18.Scharakteryzować system gospodarki nakazowo-rozdzielczej. Wskazać kraje, które realizowały lub realizują taki model gospodarki
.Gospodarka nakazowo-rozdzielcza to ustrój o charakterze totalitarnym, który znacznie ogranicza swobodę polityczną jednostek i powoduje, że w odniesieniu do gospodarowania stosuje się podobne zasady. Państwo ma pełnie władzy we wszystkich aspektach życia gospodarczego. Podmioty muszą wykonywać polecenia państwa. Sektor prywatny nie istniej lub stanowi małą działalność. Rząd ustala plany, dzieli zasoby, przekazuje dyrektywy i egzekwuje wykonanie planu. Wpływa na ukształtowanie wszystkich cen w gospodarce, eliminuje rynek wymiany dostarczającej bezpośrednio dobra obywatelom. Konsekwencja takiego podejścia do gospodarki jest permanentny niedobór dóbr, marnotrawstwo zasobów i nieefektywne ich wykorzystanie na cele, które nie są zgodne z oczekiwaniem społeczeństwa
19. Scharakteryzować system gospodarki rynkowej regulowanej i przedstawić przykłady krajów stosujących ten model gospodarki.
System gospodarki rynkowej regulowanej - zwany liberalnym lub kapitalistycznym - jednostka posiada duży zakres swobód gospodarczych, a jej decyzje są jedynie regulowane przez system państwa. Ilość czynności gospodarczych dla państwa jest bardzo ograniczona.Ceny ustala państwo i może przyjmować postać ceny minimalnej lub maksymalnej. Skutki tego działania dla rynku wiążą się z tworzeniem nawet w długim czasie odchyleń w postaci nadwyżek lub niedoborów, które nie mogą się samoczynnie zniwelować.
25.Rola Państwa (rządu) w systemie gospodarczym.
Państwo jest to podmiot gospodarczy, który pełni funkcje regulacyjne poprzez oddziaływanie na system gospodarczy za pomocą instrumentów prawnych ekonomicznych. Zadania państwa:
1. Dbałość o równość, sprawiedliwość, efektywność, właściwą alokację rzadkich i ograniczonych zasobów gospod.
2. ustala ramy prawne, w których działa rynek np. prawo własności
3. reaguje na negatywne efekty zewnętrzne, które powstają w sferze produkcji i konsumpcji: - efekt zewnętrzny (firma zanieczyszczająca wodę)
4.zapewnia dostępność do dóbr publicznych teatry
5. zapewnia dostęp do informacji Biuletyny, przewodniki)
6.podtrzymujekonkurencje na rynku, prowadzi politykę antymonopolową
7.prowadzi politykę przemysłową
- postęp techniczny, ogranicza ryzyko działalności, wspiera podmioty w sferze nowych kierunków rozwoju, współfinansuje projekty tworzenia tzw dóbr przyszłych
- pomaga w restrukturyzacji branż uznawanych za schyłkowe
8.chroni swoich producentów przed konkurencja z zewnątrz
9.nacjonalizuje i prywatyzuje
10. stabilizuje koniunkturę i łagodzi negatywne skutki bezrobocia, inflacji
11. tworzy warunki do ubezpieczeń społecznych.
27.Wyjasnić pojęcie rynku i omówić jego klasyfikację ze względu na różne kryteria.
Rynek jest to miejsce , w którym zachodzą transakcje kupna-sprzedaży , w którym negocjowane są cena ilość wymiany oraz inne warunki transakcji..Rynek to też przestrzeń w której skojarzone są interesy nabywców reprezentujących popyt i sprzedających - stanowiących podaż, podczas których następuje ustalenie ceny równowagi rynkowej i ilości równowagi.I jest to ogół stosunków wymiennych po między kupującymi i sprzedającymi.
