IMIĘ I NAZWISKO: mgr Marta Niemiec-Pokorska
NAZWA PRZEDMIOTU: Pedagogika specjalna
KIERUNEK: Pedagogika
SPECJALNOŚĆ: Ped1 - studia stacjonarne; Z1Ped-studia niestacjonarne
RODZAJ ZAJĘĆ DYD.: ćwiczenia [15h];[10h]
ROK AKADEMICKI: 2012/2013
SEMESTR: letni
WYMAGANIA RYGOROWE: zaliczenie z oceną
Tematyka ćwiczeń:
ZAGADNIENIA OGÓLNE (uzupełnienie treści wykładów)
I. Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej; tożsamość naukowa pedagogiki specjalnej:
1.Podmiot, przedmiot, zakres zainteresowania pedagogiki specjalnej, cele i zasady; klasyfikacje, terminologia, podstawowe pojęcia związane z pedagogiką specjalną (norma, niepełnosprawność, upośledzenie, ograniczenie, wyrównywanie szans, specjalne potrzeby edukacyjne, rehabilitacja, rewalidacja, integracja, inkluzja, autonomia, wsparcie społeczne).
2. Rys historyczny - ewolucja poglądów na istotę kształcenia specjalnego; luminarze polskiej pedagogiki specjalnej (J. Doroszewska, M. Grzegorzewska,N. Han-Ilgiewicz, R. Czacka, J. Falkowski,O. Lipkowski, Cz. Czapów, J. Joteyko, J. Konopnicki, J. Pańczyk)-wkład do pedagogiki specjalnej.
3.Umiejscowienie pedagogiki specjalnej w systemie nauk: pedagogika specjalna w strukturze nauk pedagogicznych, przegląd definicji pedagogiki specjalnej, status teoretyczny pedagogiki jako nauki-nauki współpracujące: psychologiczne,socjologiczne, filozoficzne, prawne, medyczne, techniczne.
II. Systematyka w pedagogice specjalnej; charakterystyka subdyscyplin pedagogiki specjalnej i ich rozwój: Oligofrenopedagogika, Surdopedagogika, Tyflopedagogika,
Pedagogika osób ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, Pedagogika terapeutyczna (lecznicza) dzieci przewlekle chorych, Pedagogika osób z niepełnosprawnością ruchową, Pedagogika osób odmiennych somatycznie, Logopedia-pedagogika osób z zaburzeniami mowy, Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się - Ped. korekcyjna, Pedagogika niedostosowanych społecznie - Ped. resocjalizacyjna, Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych.
ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE(uzupełnienie treści wykładów)
III. Podstawy edukacji, rehabilitacji, rewalidacji, resocjalizacji, terapii, opieki oraz wychowania dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: niepełnosprawnych intelektualnie, sensorycznie, motorycznie, niedostosowanych społecznie, przewlekle chorych, z fragmentarycznymi zaburzeniami oraz wybitnie uzdolnionych:
wybrane elementy ortodydaktyki (istota, przedmiot, cele, zadania i zasady; związek dydaktyki specjalnej z dydaktyką ogólną),
metodyki szczegółowe, indywidualne programy pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych,
kierunki oddziaływań w pedagogice specjalnej: (substytucja, korektura, usprawnianie, dynamizowanie).
IV. Problematyka diagnozy, poradnictwa, wczesnej interwencji oraz wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych.
V. Miejsce i rola terapii pedagogicznej w pedagogice specjalnej.
VI. Wybrane problemy z zakresu pedagogiki specjalnej - współczesne wyzwania, tendencje, perspektywy:
Osobowość i kompetencje pedagoga specjalnego wobec aktualnych wyzwań praktyki pedagogicznej.
Osiąganie autonomii przez osoby niepełnosprawne.
Procesy integracji oraz inkluzji osób niepełnosprawnych: płaszczyzny, możliwości, czy nadal bariery?.
Formy wsparcia osób niepełnosprawnych.
Literatura:
1.Błeszyński J.J., Baczała D., Binnebesel J. (red.) (2008): Historyczne dyskursy nad pedagogiką specjalną- w ujęciu pedagogicznym. WSEZ, Łódź
2.Chodkowska M., (red.) (1994): Człowiek niepełnosprawny. Problemy autorealizacji i społecznego funkcjonowania. UMCS, Lublin.
3.Chodkowska M.. (red.) (2003): Wielowymiarowość integracji w teorii i praktyce edukacyjnej. UMCS, Lublin.
4.Doroszewska J., (1989): Pedagogika specjalna, tom 1. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
5.Dykcik W.,Szychowiak B. (red.) (2002): Nowatorskie i alternatywne metody w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej. UAM, Poznań.
6.Dykcik W. (red) (2005): Pedagogika specjalna. UAM, Poznań.
