KRZĘPNIĘCIE

FIBRYNOLIZA = rozpuszczenie fibryny przez enzym PLAZMINĘ(proteolityk) powstaje z PLAZMOGENU która jest aktywowana przez AKTYWATOR PLAZMINOWY(P.A)

Proces krzepnięcia może być aktywowany poprzez pęknięcie BLASZKI MIAŻDZYCOWEJ

HEMOFILA jest to upośledzenie 8 lub 9 czynnika UKŁADU KRZĘPNIĘCIA

LEKI STOSOWANE W ZABURZENIACH KRZEPNIĘCIA KRWI

DOUSTNE ANTYKOAGULANTY

Mechanizm działania:

Hamowanie w wątrobie zależnej od witaminy K syntezy czynników krzepnięcia (II-protrombiny, VII,IX i X) nie działają jeśli czynniki krzepnięcia znajdują się już w krwi. Działanie farmakologiczne: Doustne antykoagulanty nie działają na już zsyntetyzowane czynniki krzepnięcia, więc pełny efekt przeciwzakrzepowy ujawnia się dopiero po kilku dniach(5 - 7dni) ich podawania(profilaktyka zakrzepicy). Jest to związane z czasem półtrwania czynników krzepnięcia zespołu protrombiny w osoczu. Pełny efekt przeciwzakrzepowy zależy od zmniejszenia stężenia protrombiny (czas półtrwania ok. 100 godzin) i występuje po 3-5 dniach.

Wskazania

• Zapobieganie zakrzepicy (np. żył głębokich i zatoru tętnicy płucnej)

• Przewlekłe leczenie przeciwzakrzepowe zawału serca, w migotaniu przedsionków i in.

Działania niepożądane:

• Krwawienia

• Brak apetytu, nudności, wymioty

• Martwica skóry

Preparaty

Acenokumarol Acenocumarol, Sintrom, Syncumar

Fenprokumon Marcumar

Varfaryna(USA Europa)

U osób które zażywają przewlekle kontrola MECHANIZMU KRZEPNIĘCIA(czas protrobionowy[PT] INR[International Normalize Rate] możemy dzięki temu porównać wyniki za pomocą różnych czynników oznaczania

HEPARYNY

Mechanizm przeciwzakrzepowego działania:

• heparyna bezpośrednio hamuje czynniki krzepnięcia krwi w osoczu (a zwłaszcza trombinę i czynnik X).Wiążą się z nimi z trobiną poprzez ANTYTROBINĘ jeśli nie ma Herparyny ten proces jest bardzo powolny Heparyna przyspiesza go ok. 1000 razy.Niebór ANTYROBINY sprzyja nadmiernej aktywności UKŁADU KRZĘPNIECIA i nieaktywność hepraryny

• podanie dożylne(i.v) działa natymiast podskórne podanie(s.c.) po około 1 - 2 h(operacje ortopedyczne ginekologiczne gruczołu krokowego)

Wskazania do stosowania:

• zapobieganie i leczenie zatorów w naczyniach tętniczych i żylnych (żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, zakrzepica żylna, zator tętnicy)

• zapobieganie wykrzepianiu podczas hemodializy i krążenia pozaustrojowego

Działania niepożądane:

• krwawienia

• odczyny alergiczne

Prep. heparyny standardowej: Heparinum, amp., Calciparinum

HEPARYNA STANDARDOWA(Wielkocząsteczkowa niefarkcjonowana) działa intesywnej może być podana i.v. i s.c

HEPARYNY DROBNOCZĄSTECZKOWE = frakcjonowane mniej intesywniejsza mniejsze działania nieporządane i podajemy ją s.c

Otrzymywane z heparyny standardowej (tzw. heparyny niefarkcjonowanej) poprzez rozbicie długich łańcuchów polisacharydowych, a następnie frakcjonowanie cząsteczek o krótkich łańcuchach. Mechanizm działania: hamowanie głównie czynnika Xa. Zastosowanie kliniczne: głównie w profilaktyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Działania niepożądane: jak heparyna standardowa, ale występują rzadziej.

Nadroparyna - Fraxiparine

Enoksaparyna - Clexane

ANTAGONIŚCI LEKÓW PRZECIWZAKRZEPOWYCH(Fybrynolityki)

Siarczan protaminy - Protamine sulfate

Antagonista heparyny. Oczyszczona mieszanina prostych białek, otrzymywanych ze spermy ryb. Tworzy z heparyną stabilne sole, co neutralizuje antykoagulacyjny efekt heparyny.

Witamina K - Fitomenadion - wit. K₁ Vitacon amp.

Menadion - wit. K₃ Vitaminum K tabl. (syntetyczny analog wit. K). Antagonista doustnych leków przeciwzakrzepowych. Wskazania: przedawkowanie doustnych leków przeciwzakrzepowych.

