Rytuał

Rytuał ma tyle samo wspólnego z dziecięcą zabawą, co ze stworzeniem świata. Dzieci w zabawie zamieniają się w dorosłych, a uczestnik rytuału bierze udział wyłanianiu świata z chaosu. Kiedy wyznaczamy wokół siebie krąg, znajdujemy się w przestrzeni poza zwykłą przestrzenią i w czasie poza zwykłym czasem. Wracamy do początków, do momentu zmagań ponadludzkich sił.

W rytuale, zdarzenia z początku czasu rozgrywają się tu i teraz. W Wielkanoc Chrystus zmartwychwstaje, a dla wiernych jest to zmartwychwstanie tak realne, jak pierwotne zmartwychwstanie. W czasie historycznym stało się to raz, w czasie cyklicznym zmartwychwstanie powtarza się co roku na wiosnę. Co roku zmartwychwstaniu towarzyszy radość i doświadczenie cudu.

Tak samo poganie przeżywają co roku ten sam cud śmierci i odrodzenia, świętując w kręgu sabaty. Kiedy decydują się wpłynąć czarami na przebieg wydarzeń, wytyczają krąg, aby znaleźć się poza przestrzenią i czasem, tam, gdzie wydarzenia dopiero się kształtują.

Nie dzieje się to samo z siebie, bez wysiłku. Mechaniczne odtworzenie magicznego przepisu nic nie da. Rytuał rozgrywa się w naszej głowie. Elementy rytuału mają symboliczne znaczenie i pozwalają nam osiągnąć odpowiedni stan umysłu, ale są tylko pomocą.

W wicca jest pewien stały sposób odprawiania rytuałów. Składa się na niego stworzenie świętej przestrzeni (czyli kręgu), wezwanie żywiołów, wezwanie Bogini i Boga, właściwy rytuał czyli przedstawienie celu rytuału w sposób symboliczny, poczęstunek, podziękowanie Bogu i Bogini, pożegnanie żywiołów, otwarcie kręgu. Do rytuału można się przygotować przez medytację.

Tradycje mają swoje stałe sposby otwierania kręgu i stałe rytuały. Możliwe jest pisanie nowych. W tym przypadku pewne ograniczenia nakłada tradycja, ale i eklektyczna praktyka ma swoje zasady. Popatrzmy, jak to wygląda u eklektyków, Cunninghama i Starhawk:

Scott Cunningham "Wicca"	Starhawk "Dreaming the Dark"
	Zbierzcie ludzi i wyjaśnijcie rytuał. Przedstawienie się. Lista obecności.
	Uziemcie się i ześrodkujcie. Weźcie się za ręce i oddychajcie razem. Drzewo życia.
Samooczyszczanie	Oczyśćcie się.
Stworzenie świętej przestrzeni	Stwórzcie świętą przestrzeń.
	Wezwijcie cztery kierunki świata.
Inwokacja	Wezwijcie Boginię i Boga.
Celebrowanie rytuału (np. podczas sabatów i esbatów)	Stwórzcie obraz, na którym skupi się energia grupy.
Pobudzanie energii (w czasie magicznych zabiegów)	Wznieście stożek mocy.
Uziemienie mocy	Uziemcie moc.
	Zjedzcie i wypijcie razem.
Podziękowanie Bogini i Bogu	Pożegnajcie Boginię i Boga i cztery kierunki.
Przerwanie kręgu	Otwórzcie krąg.

Popatrzmy na ten schemat z książki gardnerianki Debory Lipp "Elements of Ritual".

