KREW Funk: warunek - nieustanny ruch 1)transport: *zaopatruj *oczyszczaj *termoreguluj *zcalający 2)obrona i ochrona 3)hemostaza. Hematopoeza: 1.mezenchyma woreczka żółciow 2.śródbłon naczyń 3.wątroba i śledziona 4.szpik kostny 5.węzły i grudki chłonne 6.ukł siateczkowo-śródbłonkowy. Szpik kostny czerw: 3% masy ciała; do okresu dojrzew- we wszyst kk, po 18 r ż: kk płaskie i części przynasad kk długich. Funk: 1)produk krwinek: 2500000 E/sek, 2000000 L/sek 2)magazyn krwinek- rezerwa szpikowa 3)destrukcja krwinek 4)magazyn żelaza. Erytrocyty: *ilość mężczyźni 4 500 000-5 500 000 mm3, kobiety 4 000 000-5 000 000mm3 *czas życia 120 dni *brak jądra- zmniejsz zużycia O2 *energia- z glikolizy beztlen *śmierć- na skutek spadku odporności osmotycznej *hemoliza w śledzionie *zewnątrzpochodne czynn hemolizujące: eter, alkohol, jady, przeciwciała, zarodziec malarii. Funk: 1)transport O2 2)transp CO2 3)buforow krwi (stałe pH). Hemoglobina: *poziom Hb w krwi [g/100ml= g%]: kobiety 12-15 g% średnio 13,5; mężczyźni 14-17 g% średnio 15,5. *MCH- średnia masa Hb w erytrocycie [pg]: 27-33 pg, *MCHC- średnie stężenie Hb w erytrocycie [g%]: 33-35 g%. Budowa: 96% globina (4 łańcuchy po 150 aminokw.), 4% HEM (4 cząsteczki). Rodz: 1)oksyhemoglobina- połącz z O2- Fe2+ 2)methemogl- Fe3+ (0,1%) 3)karbohemoglob- karbaminohemogl z CO2 4)karboksyhemogl- połącz z CO. Krzywa dysocjacji hemogl Nachylenie zależy od: 1.prężności O2 2.prężności CO2 3.pH 4.temp. *a)zwiększ powinowactwa do tlenu: hipokapnia, alkaloza, HbF, b)zmniejsz powinow Hb do tlenu: gorączka, hiperkapnia, kwasica. Czynn wpływ na powinow Hg do tlenu: A)ułatwiaj przyłącz O2: *^ciśn parcjal O2 *| ciśn parcjal CO2 *| pH *| temp. B) ułatwiaj oddanie tlenu: *| ciśn parcj O2 *^ ciśn parcj CO2 *^ pH *^ temp. Transport CO2: I.70% osocze: 5% rozpuszcz fiz, 5%karbaminiany, 60% HCO3- II.30% erytrocyty: 9% karbaminohemogl, 20% HCO3- 1% rozpuszcz fiz. Grupy krwi: a)glikoproteiny na błonie kom erytrocytów b)dziedzicz zgodnie z prawami Mendla c)właściwo antygenowe. Izoaglutyniny- przeciwciała naturalne. Ukł Rh: izoaglutyniny- przeciwciała odpornośc. Próba krzyżowa: surowica dawcy+ krwinki biorcy, surowica biorcy+ krwinki dawcy. Leukocyty: ilość 4 000-10 000 mm Funk: rozpoznaw i unieczynnianie. Rodz: a)granulocyty *obojętnochł- neutrofile *kwasochł- eozynofile *zasadochłonn- bazofile b)limfocyty c)monocyty. Granulocyty Funk: 1)nieswoista odpowiedź kom 2)udział w odpowiedzi swoistej. Nieswoists odpow kom: a)unieczynniają drobnoustr b)uzuwają zużyte i obumarłe kom c)usuwają kom zmutowane i nowotwor d)usuwają antygeny wiązane z przeciwciał e)biora udział w gojeniu ran f)wchodza w skład ropy. Cechy umożliw spełn funk: *ruch pełzakowaty *migracje *diapedeza *chemotaksja *egzocytoza (degranulacja) *endocytoza (fagocytoza i pinocytoza) *„oddych wybuchowe” *współudział białek osocza: opsoniny, ukł. dopełniacza i properdyny, lizozym, bakeriocydyny. Eozynofile Rozmieszcz:1.w „rezerwie szpikowej” 2.w tk: a)endometrium b)ściana jelit c)płuca i drogi oddech 3.w łożysku naczyn. Wzrost ilości we krwi: chor alergiczne, pasożyty. Czynn aktywizuj: histamina, leukotrieny, interleukiny i inne. Bazofile: 1)reakcje uczulen i anafilakt 2)wiążą na powierz IgE, która powoduje degranulacje 3)uwaln heparynę i histaminę 4)po przyjściu do tk spełniają funk kom tucznych. Monocyty A)żyją (przebywają) we krwi 8-72h B)uzupełn działanie osiadłych makrofagów tk (po wydostaniu się z łożyska naczyni): *kom gwiaździste wątroby *osteoblasty *makrofagi pęcherzykowe *histiocyty śledziony, węzłów chłonn i ukł. siateczkowo-śródbłonk. Funk: 1)odpornośc kom nieswoista (opornośc): a)fagocytoza b)produk interferonu 2)udział w