podst pojecia definicje-fizjo integracyjna lecznicza - praca poprzedniego rocznika, Fizjoterapia awf


Agnieszka Witke gr. 2ż/m

FIZJOTERAPIA

TEMAT: PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE. REHABILITACJA INTEGRACYJNA, LECZNICZA I ICH SKŁADOWE. MIEJSCE FIZJOTERAPII W PROCESIE REHABILITACJII. ZNACZENIE FIZJOPROFILAKTYKI W ŻYCIU SPOŁECZNYM.

Pod pojęciem rehabilitacji leczniczej (medycznej) rozumie się proces leczenia, który umożliwia przyspieszenie procesu naturalnej regeneracji i zmniejszenia fizycznych i psychicznych następstw choroby. Stały rozwój nowoczesnych technik diagnostycznych, leczniczych, stała kontrola procesu leczniczego, regeneracyjnego pozwala na ograniczenie skutków trwania choroby. Rehabilitacja lecznicza musi stymulować cały proces leczniczy głównie poprzez aktywność ruchową i psychiczną. Rola rehabilitacji psychicznej jest olbrzymia. Musi ona zawierać takie elementy, które doprowadzą do powstania profilaktyki inwalidztwa. Rehabilitacja psychiczna pozwala zachować wiarę przez osobę niepełnosprawną w poprawę sytuacji zdrowotnej, rodzinnej i społecznej. W przypadku trwałej utraty niektórych funkcji organizmu, odpowiednie postępowanie psychologiczne musi doprowadzić do poznania i zaakceptowania swojego "nowego" ciała.

        W leczeniu poważnych zwłaszcza trwałych uszkodzeń morfologicznych lub utraty funkcji organizmu włączane są elementy kompensacyjne i adaptacyjne.

        Kompensacją nazywamy proces, który wyzwala naturalne możliwości zastępcze, jakie istnieją w każdym organizmie żywym. Jest to zdolność zastępowania na drodze odtwarzania utraconych funkcji poprzez częściowo uszkodzony narząd, lub całkowite przejęcie tej funkcji przez inny zdrowy narząd. Innymi słowy kompensacja to zdolność do całkowitego lub częściowego wyrównania skutków działania czynników szkodliwych. Kompensacja dotyczyć może zaburzeń dynamicznych, statycznych, czynnościowych oraz statyczno-dynamicznych. Często ze zjawiskiem kompensacji wiąże się proces adaptacyjny.

        Adaptacją nazywamy umiejętność dostosowania się człowieka do warunków socjalnych, stanu morfologicznego, który trzeba przyjąć za utrwalony. Adaptacja umożliwia więc przystosowanie się do zmniejszonej sprawności ważnych narządów w następstwie choroby lub urazu. Odpowiednio sterowana lub wykorzystana adaptacja umożliwia uzyskanie jak najbardziej optymalnego wyniku końcowego leczenia. Za najważniejsze w procesie adaptacyjnym uważa się uzyskanie samodzielności życiowej tej szeroko rozumianej, a więc zarówno w czynnościach dnia codziennego, jak i czynnościach zawodowych, społecznych i rodzinnych. Adaptacji czyli przystosowaniu podlega sfera duchowa (umysłowa) i organiczna człowieka.

        Rehabilitacja społeczna jest procesem, który zmierza do przywrócenia samodzielności społecznej osobie, która jest jej pozbawiona, a tym samym znajduje się poza nawiasem normalnego życia społecznego. Każdy członek społeczności ma prawo korzystać ze zdobyczy jakie to społeczeństwo wypracowało. Rehabilitacja społeczna obejmuje też edukację osób zdrowych w zakresie koniecznym dla zrozumienia potrzeb niepełnosprawnych i akceptacji ich jako normalnych pełnoprawnych członków społeczeństwa. Proces ten musi objąć rodziny niepełnosprawnych by jako pierwsze zaakceptowały inwalidę w domu i stworzyły mu korzystne warunki życia w rodzinie. Całe społeczeństwo powinno dbać o zatarcie różnic między sprawnymi i niepełnosprawnymi. Likwidacja wszystkich barier uniemożliwiających normalne funkcjonowanie inwalidów powinno być ważną sprawą dla sprawnych i niepełnosprawnych.

