Maria H. Listewnik- Zakład Medycyny Nuklearnej
Scyntymammografia - wprowadzenie
W 1990 r w krajach rozwijających się stwierdzono 323000 nowych przypadków raka sutka. W tym samym roku odnotowano 140.000 zgonów z tego powodu.
5 letnie przeżycie zależy od momentu wykrycia. 98% u chorych z minimalnym zaawansowaniem, 85% u tych u których nie ma zmian w pasze, 55% u kobiet z zajęciem pachy a 10% gdy są odległe przerzuty. Self-examination!
Istnieje więc konieczność rozwijania nowych technik diagnostycznych.
Dotychczasowe techniki to:
Mammografia komplementarnie do badania klinicznego,
Ultrasonografia klasyczna i z Dopplerem
KT i NMR
Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa uzupełniająca diagnostykę obrazową.
Mamamografia ma w praktyce pewne ograniczenia, aczkolwiek jest obecnie uważana za najlepsze badanie przesiewowe.
Ograniczenia klasycznej mammografii to: m. in. to tzw. gęsty sutek , obecność blizn po operacji lub radioterapii lub protez w sutku. Uważa się, że ok. 10-15 % MMG może być fałszywie ujemnych
Zalety to: stosunkowo tania, ocena sutka z uwidocznieniem zmian patologicznych, dostępna, wysoka czułość (wykrycie zmian niepalpacyjnych)
Utrasonografia sutka:
Zalety:najtańsza i szeroko dostępna, możliwość wykrycia licznych patologii w zakresie morfologii, różnicuje zmiany lite /płynowe,możliwość badania unaczynienia guza, łatwość celowanej b.a.c.,
Wady:mała czułość, specyficzność zależna od interpretacji badającego, aparatury i lokalizacji zmiany
Rezonans magnetyczny:
Zalety: najczulsza z metod obrazowych morfologicznych, uzupełniająca badanie MMG, zmiany złośliwe ulegają szybkiemu i intensywnemu wzmocnieniu, możliwość oceny zmian wielo-ogniskowych i oceny węzłów chłonnych
Wady: Wysoka cena badania, niska dostępność, niska specyficzność
Scyntymammografia
Zastosowanie 201Tl, 99mTc- tetrofosminy 99m Tc-MDP i 99mTc-MIBI (methoxyisobutyloisonitril)
Mechanizm wychwytu jest 99mTc-MIBI jest złożony i ciągle w trakcie badań:
1. 90% aktywności jest lokowane w mitochondriach (przyciąganie elektros-tatyczne pomiędzy (-) mitochondrium a (+) radiofarmaceutykiem.
2. Ukrwienie
3. Typ hist.-pat.
4. Bierna dyfuzja przez błony komórkowe
5. Obecność glikoproteiny P
Uwaga: Retencja 99mTc-MIBI jest związana z możliwością usunięcia radiofarmaceutyku z komórki. Możliwość ta zależy od ilości glikoproteiny P (Pgp), która to jest za wypompowywanie kationów i litofilnych substancji z komórki. To zjawisko jest związane opornością na leczenie chemioterapeutyczne (multi-drug resistance), a ekspresja zależy od genu kodującego Pgp. 99mTc-MIBI jest traktowany jak inne chemioterapeutyki więc przy wyższym stężeniu Pgp jest większy transport na zewnątrz komórki co prawdopodobnie wiąże się pośrednio z postulowanym mechanizmem oceny odpowiedzi guza na chemioterapię.
Główna zaleta scyntymammografii to obraz metaboliczny guza (funkcja). Nie jest to metoda konkurencyjna do MMG tylko komplementarna.
-wskazania: gęsty sutek, niejednoznaczny obraz MMG, blizny w sutku, implanty w sutku, podejrzenie wznowy, ocena odpowiedzi na chemioterapię (w trakcie prób klinicznych), rak wieloogniskowy (rak w obu sutkach i ocena dołów pachowych)
Technika badania:
podanie dożylne 740 MBq i.v.
Zastosowanie specjalnej podkładki do badania i „seperator” obu sutków umożliwiający badanie obu sutków niezależnie od siebie (pozycja a-p, i boczne). Obie kończyny górne uniesione ku górze dla uwidocznienia obu dołów pachowych.
Technika badania:
-akwizycje planarne
-akwizycje tomograficzne (technika SPECT- Single -Photon Emission Computed Tomography)
-nowa technika badania za pomocą pozytronowej tomografii emisyjnej (PET)
Rak sutka w technice PET
PET przy użyciu F 18 FDG oparty jest na zjawisku wzrostu metabolizmu glukozy przez komórkę nowotworową.
Technika PET daje możliwość zaobserwowania nie tylko guza pierwotnego, ale również regionalnych jak i odległych przerzutów. Użyteczność tej techniki jest obecnie intensywnie badana u chorych z rakiem sutka.
Możliwość wykrycia przerzutów w niepowiększonych węzłach chłonnych, czyli najbardziej dokładna z nieinwazyjnych metod dla oceny pachy.
Cwiczenie 5- notatki z zajęć
Diagnostyka izotopowa- Scyntymammografia
1
2009-02-13 IV lek