I

Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej oraz poznanie zadań państwa, w tym sił zbrojnych w zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego, a także przygotowanie studentów i studentek do spełnienia przez nich powinności obronnych.

2.1 Pojęcie i zakres bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej

Pojęcie bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo jako naczelna zasada człowieka (narodu). Interesy bezpieczeństwa narodowego. Wymiary bezpieczeństwa: podmiotowy (jednostkowy, narodowy, międzynarodowy), przedmiotowy (wartości, środki i narzędzia, aktywność państwa), procesualny (koncepcje bezpieczeństwa, współzależność interesów bezpieczeństwa). Obrona narodowa jako dziedzina bezpieczeństwa narodowego. Pojęcia i istota obrony narodowej. Ewolucja pojęcia i zakresu obrony narodowej.

2.2 Konstytucyjne i ustawowe cele, zadania i obowiązki w sferze bezpieczeństwa i obrony narodowej

Funkcje państwa i podmiotów praw państwowego w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej. Jedność systemów: bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej. Interesy bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej w prawie polskim. Rola organów władzy w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej. Zadania i obowiązki organów władzy i administracji, przedsiębiorców i obywateli. Rola organizacji pozarządowych w umacnianiu bezpieczeństwa narodowego i w obronie narodowej.

Pojęcie i istota zgrożeń bezpieczeństwa narodowego. Typologia zagrożeń. Charakterystyka zagrożeń. Zagrożenia globalne. Zagrożenia dla Europy. Zagrożenia dla Polski i narodu polskiego.

Właściwości obrony narodowej (obrona: powszechna, państwowa, ciągła i ogólna). Organizacja i funkcjonowanie obrony narodowej. Charakterystyka elementów funkcjonalnych obrony narodowej. Obrona wspólna NATO. Zasady działania Sojuszu Północnoatlantyckiego. Zakres wspólnych przedsięwzięć obronnych. Koncepcja strategiczna Sojuszu. Rola państwa - członka NATO. Interesy narodowe, a sojusznicze.

Pojęcie i istota strategii bezpieczeństwa narodowego. Kształtowanie się strategii bezpieczeństwa RP. Cele i zasady polityki bezpieczeństwa RP. Przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznych i wewnętrznym bezpieczeństwa narodowego.

Pojęcie i istota stanów nadzwyczajnych i gotowości obronnej państwa. Stan klęski żywiołowej, stan wyjątkowy, stan wojenny - zasady wprowadzania stanów nadzwyczajnych, zasady działania organów władzy publicznej, zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela. Funkcjonowanie państwa po wprowadzeniu stanów nadzwyczajnych.

Pojęcie i istota strategii obrony narodowej. Cele i zasady strategii obronności RP. System obronności państwa. Rola organów władzy, sił zbrojnych i układu pozamilitarnego w systemie obronności RP.

Pojęcie wojska, jego miejsce i rola w państwie; pojęcie i struktura systemu wojskowego państwa; zadania systemu wojskowego.

Podstawowa funkcja sił zbrojnych. Działalność pokojowa. Reagowanie w sytuacjach kryzysowych (operacje inne niż wojna). Udział SZ RP w międzynarodowych operacjach pokojowych. System mobilizacyjny sił zbrojnych. Działania w operacjach sojuszniczych poza terytorium kraju i w obronie kolektywnej Polski. Obowiązki państwa - gospodarza. Opór na terenach okupowanych/

Czynniki wpływające na kształt i możliwości sił zbrojnych. System dowodzenia. Rola Sztabu Generalnego. Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej (Siły Powietrzne). Marynarka Wojenna. Wojska operacyjne i terytorialny system wsparcia. Rola okręgów wojskowych, wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowych komend uzupełnień i garnizonów. Organizacja i przeznaczenie.

Ogólne zasady organizacji wojsk: związki taktyczne, oddziały i pooddziały. Przeznaczenie, organizacja i podstawowe uzbrojenie: wojsk pancernych, zmechanizowanych, desantowych, żandarmerii wojskowej, obrony terytorialnej, artylerii i obrony plot, wojsk inżynieryjnych, chemicznych, łączności, komunikacji, logistyki, służby zdrowia. Duszpasterstwo wojskowe.

