DENEK K. - cel szczegółowy (operacyjny)
Szczegółowym celom edukacji systematycznej w szkole podstawowej nadaje się postać operacyjną - są to opisy zachowań uczniów, określające to, co uczniowie potrafią robić po zakończeniu lekcji, a czego, jak się zakłada, nie umieli oni wykonać przedtem. Chodzi tu zatem o efekty działań uczniów wyrażone w kategoriach ich zachowania się.
Cechy konstytutywne(główne) celów edukacji:
- dostrzegalny, rozróżnialny i określony w taki sposób, by można ustalić stan jego realizacji;
- wykonalny, możliwy do osiągnięcia w określonym czasie;
- logiczny - nie zawierający wewnętrznych sprzeczności;
- rzeczowy i precyzyjny, przedstawiający syntetyczny opis tego, co chcemy osiągnąć;
- wymierny;
Budowa celu szczegółowego
1. opis sytuacji, w której uczeń będzie manifestował zmiany w swoich zachowaniach,
2. pojęć określających planowane zmiany w zachowaniach,
3. pojęć kwalifikacyjnych , które dokładnie określają, jakie minimalne zmiany w zachowaniach ucznia można już uznać jako realizację celu;
Źródła celów wg Denka
1. system wartości,
2. przyjęta koncepcja człowieka,
3. ideologia społeczna,
4. potrzeby rozwojowe dzieci i młodzieży, ich pragnienia i oczekiwania,
5. wskazania społecznej nauki Kościoła, Środki dydaktyczne (Kupisiewicz)- To przedmioty materialne, które dostarczają uczniom określonych bodźców wzrokowych, słuchowych, dotykowych i innych, dzięki czemu usprawniają proces kształcenia. *wzrokowe- teksty,diagramy,wykresy,modele, * słuchowe-płyty Cd, taśmy, * wzrokowo-słuchowe-tv,dvd,wideo, *częściowo automatyzujące proces nauczania-podręczniki. Metoda- obejmuje czynności uczenia się ze strony ucznia i kierowania uczniem przez nauczyciela, zależy ponadto od przedmiotu nauczania, wskazuje na formę owego nauczani METODA INSCENIZACJI - istota tej metody polega na inscenizacji pewnego zdarzenia, w które to inscenizacji część uczniów przyjmuje na siebie role osób występujących w tym zdarzeniu, a pozostali są obserwatorami. Po inscenizacji rozpoczyna się dyskusja, w wyniku, której powinno dojść do wspólnej, uzgodnionej oceny zainscenizowanego problemu. SEMINARIUM - dyskusja grupowa poprzedzona samodzielna pracą uczestników. Forma zajęć dydaktycznych, której celem jest pogłębienie wiadomości z pewnej dziedziny wiedzy oraz opanowanie metod badań w tej dziedzinie. Udział w seminarium polega na samodzielnym opracowaniu wybranego zagadnienia przez każdego uczestnika oraz na uczestnictwie w dyskusjach nad przedstawionymi zagadnieniami. METODA GIER /gry dydaktyczne/ - metoda nauczania oparta na grze. Gra to zabawa prowadzona według ściśle określonych zasad postępowania zwanych najczęściej regułami. Jest to celowo organizowana sytuacja, oparta na opisie faktów i procesów, w której osoby uczące się, konkurują ze sobą w ramach określonych regułami gry. W nauczaniu szczególnie przydatne są dwie odmiany gier: symulacyjne i decyzyjne. GRY SYMULACYJNE - gra dydaktyczna, w której działanie skierowane jest na rozwiązywanie problemu wziętego z rzeczywistości, lecz przedstawionego w jej modelu. Model w takiej grze może „symulować” rzeczywiste zdarzenia. GRY DECYZYJNE - gra dydaktyczna, która służy rozwijaniu umiejętności dokonywania wyboru i podejmowania decyzji z pewną świadomością skutków, które ta decyzja może przynieść. Graficzny zapis procesu decyzji został opracowany w formie drzewka decyzyjnego. GRY PSYCHOLOGICZNE - gra dydaktyczna, w której działanie skierowane jest na rozwój emocji, doznawanie różnorakich uczuć i przeżyć wewnętrznych. DYSKUSJA DYDAKTYCZNA - istota tej metody