PRACA KONTROLNA Z EKONOMIKI I ORGANIZACJI PRZEDSIEBIORSTW
TEMAT: PRYWATYZACJA PRZEDSIEBIORSTW
Prywatyzacja to pojęcie dynamiczne, oznacza przechodzenie od rozwiązań z silnym zaangażowaniem państwa w stronę rozwiązań o słabym jego zaangażowaniu. Z praktycznego punktu widzenia główne działania prywatyzacyjne koncentrują się na procesach:
1. Przechodzenia od bezpośrednich świadczeń państwa do umowy dotowania, kuponów, koncesji, działalności społecznej oraz rynku.
2. Eliminowanie dotowania na korzyść kuponów, działalności społecznej oraz rynku
3. Denacjonalizacji, będącej szczególną formą prywatyzacji, która oznacza sprzedaż sektorowi prywatnemu państwowych przedsiębiorstw lub państwowych zasobów gospodarczych służących do wytworzenia dóbr lub usług.
4. Uznanie, że dana usługa świadczona przez państwo jest dobrem odpłatnym lub prywatnym i egzekwowaniu opłaty od użytkownika, jeśli użytkownik ma prawo wyboru pomiędzy państwem a prywatnym dostawcą, to oznacza przejście od świadczenia przez państwo do sprzedaży przez państwo i umożliwia dalsze zmiany w kierunku rozwiązania rynkowego.
5. Zaprzestaniu regulowania koncesji i eliminacji barier wejścia i innych form kontroli cen, utrudniających reagowanie rynku na potrzeby konsumentów.
Są to najważniejsze zmiany odbywające się w ramach prywatyzacji. Każda z nich oznacza inne podejście.
Cechy rozwiązań prywatyzacyjnych.
Najbardziej znanymi mechanizmami prywatyzacji świadczeń społecznych w ramach których dostarcza się dobra zespołowe, są: umowa, działalność społeczna i kupony [przez kupony dostarczane są dobra, za które płaci się zespołowo]. Urynkowienie zaś jest głównym mechanizmem prywatyzacji znacjonalizowanych lub państwowych przedsiębiorstw, dostarczających dóbr prywatnych i odpłatnych. Umowy, kupony i działalność społeczna są najczęściej zalecane.
Prywatyzacja została zastosowana w dziedzinie bezpieczeństwa publicznego, obrony narodowej, ochrony zdrowia, mieszkalnictwa i rozwoju miast, świadczeń społecznych, oświaty i wypoczynku. Analizy i doświadczenia potwierdzają że prywatny sektor działa zazwyczaj efektywniej i bardziej skutecznie niż państwo. Prywatyzacja obejmuje wiele sposobów postępowania i może być realizowana różnymi drogami prowadzącymi do usprawnienia funkcjonowania społeczeństwa. Dążąc do prywatyzacji musimy postępować wg. 4 strategii:
1. Rząd powinien zachęcać rynek i tworzące się organizacje społeczne do dostarczania tych dóbr i usług, które dotychczas były domeną państwa. Oznacza to odciążenie rządu z działalności gospodarczej. Ważnym elementem tego procesu jest denacjonalizacja przedsiębiorstw państwowych przez wycofanie się z nich rządu.
2. Tam gdzie niezbędne jest trwałe zaangażowanie rządu w określoną działalność, jego rola powinna być redukowana. Poszczególne przedsiębiorstwa winny być delegowane na niższe szczeble władzy, aby mogły być finansowane i administrowane z miejsc leżących bliżej ludzi, którym mają służyć
3. Powinno nakładać się opłaty na użytkowników tam gdzie jest to możliwe, aby rząd mógł poznać rzeczywisty koszt świadczonych usług, poszerzy to zainteresowanie rozwiązaniami alternatywnymi.
Należy popierać konkurencję tam gdzie jest ona możliwa, powinno się przełamywać monopol rządu, służy temu deregulacja.