Rodzaje służby wojskowej: zawodowa, ochotnicza, obowiązek wojskowy obywateli (zasadnicza służba wojskowa i służba w rezerwie); organizacja funkcjonowania wojska: hierarchia, dyscyplina, porządek wojskowy, garnizon i jednostka wojskowa.

Pojęcie sztuki wojennej i jej części składowych: strategii, sztuki operacyjnej i taktyki; środki, czynniki, sposoby, rodzaje i formy walki zbrojnej. Zasady sztuki wojennej.

Istota, potrzeba, formy i zakres współpracy. Wojskowe wsparcie władz cywilnych i społeczeństwa - zasady i procedury. Organiazacja współdziałania cywilno - wojskowego.

Zarys rozwoju cywilnej części obrony narodowej. Organizacja pozamilitarnej części obrony narodowej w RP. Zasady funkcjonowania i organizacji: obrony cywilnej, świadczeń osobistych i rzeczowych oraz powszechnej samoobrony ludności.

Charakterystyka zagrożeń życia, mienia i środowiska. Zasady oceny i analizy zagrożeń bezpośrednich ludności i zakładów pracy. Monitoring zagrożeń niemilitarnych. Podstawy prawne i zasady funkcjonowania społeczeństwa w czasie zagrożeń nadzwyczajnych.

Sposoby ochrony ludności. Organizacja i funkcjonowanie ochrony ludności w Polsce. Zasady ochrony ludności w zakładach pracy i miejscach zamieszkania.

Krajowy system ratownictwa. Resortowe systemy ratownictwa (ogólne i specjalistyczne). Społeczne (pozarządowe) systemy ratownictwa.

Rola administracji publicznej w krztałtowaniu bezpieczeństwa i porządku publicznego. Zadania i kompetencje policji, straży miejskich (gminnych), żandarmerii wojskowej oraz innych służb w utrzymaniu bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Relacje i współpraca cywilno - wojskowa. Zasady realizacji zadań gospodarczo - obronnych oraz świadczeń osobistych i rzeczowych. Kształtowanie społecznego wsparcia sił zbrojnych.

Miejsce i zadania organizacji pozarządowych w obronie narodowej. Zasady wykonywania zadań przez organizaje pozarządowe na rzecz obrony narodowej.

4.8 Ochrona i obrona granicy państwowej, ważnych obiektów i instytucji.

Zasady ochrony granicy państwowej i ważnych obiektów. Ochrona obiektów i dóbr niezbędnych do przetrwania ludności. Ochrona dóbr kultury. Ochrona instytucji i zakładów pracy. Formacje ochronne.

Istota i znaczenie zarządzania w sytuacjach kryzysowych. Organizacja zarządzania w sytuacjach kryzysowych w Polsce. Zasady i przedsięwzięcia zarządzania w sytuacjach kryzysowych (zakład pracy, gmina, powiat).

pojęcie i zakres bezpieczeństwa narodowego, obronności (obrony narodowej), konstytucyjne i ustawowe ujęcie (regulacje) obowiązków obrony Ojczyzny, charakter i zakres zagrożeń bezpieczeństwa narodowego, ogólną organizację wojskową Polski i organizację obrony cywilnej, formy wypełniania obowiązków obronnych przez obywateli.

założeniach strategii bezpieczeństwa i strategii obronności, strukturze systemu obronnego, strukturze sił zbrojnych, organizacji służby wojskowej obywateli, rodzajach, formach i sposobach walki zbrojnej.

zagrożenia nadzwyczajne życia ludzkiego, mienia i środowiska, organy i instytucje organizujące ochronę ludności, sposoby postępowania w sytuacjach zagrożeń, organy i instytucje ratownictwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego.

zasad planowania i organizowania działań w administracji publicznej i przedsiębiorstwach w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń.