material na egzamin z pedagogiki, Pedagogika 27.03+3.04.2008, PEDAGOGIKA PERSONALISTYCZNA


PEDAGOGIKA PERSONALISTYCZNA

PERSONALIZM - termin od łac. persona, personalia, gr. prosopon - oznaczającego maski w sztuce teatralnej. Termin ten został stworzony przez chrześcijaństwo. Powstał w trakcie dyskusji chrystologicznych, kiedy próbowano zrozumieć, co to znaczy, że Bóg jest jeden, ale w trzech osobach.

Boecjusz (VI w.) - definicja osoby: indywidualna substancja natury rozumnej

Istota ludzka: rozumność + wolność + samoświadomość + zdolność do miłowania.

0x08 graphic
0x01 graphic

XVIII-XIX w. - ponowne zainteresowanie osobą w toku dyskusji teologicznych; personaliści-teolodzy: dwie koncepcje w personalizmie XIX-wiecznym:

XIX - XX wiek - p. w odniesieniu do kultury anglosaskiej i amerykańskiej oraz filozofii niemieckiej (Stern - koncepcja człowieka jako osoby, człowiek jako jedność złożoności, jedność wielości, UNITAS MULTIPLEX).

PERSONALIZM FRANCUSKI (lata 30 XX wieku): był to ruch społeczny (a nie koncepcja filozoficzna) zainspirowany w 1932 przez skupionych wokół czasopisma „Esprit”: Emanuel Moumiera, Maritaina, Galeona. Wysunęli postulaty tzw. rewolucji personalistycznej. Swój program - MANIFEST PERSONALISTYCZNY - wydali w 1936 roku. Zdecydowanie opowiedzieli się oni przeciwko liberalizmowi, faszyzmowi i komunizmowi. Najważniejsze punkty ich wystąpienia to:

  1. troska o człowieka i jego godność

  2. odwołanie do chrześcijaństwa (źródło godności ludzkiej)

Personalizm z czasem zaczął przejmować/kojarzyć treści filozofii neotomistycznej (postulaty społeczne Maritaina powstały w odniesieniu do tomizmu). HUMANIZM INTEGRALNY

Drugi nurt p.fr.miał ch-r egzystencjalny: Moumier odwoływał się do przeżyć („Los człowieka”). Człowieka traktowano jako byt historyczny, niepowtarzalny i jednostkowy.

Odbicie postulatów personalizmu w dokumentach Kościoła (SW II) oraz w tworzeniu aktów prawa narodowego (Deklaracja Praw Człowieka czy Deklaracja Praw Dziecka).

POLSKA

Personalizm w okresie powojennym, choć również wcześniejszy - personalizm francuski - nie był obcy polskim pedagogom. Wymienić można: ks. Pastuszkę, K. Górskiego i Woronieckiego.

Po II WŚ - personalizm stał się sztandarowym stanowiskiem, zwł. na KUL-u - postaci: x. Bartnik, o. Krąpiec, Świeżawski, Wojtyła.

PERSONALIZM

0x08 graphic
0x01 graphic
Dziś w pedagogice polskiej istnieją dwie główne koncepcje wychowawcze odwołujące się do personalizmu:

  1. tomistyczna - oparcie na kat. potencjalności; postać Woronieckiego; podst. cel wychowawczy: kształtowanie ch-ru młodego człowieka (jego wolności i rozumności)

  2. dynamiczna - x. Tarnowski; wychowanie to nie tresura, administrowanie czy trening, ale wychowanie to kształtowanie osobowości (dziecko jednak to nie jest tylko materiał do formowania).

Wychowanie powinno być spotkaniem osób w aspekcie: wertykalnym - człowiek z Bogiem bądź horyzontalnym - człowiek z człowiekiem

To spotkanie powinno spełniać 5 warunków:

Istnienie dwóch osób - podmiotów (ludzi świadomych swojej wolności i rozumności

Permanencja - trwanie, ciągłość, powtarzalność, ogarnięcie całości życia człowieka

Interakcyjność - wzajemność oddziaływań

Nieokreśloność sytuacji - świadomość możliwości zmian w trakcie wychowania

Transgresyjność - zdolność do przekraczania swoich ograniczeń

Szczególną formą takiego spotkania jest dialog. 3 formy dialogu (za Buberem):

  1. rzeczowy - kategoria prawdy o rzeczywistości

  2. personalny - dobro uczestników dialogu

  3. egzystencjalny - miłość

Cechy wspólne personalizmu jako koncepcji wychowawczej:

  1. wychowanie jako rozwój człowieka-osoby (bytu wolnego, świadomego, posiadającego godność, składającego się z trzech sfer: psychicznej, fizycznej i duchowej)

  2. cel wychowania: własne, autonomiczne kierowanie rozwojem przez wychowanka

  3. w. czasem utożsamia się z maieutyką (rodzenie prawdy, dochodzenie do niej w człowieku Sokrates)

  4. wychowanek uznany za twórcę lub głównego współpracownika procesu wychowania

  5. poparcie szkół aktywnych - tzw. nowych szkół

  6. wychowanek nie jest własnością szkoły ani rodziców

  7. odrzucenie koncepcji szkoły neutralnej światopoglądowo (łączenie treści kultury i nauczania)

  8. integralny humanizm

  9. autonomia rodziny w procesie wychowania

  10. dziecko jako tajemnica

[Author ID1: at Sun Apr 6 11:38:00 2008 ]

[Author ID1: at Sun Apr 6 11:38:00 2008 ]PE[Author ID1: at Sun Apr 6 11:38:00 2008 ]PE[Author ID1: at Sun Apr 6 11:38:00 2008 ]DAGOGIKA KRYTYCZNA

W Polsce: red. Kwieciński.