Sumując, dla realizacji usług, których państwo nie jest w stanie świadczyć, pojawiły się rozwiązania alternatywne. Aby postępowało zdejmowanie obciążeń, potrzebna jest polityka hamująca rozrastanie się rządu oraz naturalny rozwój rozwiązań alternatywnych, systematyczny przegląd dóbr i usług dostarczonych przez państwo, mający ustalić, które z nich mogą być zamienione w dobra prywatne lub odpłatne, a które w dobra zespołowe.
Nowi właściciele byłych przedsiębiorstw państwowych i menadżerowie których oni zatrudnią, muszą mieć swobodę podjęcia działań łącznie z restrukturyzacją firmy, zmianę kierunków działalności, podejmowaniu decyzji o zatrudnieniu i płacach, zaopatrzeniu, produkcji, finansach, innowacjach, inwestycjach.
Przedsiębiorstwa powinny być wycenione z punktu widzenia inwestora tzn. musi on być w stanie uzyskać zyski z inwestycji. Częściowa prywatyzacja może być bardzo rentownym przedsięwzięciem dla zarządu jak i dla pierwszych inwestorów. Powinno się też wspierać własność pracowniczą, aby pracownicy stali się akcjonariuszami i byli zainteresowani sukcesem ich przedsiębiorstw po prywatyzacji. Należy sprzedawać akcje pracownikom a także kierownictwu po obniżonej cenie. Bez względu na to, czy kraj jest rozwinięty czy rozwijający się, każda strategia prywatyzacji drogą pozbawienia państwa własności musi uwzględniać te grupy, których interesy zostają naruszone. Mogą to być pracownicy i menadżerowie przedsiębiorstw państwowych, urzędnicy.
Cel i metody prywatyzacji.
Prywatyzacja to przekształcenie sektora państwowego w prywatny. Od połowy lat 80-tych uzyskano w świecie ponad 300 mld dolarów ze sprzedaży przedsiębiorstw państwowych. Sektor państwowy jest nie efektywny, gdyż własność państwa „należy do wszystkich i do nikogo”.
Na przyspieszenie procesów prywatyzacji wpłynął fakt, że rządy państw dążąc do poprawy sprawności gospodarczej przez prywatyzację realizują także cel dodatkowy - zwiększają wpływy z budżetu.
· Pierwszorzędnym celem prywatyzacji powinno być zwiększenie efektywności przedsiębiorstwa poddanego przekształceniom własnościowym.
· Drugim czynnikiem wpływającym na przyspieszenie prywatyzacji na świecie jest globalizacja rynków kapitałowych, co oznacza swobodny ruch kapitałów między różnymi regionami świata w poszukiwaniu korzystniejszej stopy zwrotu. Uruchamia to mechanizm przepływu kapitałów z gospodarstw gorszych do lepszych, wymuszając ich lepsze działanie.
· Mogą wystąpić też dodatkowe przesłanki prywatyzacji, które mają wpływ na wybór metod prywatyzacji: najważniejsze to: wzmocnienie pozycji rządu, uruchomienie sił rynkowych głównie konkurencji jako sposobu na poprawę działania przedsiębiorstwa, rozwój i umocnienie krajowych rynków kapitałowych.
Wzmocnienie pozycji rządu.
Proponując prywatyzację rząd danego kraju może mieć na celu poprawę funkcjonowania gospodarki, a także zmniejszenie obciążeń budżetu państwa związanych z subsydiowaniem nieefektywnych, deficytowych przedsiębiorstw państwowych, dochody budżetu ze sprzedaży zakładów oraz zwiększenie wpływy podatkowe od firm prywatnych.
Te czynniki wzmacniają pozycję rządu. Zaobserwowano, że zwolnienie ministerstw z obowiązku bezpośredniego kontrolowania przedsiębiorstw państwowych usprawnia pracę rządu.
Wzmocnienie konkurencji w gospodarce.
Poprawa działania przedsiębiorstw jest możliwa wyłącznie w warunkach konkurencji, której nie ogranicza państwo lub monopolistyczna pozycja przedsiębiorstwa prywatnego.
Rozwój i umocnienie rynku kapitałowego.