        Rehabilitacja zawodowa zajmuje się przywróceniem zdolności do aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Możliwości zarobkowania, twórczego działania są naturalną potrzebą człowieka. Rolą rehabilitacji zawodowej jest, więc zrealizowanie tego postulatu poprzez naukę zawodu możliwego do wykonywania przy panującej dysfunkcji inwalidy. Może to być preorientacja zawodowa, czy kształcenie dzieci i młodzieży od podstaw w zakresie pracy zawodowej. Rolą rehabilitacji zawodowej będzie też odpowiednie przystosowanie stanowisk pracy dla ludzi niepełnosprawnych, tworzenie warunków pracy chronionej, a w szczególnie trudnych sytuacjach stworzenie warunków do pracy chałupniczej.

        Twórcy Polskiego modelu rehabilitacji nadali jej charakterystyczne właściwości:

1. Powszechność.

        Rehabilitacja musi być powszechna, to znaczy dostępna bezpłatnie każdemu, kto jej potrzebuje. Obejmować musi wszystkie dyscypliny medyczne. Bezpłatność rehabilitacji niweluje często konieczność utrzymywania niepełnosprawnych przez ogół społeczeństwa.

2. Wczesne zapoczątkowanie.

        Rozpoczęcie wczesne procesu rehabilitacji już w trakcie leczenia, wpływanie na kształt programu leczenia prowadzi do skrócenia czasu leczenia i poprawy jego wyników. Wcześnie zapoczątkowana rehabilitacja prowadzi do szybszego powrotu utraconych funkcji przez chorego lub wykształcenie takich mechanizmów kompensacyjnych, które utraconą funkcję organizmu zastąpią lub uzupełnią. Wczesna rehabilitacja obejmuje też zagadnienia profilaktyki leczniczej.

3. Zespołowość (kompleksowość).

        Rehabilitacja zwłaszcza w przypadkach osób ciężko poszkodowanych musi być prowadzona przez zespół wielospecjalistyczny. Zespół wielu specjalistów obejmuje lekarzy ze specjalności charakterystycznych dla danego schorzenia, pielęgniarek, rehabilitantów, służby pomocnicze, psychologów, nauczycieli, pedagogów specjalnych, pracowników socjalnych i innych.

4. Ciągłość.

        Rehabilitacja musi być ciągła i nieprzerwana. Rehabilitacja medyczna jest w ścisłym związku z rehabilitacją socjalną i zawodową. Ciągłość rehabilitacji oznacza, że obejmuje ona osoby w trakcie leczenia szpitalnego, przejmuje ich w opiece0x08 graphic
 ambulatoryjnej i kontynuowana jest dalej w trakcie pobytu osoby niesprawnej w domu.

  Rehabilitacja integracyjna jest przemyślanym, skoordynowanym i dobrze zorganizowanym procesem leczenia, usprawniania, nauczania do norm społecznego współistnienia ludzi, którzy na skutek choroby, urazu wad wrodzonych, nabytych utracili zdrowie, są ON,, bądź grozi im niepełnosprawność. Celem RI jest osiągnięcie przez jednostkę optymalnego poziomu funkcjonalnego. Służyć temu maja różnorodne zdobycze dziedzin nauki.

Cele rehabilitacji

Rehabilitacja jest całością starań podejmowanych wobec osoby niepełnosprawnej. Wykracza ona poza pomoc doraźną, mobilizuje i rozwija istniejący potencjał psychofizyczny, dąży do odzyskania przez daną osobę dotychczasowego miejsca w społeczeństwie lub uzyskanie nowego.