Początki wiążą się z wydaniem książki Adorno - Wychowanie po Oświęcimiu (~1949), w której zawarta jest krytyka pedagogiki, jako tej, która dopuściła do wykształcenia, uformowania zbrodniarzy hitlerowskich; ludzi, którzy doprowadzili do Holocaustu. Poddawana jest w wątpliwość zasadność wychowania, krytykuje się kulturę burżuazyjną, liberalną.

Formowanie się dwóch nurtów stanowisk krytycznych.

0x08 graphic
0x01 graphic

SZKOŁA FRANKFURCKA - nurt zapoczątkowany przez Dorna oraz Habermasa; zajmuje się gł. kwestią społeczną, dzieci są traktowane jako warstwa społeczna i pozostają w relacjach do innych warstw społecznych. Dzieci uciskane są jeśli chodzi o aspekt kulturowy (tzw. gwałt symboliczny), aby zachować aktualną strukturę społeczną. Szkoła jest instytucją, a raczej narzędziem utrzymania dominującej pozycji społecznej określonych grup. Nauczyciel (~agent) dba o to, by sytuacja wtłaczania dzieci w formę była utrzymana.

PED. EMANCYPACYJNA wg Freire'a (Brazylia)

Freire zajmował się sytuacją biedoty: dzieci ze slumsów. Głosił on, że wyzysk społeczny i ekonomiczny są konsekwencjami braku dostępu do edukacji, która jest szansą wyzwolenia z nędzy i możliwością poprawy statusu ekonomicznego. Freire twierdził, że edukacja ma funkcję emancypacyjną (aspekt indywidualny i społeczny). Szkoła jednak nie działa w obronie dzieci, ale adaptuje je tak by były dopasowane do statusu społecznego, z jakich się wywodzą. Nie tylko to jest wadą szkoły - nie uczy ona bowiem myśleć, ale przyswajać informacje, co hamuje rozwój samodzielności dziecka. Nauczyciela, widział Freire, w kontekście relacji edukacyjnej nawiązywanej z uczniami. Dialog pozwala, aby n-l i uczeń szanowali swoją odrębność i aby rozwinęła się postawa krytyczna, co jest celem edukacji.

NURT ANTYSZKOLNY wg Ilicha (descholaryzacja)

W 1960 w USA założono Międzynarodowy Ośrodek Dokumentacji, którego celem było badanie oraz archiwizacja dokumentów potwierdzających dehumanizacyjny ch-r szkoły). Szkoła w swoim f-cjonowaniu opiera się na kilku podstawowych mitach:

Tezy Ilicha

Postulaty - nauka pozaszkolna

KUNOWSKI - system liberalny, chrześcijański i socjalistyczny pewne kategorie wspólne:

  1. kontekst hist.-społ.

  2. ideologia (zbiór tez/przekonań dot. treści personalistycznych, humanistycznych, moralnych)

Meinien - 3 elementy koncepcji:

  1. zaplecze teoretyczne - naukowe

  2. treści światopoglądowo-ideologiczne

  3. treści dotyczące praktyki, działalności wychowawczej

Personalizm skupia się gł. na elemencie nr I, myśl Dewey'a eksponuje element III.

x. Nowak - oś między 4 kategoriami

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

[Author ID1: at Sun Apr 6 11:38:00 2008 ]HISTORIA WYCHOWANIA

[Author ID1: at Sun Apr 6 11:40:00 2008 ]

Dyscyplina w ramach ped., XVIII/Xix[Author ID1: at Sun Apr 6 11:40:00 2008 ]IX[Author ID1: at Sun Apr 6 11:40:00 2008 ].

Historia wychowania to dwa główne tematy:

    1. wychowanie w rodzinie

    2. wychowanie przez państwo

O wychowaniu przez państwo będzie za tydzień, a teraz zajmujemy się środowiskiem wychowawczym jakim jest [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]

[Author ID1: at Sun Apr 6 11:42:00 2008 ]

rodzina.

[Author ID1: at Sun Apr 6 11:42:00 2008 ]

  1. Geneza[Author ID1: at Fri Apr 4 08:08:00 2008 ] - skąd wychowanie w rodzinie[Author ID1: at Sun Apr 6 10:45:00 2008 ].[Author ID1: at Sun Apr 6 10:44:00 2008 ] 2 stanowiska:[Author ID1: at Sun Apr 6 10:45:00 2008 ][Author ID1: at Sun Apr 6 10:44:00 2008 ]

Morgan (USA), Taylor (WB), Krzywicki (Pl)[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]