Opis rentgenogramów przedstawiających artykulację spółgłosek

1. Dźwięczność - bezdźwięczność:

• wiązadła są rozsunięte - głoska bezdźwięczna

• wiązadła są zsunięte, a powietrze, przeciskając się między nimi, wprawia je w drgania - głoska dźwięczna

2. Ustność - nosowość

• podniebienie miękkie dotyka do tylnej ściany gardła - głoska ustna

• podniebienie miękkie nie dotyka do tylnej ściany gardła - głoska nosowa

3. Miejsce i sposób artykulacji

• wargi zwierają się, po czym gwałtownie się rozwierają pod naporem powietrza - głoska dwuwargowa, zwarto-wybuchowa

• górne wargi i dolne zęby tworzą szczelinę - głoska wargowo-zębowa, szczelinowa

• czubek języka i zęby tworzą zaporę, która następnie gwałtownie zostaje przerwana przez napór powietrza - głoska przedniojęzykowo-zębowa, zwarto-wybuchowa

• czubek języka przywiera do wału dziąsłowego tworząc zaporę, a następnie lekko odsuwa się, tworząc szczelinę - głoska przedniojęzykowo-dziąsłowa, zwarto-szczelinowa

• tylna część środka podniebienia i środek języka tworzą zaporę, która zostaje gwałtownie przerwana pod naporem powietrza - głoska środkowojęzykowa (miękka) postpalatalna, zwarto-wybuchowa

• środek języka zbliża się do przedniej części środka podniebienia tworząc szczelinę - głoska środkowojęzykowa (miękka) prepalatalna, szczelinowa

• środek języka przywiera do przedniej części środka podniebienia tworząc zaporę, a następnie lekko odsuwa się, tworząc szczelinę - głoska środkowojęzykowa (miękka) prepalatalna, zwarto-szczelinowa

• tylna część języka tworzy szczelinę z tylną częścią podniebienia - głoska tylnojęzykowa, szczelinowa

• tylna część języka zwiera się z tylną częścią podniebienia, tworząc zaporę, a następnie gwałtownie się rozwiera pod naporem powietrza - głoska tylnojęzykowa, zwarto-wybuchowa

• język drga, dotykając wału dziąsłowego - głoska półotwarta drżąca, przedniojęzykowo-dziąsłowa

• czubek języka dotyka do wału dziąsłowego, zaś jego boki opadają, tworząc szczelinę - głoska półotwarta boczna, przedniojęzykowo-dziąsłowa

• czubek języka dotyka do zębów, zaś jego boki są wklęśnięte, tworząc szczelinę - głoska półotwarta boczna, przedniojęzykowo-zębowa

• wargi zwierają się, a powietrze wydostaje się przez nos - głoska półotwarta nosowa, dwuwargowa

• przód języka przywiera do zębów, a powietrze wydostaje się przez nos - głoska półotwarta nosowa, przedniojęzykowo-zębowa

• środek języka przywiera do środka podniebienia, a powietrze wydostaje się przez nos - głoska półotwarta nosowa, środkowojęzykowa (miękka)

• tył języka przywiera do tylnej części podniebienia, a powietrze wydostaje się przez nos - głoska półotwarta nosowa, tylnojęzykowa

4. Zmiękczenie (dotyczy głosek innych niż środkowojęzykowe)

• W trakcie artykulacji środek języka unosi się ku środkowi podniebienia - głoska zmiękczona

• Środek języka pozostaje nisko - głoska twarda