polega na zorganizowanej wymianie myśli i poglądów uczestników grupy na dany temat. DYSKUSJA KONFERENCYJNA - problematykę ogólna dzieli się na zagadnienia bardziej szczegółowe, te zaś są rozpracowywane w poszczególnych zespołach problemowych w określonym czasie. Po upływie przewidzianego czasu, przewodniczący zespołów przedstawiają rozwiązania szczegółowych zagadnień w określonym porządku, tworząc obraz rozwiązania problemu ogólnego. DYSKUSJA OKRĄGŁEGO STOŁU - dyskusja polegająca na swobodnej wymianie poglądów pomiędzy uczniami a nauczycielem. Charakterystyczną cechą tej metody jest nieformalność i swoboda wypowiedzi wszystkich dyskutantów. Uczestnicy, wymieniając własne poglądy i doświadczenia, wzajemnie udzielają sobie wyjaśnień, które następnie koryguje oraz uzupełnia osoba prowadząca dyskusję. DYSKUSJA PANELOWA - cechą charakterystyczną tej dyskusji jest istnienie dwóch gremiów: dyskutującego /eksperci - panel/ i słuchającego /audytorium - uczący się/. W pierwszej fazie dyskusji wypowiadają się eksperci, wprowadzając w temat, następnie odbywa się dyskusja między członkami panelu, a w drugiej fazie dyskusji, głos może zabierać każda osoba wchodząca w skład audytorium. DYSKUSJA WIELOKROTNA -prowadzona w małych grupach, przy czym przedmiotem tej dyskusji może być to samo zagadnienie lub problem oddzielny, stanowiący element jakiejś całości. W pierwszej fazie dyskusji, praca przebiega w grupach pod kierunkiem lidera, w fazie drugiej, zajęcia mają charakter plenarny, podczas których prezentuje się wyniki dyskusji grupowych oraz wybiera optymalne rozwiązanie.
DYSKUSJA ZWIĄZANA Z WYKŁADEM -odmiana dyskusji odnosząca się do wykładu, mająca na celu wyjaśnienie wątpliwości uczących, co do tez i sformułowań zawartych w wykładzie oraz uzyskiwanie od nich informacji zwrotnej dotyczącej zrozumienia zrealizowanych treści. METAPLAN /cicha dyskusja/ - w czasie dyskusji jej uczestnicy tworzą plakat, który jest graficznym skrótem dyskusji. Uczestnicy zamiast zabierać głos, zapisują swoje myśli na kartkach określonego kształtu i koloru, w krótkiej formie równoważników zdań. Następnie przypinają je do arkusza papieru umieszczonego na tablicy. BURZA MÓZGÓW /giełda pomysłów/ - metoda polegająca na umożliwieniu uczniom szybkiego zgromadzenia wielu konkurencyjnych lub uzupełniających się hipotez rozwiązania problemu, któremu poświęcona jest dana jednostka metodyczna lub jej fragment. Można zgłaszać wszystkie najbardziej śmiałe lub niedorzeczne pomysły i rozwiązania, choćby nietypowe, ryzykowne i nierealne, w obojętnej formie. Pomysły te nie mogą być oceniane ani komentowane. P. WYKŁAD INFORMACYJNY- budowanie struktury wiedzy, treści przekazywane w łatwy i logiczny sposób. A WYKŁAD PROBLEMOWY- rozwiązywanie problemu, nauczyciel myśli głośno, dywaguje nad danym problemem.A WYKŁAD KONWERSATORYJNY- mówi nauczyciel i uczniowie, aktywność obu stron.A OPIS/OPOWIADANIE- słowne przedstawienie faktów, zdarzeń, procesów, może być wspomagane ilustracjami.A TEKST PROGRAMOWANY- program rozumiany jako ciąg powiązanych ze sobą logicznie dawek materiały, który ma być przyswojony.A KLASYCZNA PROGRAMOWA- zorganizowanie sytuacji problemowej, nazwanie problemu, tworzenie hipotez, weryfikacja ich, samodzielna praca, podsumowanie jej. P SYTUACYJNA- zespołowe analizowanie i rozwiązywanie przez uczniów konkretnych sytuacji problemowych pod kierunkiem prowadzącego.P ĆWICZENIA- kształtują nasze umiejętności. SWOT- identyfikacja słabych i mocnych stron LABORATORIA- uczniowie samodzielnie pracują w celu zbadania danego zjawiska.