odporności swoistej a)produkcja interleukiny 1 b)fagocytoza -> prezentacja c)zatrzymanie limf 3)udział w gojeniu ran: a)usuwanie uszkodzon tk b)pobudz fibroblastów- ziarninowanie c)angiogeneza. Udział monocytów w odpowiedzi immunolog: 1)produk interleukiny 1 -> pobudz limf 2)fagocytoza -> degradacja antygenów -> odsłonięcie determinant -> egzocytoza (przekazanie limf) -> prezentacja 3)zatrzymanie limf: przyleganie do śródbłonków, przenikanie poza światło naczynia. Limfocyty *20-40% białych ciałek krwi *są wszędzie za wyjątkiem CUN *miejsce powstania: 1.szpik kostny 2.grasica 3.węzły i grudki chłonne 4.śledziona *charakt cechy: a)dojrzewanie- nabieranie kompetencji immunolog b)recyrkulacja. Limf T (tymozależne- grasiczozależne) Szpik kostny -> krew ->grasica(częśc podtorebkowa) ->rdzeń -> krew -> węzły chłonne -> chłonka -> krew Rola: 1)szczyt transformacji limfoblastycznej- 4 dni od zadziałania antygenu 2)reakcja immunolog typu komórk 3)reakcja odrzucenia przeszczepu i późnej nadwrażliwości 4)kom pamięci immunolog. A)Limf T CD4 - „helper”: wydziel przekaźników humoralnych: *IL2- stymulator całej populacji limf Ti B *IL3- pobudz szpiku do leukopoezy B)Limf T CD8- cytotoksyczne: wydziel limfotoksym niszczących unieczynniane kom. Limf NK (naturalni niszczyciele) *ekspresja cząsteczki różnicującej CD 16 i CD 56 *nie podlegają różnicow w obwod tk limfoidalnych *bardzo silnie cytotoksyczne- perforyna. Limf B (szpikozalezne, bursozależne) Szpik kostny -> krew -> migdałki, wyrostek robaczk, kępki peyera -> krew -> węzły chłonne -> chłonka -> krew. Rola: odpodziedź immunolog typu humoralnego: 1)pierwotna: -pierwszy kontakt z antygenem -za pośrednic makrofagów -szczyt po 8 tyg 2)wtórna: -powtórny kontakt z antygenem -bez udziału makrofagów -antygen działa bezpośr na uczulone limf B - szczyt odpowiedzi po kilku- kilkunastu godz. Cechy: a)czas życia 5-10 dni, stanowią 15% limf b)recyrkulacja c)kompetencja ->ekspresja cząste determinuj CD 19 d)ostateczne osiedlenie w czerwonej miazdze śledziony i strefie podtorebk węzłów chłon e)zdolność do transform blastycznej f)kom plazmatyczne -> produkcja przeciwciał. Przeciwciała IgG (80%): *przeciwc odpornośc *przechodza przez łożysko *4 podklasy: IgG1… *występują w przestrzeni pozanaczyniowej. IgM (5-10%): *przeciwc naturalne *są pierwsze w odpowiedzi na stymulacje antygenową *nie przechodza przez łożysko *występują tylko w łożysku naczyn. IgA (10%): *przeciwc „wydzielnicze” *szybko opuszczają łożysko naczyniowe *wyst w wydzielinie nabłonka dróg oddech, przewodu pokarm i ukł moczowo- płciowego. IgE: *reaginy *głównie w błonach śluzowych *wiążą się z powierz bazofilów i kom tucznych. IgD: *na powierz limf. Sposoby działania przeciwciał: 1)neutralizacja *toksyny bakteryjne i wirusy *kompleksy fagocytowane gł przez eozynofile 2)precypitacja *wytrącenie kompleksu i strawienie przez makrofagi 3)aglutynacja *antygeny są częścią kom (bakterie, krwinki, kom nowotwor) *zlepianie i wytrącanie z roztworu 4)Liza *antygeny są częścią kom a przeciwciało reaguje razem z dopełniaczem 5)opsonizacja *przeciwc przyczepiają się do pow kom i zwiększają szybk fagocyt do 100x. Rodz odporności: 1)nieswoista (oporność): *niespecyficzna *wrodzona, naturalna *komórkowa i humoralna 2)swoista (immunologiczna): *specyficzna *nabyta, wyuczona *komórkowa i humoralna. Odporność nieswoista: I.Komórk: granulocyty, makrofagi, limf NK, specyfika nabłonków, błon, itd. II.Humoral: ukł. dopełniacza i properdyny, lizozym, tramsferryna i laktoferryna, laktoperoksydaza, interferony. Odporn immunolog: I.Komórk: limf T II.Humoralna: przeciwc. Trombocyty - płytki krwi: *powst z megalariocytów w szpiku kostnym *ilość 150 000-400 000 mm3 *biorą udział w hemostazie. Hemostaza: *zatrzymanie krwi w łożysku naczyniowym *całośc mechanizmów zabezpieczających przed wykrwaw. 