To kolejna przesłanka prywatyzacji. Istotna w krajach, w których rynek kapitałowy zupełnie nie istniał. Mimo że podstawowym celem prywatyzacji jest poprawa efektywności działania przedsiębiorstw, to w każdym kraju występuje wiele dodatkowych czynników, przyśpieszających bądź opuźniających rozpoczęcie prywatyzacji na szerszą skalę. Przesądzają one o ostatecznym kształcie polityki prywatyzacji w danym kraju, która określa tempo prywatyzacji, podstawy wyboru jej metod oraz zakres preferencji dla wybranych grup inwestorów: pracowników, menadżerów, inwestorów strategicznych, instytucjonalnych, krajowych i zagranicznych. Niezależnie od motywu prywatyzacji najwazniejszym jej celem jest zapewnienie przez prywatną własność produktów po niższej cenie. Chodzi o to, aby zasób czynników produkcji, który znajdował się dotychczas w rękach państwa, wykorzystać bardziej wydajnie. Jedynym na to sposobem jest przekazanie przedsiębiorstw państwowych sektorowi prywatnemu.
Efektywność gospodarki prywatnej.
Gospodarka prywatna i rynkowa jest efektywniejsza i bardziej kreatywna niż gospodarka nierynkowa. Przedsiębiorstwa prywatne są lepiej zorganizowane i lepiej zarządzane. Najważniejsze w tym obszarze stają się 3 kwestie:
1. Większy wpływ na efektywność funkcjonowania przedsiębiorstw ma istnienie konkurencji niż forma własności, a prywatyzacja jest niezbędną przesłanką zaistnienia konkurencji.
2. Efektywnościowe skutki prywatyzacji przedsiębiorstwa zależą od charakteru rynku, na którym te przedsiębiorstwa działają.
3. Przyczyną nieefektywności przedsiębiorstw publicznych , jest ich upolitycznienie. Związki przedsiębiorstw państwowych ze strefą polityki i administracji są nieuniknione.
Mówiąc o efektywności można wyróżnić efektywność bieżącą [produkcyjną] oraz rozwojową. W efektywności bieżącej- forma własności nie przesądza o jakości podejmowanych decyzji i funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Efektywność rozwojowa prowadzi do wniosków o przewadze sektora prywatnego nad państwowym. Rozwój przedsiębiorstw wymaga optymalnej alokacji środków tzn. takich zastosowań kapitałów, które przyniosą maksymalne zyski w inwestowaniu. W gospodarce prywatnej decyzje alokacyjne są podejmowane na podstawie jedynego kryterium tj. maksymalizacja indywidualnej użyteczności, co sprowadza się do maksymalizacji zysków w długim horyzoncie czasowym. Poszczególne decyzje alokacyjne są od siebie niezależne, a więc w ich wyniku można mówić o optimum lokalnym, o wyborze najlepszych rozwiązań.
Doświadczenia wykazują, że decyzje alokacyjne zawsze są obciążone czynnikami: jak naciski i interesy grupowe czy wpływy polityczne. Stąd też wynika różnica między gospodarką państwową a prywatną. Dodatkowym czynnikiem jest ryzyko. Z każdą decyzją alokacyjno-rozwojową związany jest pewien poziom niepewności, czego konsekwencją jest konieczność poniesienia ryzyka. Z ryzykiem wiąże się kwestia innowacyjności gospodarki tzn. jej zdolność do generowania nowości w strefie produkcyjnej i technologicznej. Nowe produkty wymagają wielkich nakładów na przygotowanie i rozwój, a nakłady te są obarczone znacznym ryzykiem.
Działania poprzedzające prywatyzację (przedprywatyzacyjne).
Prywatyzacja, czyli przekształcenie sektora państwowego w sektor prywatny, następuje z chwilą przekazania przez państwo praw własności do całości lub części majątku przedsiębiorstwa konkretnej osobie fizycznej lub prawnej, w wyniku czego następuje zmniejszenie stopnia zaangażowania państwa w gospodarkę. Działania przedprywatyzacyjne mogą mieć miejsce w danej gospodarce niezależnie od tego, czy wynikają z danego programu prywatyzacji czy też tylko z dążenia państwa do szerszego wprowadzenia konkurencji do gospodarki, aby wymusić jej lepsze funkcjonowanie. Z tym procesem wiąże się jedynie realizacja powyższego celu lub przygotowanie przedsiębiorstwa do prywatyzacji.
