SZCZEGÓLNE KATEGORIE PRZESTĘPSTW I SPRAWCÓW

Przestępczość z użyciem przemocy

• Jako działanie z użyciem przemocy powinno traktować się takie czyny, w ramach których zamiar sprawcy obejmuje spowodowanie przy użyciu siły fizycznej szkody fizycznej u ofiary - działaniem z użyciem przemocy będą nie tylko czyny, w których doszło do rzeczywistego użycia siły fizycznej i wywołania fizycznych skutków, ale także takie, w których mamy do czynienia z groźbą użycia siły fizycznej, przy czym będzie tutaj wchodzić w grę taka groźba, w ramach której zamiar sprawcy obejmuje rzeczywiste użycie owej siły w sytuacji, gdy sama groźba nie okaże się być skuteczna dla osiągnięcia zamierzonego celu - przestępstwem z użyciem przemocy będzie także rozbój, w takcie którego sprawca rani ofiarę strzałem z pistoletu, jak i czyn, w trakcie którego sprawca jedynie grozi użyciem broni palnej

• Przemoc to rzeczywiste użycie siły fizycznej wobec człowieka lub groźba jej użycia, jeśli zamiar sprawcy obejmuje spowodowanie szkód fizycznych w postaci śmierci lub uszkodzenia ciała, bez względu na to, czy działanie sprawcy stanowiło cel sam w sobie, czy tez miało charakter instrumentalny

• Agresja to zachowania, których celem jest wyrządzenie krzywdy lub sprawienie bólu innej osobie bez względu na to, czy cel ten uda się osiągnąć.

• Może mieć charakter jawny lub ukryty.

• Agresja jawna może być skierowana nie tylko na zewnątrz, ale także na sam podmiot działający (przejaw tzw. autoagresji).

• Zachowania agresywne wychodzące na zewnątrz mogą być skierowane bądź na innych ludzi, bądź na inne podmioty (zwierzęta, rzeczy).

• Agresja może nosić charakter zachowania stanowiącego niejako cel sam w sobie, gdzie cierpienie i ból ofiary są jedynymi celami sprawcy lub zachowaniem mającym umożliwić lub ułatwić realizację innych celów (agresja instrumentalna)

• Agresja fizyczna - takie zachowania, które podejmowane są przy użyciu środków o fizycznym charakterze

• Agresja werbalna - formy niefizyczne; ma na celu wywołanie szkód innych niż bezpośrednie szkody fizyczne

• Tylko agresja fizyczna stanowi przemoc w ujęciu kryminologii

• Przestępstwa z użyciem przemocy - pewien specyficzny sposób działania sprawcy polegający na posłużeniu się przemocą → godzą w sposób bezpośredni albo pośredni w życie, zdrowie czy nietykalność cielesną

• Większość przestępstw określonych w rozdziale XIX k.k. z 1997 roku (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu), rozbój, kradzież rozbójnicza i wymuszenie rozbójnicze, zgwałcenie. Cztery grupy przestępstw zdefiniowanych w kodeksie karnym:

1. Przestępstwa zawierające znamię „przemoc”

2. Przestępstwa zawierające znamię „czynna napaść”

3. ---------------//------------------ „znęca się fizycznie”

4. przestępstwa, które mogą być popełniane przy użyciu przemocy w wyżej wspomnianym kryminologicznym rozumieniu

Charakterystyka przestępczości z użyciem przemocy w Polsce