Kroki przygotowawcze
Przygotowanie
Uziemienie i ześrodkowanie
Zadeklarowanie otwarcie i wypowiedzenie celu
Stworzenie rytualnej przestrzeni
Zakreślenie kręgu: stworzenie przestrzeni
Wezwanie kierunków świata
Środek
Inwokacja Bogów
Ofiara Bogom
Ciasto i wino (otrzymanie błogosławieństwa)
Użycie błogosławieństwa (np. przez akt magii, nauki, twórczości)
Zamknięcie kręgu
Podziękowanie Bogom
Odesłanie kierunków świata
Otwarcie kręgu i ogłoszenie końca

Widzimy logiczny porządek: przygotowanie, stworzenie przestrzeni do zaproszenia Bogów i magicznej pracy, wezwanie najpierw strażników kierunków, potem bogów, złożenie im ofiary najpierw, potem przyjęcie od nich daru i wykorzystanie go, wreszcie odwrócenie przygotowania, zamieniające przestrzeń swiętą w zwykłą.

Przepływ mocy odbywa się od ludzi do bogów przez ofiarę i od bogów do ludzi przez ich błogosławieństwo, a moc błogosławieństwa jest użyta przez wyznawców w rytuale. Przypomina mi to fragment "Bogów haitańskiego wudu", gdzie Maya Deren w ten sposób mówi o stosunku ludzi do loa, bóstw wudu: "Człowiek jest tak bardzo zainteresowany urządzeniem uczt dla loa, ponieważ boska energia, w którą zostaje przetransformowane pożywienie, potrafi dokonać takich rzeczy, jakich nie dokona nawet największa siłą fizyczna człowieka. Tak więc człowiek, od którego uzależniona jest moc loa, sam z kolei pozostaje zależny od loa. To prawda, że człowiek, który dobrze służy loa, przez sam ten fakt uzyskuje ich dobroczynną odpowiedź." W wicca ta wymiana energii między ludźmi a bogami nie ma charakteru wymiany handlowej, a raczej wzajemnego obdarzania się. Duchem wicca jest przecież miłość do bogów.

Wyjaśnienie

Uziemienie oznacza poczucie zakorzenienia. Można to osiągnąć wyobrażając sobie, że nasz kręgosłup sięga środka Ziemi lub przez wyobrażanie sobie korzeni wyrastających z naszych stóp. Cel pozostaje jeden - przekazanie Ziemi energii, która przez nas przepływa. Nie ma znaczenia, na którym piętrze rytuał się odbywa. Chodzi o stworzenie świadomości, że energia przepływa przez nas do ziemi. Zdaniem Starhawk, nieuziemiona energia prowadzi do napięcia i podenerwowania.

Ześrodkowanie to skoncentrowanie się na środku ciężkości naszego ciała. Oddychamy przeponą, czując, jak napełnia nas energia czerpana z Ziemi.

Oddychanie w jednym rytmie jest sposobem nawiązania kontaktu głębszego niż werbalny. Stosuje się je przy próbach kontaktu z ludźmi w śpiączce i odmiennych stanach świadomości.

Drzewo życia to rodzaj medytacji. Stojąc, należy wyobrażać sobie siebie jako drzewo z korzeniami sięgającymi ziemi i gałęziami, między którymi krąży energia, którą z ziemi czerpiemy.

Samooczyszczenie pozwala porzucić codzienność i jej problemy. Oczyszczenie może mieć formę kąpieli, namaszczenia olejkiem lub medytacji, podczas której opuszczają nas niechciane myśli. Inną metodą uspokojenia umysłu jest bębnienie. Metoda, którą można stosować w grupie, polega na wizualizacji naszych zmartwień i niechcianych emocji spływających do kielicha pełnego wody z solą. Kiedy owe niechciane emocje i myśli nas opuszczą, można wyobrazić sobie, że w zamian napełnia nas energia z Ziemi. Wodę można wylać lub też naładować ją ową energią, magicznie przemieniając nasz kłopoty, i wypić ją, przeistoczoną.

Stworzenie świętej przestrzeni polega na oczyszczeniu przestrzeni przed rytuałem. Można zamieść ową przestrzeń miotłą, razem z kurzem wymiatając niepotrzebne energie. Jest to też czas na zapalenie świec i kadzideł, jeżeli mają być tłem rytuału. Potrzebne przedmioty zostaja umieszczone na ołtarzu, tradycyjnie skierowanym na północ.