Ideałem jest rehabilitacja dążąca do całkowitego włączenia niepełnosprawnego w normalne życie. Chociaż w praktyce to ambitne założenie udaje się zrealizować niezmiernie rzadko, należy wszelkimi siłami dążyć do zbliżania się do tego celu. Kiedy pacjent osiągnie już zamierzony stan, z równie dużym zaangażowaniem trzeba dbać o to, aby efekty pracy rehabilitacyjnej zostały utrwalone i utrzymywane. W wielu przypadkach choroba będąca przyczyną niepełnosprawności przyjmuje przewlekły charakter i przez cały czas niekorzystnie oddziałuje na pacjenta. Taki niepełnosprawny nie osiąga więc nigdy stabilnej poprawy zdrowia, znajduje się w sytuacji ciągłej walki o utrzymanie deficytów na jak najniższym poziomie. Pomoc udzielana temu człowiekowi musi obejmować działania o charakterze socjalnym, psychologicznym, pedagogicznym, medycznym i technicznym, słowem: ma być obecna we wszystkich obszarach życia. W przeciwnym razie chory bardzo szybko podda się zwątpieniu i nie będzie widział sensu dalszych wysiłków.

Należy także zapoznać się z terminologią:

Inwalidztwo- utracony stan zdrowia powodujący całkowitą, lub częściową niezdolność do pracy, często jest następstwem kalectwa. Przyczyna I może być wypadek w pracy, choroba zawodowa, bądź inna przyczyna, np. choroba samoistna.

Kalectwo- niedorozwój, brak lub nieodwracalne uszkodzenie narzadu albo części ciała, powodujące trwałe upośledzenie czynności organizmu.

Niepełnosprawność- trudność, albo niemoc w wykonywaniu czynności , które osoba w tym wieku zazwyczaj jest zdolna wykonywać.

Upośledzenie- jest to stan obniżonej sprawności intelektualnej powstały w okresie rozwojowym. Związany jest on z zaburzeniami procesu dojrzewania, uczenia się i przystosowania społecznego. Upośledzenie umysłowe ma różnorodną etiologię powstaje w wieku do 18 lat.

Fizjoterapia- (z gr. „physis”- natura, przyroda, „therapeia”- leczenie, fizjoterapia rozwinęła się z klasycznego przyrodolecznictwa) jest metodą leczenia wykorzystującą zjawisko reaktywności organizmu na bodźce.( czynnik wywołujący pobudzenie organizmu, jego tkanek.) Fizjoterapia obejmuje takie działy jak:

1. wodolecznictwo (hydroterapia)

2. balneoterapia,

3. klimatoterapia,

4. aerozoloterapia,

5. masaż leczniczy,

6. kinezyterapia,

7. ultrasonoterapia,

8. światłolecznictwo,

9. ciepłolecznictwo,

10. elektroterapia.

11. Obejmuje też medycyne uzdrowiskową, która łączy metody medycyny fizykalnej z dietetyką, farmakoterapią, psychoterapią i pedagogiką.

W jaki sposób działa fizjoterapia ?

Określony bodziec wywołuje w organizmie określoną reakcję.  Odpowiednio dobierając rodzaj bodźca można wywołać różne reakcje lub grupy reakcji, np.: wydzielanie pewnych substancji biochemicznych powodujących określone reakcje organizmu pod wpływem bodźców cieplnych lub świetlnych. Ruch z oporem powoduje zwiększenie siły mięśni, a odpowiednio aplikowany ruch bierny określonego stawu, oprócz działania lokalnego, ma działanie odruchowe, wpływające na odległe od niego obszary ciała. Nasz organizm posiada wbudowane możliwości walki z chorobą. Czasami jednak nie potrafi w pełni z nich korzystać. Niektóre zabiegi z zakresu fizjoterapii usprawniają te procesy, lub wyzwalają dodatkowe, wspomagając naturalne możliwości organizmu.

W jakim celu stosuje się fizjoterapię?

Celem fizjoterapii jest usunięcie (jeśli jest to możliwe) procesów chorobowych, zapobieganie nawrotom i postępowi choroby, usuwanie dolegliwości, przywracanie sprawności. Główne cele fizjoterapii to: zwalczanie bólu, zwalczanie stanów zapalnych, usprawnianie czynności poszczególnych narządów; dodatkowo w przypadku narządu ruchu zwiększanie siły mięśniowej, przywracanie prawidłowego zakresu ruchu, przywracanie prawidłowych stereotypów ruchowych , odtwarzanie priopriorecepcji, przywracanie odpowiedniej długości i elastyczności tkankom okołostawowym, stwarzanie optymalnych możliwości gojenia się struktur wewnątrz- i około- stawowych a przy istniejących, niemożliwych do usunięcia zmianach chorobowych osiągnięcie możliwie najlepszego stanu funkcjonalnego oraz nauka "oszczędnego" korzystania z narządu ruchu.

