11. Twórczość plastyczno - konstrukcyjna i działalność ruchowa a przygotowanie do nauki pisania w przedszkolu.
Zmodernizowany program wychowania i nauczania w przedszkolach wprowadza:
- elementarną naukę czytania
- wnikliwe i systematyczne przygotowanie do nauki pisania
- rozszerzony zakres pojęć i umiejętności matematycznych
Przyswajanie elementarnej nauki czytania przez dzieci 6 - letnie przebiega w trzech etapach:
I. Wyrabianie gotowości do nauki czytania, gdzie występują umiejętności dokonywania analizy i syntezy słuchowej i wzrokowej przejawiające się w różnicowaniu i rozpoznawaniu dźwięków i kształtów. W tym etapie występuje czytanie globalne.
II. Wprowadzenie elementów czytania, odczytywania odpowiednio dobranych wyrazów z wprowadzeniem liter drukowanych małych i wielkich.
III. Czytanie prostych tekstów, wyrabianie technik czytania.
W naszym przedszkolu nauka czytania jest równomiernie rozłożona w następujący sposób:
Od września do października trwa przygotowanie do nauki czytania , elementarna nauka czytania trwa od grudnia do marca, natomiast wyrabianie techniki czytania trwa od kwietnia do czerwca. Trzeba podkreślić, że przejście do wyższego etapu nauki czytania w odniesieniu do każdego dziecka i do grupy trzeba traktować indywidualnie. Pojęcie takiej decyzji zależy wyłącznie od osiągnięć poszczególnych dzieci i poziomu grupy. Trudności w opanowywaniu umiejętności elementarnego czytania należy przezwyciężać w pracy indywidualnej.
Na ćwiczenia przygotowujące do pisania należy przeznaczyć codziennie w połączeniu z technikami plastycznymi i pracami konstrukcyjnymi 10 - 20 minut . Przygotowanie do nauki pisania trzeba oprzeć na rozwojowych możliwościach dziecka i jego potrzebach, dlatego z reguły nadajemy mu formę zabaw, gier, ćwiczeń, wiążąc je ruchowym lub plastyczno - konstrukcyjnym rodzajem zadań oraz z pracami społecznie użytecznymi.
Dobra orientacja przestrzenna tj. pojmowanie kierunków i umiejętności stosowania ich w praktyce stanowi niezbędny warunek opanowania zdolności odróżniania i kreślenia liter.
Najwcześniej należy zapoznawać dziecko z kierunkami: na wprost, strona lewą i prawą, oczywiście w odniesieniu do własnego ciała.
Równolegle z zabawami i ćwiczeniami kształtującymi ujmowanie kierunków w stosunku do własnego ciała i otaczającej przestrzeni , trzeba usprawnić rękę prawa i lewą. Celowi temu służą najlepiej zabawy manipulacyjne, zajęcia plastyczno - konstrukcyjne, czynności samoobsługowe, prace użyteczne i inne codzienne działania dzieci wyrabiające zręczność, celowość i precyzję ruchów.
W usprawnianiu pracy rąk niezmiernie ważną rolę odgrywają następujące zabawy i ćwiczenia ruchowe:
1. Zabawy związane z toczeniem, odbijaniem, rzucaniem i chwytaniem piłek różnego rozmiaru, obręczy, woreczków napełnionych grochem.
2. Wprowadzanie kilku łączonych czynności ruchowych w tym samym czasie: Łączenie rzutów i chwytów w ruchu (w chodzie, w biegu), łączenie toczenia piłek i obręczy z biegiem.
3. Zabawy i ćwiczenia związane z manipulowaniem przedmiotami: badanie, rozbieranie, składanie, przekształcania.
4. Specjalne ćwiczenia ręki prawej i lewej, przerzucanie piłki raz prawą raz lewą ręką, zabawy z balonem, piłeczką tenisową itp.
5. Ćwiczenia usprawniające obie ręce przez rysowanie w powietrzu obiema rękami linii, ślimaków, okienek itp.
W procesie pisania zasadniczą rolę odgrywa współdziałanie wzrokowych, słuchowych i ruchowych ośrodków kory mózgowej. Dziecko musi dokonać analizy obrazu znaku, a następnie wyrazić go ruchem - czyli dokonać syntezy ruchowej. Najtrudniejsze zadania intelektualne związane z procesem pisania wiążą się z umiejętnością przetwarzania statycznego obrazu graficznego odbieranego wzrokiem w formę dynamiczną, czyli wyobrażenie sobie tego samego obrazu, ale w trakcie jego powstawania.
Ważną rolę w opanowaniu procesu pisania , odgrywa działalność plastyczno - konstrukcyjna , podejmowana przez dzieci w przedszkolu. Dzielimy ją na dwie grupy:
1. Techniki przestrzenne: układanie, konstruowanie, lepienie, wycinanie wg. wzorów do odtwarzania i majsterkowanie.
2. Techniki płaskie: rysunek, malowanie, wydzieranie, stemplowanie, wycinanie i wyszywanie. Szczególna uwagę należy zwracać na trzymanie narzędzia pisarskiego i wodzenie nim po arkuszu papieru w różnych kierunkach: - od lewej do prawej - z góry na dół - skos w prawo, skos w lewo - skręt w prawo, skręt w lewo - ćwiczenia w kreśleniu różnorodnych linii (prostych pionowych i poziomych), prostych rozbieżnych (natrysk, zimne ognie, konewka), prostych łamanych (szlaczki ozdobne), falistych, spiralki, kreślenia kół itp. Dzieci często tworząc szlaczki wykonują różnorodne elementy literopodobne, prace te dostarczają im moc radości a jednocześnie przygotowują dziecko do roli ucznia.