1. Wprowadzenie do przedsiębiorczości. Motywacja.

Przedsiębiorczość to zdolność do kreowania i zaspokajania swoich i cudzych potrzeb.

Jest cechą ludzkiego charakteru i zachowania.

Siłą napędową przedsiębiorczości są niezaspokojone potrzeby człowieka.

W przedsiębiorczości ważna jest odpowiednia motywacja - zarówno automotywacja, jak i motywacja zewnętrzna.

MOTYWACJA MA KILKA PŁASZCZYZN ROZUMIENIA:

1) STAN GOTOWOŚCI CZŁOWIEKA DO PODJĘCIA JAKIEGOŚ DZIAŁANIA

2) SKŁANIANIE INNYCH DO ZACHOWAŃ ZGODNYCH Z NASZYMI POTRZEBAMI

3) SKŁANIANIE LUDZI ZA POMOCĄ RÓŻNYCH DZIAŁAŃ DO CHĘTNEGO I DOBREGO WYKONYWANIA POWIERZONYCH IM ZADAŃ I OSIĄGANIA ZAŁOŻONYCH CELÓW.

NARZĘDZIA MOTYWACYJNE to bodźce stosowane w celu osiągania określonych postaw oraz zachowań.

Wyróżnia się następujące rodzaje bodźców:

1) pozytywne (nagrody) i negatywne (kary);

2) finansowe, materialne i niematerialne.

Nagrody stosujemy, by kształtować i utrwalać postawy służące osiąganiu celów.

Kary stosujemy zaś, by eliminować zachowania niezgodne z naszymi oczekiwaniami.

Warunki, które należy spełnić aby motywacja była skuteczna:

1) właściwy dobór bodźców do: cech osobowości, hierarchii potrzeb, pełnionych ról, wykształcenia, sytuacji, w której się znajdują ludzie,

2) zapoznanie z obowiązującym regulaminem kar i nagród (osoby powinny go znać i zaakceptować),

3) nagrody powinny być odpowiednio atrakcyjne zaś kary odpowiednio surowe,

4) zasada gradacji nagród i kar,

5) stosunkowo szybkie wzmacnianie zachowań (bezpośrednio po wykonaniu danego polecenia)

6) bodźce muszą być sprawiedliwe.

GŁÓWNE KONCEPCJE W TEORII MOTYWACJI:

1. KONCEPCJA BEHAWIORALNA

2. KONCEPCJA HUMANISTYCZNA

3. KONCEPCJA PSYCHODYNAMICZNA

4. KONCEPCJA POZNAWCZA

5. KONCEPCJA X

6. KONCEPCJA Y

Adn.1)

Podstawowe znaczenie w zachowaniu człowieka mają czynniki zewnętrzne.

Zachowanie ludzi wynika z oddziałujących na nich bodźców pochodzących z otoczenia.

Wyróżnia się bodźce pozytywne i negatywne.

Adn. 2)

Akcent położony jest na wewnętrzne czynniki wyznaczające zachowanie człowieka czyli potrzeby i emocje.

Przykładem jest tu tzw. hierarchia potrzeb A. Maslow'a.

Adn. 3)

ZACHOWANIE CZŁOWIEKA JEST WYNIKIEM ODDZIAŁYWANIA POPĘDÓW (SIŁ TKWIĄCYCH W PSYCHICE CZŁOWIEKA).

Adn. 4)

CZŁOWIEK JEST WOLNY, ROZUMNY I RACJONALNY I NIKT NIE MOŻE NIM MANIPULOWAĆ, NALEŻY JEDYNIE TWORZYĆ MU ODPOWIEDNIE WARUNKI I DOSTARCZAĆ INFORMACJI.

NA ICH PODSTAWIE CZŁOWIEK PODEJMUJE SAM NAJLEPSZĄ DLA SIEBIE DECYZJĘ ZAŚ O JEGO ZACHOWANIU DECYDUJE ZAKRES I STRUKTURA POSIADANYCH INFORMACJI.

Adn. 5)

KONCEPCJA TA ZAKŁADA, ŻE PRACOWNIK JEST LENIWY, BIERNY. PRACUJE TYLKO PO TO, BY ZASPOKOIĆ SWOJE POTRZEBY MATERIALNE.

NIE POTRAFI USPRAWNIAĆ SWOJEJ PRACY ANI PODEJMOWAĆ MĄDRYCH DECYZJI.