Działania związane z poszerzeniem zakresu konkurencji w gospodarce.
Konkurencja - wprowadzenie konkurencji wymaga świadomej strategii tworzenia alternatyw i kształtowania klimatu. Istotne znaczenie mają różne możliwości dostarczania usług. Całkowite uzależnienie do jednego dostawcy jest niebezpieczne. Bez wyboru i elastyczności usług, konsument jest przedmiotem wyzysku. Zarówno on jak i organ władzy lokalnej powinni mieć możliwość swobodnych zakupów.
Najważniejszą cechą umów jest to, że kreuje on i instytucjonalizuje konkurencję, będącą głównym czynnikiem poprawy wszelkiej działalności. Jednym z ograniczeń systemu umów jest niedostatek ewentualnych dostawców. Powodem niewielkiej liczby potencjalnych dostawców, jest zwlekanie niektórych władz z regulowaniem rachunków. Gdy konkurencja jest uczciwa, rezultaty osiągane przez urząd publiczny mogą służyć jako miernik oceny rezultatów firmy prywatnej i na odwrót.
Działania , których celem jest poszerzenie zakresu konkurencji, mogą dotyczyć: - deregulacji [działania na szczeblu makro] zaangażowania prywatnych firm do wykonywania części zadań przedsiębiorstw użyteczności publicznej lub zainteresowania odbiorców tych świadczeń racjonalizują ich wykorzystanie i obniżką kosztów.
Prywatyzacja to przekazanie praw własności do części lub całości przedsiębiorstwa państwowego prywatnym właścicielom w zamian za zainwestowany przez nich kapitał - jest to prywatyzacja kapitałowa - lub za substytut pieniądza - jest to prywatyzacja bezkapitałowa [bony, kupony, świadectwa udziałowe] zwana masową. To sposób bezpłatnego przekazywania majątku przedsiębiorstw w ręce prywatne.
W zależności od przyjętych rozwiązań może też występować bezpłatne rozdawnictwo akcji w prywatyzowanych przedsiębiorstwach. Rozdawnictwo to dotyczy wyłącznie wybranych grup pracowników lub ludności, podczas gdy w prywatyzacji masowej mają prawo uczestniczyć wszyscy. A więc podstawą wyróżnienia 2 rodzajów prywatyzacji kapitałowej i bezkapitałowej jest sposób zapłaty za nowo nabyte prawa własności przez prywatnego inwestora.
Prywatyzacja kapitałowa jest najlepszym sposobem przekształcenia sektora państwowego w prywatny. Krajowi inwestorzy w byłych gospodarkach centralnie sterowanych nie mają wystarczających kapitałów, aby mogli wykupić większość przedsiębiorstw. Inwestorzy zagraniczni boją się angażować swój kapitał w Europie Wschodniej, wynika to ze zbyt dużego ryzyka inwestycyjnego tj. niestabilna sytuacja polityczna, słabo rozwinięte rynki kapitałowe, niepewny system podatkowy, bariery kulturowe i językowe.
Prywatyzacja kapitałowa zwana pośrednią jest podstawową ścieżką prywatyzacji dużych i średnich przedsiębiorstw, zatrudniających powyżej 300 pracowników.
Najpierw następuje tu komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego. Z funduszy przedsiębiorstwa tworzy się kapitał akcyjny podzielony na określoną liczbę akcji, które obejmuje Skarb Państwa. Nadzór założycielski zostaje zamieniony na nadzór właścicielski.
W drugim etapie prywatyzacji Skarb Państwa przestaje być jedynym akcjonariuszem spółki. Odpowiedni minister, udostępnia akcje [udziały] inwestorom zewnętrznym. W pierwszych latach prywatyzacji stosowano formę rokowań bądź ofertę publiczną. Od 1996 zaczęto stosować publiczne przetargi pisemne na zakup akcji spółek. Polegają one na jednoczesnym oferowaniu większościowych pakietów akcji kilku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.
