Bezpiecznik topikowy jest urzadzeniem zabezpieczającym jednorazowego działania w którym po przekroczeniu określonej wartości prądu następuje samoczynne przerwanie obwodu po czasie zależnym od wartości prądu i właściwości bezpiecznika.
Elementem wykonawczym jest metalowy element topikowy. Może być wykonany w postaci miedzianego drutu lub kilku równoległych, a w bezpiecznikach na większe prądy wykonany w postaci paska posrebrzanego.
Elementy topikowe są umieszczone w porcelanowym korpusie wypełnionym piaskiem kwarcowym w celu ułatwienia gaszenia łuku po stopieniu się elementu topikowego.
W zależności od rodzaju zabezpieczanego urządzenia, dobiera się wkładkę bezpiecznikową o odpowiedniej charakterystyce czasowej. Oznaczenie wkładek składa się z dwóch liter :
Pierwsza z nich, mała, określa zdolność wyłączenia wkładki
a - charakterystyka niepełnozakresowa; ochrona tylko przed skutkami
zwarć,
g - charakterystyka pełnozakresowa; ochrona przed skutkami zwarć i przeciążeń.
Druga litera, duża, oznacza przeznaczenie zabezpieczenia do poszczególnych urządzeń:
L - do przewodów i kabli
M - do silników
R - do elementów energoelektronicznych
B - do urządzeń elektroenergetycznych górniczych
Tr - do transformatorów
G - ogólnego przeznaczenia
Tak oznacza się bezpieczniki dużej mocy, przemysłowe. Krajowe wkładki topikowe o charakterystyce zwłocznej oznaczone są symbolami WTN-00, 1, 1C, 2, 3 natomiast o charakterystyce szybkiej symbolem WT/F. Litera C oznacza wkładkę o zmniejszonych wymiarach.
Przykład :
WT 00/F 40A - wkładka topikowa szybka o prądzie znamionowym 40A.
WTN 00-160A 500V gG - wkładka topikowa nożowa, zwłoczna, ogólnego przeznaczenia o prądzie znamionowym 160A i napięciu znamionowym 500V. 00 oznacza wielkość wkładki czyli zakres prądów znamionowych na które wkładka jest produkowana.
Wielkość wkładki |
Prąd znamionowy |
00/000 |
6A-160A |
1/1C |
6-250A |
2/2C |
35-400A |
3/3C |
100-630A |
W użytku są również bezpieczniki, które możemy spotkać w starych instalacjach domowych lub w szafach sterowniczych różnych maszyn elektrycznych, o oznaczeniu :
Bi Wts - wkładka topikowa o działaniu szybkim
Bi Wtz - wkładka topikowa o działaniu zwłocznym
Btp - wkładka topikowa o bardzo szybkim działaniu przeznaczona do zabezpieczeń diod i tyrystorów.
Wkładki te oznaczone są różnymi barwami. Podstawowe barwy powinien znać każdy elektryk aby móc określić wartość bezpiecznika bez wykręcania go z gniazda :
Prąd znamionowy In[A] |
Kolor |
2 |
Różowa |
4 |
Brązowa |
6 |
Zielona |
10 |
Czerwona |
16 |
Szara |
20 |
Niebieska |
25 |
Żółta |
35 |
Czarna |
50 |
Biała |
63 |
Miedziana |
80
|
Srebrna |
100 |
Czerwona |
125 |
Żółta |
160 |
Miedziana |
200 |
Niebieska |
Nowszymi rozwiązaniami bezpieczników są małogabarytowe bezpieczniki instalacyjne, które mogą być montowane na szynie montażowej TH-35.Wkładki noszą nazwę małogabarytowych i są oznaczane D01 (2-16 A), D02 (20-63 A).
Sposób ułożenia
Rodzaj przewodnika
Przekrój mm 2
Wielkość prądunamionowego wkładki bezpiecznikowej gL/gG
W ziemi
Miedź 16 mm2 100 A
25 mm2 125 A
35 mm2 160 A
50 mm2 200 A
70 mm2 224 A
95 mm2 250 A
120 mm2 315 A
150 mm2 355 A
Aluminium 25 mm2 80 A
35 mm2 100 A
50 mm2 125 A
70 mm2 160 A
95 mm2 200 A
120 mm2 224 A
150 mm2 250 A
185 mm2 315 A
W powietrzu
Miedź 16 mm2 100 A
25 mm2 125 A
35 mm2 160 A
50 mm2 200 A
Aluminium 25 mm2 80 A
35 mm2 100 A
50 mm2 125 A
70 mm2 160 A