Wykład trzeci

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego i ewidencji zdarzeń gospodarczych

1. Ogólna charakterystyka bilansu

2. Zdarzenia a operacje gospodarcze

3. Typy operacji gospodarczych

Efektem rachunkowości finansowej są sprawozdania finansowe.

Przepisy ustawy zawierają odrębne regulacje w zakresie sprawozdawczości dla dwóch grup podmiotów, tj. dla jednostek których sprawozdania podlegają corocznemu badaniu i dla pozostałych jednostek.

Badaniu i ogłaszaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe kontynuujących działalność:

1. Banków oraz zakładów ubezpieczeń,

2. Jednostek działających na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych,

3. Jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

4. Spółek akcyjnych,

5. Pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzone zostało sprawozdanie, przekroczyły granicę dwóch z trzech wielkości:

1. Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty - 50 osób

2. Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego - równowartość w walucie polskiej 2 500 000 EURO

3. Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy równowartość w walucie polskiej 5 000 000 EURO.

Podmioty te sporządzają sprawozdanie, które składa się z następujących elementów:

• Bilansu

• Rachunku zysków i strat

• Zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym

• Rachunku przepływów pieniężnych

• Informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

Pozostałe podmioty sprawdzają:

• Bilans

• Rachunek zysków i strat

• Informację dodatkową, obejmującą także wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia

Wartościowe zestawienie aktywów (składników majątkowych) i pasywów (źródeł finansowania aktywów), sporządzone na wyznaczony dzień bilansowy w określonej formie (układzie) z zachowaniem zasady równowagi bilansowej , nazywane jest bilansem.

Aktywa = Pasywa

Bilans
Aktywa ...	Pasywa ...
Suma bilansowa	Suma bilansowa

Aktywa Trwałe i Obrotowe = Kapitał Własny + Kapitał Obcy (Zobowiązania)

Aktywa Trwałe i Obrotowe - Zobowiązania = Kapitał Własny

Aktywa Trwałe i Obrotowe - Kapitał Własny = Zobowiązania

Prawidłowy bilans musi zawierać następujące dane:

• Nazwę i numer statystyczny jednostki sporządzającej bilans,

• Datę, na którą został sporządzony (dzień bilansowy),

• Wyszczególnienie grup i pozycji aktywów i pasywów z podaniem ich wartości,

• Sumę bilansową,

• Podpis kierownika jednostki z podaniem daty.

Sporządzony jest:

• Na dzień kończący rok obrotowy.

• Na dzień zakończenia działalności, w tym również jej sprzedaży i zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego,

• Na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej jednostki, np. przekształcenie spółki z o.o. w spółkę akcyjną,

• W jednostce przejmowanej na dzień przejęcia jednostki przez inną jednostkę,

• Na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku połączenia powstaje nowa jednostka,

• Na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan upadłości lub likwidacji,

• Na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami.

Bilans sporządzany jest według metody netto i określonego układu
porządkowego , tzn. aktywa są przedstawione według stopnia ich płynności - od najmniej do najbardziej płynnych, a pasywa według stopnia ich wymagalności, to jest według terminów spłaty.

Układ netto bilansu powoduje, iż przedstawione w nim składniki majątku wycenione są w wartości netto, np. wartość środków trwałych pomniejszona została o dotychczasowe ich zużycie, czyli umorzenie, a należności od odbiorców sprzedanych produktów, towarów lub innych dóbr w wysokości kwoty realnej, możliwej do uzyskania.

Bilans sporządzony może być w formie dwustronnej tabeli - z lewej strony pogrupowane są aktywa, z prawej pasywa jednostki. Jednakże ustawa przewiduje drabinkową (jednostronna)formę bilansu, pokazując najpierw aktywa, a potem pasywa.

Ustawa o rachunkowości umożliwia z jednej strony przedstawienie składników aktywów i pasywów z większą szczegółowością niż przedstawiona w jej załączniku nr 1, a z drugiej strony daje prawo sporządzenia bilansu w wersji uproszczonej.

Bilans w wersji uproszczonej to taki, który zawiera pozycję aktywów i pasywów z powyższego wzoru oznaczone dużymi literami alfabetu i cyframi rzymskimi. Bilans taki mogą sporządzać tylko jednostki niewielkie, tj. takie w roku obrotowym, za który sporządzane jest sprawozdanie, nie osiągnęły dwóch z trzech wielkości:

• Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty - 50 osób

• Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego - równowartość w walucie polskiej 2 500 000 EURO

• Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy równowartość w walucie polskiej 5 000 000 EURO.