Przetarg może mieć charakter ograniczony lub nieograniczony. W przypadku prywatyzacji kapitałowej uprawnionym pracownikom prywatyzowanej spółki przysługuje prawo nabycia określonej ilości akcji spółki na preferencyjnych warunkach.
Prywatyzacja pośrednia
Prywatyzacja pośrednia dotyczy przekształcenia właściwego spółki Skarbu Państwa w wyniku komercjalizacji. Zbywania akcji spółek może dokonywać Minister Skarbu Państwa lub Agencja prywatyzacji. Prywatyzacja jednoosobowych spółek Skarbu Państwa może nastąpić poprzez bankowe postępowanie ugodowe i podwyższenie kapitału. W każdym przypadku istotnymi kryteriami wyboru inwestora są tzw. pakiety:
- inwestycyjny - obejmujący zobowiązania inwestycyjne przyszłego inwestora.
- socjalny - obejmujący z reguły utrzymanie poziomu zatrudnienia przez 24 lub 36 miesięcy.
- środowiskowy - zobowiązania dotyczące ochrony środowiska.
Ustawa ta zezwala na sprzedaż akcji i/lub udziałów na raty osobom fizycznym i prawnym.
Prywatyzacja bezpośrednia.
Polega na rozporządzaniu przez Skarb Państwa wszystkimi składnikami majątku przedsiębiorstwa państwowego jeżeli spełniają 3 warunki:
zatrudnienie max 500 osób,
wartość sprzedaży w roku poprzedzającym max 6 mln ECU,
wysokość funduszy na koniec roku poprzedzającego prywatyzację max 2 mln ECU.
Przy prywatyzacji bezpośredniej podmiotem transakcji jest całe przedsiębiorstwo. O postępowaniu w ramach prywatyzacji bezpośredniej decyduje 5 etapów:
1. Procedura prywatyzacyjna rozpoczyna się albo na jednoczesny wniosek dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i radę pracowniczą, lub w wyniku złożenia oferty [przyjęcia przez spółkę leasingową] bądź nabycie przedsiębiorstwa, zawarcie umowy o odpłatne korzystanie z mienia przedsiębiorstwa.
2. Wykonywana jest analiza stanu prawnego przedsiębiorstwa, analiza ekonomiczno finansowa i określona jest jego wartość.
3. Organ założycielski wydaje za zgodą Ministra Skarbu Państwa zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej. Organ założycielski prowadzi prywatyzację działając poprzez pełnomocnika ds. prywatyzacji.
4. Działania pełnomocnika powinny doprowadzić do [prywatyzacji tj. do sprzedaży przedsiębiorstwa, wyniesienia go do spółki lub do oddania do odpłatnego korzystania [akt notarialny].
5. Procedura prywatyzacyjna bezpośrednia kończy się na wykreśleniu przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw.
Istotny wpływ na wybór metody prywatyzacji ma wielkość przedsiębiorstwa. Duży wpływ na powstanie gigantów przemysłowych ma dążenie do koncentracji kapitału i pochłanianie przedsiębiorstw małych przez duże, co jest wynikiem nieustającej walki konkurencyjnej. Stopień trudności w wycenie firmy zależy od typu gospodarki oraz rodzaju przedsiębiorstwa.
Stopień ryzyka niewłaściwej wyceny przedsiębiorstwa przeznaczonego do prywatyzacji zależy od zakresu, w jakim jest ono prywatyzowane.
Skutkiem prywatyzacji może być:
--powstanie lub zwiększenie udziału prywatnych właścicieli w przedsiębiorstwie państwowym nie przekraczające 50% wartości majątku firmy
-- powstanie przedsiębiorstwa prywatnego, w którym państwo zachowuje udziały mniejszościowe
powstanie w miejscu zlikwidowanego przedsiębiorstwa państwowego całkowicie nowej jednostki, 100% inwestora.
Następuje tu więc zmniejszenie udziału sektora państwowego w danej gospodarce.
Sprzedaż przedsiębiorstwa
Sprzedaż [przekazanie] całości, części lub elementów majątku przedsiębiorstwa państwowego - jest to najłatwiejsza metoda prywatyzacji. Wykorzystywanie wówczas, gdy przedsiębiorstwo państwowe nie znajduje nabywcy i zagrożone jest likwidacją, bez perspektyw dalszego funkcjonowania.
