Dr Joanna Witkowska
Zakład Psychologii Rodziny
i Rozwoju Człowieka
Instytut Psychologii UŁ
PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA W CYKLU ŻYCIA
Wykłady dla studentów Psychologii
Drugi rok, semestr zimowy,
30 godzin wykładów
piątek 14.00. - 15.30., s 12
Forma oceny: egzamin pisemny
(Obowiązuje materiał wykładów i ćwiczeń oraz literatura według podanych zagadnień)
DYŻURY:
czwartek 10.00 - 12.00, p. 205B
Treść wykładów
Problematyka psychologii rozwojowej. Czynniki warunkujące rozwój psychiczny.
Rozwój zmysłów w okresie prenatalnym. Świat spostrzeżeń noworodka.
Rozwój ruchowy we wczesnym dzieciństwie.
Rozwój mowy. Środowiskowe uwarunkowania rozwoju mowy.
Rozwój myślenia - teoria J. Piaget'a.
Rozwój emocjonalny: charakterystyka życia uczuciowego w kolejnych okresach rozwoju.
Rozwój i funkcje wyobraźni. Rodzaje i funkcje zabaw dziecięcych.
Rozwój społeczny. Rozwój znaczenia kontaktów rówieśniczych. Wpływ grupy rówieśniczej na rozwój dziecka.
Rozwój rozumowania moralnego. Przyczyny zachowań agresywnych wśród dzieci.
Czynniki ułatwiające rozwój empatii i zachowań prospołecznych. Kształtowanie się samowiedzy i samooceny dziecka.
Wybrane zaburzenia rozwoju dziecka (dysleksja, nadpobudliwość psychoruchowa).
Charakterystyka okresu dorastania. Rozwój tożsamości osobowej.
Rozwój człowieka w okresie wczesnej dorosłości.
Rozwój człowieka w okresie średniej dorosłości.
Rozwój człowieka w okresie późnej dorosłości.
LITERATURA
Podręczniki podstawowe:
Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań, Zysk i S-ka.
Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (2001). Psychologia rozwoju człowieka. Tom 2. Charakterystyka okresów życia człowieka. W-wa, PWN.
Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (2002). Psychologia rozwoju człowieka. Tom 3. Rozwój funkcji psychicznych. W-wa, PWN.
Turner, J., Helms, D. (2000). Rozwój człowieka. W-wa, WSiP.
Vasta, R., Haith, M., Miller, S. (1995). Psychologia dziecka. W-wa, WSiP.
Literatura dodatkowa:
Birch, A., Malim, T. (1997). Psychologia rozwojowa w zarysie. W-wa, PWN.
Brzezińska, A. I. (2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk, GWP.
Kohnstamm, R. (1989). Praktyczna psychologia dziecka. W-wa, WSiP.
Przetacznik-Gierowska, M., Makiełło-Jarża, G. (1992). Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. W-wa, WSiP.
Przetacznik-Gierowska, M., Tyszkowa, M. (1996). Psychologia rozwoju człowieka. Tom 1. Zagadnienia ogólne. W-wa, PWN.
Schaffer, H. R. (2005). Psychologia dziecka. W-wa, PWN.
PROBLEMATYKA PSYCHOLOGII ROZWOJOWEJ
Zmiany, jakim podlega psychika człowieka przez całe życie.
Zmiany...
w zachowaniu i umiejętnościach,
ilościowe i jakościowe,
progresywne i regresywne,
zmiany i ciągłość
Sfery rozwoju
biologiczna - rozwój fizyczny,
społeczna - rozwój umiejętności społecznych,
psychiczna - rozwój poznawczy i emocjonalny
Okresy rozwoju
okres prenatalny
dzieciństwo (niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, młodszy szkolny)
dorastanie
dorosłość (wczesna, średnia, późna)
Dwa pytania:
1. Na czym polegają określone zmiany rozwojowe? Jak się rozwija?
opis zachowania w poszczególnych momentach rozwoju
poszukiwanie ogólnych prawidłowości rozwoju
2. Co powoduje określone zmiany?
Dlaczego się rozwija?
wyjaśnianie przyczyn i procesów powodujących określone zmiany,
poszukiwanie i analiza czynników warunkujących rozwój psychiczny
Temat do przemyślenia:
Po co ta wiedza?
czyli: znaczenie poznawania prawidłowości rozwoju,
wymiar praktyczny psychologii rozwojowej...
CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ROZWÓJ PSYCHICZNY
Koncepcje historyczne:
„natura czy wychowanie”
natywizm (biologizm) - J. J. Rousseau
empiryzm - J. Locke („tabula rasa”)
teoria dwuczynnikowa:
próba „pogodzenia” empiryzmu z natywizmem
koncepcje wieloczynnikowe, np.:
- zadatki organiczne,
- aktywność własna,
- środowisko,
- wychowanie i nauczanie
Koncepcja współczesna:
interakcjonizm
Czynniki rozwoju nigdy nie występują niezależnie od siebie, w izolacji.
Interakcje między nimi są przynajmniej tak ważne, jak działanie każdego z nich.
Analiza rozwoju w kategoriach interakcjonizmu