Aktywa

A. Aktywa trwałe

I. Wartości niematerialne i prawne

II. Rzeczowe aktywa trwałe

III. Należności długoterminowe

IV. Inwestycje długoterminowe

V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

B. Aktywa obrotowe

I. Zapasy

II. Należności krótkoterminowe

III. Inwestycje krótkoterminowe

IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Aktywa razem

A. Pasywa

I. Kapitał (fundusz) podstawowy

II. Należne wpłaty na kapitał odstawowy (wartość ujemna)

III. Udziały (akcje) własne (wartość ujemna)

IV. Kapitał (fundusz) zapasowy

V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych

VIII. Zysk (strata) netto

IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wartość ujemna)

B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

I. Rezerwy na obowiązania

II. Zobowiązania długoterminowe

III. Zobowiązania krótkoterminowe

IV. Rozliczenia międzyokresowe

Pasywa razem

Zadania bilansu księgowego:

Informacyjne - jest zbiorem danych charakteryzujących sytuację majątkową i finansową podmiotu gospodarczego,

Systemowe - jako dokument księgowy zamyka rok obrotowy i jednocześnie umożliwia otwarcie ksiąg rachunkowych w roku następnym. W ten sposób zostaje spełniona zasada ciągłości bilansowej.

Czytanie bilansu to ocena jednostki gospodarczej na podstawie bilansu

Odbywa się ono w dwóch płaszczyznach:

• Pionowe czytanie bilansu

• Poziome czytanie bilansu

Pionowe czytanie bilansu polega na badaniu struktury aktywów (sytuacji majątkowej) i struktury pasywów (sytuacji finansowej).

Poziome czytanie bilansu w ramach którego ustala się i ocenia relacje pomiędzy składnikami aktywów i pasywów (płynność finansowa); przedmiotem analizy jest w szczególności stopień pokrycia kapitałem własnym aktywów, w tym aktywów trwałych, kształtowanie się należności i zobowiązań, zdolność płatnicza jednostki.

Operacje gospodarcze i ich wpływ na pozycje bilansu

Zmiany zachodzące w środkach gospodarczych i źródłach ich pochodzenia wskutek prowadzenia działalności gospodarczej noszą nazwę zdarzeń gospodarczych.

Operacja gospodarcza to udokumentowane i podlegające ewidencji księgowej zdarzenia gospodarcze. Operacja gospodarcza może być związana z jednym zdarzeniem gospodarczym (operacja pojedyncza, prosta) lub z kilkoma zdarzeniami (operacja złożona).

Podział operacji gospodarczych ze względu na:

1. Fazy procesu gospodarczego:

1. Operacje zaopatrzenia,

2. Operacje produkcji,

3. Operacje zbytu,

2. Zasięg:

1. Wewnętrzne,

2. Zewnętrzne,

3. Wpływ na ich powstanie:

1. Świadome,

2. Celowe,

3. Losowe,

4. Przypadkowe

4. Sposób powstania:

1. Jednokrotne,

2. Procesowe.

Ze względu na charakter i zakres operacji gospodarczych dzieli się je na:

1. Bilansowe, które wywierają wpływ wyłącznie na składniki bilansu (aktywa lub pasywa),

2. Wynikowe, które oddziałują bezpośrednio na wynik finansowy jednostki gospodarczej.

Każda operacja gospodarcza wywiera wpływ na co najmniej dwa składniki bilansu, które ulegają zmianie o kwotę operacji. Nie może to jednak spowodować zachwiania równowagi bilansowej.

ΣA = ΣP

W zależności od składników bilansu objętych operacją gospodarczą oraz od sposobu, w jaki one się zmieniają rozróżnia się cztery typy operacji gospodarczych:

I typ operacji gospodarczych - zmiany zachodzą wyłącznie w aktywach, suma bilansowa zostaje bez zmian,

II typ operacji gospodarczych - zmiany zachodzą wyłącznie w pasywach, suma bilansowa zostaje bez zmian,

III typ operacji gospodarczych - zmiany powodują zwiększenie zarówno jakiegoś składnika aktywów, jak i pasywów o kwotę operacji, co sprawia, że o taką samą wielkość rośnie suma bilansowa,

IV typ operacji gospodarczych - zmiany wpływają na zmniejszenie jakiegoś składnika aktywów i jakiegoś składnika pasywów o kwotę operacji, o którą maleje też suma bilansowa.

Rachunkowość wykład trzeci

Rok akademicki 2009/2010 System niestacjonarny

7

---