7.Haring N.G., Schiefelbusch R.L.,(red.) (1973): Metody pedagogiki specjalnej. PWN, Warszawa
8.Hulek A. (red.) (1980): Pedagogika rewalidacyjna. PWN, Warszawa
9.Krause A.,(2011): Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej.”Impuls”, Kraków.
10.Kossakowski Cz. (2003): Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej.”Akapit”, Toruń
11.Lipkowski O., (1977): Pedagogika specjalna (zarys). PWN, Warszawa.
12.Nowak A. (1999): Wybrane edukacyjne i prawne aspekty niepełnosprawności. „Impuls”, Kraków.
13.Obuchowska I., (1996):O autonomii w wychowaniu niepełnosprawnych dzieci i młodzieży. W: Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych (od diagnoz do prognoz i do działań). Red. W. Dykcik. „Eruditus”, Poznań, s.15-23.
14.Ochonczenko H., Nowicka A. (red.) (2006):Potrzeby osób niepełnosprawnych w warunkach globalnych przemian społeczno-gospodarczych. „Impuls”, Kraków.
15.Olechowska A., (2004): Specjalne potrzeby edukacyjne uczniów. „Edukacja i Dialog”,1,s.28-30.
16.Palak Z. (red.) (2006): Jakość życia osób niepełnosprawnych i nieprzystosowanych społecznie. UMCS, Lublin.
17.Palak Z., Bujnowska A. (red.) (2008): Kompetencje pedagoga specjalnego. Aktualne wyzwania teorii i praktyki. UMCS, Lublin.
18.Palak Z., Chimicz D., Pawlak A. (red.) (2012): Wielość obszarów we współczesnej pedagogice specjalnej. UMCS, Lublin.
19.Pańczyk J. (red) (1998): Tożsamość pedagogiki specjalnej u progu XXI wieku.
20.Piekut-Brodzka D. M., Kuczyńska-Kwapisz J. (red.) (2004): Pedagogika specjalna dla pracowników socjalnych. APS, Warszawa.
21.Seidler W., (red.) (2007): Niepełnosprawność. Wybrane problemy psychologiczne i ortopedagogiczne. GWP, Gdańsk.
22.Sękowska Z. (2001): Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej. APS, Warszawa
23.Smith D.D.(2008): Pedagogika specjalna, podręcznik akademicki.Tom1. APS,PWN,W-wa
24.Sowa J., Wojciechowski F., (2001): Proces rehabilitacji w kontekście edukacyjnym. „Fosze”, Rzeszów.
25.Speck O. (2005): Niepełnosprawni w społeczeństwie. Podstawy ortopedagogiki. GWP, Gdańsk.
26.Stankowski A., Stankowska A., (2006): Integracja-idea i rzeczywistość. W: O trudnej sztuce bycia razem, czyli różne oblicza integracji. Red. A. Stankowski, M. Balukiewicz. „Impuls”,Kraków, s.15-31.
27.Stankowski A. (2009): Terapia pedagogiczna-wprowadzenie.”Chowanna”, Tom 1(32)-Terapia pedagogiczna. Red. A. Stankowski. Wyd. UŚ, Katowice, s.9-32
28.Vašek Š., Stankowski A. (2006): Zarys pedagogiki specjalnej. Wyd. UŚ, Katowice
29.Zawiślak A., (2010): Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej. „Impuls”, Kraków.
UWAGI: Informacje dodatkowe, wymagane do opracowania sylabusa (z zakresu ćwiczeń):
- stosowane metody dydaktyczne: m. podające, problemowe, praktyczne, praca z podręcznikiem, praca z materiałem źródłowym;
- wymagania merytoryczne: zgodne z zakładanymi efektami kształcenia w obrębie modułu dla przedmiotu pedagogika specjalna:
1.Student zna przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej, zna terminologię pojęciową pedagogiki specjalnej oraz jej rozwój.
2.Student posiada umiejętności prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów w zakresie pedagogiki specjalnej i w odniesieniu do problematyki osób niepełnosprawnych.
3.Student docenia znaczenie pedagogiki specjalnej dla utrzymania i rozwoju prawidłowych więzi w środowiskach społecznych osób niepełnosprawnych i odnosi zdobytą wiedzę do projektowania działań zawodowych;
- kryteria oceny: zgodne z wymaganiami-stopień realizacji zakładanych efektów kształcenia, weryfikowanych poprzez: przygotowywanie się do zajęć ( w tym praca własna studenta), zaliczenie projektu z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, pozytywne zaliczenie kolokwium testowego, obejmującego treści przedmiotu;
- przebieg procesu weryfikacji: praca z tekstem, podręcznikiem; przygotowanie prezentacji multimedialnej, prezentującej charakterystykę danej subdyscypliny pedagogiki specjalnej; napisanie kolokwium sprawdzającego.
1