40

Część I. Podstawy finansów

4. Rynek kontroli korporacyjnej -fuzje i przejęcia

Fuzje i przejęcia są jedną z dróg przyspieszających rozwój firmy lub słu­żących zmianie profilu jej działania. Analizując dane historyczne, można zauważyć również trendy dotyczące fali połączeń i przejęć firm. Na począt­ku XX wieku przeważały połączenia horyzontalne - dotyczące tej samej dziedziny, w latach dwudziestych przeważały połączenia pionowe. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych dominowało tworzenie konglomeratów - połączenia zupełnie różnych firm, w celu dywersyfikacji ryzyka i źródeł dochodów. W latach osiemdziesiątych, szczególnie na rynku amerykańskim, miała miejsce fala przejęć firm motywowana restrukturyzacją finansową -LBOs, a w latach dziewięćdziesiątych szczególnie silna konsolidacja zaszła na rynku bankowym.

Powody połączeń są bardzo różne, zarówno natury finansowej, jak i pozafinansowej, np.:

• korzyści skali w połączeniach horyzontalnych;

• chęć zwiększenia udziału w rynku, dostęp do nowych technologii
  i rynków, tańszy koszt kapitału;

a koordynacja zarządzania i dostęp do surowców w połączeniach pio­nowych;

• dywersyfikacja działalności w przypadku konglomeratów (kontrower­
  syjna, gdyż dywersyfikacja jest zwykle tańsza dla indywidualnych inwesto­
  rów niż dla korporacji);

• przejęcia firm motywowane chęcią zmiany strategii finansowej ;ia
  bardziej agresywną w transakcjach typu LBOs;

• szeroko rozumiana synergia (zmiany organizacyjne).

Korzyści związane z procesami konsolidacyjnymi są kwestią dyskusyjna. Generalnie przyjmuje się, że jeśli rezultatem fuzji jest obniżenie kosztów, wzrost skali działania i zysków lub występuje efekt synergii (usprawnienia organizacyjne), jest ona ekonomicznie uzasadniona. Jeśli następuje jedynie redystrybucja korzyści między firmami, ogólny dobrobyt może się nawet zmniejszyć. Tak więc korzyści z połączenia firm osiągnąć można tylko wre-dy, jeśli wartość dwóch firm po połączeniu rośnie, tj. generują one większą wartość, niż gdyby istniały samodzielnie:

NPV (A+B) > NPV (A) + NPV (B)