LEKI TROMBOLITYCZNE

Mechanizm działania: przekształcają cząsteczki plazminogenu krążące we krwi do enzymu proteolitycznego plazminy, która trawi fibrynę (włóknik) w skrzepach.

Leki trombolityczne I generacji

Streptokinaza Streptase

Fibrynolizyna paciorkowcowa wytwarzana przez paciorkowce β-hemolizujące.

Streptokinaza nie działa selektywnie: aktywuje zarówno plazminogen związany z fibryną (działa w obrębie skrzepu) jak i plazminogen osoczowy (powstała z niego plazmina trawi krążące czynniki krzepnięcia) dając w efekcie uogólnioną fibrynolizę.

Jako białko obcogatunkowe stymuluje syntezę przeciwciał (działa alergizująco).

Urokinaza Urokinase

Naturalny enzym fibrynolityczny wytwarzany przez nerki. Dla celów leczniczych uzyskiwana z hodowli komórek ludzkich nerek płodowych.

Podobnie jak streptokinaza wykazuje identyczne powinowactwo do plazminogenu związanego z zakrzepem jak i krążącego w osoczu.

Nie działa antygenowo, może być wielokrotnie stosowana u tego samego chorego.

Leki trombolityczne II generacji

Tkankowy aktywator plazminogenu (t-PA - Tissue Plasminogen Activator)

n.m. - Alteplaza Actilyse

Naturalny ludzki enzym trombolityczny. Obecnie otrzymywany metodą inżynierii genetycznej, jest identyczny z ludzkim i nie daje odczynów alergicznych. Jest znacznie droższy od streptokinazy. Aktywuje plazminogen związany ze skrzepem setki razy szybciej niż plazminogen krążący w osoczu (działa selektywnie). Ponieważ nie wykazuje powinowactwa do krążącego plazminogenu nie wywołuje uogólnionej fibrynolizy. Może być podawany wielokrotnie w krótkim czasie, także u chorych uczulonych na streptokinazę.

Działania niepożądane leków trombolitycznych

• krwawienia

• gorączka, bóle mięśni i kości, bóle głowy

• reakcje alergiczne (łagodne i ciężkie reakcje anafilaktyczne - wstrząs anafilaktyczny)

Wskazania

• świeży zawał serca (zakrzep w tętnicy wieńcowej)

• zakrzepica żył głębokich i zatorowość płuc

LEKI PRZECIWPŁYTKOWE

Tab. Podział leków przeciwpłytkowych

Mechanizm działania		Lek
Leki wpływające na metabolizm kwasu arachidonowego	Inhibitory COX	Kwas acetylosalicylowy i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne
Leki o innym mechanizmie działania	Blokery płytkowego receptora dla ADP	Tiklopidyna, klopidogrel
		Bezpośrednie blokery receptorów dla fibrynogenu na płytkach krwi	Abciximab (Reopro)

Kwas acetylosalicylowy (ASA) Acesan tabl. 30, 50, 75 mg, Acard tabl. powl. 75 mg

• Mechanizm działania; Nieodwracalne blokowanie aktywności enzymu cyklooksygenazy (COX) → upośledzenie lub całkowite zahamowanie powstawania tromboksanu A₂ w płytkach krwi. Wskazania: choroba wieńcowa, świeży zawał mięśnia sercowego, w zapobieganiu niedokrwienia mózgu i udarów mózgowych

Leki II rzutu

Tiklopidyna Ticlid, Aclotin tabl. powl. 250 mg

Klopidogrel

• Mechanizm działania: Blokowanie zależnej od ADP agregacji płytek wskutek blokowania receptora dla ADP na powierzchni płytek. Wskazania: zapobieganie powikłaniom zakrzepowo-zatorowym w mózgu i mięśniu sercowym głównie u chorych, u których leczenie kwasem acetylosalicylowym jest nieskuteczne lub przeciwwskazane ze względu na nietolerancję ASA.

Działania nieporządane: Neutropenia

LEKI HAMUJĄCE FIBRYNOLIZĘ(tylko po revasuclaryzacji podawanie i.v)

Kwas E-aminokapronowy Acidum E-aminocapronicum granulat, amp.

Syntetyczny aminokwas o działaniu hemostatycznym.

Mechanizm działania: Blokuje przemianę plazminogenu w plazminę poprzez hamowanie aktywności aktywatorów plazminogenu (aktywatorów tkankowych, streptokinazy, urokinazy). Hamuje głównie patologiczną fibrynolizę.

• Wskazania: krwawienia związane z nadmierną fibrynolizą, zabiegi chirurgiczne i krwawienia u chorych na hemofilię.

Kwas traneksamowy Exacyl tabl. powl., amp.

Lek hemostatyczny, o mechanizmie działania podobnym do kwasu aminokapronowego, ok. 10-krotnie silniejszy od niego.

---