Podział rynku na kryteria:
1.Przy kształtowaniu ceny lub jej braku: r. wolny - państwo nie wpływa na poziom ceny, powstaje ona w wyniku popytu i podaży. W przypadku braku równowagi na rynku w skutek mechanizmu rynkowego następuje samooczyszczenie rynku z niedoboru lub nadwyżek r. regulowany - ceny ustala państwo i mogą przyjmować postać minimalną lub maksymalną
.2.Zasięg geograficzny - lokalny -regionalny - krajowy - międzynarodowy - globalny
3. podział ze względu na podmiot obrotów: -rynek dóbr produktów i usług - rynek zasobów gospodarczych: nieruchomości, dzieła, wiedza, technologia
4. podział ze względu na stosunek prawa - legalne - nielegalne (stręczycielstwo, produkcja narkotyków, handel ludźmi)
5.podział ze względu na złożoność - proste (kupno na ulicy marchewki) - złożone (giełda papierów wartościowych -wymianą zajmują się pośrednicy)
6. Podział ze względu na stopień konkurencji- liczby podmiotu po stronie podaży - doskonała konkurencja - na rynku występuje nieskończenie wiele przedsiębiorstw, które oferują identyczny produkt nie mając wpływu na cenę - monopol - na rynku występuje jeden dostarczyciel produktu lub usługi. Wpływ ma na wielkość produkcji, zachowania nabywców, politykę rządów, na cenę. - oligopol - maja w swoich rękach 80% rynku i mają wpływ na ceny, jakość, standard technologiczny, zachowanie nabywców i konkurentów - konkurencje monopolistyczne podmioty maja wpływ na ceny, zróżnicowanie produktów, nabywców i konkurentów. Wpływ ten zależy od liczby konkurentów i zróżnicowania produktów.
28. Omówić elementy rynku - popyt, podaż, cena i ilość równowagi.
Popyt - jest to ilość dóbr jaką chcą nabyć kupujący w danym czasie, na danym rynku i po danej cenie (przy różnych poziomach cen). Popyt dzieli się na:-popyt potencjalny-popyt efektywny
Podaż - jest to ilość dóbr, którą SA skłonni zaoferować sprzedawcy na danym rynku w danym czasie i po danej cenie (przy różnych poziomach cen.
Cena i ilość równowagi- to taki stan rynku w którym ilości nabywanych dóbr (wielkość popytu) dokładnie odpowiadają (zrównują się) z wielkościami podaży czyli ilością oferty zachodzi wtedy gdy na rynku obowiązuje jedna cena zaakceptowana przez obie strony cena ta zwie się ceną równowagi.Wówczas to ilość ofert i zapotrzebowanie są sobie równe i stanowią tzw. ilość równowagi.
37. Omówić jakie czynniki mogą wpływać na decyzje ekonomiczne producenta. Wybrać kilka i szerzej przedstawić ich wpływ.
Czynniki wpływające na decyzje;
1. Cel działalności - wybór celu działalności, czyli zysk lub inne cele będzie wywoływać kolejne decyzje ekonomiczne np.:- ustaleniem czym firma ma się zajmować- jak skalkulować ceny- jaki wybrać rynek, technologię, dostawców, odbiorców, lokalizację działalności, formę organizacyjno-prawna, skale działalności.
2. Formę własności - w zależności w jakim sektorze: czy prywatnym, czy publicznym firma się znajduje i ma inny wpływ na realizację zamierzonych celów. Inna jest także efektywność, działanie, zakres odpowiedzialności za błędy w decyzjach i inne są możliwości do uzyskania korzyści.
3. forma organizacyjno - prawna : czy spółka z o.o., czy akcyjna czy?
4. Struktura rynkowa - występują cztery modele rynku:- doskonała konkurencja- monopol - oligopol- konkurencja monopolistycznai w każdym z nich podmioty gospodarcze mają inne warunki działania, nie mają lub mają wpływ na cenę, stopień konkurencyjności jest różny, wpływ na dostawców i odbiorców także się różni, inne jest także oddziaływanie państwa jako regulatora na biznes każdej ze struktur.Najlepsze warunki posiada monopolista, a najgorsze - doskonały konkurent.
5. Posiadane zasoby - rzeczowe, finansowe, ludzkie, wiedza, zasoby naturalne, technologie. Powinny być odpowiednie do realizowanej nkurencji, monopolu, oligopolu, konkurencji monopolistycznej.