Ustawa prywatyzacyjna przewiduje sprzedaż przedsiębiorstwa jako jedną ze ścieżek prywatyzacji likwidacyjnej. W większości przypadków chodziło tu o prywatyzację stosowaną w odniesieniu do średnich i małych przedsiębiorstw tj. tzw. „szybka sprzedaż”, która może nastąpić bez przeprowadzania likwidacji przedsiębiorstw państwowych. Nie wymagano więc procedury likwidacyjnej przedsiębiorstw państwowych wraz ze zbyciem przedsiębiorstwa następowała jego równoczesna likwidacja tj. wykreślenie z listy przedsiębiorstw państwowych. Ta forma prywatyzacji adresowana była do inwestorów krajowych. Poszukiwanie nabywcy odbywało się w trybie publicznym. „Szybka sprzedaż” dotyczyła głównie przedsiębiorstw o słabym lub złym stanie ekonomiczno-finansowym.
Przyjęto że górną granicą wielkości „szybko sprzedawanej firmy” było zatrudnienie 500 osób. W przypadku normalnej sprzedaży decyzję o likwidacji przedsiębiorstw podejmował organ założycielski. Sprzedaż przedsiębiorstwa następowała w trybie przetargu lub publicznie ogłoszonej oferty.
Przemianie własności przedsiębiorstwa ze Skarbu Państwa na nabywcę nastąpiło po wpłaceniu min 40% ceny. Pozostała suma spłacona w postaci rat w ciągu 4 lat. Wszystkie zobowiązania nabywcy wraz z karami za ich niezrealizowanie, stanowiły element umowy kupna sprzedaży.
Mniejsze przedsiębiorstwa są prywatyzowane drogą sprzedaży w całości. Wycena przedsiębiorstwa jest dokonywana przez wyspecjalizowaną firmę konsultingową. Cena sprzedaży wynika z 2 czynników: wartości majątku przedsiębiorstwa [ aktywa netto] oraz jego zdolności do generowania zysku. Poszukiwanie nabywcy odbywa się głównie w drodze publicznego zaproszenia do składania ofert, a akt sprzedaży poprzedzony jest negocjacjami, w trakcje których dokonywany jest wybór najkorzystniejszej oferty. Gdy przedsiębiorstwo jest nieefektywne prywatyzacja polega na sprzedaniu jego majątku. Aby ta transakcja była możliwa przedsiębiorstwo musi być zlikwidowane. Mienie sprzedawane jest na przetarg.
Zamiana długów na akcje przedsiębiorstwa.
Ta forma prywatyzacji budzi wiele wątpliwości. Dotyczą one rzeczywistej wartości przedsiębiorstwa, którego akcje wierzyciel może otrzymać w zamian za wierzytelności, których dłużnik nie jest w stanie spłacić. Istnieje obawa, że wierzytelności nieściągalne zostają zamienione na inną postać bezwartościowych aktywów, czyli akcje zadłużonych przedsiębiorstw o nieznanej przyszłości. Ryzyko takich transakcji obciąża wyłącznie wierzyciela.
Zamienione należności, prawie nieściągalnych, na akcje lub udziały, których nie będzie można wymienić na gotówkę z powodu braku chętnych do ich nabycia przy nikłym otrzymaniu dywidendy, jest działalnością pozorną. Czyli informacje o sytuacji wierzyciela i dłużnika są zniekształcone. Zamiana długów na akcje nie powinna być brana pod uwagę jako metoda prywatyzacji. Jest to problem zadłużenia a nie rzeczywistej prywatyzacji, dlatego metoda ta nie ma większego znaczenia w przekształcaniu sektora państwowego w sektor prywatny.
Bezpośrednia sprzedaż lub leasing.