1)reakcja naczyniowa *zwężenie naczynia a)odruch nerwowy z receptorów czuciowych b)efekt działania mediat chem: TxA, NA, A, ADH, serotoniny 2)faza płytkowa 3)faza osoczowa. F płytkowa: *adhezja- przyleg *agregacja- łącz się -> labilny czop płytkowy *uwanianie- rozpad -> stabilny czop płytkowy *stabilizacja skrzepu- po wytrąceniu włóknika -> skrzep stabilny *retrakcja skrzepu- pod wpł. trombosteniny z użyciem ATP -> zwężenie naczynia. F osoczowa: *kaskada reakcji enzymat gdzie uczynnienie jednego enzymu powod aktywację następn *enzymy biorące udział w krzepn osoczow krążą stale we krwi w postaci nieaktywnych proenzymów *proenzymy te wchodzą w skład frakcji białk osocza *wszystkie czynn krzepn krwi produk są w wątrobie *istotą krzepn krwi jest zamiana fibrynogen -> fibryna przu udziale trombiny Mechan aktywacji protrombiny- tory krzepnięcia: I.zewnątrzpochod- aktywatory: tromboplastyna tk, aktywny czynnik VII, Ca2+ II.wewnątrzpochod- aktywatory (ujemnie naładowane związki lub materiały): kolagen, kininogeny, kalikreina, aktywna powierz. Inhibitory krzepn: 1)endogenne: a)prostacyklina- kom endotelium: *rozszerza naczynia *działa antyagregacyjnie b)trombomodulina- kom endotelium: wiąże trombinę na pow śródbłonka c)białko C i S- niszczą aktywne czynniki V i VIII d)heparyna- bazofile i kom tuczne: inaktywuje trombine i czynnik X. 2)egzogenne działające wewnątrznacz: a)hirudyna- wydziel przez pijawki b)jady insektów, pająków i węży c)inhibitory wit. K 3)egzogenne działaj na wynaczynioną krew: a)niska temp. b)słabe kwasy wiążące Ca2+. Fibrynoliza: *proteolityczny rozkład fibryny, fibrynogenu, trombiny i czynników: V, VIII i XII *nieustanna dynamicz równow między krzepnięc i fibrynolizą. Znaczenie a)likwid skrzepów i gojenie ran b)zapobieg zakrzepom. Plazminogen (białko osocza) -> plazmina -> fibryna -> produkty degradacji fibryny. Aktywatory plazminogenu: 1)tkankowe (macica, prostata, tarczyca i płuca) 2)osoczowe- urokinaza (wydziel przez nerki). Inhibitor plazmidy: antyplazmina. Osocze 55-60% masy krwi; skład: 91-92% woda, 8-9% ciała stałe. 1)związki nieorganiczne a)kationy: Na+, K+, Mg2+, Ca2+ b)aniony: Cl-, HCO3-, PO4-, SO4- 2)związ organiczne: białko całkowite, glukoza, aminokw, amoniak, mocznik, kw mlekowy, kw moczowy, kreatynina, bilirubina, lipidy całkowite, cholesterol, kw tłuszcz. Białka osocza: całkow ilość 60-80 g/L; frakcje: a)albuminy b)globuliny: alfa-, beta-, gamma-, c)fibrynogen. Albuminy: *produkt w wątrobie *najmniej cząstecz *wiążą wode i utrzym ciśn onkotyczne (koloidoosmotyczne) krwi na stałym poziomie- 30 mmHg *są nośnikami niektórych horm, np. T3 i T4. Fibrynogen: *produk w wątrobie *I osoczowy czynnik krzepn. Globuliny: a)alfa-: *produk w wątrobie *funkcja transp: ceruloplazmina, transkortyna, SHGB *inhibitory enzymów: alfa-antytrypsyna, alfa-makroglobulina b)beta-: produk w wątrobie *funk transp: transferryna, lipoproteiny *czynn ukł krzepn- (proenzymy) XIII - II *czynn ukł dopełniacza i properdyny *proenzymy: angiotensynogen, plazminogen *enzymy: AlAt, AspAt, fosfatazy kwaśna i zasadowa c)gamma-: produk przez limf B *przeciwc- immuno-globuliny: IgA, IgM, IgG, IgD, IgE. Lipidy osocza: całkow ilość 5-8 g/L; *związ z białk: cholesterol, fosfolipidy, triacylglicerole, wit rozpuszcz w tłuszcz, horm sterydowe *nie związ z białkami: wolne kw tłuszcz. Lipoproteiny osocza- lipidy połączone w białkami osocza: *chylomikrony *lipoproteiny o b. małej gęstości- VLDL *lipopr o pośredniej gęstości- IDL *lipopr o małej gęst- LDL *lipopr o dużej gęst- HDL.