Wytyczenie kręgu może odbywać się w różny sposób. Tradycje mają bardzo okreœlony sposób jego wyznaczania. Eklektycy mają tu pełną dowolność. W swoim czasie łączyłam je z wezwaniem żywiołów, stawiając w każdej stronie świata odpowiedni przedmiot - miseczkę z ziemią, z wodą, kadzidełko i świeczkę. Zasadniczo jednak te elementy się rozdziela. Krąg można wytyczyć w wyobraźni, różdżką, athame lub mieczem, za którym ciągnie się wyobrażona błękitna linia. Można również zrobić to namacalnie, sypiąc sól, kreśląc go kredą lub wyznaczając świecami. Promień kręgu można wyznaczyć specjalnym sznurem. Krąg wytycza się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, od północy lub od wschodu. Północ uważana jest za najpotężniejszy kierunek, ze wschodu znów przychodzi słońce i mądrość.

Inwokacja żywiołów odbywa się przed inwokacją Boga i Bogini. Żywioły lub ich strażnicy strzegą kręgu i przypominają o swoich cnotach: mądrości, namiętności, uczuciu i sile. Inwokacja może mieć formę wiersza, może mieć też formę zapalenia świecy w kolorze danego żywiołu lub położenia w odpowiednim miejscu kręgu symbolu owego kierunku. Boginię i Boga można przywołać, zapalając na ołtarzu świecę. Świece mogą mieć kolor odpowiadający Bogu i Bogini. Najbardziej znaną formą inwokacji Bogini jest sprowadzanie Księżyca.

Ciasto i wino nie jest zwykłym poczęstunkiem, ale błogosławieństwem . Nóż włożony w kielich jest seksualnym symbolem zjednoczenia Boga i Bogini. Moc przechodzi w wino, a potem na ciasto spryskane winem i na osoby je spożywające z błogosławieństwem. W Wicca Tradycyjnym jest to przemiana pokarmu w boskš substancję, którš spożywamy po jej przemienieniu przez Boga i Boginię. W ten sposób przyjmujemy do siebie boskość. Ciasto i wino może też być spożyte na koniec rytuału.

W ostatnim schemacie, ofiara oznacza ofiarę z energii. Jest to stożek mocy u Cunninghama. Wznoszenie stożka mocy jest tradycyjnym sposobem na osiągnięcie celu. Polega na zebraniu energii, a kiedy energia osiąga szczyt - wysłania jej w pożądanym kierunku. Może to być obrany wcześniej cel, ale można użyć energii dla wzmocnienia więzów w grupie.

Celebrowanie rytuału polega na wykonaniu czynności symbolicznych reprezentujących nasz cel. Najważniejsze, żeby owe czynności miały znaczenie dla tego, kto je wykonuje.

Teraz może odbyć się poczęstunek lub ciasto i wino.

Pożegnanie Bogów i żywiołów jest odwrotnością ich przywołania.

W tym momencie warto pozbyć się resztek nagromadzonych energii przed powrotem do świata codziennego. Można tego dokonać, otrzepując się energicznie, lub przez uziemienie. Poczęstunek też temu służy.

Otwarcie kręgu to fizyczne usunięcie kręgu lub ruch odwrotny do ruchu wytyczającego krąg. Zależnie od tradycji, zamknięcie kręgu może się odbyć w kierunku zgodnym lub przeciwnym do kierunku zakreślenia kręgu. Przy niektórych rodzajach pracy magicznej otwarcie kręgu nie jest konieczne. Jeżeli krąg rozumiemy jako ścianę odgradzającą nas od otoczenia, trzeba ją na koniec zburzyć. Jeżeli krąg jest statkiem kosmicznym zabierającym nas w podróż między światami, to po bezpiecznym lądowaniu wystarczy otworzyć drzwi.

---