Przy prywatyzacji małych i średnich przedsiębiorstw stosuje się bezpośrednią sprzedaż [sprzedaż majątku przedsiębiorstwa wybranej osobie bez pośrednictwa w akcji czy publicznej ofercie] lub leasing. Uzasadnieniem dla tych form sprzedaży mogą być wcześniejsze zobowiązania państwa wobec danego nabywcy, brak chętnych do zakupu danego zakładu oraz konieczność szybkiego znalezienia inwestora który uchroniłby firmę przed likwidacją. Przy sprzedaży bezpośredniej następuje problem ograniczoności kapitału którym dysponuje nabywca. Wówczas wykorzystujemy leasing. Leasing [najem, dzierżawa] oznacza możliwość trwałego korzystania z dóbr o charakterze produkcyjnym w zamian za określoną opłatę [ratę leasingową]. Pokrywana jest ona z bieżących dochodów z działalności gospodarczej. Nie posiadający praw własności leasingobiorca dysponuje przedmiotem tak samo, jakby te prawa posiadał. Trwałość posiadania wyraża się w długim okresie użytkowania lub w prawie do nabycia po wygaśnięciu prawa do użytkowania. Gdyby lisingobiorca chciał zaciągnąć kredyt na zakup przedmiotu leasingu, musiałby go spłacić szybciej niż wynika to z długości użytkowania tego przedmiotu, wysokości rat które od tego zależą. Początkowo spłaty rat byłyby wyższe niż wysokość rat lesingowych. Starający się o kredyt musi przekonać kredytobiorców o możliwościach jego spłaty. W przypadku leasingu jest to zbędne, gdyż lisingodawca pozostaje właścicielem przedmiotu leasingu z wszystkimi prawami i niepotrzebuje zabezpieczeń.
Przejmująca spółka korzysta z mienia zlikwidowanego przedsiębiorstwa na zasadach odpłatności, nie będąc jego właścicielem. Na podstawie umowy zawartej przez spółkę z organem założycielskim reprezentującym Skarb Państwa strony mogły postanowić, że po upływie czasu, na który umowę zawarto, ma prawo zakupić użytkowane mienie. Spółka wpłaca do budżetu raty kapitałowe z zysku po gospodarowaniu. Była też obciążona tzw. opłatą dodatkową, którą obliczono mnożąc kwotę pozostałą do spłacenia przez współczynnik zależny od bieżącej wysokości stopy kredytu refinansowego. W obecnie obowiązujących przepisach prawa, możliwość przeniesienia własności przedsiębiorstwa przed upływem czasu na który zawarto umowę leasingową, zapisana jest ustawowo.
Te zalety leasingu dotyczą sytuacji, w których chodzi o pojedyncze elementy majątku przedsiębiorstwa lub części jego majątku. Problemem jest sytuacja gdy przedmiotem leasingu jest całe przedsiębiorstwo. Lasingobiorca w skutek braku niezbędnych kapitałów na inwestycje nie będzie rozwijał zakładu, a nawet doprowadzi do jego zrujnowania.
Aukcja
Sprzedaż na aukcji przedsiębiorstw małych i średnich jest powszechną metodą prywatyzacji. To najbardziej obiektywna metoda prywatyzacji, pod warunkiem, że informacje o jej organizowaniu wcześniej ogłaszane są publicznie i docierają do zainteresowanych. Cena sprzedaży przedsiębiorstwa ustalana jest w czasie aukcji. Podstawą ustalenia ceny wyjściowej jest wartość księgowa, skorygowana w górę lub w dół, zależnie od jego stanu.
Przetarg otwarty lub zamknięty.
W przedsiębiorstwach państwowych w momencie prywatyzacji chodzi o uzyskanie jak najwyższej ceny sprzedaży oraz spełnienie dodatkowych warunków, na jakich przedsiębiorstwo może zmienić właściciela.
Są to wymagania w zakresie:
utrzymania zatrudnienia
inwestowania w rozwój zakładu
ochrony środowiska
spłacenia długów i inne.
Wtedy organ odpowiedzialny za prywatyzację w danym kraju decyduje się na ogłoszenie przetargu otwartego. Każda osoba spełniająca warunki może przejść do negocjacji. Oprócz ceny ważne są tu elementy planu biznesowego opracowanego przez osoby biorące udział w przetargu. Bezpośrednie negocjacje są skierowane na wywołanie tego potencjalnego inwestora, który z punktu widzenia interesu państwa będzie najlepszy. Jest to metoda bardzo pracochłonna, czasem istnieje konieczność jej skrócenia, gdy ze względu na specyfikę przedsiębiorstwa mogą wchodzić w grę tylko wybrani inwestorzy. Wtedy organizuje się przetargi zamknięte, poprzez zaproszenie do przetargu tylko wybranych inwestorów.
