Gatunki telewizyjne

Cel zajęć: Zapoznanie uczniów z pojęciem: `gatunek telewizyjny'oraz nauczenie samodzielnego klasyfikowania poszczególnych programów telewizyjnych do określonych gatunków, takich jak np.: wiadomości telewizyjne, teleturniej, film policyjny, reality show, reklama telewizyjna czy telenowela.

Liczba jednostek lekcyjnych: 2 h

Zalecane pomoce: A. Ogonowska, 2006, Szkolny słownik mediów elektronicznych, Kraków

1. Przynajmniej tydzień przez planowanymi zajęciami prosimy uczniów o sporządzenie w domu listy 10 ulubionych programów telewizyjnych oraz zwięzłe opisanie, dlaczego znalazły się one na liście.

1.A.Uczniowe zastanawiają się również, do kogo adresowane są te programy (różne grupy wiekowe: dzieci, młodzież, dorośli; płeć: kobiety, mężczyźni; zainteresowania: programy kulinarne, polityczna, wędkarskie, związane z modą; wykonywany zawód: rolnicy, inżynierowie, nauczyciele).

1.B. Następnie każdy uczeń samodzielnie próbuje pogrupować programy z listy tak, by w obrębie jednej kategorii znalazły się - jego zdaniem - programy najbardziej do siebie podobne. Uczniowie określają kryterium/kryteria, jakim/jakimi kierowali się przy tworzeniu poszczególnych grup.

1.C. Uczniowie tworzą osobną listę programów, które są chętnie oglądane przez ich rodziców lub opiekunów. Zastanawiają się, jakie cechy tych programów i jakie atrybuty ich odbiorców zadecydowały o takich preferencjach.

2. Zadanie domowe przedstawiają na forum klasy. Pozostali uczniowie wyrażają własne zdanie na temat tych kategoryzacji.

3. Nauczyciel wprowadza pojęcie: `gatunek telewizyjny', a następnie podaje przykładowe tytuły programów telewizyjnych (które pojawiły się wcześniej w wypowiedziach uczniów) prosząc, by zaklasyfikowali je do znanych im gatunków telewizyjnych.

4. Pojawiają się następujące propozycje nazw gatunkowych: teleturniej, talk show, telenowela, telenowela dokumentalna, reality show, program publicystyczny, wiadomości telewizyjne, sit.com.

Wykorzystując Szkolny słownik mediów elektronicznych wprowadzamy ich definicję. Prosimy jednocześnie uczniów o porównanie opisów poszczególnych gatunków ze znanymi im programami telewizyjnymi. Jakie odstępstwa od reguł gatunku można zauważyć w tych programach? Jakie występują podobieństwa między nimi?

4.A. Wspólnie z nauczycielem uczniowie zastanawiają się, jakie funkcje pełni gatunek telewizyjny. Możliwe odpowiedzi:

• informuje odbiorców, czego mogą oczekiwać wybierając określony program; {oczekiwania te dotyczyć mogą treści, doświadczanych emocji}

• dostarcza wskazówek twórcom, którzy zamierzają zrealizować program należący do określonego gatunku;

• Nauczyciel pokazuje fragmenty trzech znanych programów talk show z taśmy wideo, prosząc uczniów o sporządzenie tabelki składającej się z dwóch kolumn. W pierwszej z nich chodzi o wyodrębnienie podobieństw między tymi programami, w drugiej różnic.

Proponowane kryteria analizy:

• tematyka programu;

• charakterystyka osoby prowadzącej;

• obecność lub brak publiczności w studio;

• rola ekspertów (np. psychologów, prawników, pedagogów, socjologów);

• charakterystyka osób zaproszonych do studia w charakterze gości (znane osoby życia publicznego, np. artyści, politycy lub osoby nieznane szerszej publiczności).

6. Pytamy uczniów, czy ich zdaniem gatunki telewizyjne mogą być przypisane do określonych grup odbiorców, np. czy można jednoznacznie stwierdzić, że wiadomości telewizyjne, czy transmisje sportowe adresowane są do mężczyzn, a talk show i reality show do kobiet? Jakie są ulubione programy ich rodziców, dziadków, czy rodzeństwa? Czym można tłumaczyć ich preferencje telewizyjne?

7. Prosimy uczniów, by zastanowili się, czy jakie relacje mogą zachodzić między poszczególnymi gatunkami? Czy potrafią wskazać taki gatunek telewizyjny, który łączy w sobie cechy różnych gatunków?

Wykorzystując Szkolny słownik mediów elektronicznych wprowadzamy pojęcie: „megagatunku”. Przykładem gatunku telewizyjnego, który można uznać za `megagatunek' jest reality show, który zawiera elementy charakterystyczne dla: talk show, teleturnieju, wywiadu telewizyjnego, telenoweli dokumentalnej, reklamy telewizyjnej.

8. Zadanie domowe: Uczniowie w zespołach 2-osobowych układają scenariusz własnego programu telewizyjnego. W swoich propozycjach biorą pod uwagę:

• gatunek programu;

• tematykę programu;

• charakterystykę występujących w nim osób;

• sposób nawiązywania kontaktu z widzem. [Wykorzystując Szkolny słownik mediów elektronicznych nauczyciel wprowadza następujące pojęcia:

• neo-telewizja

• paleo-telewizja

• adresowanie

• charakterystykę odbiorcy, do którego adresowany jest ich program (wiek, płeć, zawód, zainteresowania, itp.).

Poszczególne zespoły wymyślają również tytuł swojego programu, proponowaną porę emisji oraz osobę prowadzącego.

1

---