W jakich chorobach stosuje się fizjoterapię ?

W chorobach układu nerwowego, układu krążenia, układu oddechowego, narządu ruchu, przewodu pokarmowego, w chorobach skóry, nosa, uszu gardła krtani, chorobach przemiany materii. W niektórych schorzeniach fizjoterapia stanowi podstawowy sposób leczenia, w innych jedynie uzupełniający. W chorobach narządu ruchu często stosuje się fizjoterapię równolegle z podstawowym sposobem leczenia jako terapię wspomagającą, oraz po zakończeniu leczenia podstawowego, w celu osiągnięcia stanu funkcjonalnego maksymalnie zbliżonego do tego sprzed choroby; np.: przy złamaniu kości, leczeniem podstawowym jest repozycja i unieruchomienie odłamów; w okresie oczekiwania na wystąpienie zrostu (od kilku do kilkunastu tyg.) można stosować fizjoterapię w celu przyspieszenia zrostu i utrzymania w możliwie najlepszej kondycji okolic ciała nie objętych chorobą; po zakończeniu leczenia podstawowego i usunięciu unieruchomienia należy rozpocząć rehabilitację, z wykorzystaniem metod fizjoterapii, w celu usunięcia skutków urazu, operacji, długotrwałego unieruchomienia. Wiele chorób i dolegliwości, po zakończeniu leczenia podstawowego, wymaga stosowania fizjoterapii w celu osiągnięcia maksymalnie dobrej sprawności np.: po rekonstrukcji więzadeł krzyżowych, operacyjnym usunięciu krążka kręgowego lub jego fragmentu, po zszyciu zerwanego ścięgna Achillesa - niezbędna jest kilkutygodniowa rehabilitacja z wykorzystaniem metod fizjoterapii.

Gdzie i kto wykonuje zabiegi z zakresu fizjoterapii ?

Istnieje pewna ilość samodzielnych, prywatnych gabinetów fizjoterapii. Prywatne centra medyczne w większości posiadają działy fizjoterapii. Większość przychodni rejonowych lub przyszpitalnych dysponuje działami fizjoterapii (ponieważ w leczeniu ambulatoryjnym, fizjoterapia najczęściej wykorzystywana jest w rehabilitacji narządu ruchu, zwane są one oddziałami lub zakładami rehabilitacji a pracujący w nich specjaliści rehabilitantami. W nazewnictwie międzynarodowym do określenie tej grupy zawodowej używa się raczej określenia Fizjoterapeuci skrót z ang. PT - physical therapist, physiotherapist).

Jaką szkołę należy skończyć, aby nabyć uprawnienia do wykonywania zabiegów z zakresu fizjoterapii ?

Fizjoterapeuci w Polsce są absolwentami pomaturalnych szkół medycznych (technik fizjoterapii, w świecie asystent fizjoterapii - PTA) lub studiów magisterskich na wydziałach rehabilitacji ruchowej AWF (mgr rehabilitacji, w świecie Fizjoterapeuta - PT). W ostatnich latach, w Polsce, coraz więcej wydziałów fizjoterapii powstaje również przy akademiach medycznych oraz innych uczelniach. Najczęściej dają one możliwość zdobycia wykształcenia na poziomie licencjatu. W najbliższych latach, w związku z koniecznością dostosowania systemu kształcenia do wymagań UE, planuje się stopniowe zamykanie dwuletnich, pomaturalnych szkół medycznych o kierunku fizjoterapia.

SŁOWNICZEK:

Ad 1. Hydroterapia - Wodolecznictwo. Jedna z metod fizjoterapii. Wykorzystuje działanie na organizm bodźców mechanicznych, chemicznych i termicznych zwykłej wody (nie mineralnej). Mechanizm fizjologicznego działania zależy od temperatury wody, ciśnienia oraz powierzchni ciała poddanej zabiegowi. Obejmuje: kąpiele, natryski, polewania, okłady, zawijania, płukania.

