Skróty: UK - Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii; RUS - Cesarstwo Rosyjskie; AW - Austro-Węgry; GER - Szwaby; ITA - Włochy; FRA - Francja; USA - Stany Zjednoczone Ameryki Północnej; MEX - Stany Zjednoczone Meksyku; SER - Serbia; BUL - Bułgaria; RUM - Rumunia; BOS - Bośnia i Herzegowina, TUR - Turcja; GRE - Grecja; CRG - Czarnogóra; POL - Kraj Nadwiślański, SWE - Szwecja; ŻN - życzliwa neutralność, X - atak
Europa przed wojną: 1873- sojusz trzech cesarzy miał pokojowo rozwiązać problemy 1876 - powstanie antytureckie w BUL. RUS chciała poprzeć BUL i zająć cieśniny. GER inwestują tan kapitał, AW chce zająć BOS, UK nie chce rozpadu Turcji. AW i RUS biją się o wspólny kawałek - dochodzi do podziału stref wpływów: BOS do AW a BUL do RUS 1877 - wojna, bitwy Szipka, pokój w Berlinie - RUS ma większe wpływy w BUL, ale jej nie zdobywa, BUL - Księstwo Bułgarskie, lennik TUR. GER nie udzieliło poparcia RUS i ta jest zła na GER, zastanawia się nad nowym sojusznikiem - FRA. 1879 - porozumienie GER z AW: w razie ataku RUS państwa te będą sobie pomagać, lub ŻN, w razie ataku przez inny kraj, będą neutralne. GER nie chce pomóc odizolowanej RUS, by zagrożona sama je o to poprosiła i musiała przyjąć warunki - nie chcą, by była silna. 1881 - Układ Tajny Trójcesarski: AW-GER-RUS, neutralność, podział Bałkanów, zrobiony jednak na siłę i mimo starań Bismarcka się rozpadł. W BUL dochodzi do przewrotu, władca - krewny króla UK i oficer armii AW. BUL w strefie wpływów AW - sprzeciw RUS. Traktat reasekuracyjny: Jeśli RUS X AW lub GER X FRA, to będzie wojna RUS-GER, jak nie to ŻN. Nowy konflikt na Bałkanach. GER odmawia pożyczki RUS i ta idzie do FRA - Bismarck do dymisji. 1882 -Trójprzymierze: do układu AW-GER z 79r. dołączone ITA (z oporami, bo nie lubili AW) 1)Jeśli FRA X ITA, to GER i AW X FRA 2) Jeśli FRA X GER, to ITA i AW X FRA 3) Jeśli RUS X AW, to GER X RUS a ITA - ŻN; 4)W innym razie ŻN 1892 - Układ FRA-RUS: 1)Jeśli GER (+ITA)X FRA to RUS X GER; 2) Jeśli GER (+AW) X RUS to FRA X GER. ITA pogarsza się sytuacja, bo FRA nie chce z nimi handlować, więc zawarty zostaje tajny układ ITA-FRA: 1)FRA uznaje prawa ITA do kolonii w Trypolitanii, a ITA do kolonii FRA w Maroku i Tunezji. 2) Jeśli FRA X GER lub GER X FRA, to ITA nie zaatakuje FRA; 1904 Pomimo odwiecznej awersji zawarty zostaje układ UK-FRA Etante Cordiale: FRA nie wtrąca się do UK w Egipcie a UK do FRA w Maroku, FRA namawia RUS do współpracy z UK 1907 - układ UK-RUS: podział wpływów na Wschodzie Pn do RUS a Pd Persja do UK - Powstaje Trójporozumienie
Problemy RUS Chcieli poszerzyć wpływy na D. Wschodzie i zbudować kolej transsyberyjską. 1904 Wojna RUS-JAP w Mandżurii (bogata prowincja Chin). JAP też chce mieć tam wpływy. JAP niespodziewanie dobrze sobie radzi, oblega Port Artur i pod Cuszimą rozbija flotę czarnomorską. Pokój w Portsmouth - RUS musi zrezygnować z roszczeń. Klęska przyczyna się do wybuchu w RUS rewolucji 1905-7. Demonstranci zebrani przez Gapona zostali wymordowani lub aresztowani, ale opinia publiczna była niezadowolona, więc car zwołał po raz pierwszy od Iwana Groźnego Dumę. Była opozycyjna, więc zmieniał ją 2 razy aż w 1907 zaakceptował zmiany , ale idea - car decyduje o wszystkim pozostała. Powstał rząd z premierem (Stołypin - krwawy wobec opozycji, gruntowne reformy, zamordowany). To osłabienie doprowadziło do sojuszu z UK.