Prowadzenie przetargu:
Prowadzenie przetargów wymaga uczestnictwa wielu wykwalifikowanych oferentów. Urzędnicy organizujący przetarg powinni uwzględniać wytyczne:
1. Należy się upewnić że opis przedmiotu przetargu nie zawiera dyspozycji sprzecznych.
2. Należy unikać zastrzeżeń eliminujących potencjalnych dobrych kandydatów.
3. Należy upowszechniać ogłoszenie o przetargu.
4. Należy zarezerwować dostatecznie dużo czasu między datą ogłoszenia i datą przeprowadzenia przetargu.
5. Należy zorganizować spotkanie dla wyjaśnienia wszelkich wątpliwości.
6. Należy unikać żądania w ofercie wielu cen ofertowych.
7. Należy unikać odrzucania konkurencyjnych ofert z nieuzasadnionych powodów, a następnie podejmować negocjacje z jednym z oferentów.
8. Należy unikać powtarzania przetargu, gdy jeden z oferentów zgłosi niepełną ofertę [brak dokumentów].
9. W ogłoszeniu o przetargu należy podać termin jego rozstrzygnięcia.
Sprzedaż przedsiębiorstwa pracownikom.
Kontrowersje tej metody dotyczą głównie szans w dostępie do akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw inwestorów zainteresowanych ich zakupem.
Akcjonariat pracowniczy w rozwiniętej gospodarce rynkowej może być wprowadzony w przedsiębiorstwach państwowych jak i prywatnych.
Bezpośrednią przyczyną zainteresowania akcjonariatem jest możliwość otrzymania kredytów na preferencyjnych warunkach, ale głównie dążenie do uratowania przedsiębiorstw przed likwidacją. Wówczas pracownicy godzą się na redukcję płac, gdyż uważają, że jest to mniejsze zło niż utrata pracy.
Umieszczenie spółek pracowniczych wśród metod prywatyzacji wynika z tego że część z nich jest tworzona w przedsiębiorstwach państwowych i wówczas jest to prywatyzacja. Niezależnie od tego czy spółka pracownicza tworzona jest w przedsiębiorstwie państwowym czy prywatnym, różny może być udział pracowników we własności firmy. Każda firma wprowadzająca akcjonariat i starająca się o kredyt na ten cel musi przekonać bank, że jest wiarygodnym kredytobiorcą. Jeżeli bank uzna że firma jest zbyt słaba aby utrzymać się na rynku, nie udzieli jej kredytu.
Tworzenie spółek z udziałem kapitału zagranicznego - joint ventures.
Joint ventures - czyli wspólne przedsięwzięcie, jest rodzajem spółki, która powstaje w wyniku umowy 2 lub więcej stron zamierzających wspólnie prowadzić działalność gospodarczą. Pojęcia tego zaczęto używać szerzej dla określenia spółek z udziałem partnerów zagranicznych.
Joint ventures, jest pożądaną metodą prywatyzacji w krajach postkomunistycznych przekształcających swój sektor państwowy gdyż cierpią one na brak kapitałów niezbędnych do uratowania dobrych przedsiębiorstw. Jonint ventures są jedną z głównych form inwestycji tzw. bezpośrednich [ giełdowych lub portfelowych]. Wzrost inflacji, podatków, ceł, oprocentowania kredytów lub niewłaściwe rozpoznanie warunków umowy w momencie podejmowania decyzji o przystąpienie do joint ventures może powodować zagrożenie dla istnienia firmy. Liczba chętnych do nabycia majątku firmy jest niewielka. Wtedy inwestor dążąc do minimalizacji strat, podejmuje działania umożliwiające osiąganie zysków. Ta sytuacja wymaga włączenia się właścicieli prywatnych firm w proces pokonywania trudności.