Ad 2. Balneoterapia -.Metoda lecznicza wykorzystująca: wody lecznicze, peloidy (m.in.: borowina) oraz gazowe składniki wód i powietrza, dostępne najczęściej w uzdrowiskach, w postaci kuracji  pitnych (krenoterapii), wziewań (aerozoloterapii), kąpieli, płukań, okładów. Zalecaniem balneoterapii (kierując na leczenie sanatoryjne) zajmują się specjaliści balneoklimatologii.

Ad 3. Klimatoterapia - Leczenie klimatyczne stosowane w sanatoriach. Polega na stosowaniu kąpieli powietrznych (aeroterapia), kąpieli słonecznych (helioterapia), kąpieli w zbiornikach otwartych wód. Zalecaniem klimatoterapii (kierując na leczenie sanatoryjne) zajmują się specjaliści balneoklimatologii.

Ad 4. Aerozoloterapia (aerozol + terapia - gr. therapeía `leczenie') med. metoda leczenia układu oddechowego przez wdychanie zmieszanych z parą wodną leczniczych substancji lotnych.

Ad 5. Masażem nazywamy oddziaływanie bodźcami mechanicznymi na tkanki organizmu, przy biernym zachowaniu masowanego. Masażem leczniczym, nazwiemy taki sposób wykonywania masażu, który przyczyni się do poprawy psychofizycznej sprawności chorego. Znajduje on zastosowanie w profilaktyce, leczeniu i rehabilitacji chorób z zakresu ortopedii, neurologii, ginekologii, pediatrii i chorób wewnętrznych. Można wyróżnić trzy kierunki masażu:

1. Masaż leczniczy:

2. Masaż sportowy

3. Masaż higieniczno - kosmetyczny

Trochę historii

Wzmianki o stosowaniu masażu sięgają 5000 lat p.n.e. Właściwy rozwój masażu datuje się od czasów starożytnej Grecji. Masaż ten miał charakter higieniczny, i wykonywany był przez niewolników. W średniowieczu, masaż stracił znaczenie. Dopiero w XVI w. francuski lekarz Pare, po raz pierwszy zaczął stosować masaż jako oficjalną metodę leczenia. Rozwój masażu leczniczego nastąpił na początku XIX w. a znacząco przyczynił się do tego Per Henrik Ling, założyciel Centralnego Instytutu Gimnastycznego w Sztokholmie. Tam opracowany został system stosowania masażu w poszczególnych chorobach narządu ruchu. Późniejszy rozwój nauk medycznych, przyczynił się również do opracowania nowych metod masażu, stosowanego w leczeniu schorzeń internistycznych. Ten rodzaj masażu nazywamy masażem segmentarnym.

Ad 6. Kinezyterapia - leczenie za pomocą ćwiczeń fizycznych, gimnastyki leczniczej tkz. leczenie ruchem. Inne, mniej profesjonalne określenia, to gimnastyka lecznicza lub ćwiczenia usprawniające.

Trochę historii

Początków kinezyterapii można doszukiwać się już w systemie filozoficznym Konfucjusza (2700 lat p.n.e.), który eksponował znaczenie określonych pozycji ciała w uzyskaniu efektów profilaktyczno-leczniczych. Starohinduska joga stawiała sobie za cel osiągnięcie najwyższej zdolności psychofizycznej a środkami do tego celu miało być m.in.: stosowanie ćwiczeń gimnastycznych i oddechowych. Również Hipokrates sławny, grecki lekarz (V i IV wiek p.n.e.), za dwa główne filary medycyny uważał dietetykę i... gimnastykę.

Jakie rodzaje ćwiczeń wchodzą w skład kinezyterapii?

Obecnie kinezyterapię dzieli się na:

  1. miejscową, w której wszystkie oddziaływania dotyczą bezpośrednio narządu zmienionego chorobowo, a ich dobór zależy od stanu funkcjonalnego i zamierzonego celu:

  • ogólną - ćwiczenia nie objętych chorobą części ciała