NALEŻY WIĘC OPRACOWAĆ DOKŁADNE INSTRUKCJE WYKONYWANIA PRACY I ZMUSIĆ PRACOWNIKA DO ICH PRZESTRZEGANIA

Adn. 6)

PRACOWNIK JEST SAMODZIELNY, PRACUJE NIE TYLKO DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MATERIALNYCH ALE TAKŻE DLA OSIĄGNIĘCIA SATYSFAKCJI ZAWODOWEJ , POCZUCIA SUKCESU I PRZEBYWANIA WŚRÓD KOLEGÓW. CENI TAKŻE BODŹCE NIEMATERIALNE. POWINNO SIĘ MU DAĆ JAK NAJWIĘCEJ SWOBODY, WPŁYW NA KIEROWANIE, UMOŻLIWIĆ ZGŁASZANIE POMYSŁÓW I WYRAŻANIE NAWET KRYTYCZNYCH OPINII.

2. Potrzeby i środki ich zaspokajania.

Potrzeby należą do kategorii, którą niezmiernie trudno zdefiniować. Według słownikowej definicji Z. Kędziora: „Potrzeba jest to stan braku czegoś w organizmie, co jest potrzebne do życia”. („Sterowanie rynkiem i konsumpcją, Słownik terminologiczny”). Inni autorzy traktują potrzebę jako subiektywne odczucie braku, niezaspokojenie lub pożądanie określonego przedmiotu czy usługi. Jedno jest pewne - każdy konsument posiada różnorodne własne potrzeby, które zmieniają się niejednokrotnie w wyniku różnych czynników, np.: psychologicznych (wewnętrznych), ekonomicznych (zewnętrznych) oraz socjologicznych czyli wpływ otoczenia, w jakim się w danej chwili znajdujemy. Należy zaznaczyć, że zespół potrzeb każdego z nas nie jest przypadkowy i stanowi skłonność do pewnego stylu życia.

Potrzeby można klasyfikować według różnorodnych kryteriów. Dosyć ciekawą koncepcję zaprezentował A. Maslow, przedstawiciel psychologii humanistycznej. Dokonał on podziału na potrzeby podstawowe oraz potrzeby wyższego rzędu. Te pierwsze związane są z funkcjonowaniem ludzkiego organizmu i ich zaspokojenie jest niezbędne do życia (potrzeba zaspokojenia głodu, pragnienia, snu itp.). W momencie gdy zostaną one zaspokojone, znaczenia nabierają potrzeby wyższego rzędu. A. Maslow stworzył piramidę, która obejmuje siedem grup potrzeb: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności i miłości, szacunku w oczach własnych i innych ludzi, samorealizacji, wiedzy i zrozumienia oraz estetyczne. Ciekawe w tej koncepcji jest to, że nie każdy człowiek musi odczuwać potrzeby wyższego rzędu. Zależy to od rozwoju osobowości danej jednostki ludzkiej i od otoczenia, w którym ona funkcjonuje.

Hierarchia potrzeb A. Maslowa

potrzeby

samorealizacji

Potrzeby uznania

Potrzeby przynależności

Potrzeby bezpieczeństwa

Potrzeby fizjologiczne

Potrzeby zaspokajamy zarówno za pomocą odpowiednich dóbr jak i usług. Dobra oraz niektóre usługi otrzymujemy w wyniku prowadzonej działalności wytwórczej (produkcyjnej).

3. Klasyfikacja dóbr i usług.

Istnieje kilka różnych klasyfikacji dóbr, według których dobra można podzielić na :

• dobra ekonomiczne - wytworzone przez człowieka, np.: samochód, chleb, odzież.

• dobra wolne - występujące w przyrodzie, nie przetworzone przez człowieka, np.: woda, powietrze.

Dobra ekonomiczne zaś można podzielić na :

dobra trwałego użytku dobra nietrwałe,

dobra konsumpcyjne dobra inwestycyjne

dobra podstawowe dobra wyższego rzędu (luksusowe)

Usługi zaś dzielimy na :

• usługi materialne - skierowane na przedmioty i polegające na ich naprawie, remoncie, wymianie,

• usługi niematerialne - skierowane na człowieka, mające zaspokoić jego pozamaterialne potrzeby, np.: fryzjer, kosmetyczka, prawnik, itd.

Zaspokajanie potrzeb społecznych jest zasadniczym celem istnienia i funkcjonowania każdego państwa.

Konspekt nr 1: Podstawy przedsiębiorczości - WWSI, 2008/2009

Opracowanie: mgr Ewa Cieślak

---