrzeba mocy równej 600 x 10⁶ MW aby w ciągu 2 lat osiągnąć 98% prędkości światła. Jest to prawie 800 razy więcej od tego, co dzisiaj produkują wszystkie elektrownie świata.

Obliczenia astronomów wykazują, że 10 razy Ziemia mogła przechodzić strefę wybuchu gwiazdy supernowej, o wzmożonym promieniowaniu kosmicznym.

Wyszukiwarka