Bałkany tuż przed wojną W 1908 BOS anektowana przez AW bez niczyjej zgody - działanie przeciw SER związanej z RUS. 1912 GRE, BUL, SER, RUM, CRG - przeciw TUR. Zwyciężyli i podzielili się zdobyczami, ale BUL niezadowolona 1913 BUL atakuje sąsiadów, ale tylko traci, co zdobyła wcześniej. Powstaje Albania - miała uniemożliwić SER zyskanie dostępu do morza i stanie się potęgą. AW chce się połączyć ze słowiańskimi państewkami, ale SER chce je sama zjednoczyć (Jugosławia). Sytuacja jest napięta: GER i FRA - przepychanki w Maroku, RUS po klęsce z JAP wraca do BUL, UK obawia się wzrostu siły GER (rozbudowują flotę). 28 VI 1914 Gawriło Princip z SER Czarnej Ręki morduje w Sarajewie arcyksięcia Ferdynanda wizytującego BOS.
WOJNA AW chce prowadzić śledztwo na terenie SER. SER kombinuje i AW ją atakuje 28 VII 1914. RUS (za SER) rozpoczyna mobilizację. GER każe RUS przestać, ale bezskutecznie i 1 VIII 1914 GER X RUS, 2 dni później wypowiedziały wojnę FRA a dzień po tym weszły do BEL a UK wypowiedziała im wojnę. Plan Schliessena (Blitzkrieg) zakładał szybkie błyskawiczne pokonanie BEL i rozbicie FRA przy użyciu 7/8 wojska, ale BEL broniła się dzielnie i RUS zdążyła w międzyczasie zaatakować Prusy Wschodnie. GER szybko przesuwali się w głąb FRA, ale część wojska musieli przerzucić na wschód. GER przegrywa z FRA nad Marną pod Paryżem, ale na wschodzie wkraczają do POL, bo mają armię na tyle silną, by rozbić RUS. AW wchodzi do POL od pd, ale RUS spycha ją pod Przemyśl. 1915 AW robi wielką ofensywę pod Gorlicami przeciw RUS i wchodzi w głąb RUS, która próbując ofensywy traci ogromne tereny, front się załamuje, wybucha rewolucja i musi podpisać w 1918 pokój brzeski z GER. 1915 ITA włącza się do walki po stronie sprzymierzonych i atakuje AW, ale w 1917 traci Wenecję, pod koniec wojny ją odbija. Na Bałkanach w 1915 SER zostaje zajęta przez BUL i AW. TUR po stronie centralnych chce wyrzucić RUS z Zakaukazia i wejść na Bałkany. W TUR wybucha powstanie Arabów (udane, ale potem biją się ze sobą), a RUS zabiera jej kawałek Armenii; 1915 UK dokonuje nieudanego desantu w TUR na Dardanele. 1916 RUM (za Entantą) atakuje BUL (za Centrum), ale AW i BUL szybko ją zajmują. II - VI 1916 bitwa pod Verdun we FRA (bardzo krwawa) - stabilizacja frontu VI - X 1916 bitwa nad Sommą - jak Verdun.
UK odcina łączność telegraficzną GER z USA i wszystkie zakodowane depesze przechodzą przez SWE i UK. UK zdobywa kody i dowiaduje się, że GER chce wciągnąć MEX do wojny z USA, gdyby USA weszła do Entanty. GER blokując UK na morzu, zatapia statki USA, co denerwuje Amerykanów. Wiadomość o podjudzaniu MEX przepełnia czarę i USA wysyła do FRA armię. UK daje FRA czołgi i powstrzymują w 1918 ofensywę GER (Marna 2), spychają ich do Sedanu i 11 XI 1918 GER podpisuje zawieszenie broni.