Błędy graficzne w piśmie

Dokładne określenie, dlaczego pismo ucznia jest złe lub niewłaściwe i na czym polega jego niepoprawność nie jest łatwe. Najczęściej nauczyciel zwraca uwagę na przeciąganie lub niedociąganie do linii, na brak łączenia litery z literą. Rzadko natomiast widzi błędy w kształcie liter, w proporcjach liter w obrębie wyrazu, niewłaściwe położenie liter w wyrazie.

Dla dobrego pisma przyjmuje się zazwyczaj trzy kryteria: czytelności, pisemności i estetyki pisma. Jeżeli jest zła czytelność pisma (trudność w ustaleniu, jaka to jest litera) odwołujemy się do treści, czyli znaczenia wyrazu, pomagając sobie w ten sposób w ustaleniu danej litery. Pisząc, tworzymy kształty liter, łączymy je, zestawiając odpowiednie wyrazy. W zależności od sposobu napisania liter i ich połączenia pismo nasze jest łatwiej lub trudniej czytelne, mniej lub bardziej ładne.

Błędem graficznym jest więc odejście od ściśle ustalonej normy, czyli przeciąganie lub niedociąganie do linii, brak łączenia litery z literą oraz nieodpowiedni kształt i proporcja liter, jak i niewłaściwe położenie liter w wyrazie.

Wśród błędów graficznych spotykamy cztery ich rodzaje:

1. Błędy konstrukcyjne, wśród których można wyróżnić trzy podgrupy:
a) niedopełnianie kształtu liter - co sprawia, że litery nie są spoiste;
b) nieproporcjonalny układ elementów w budowie litery - poszczególne elementy w danej literze są nieproporcjonalnie ukształtowane;
c) zniekształcenie linii (kresek) - litera staje się wtedy mało wyrazista i zatraca jasność kształtu.
Błędy konstrukcyjne są źródłem osłabienia czytelności pisma oraz zatracenia jego estetyki.

2. Błędy łączenia liter w wyrazach, wśród których można wyróżnić dwie podgrupy:
a) brak łączenia liter - prowadzi to do obniżenia tempa w pisaniu, a czasem także do nieporozumień ortograficznych;
b) niewłaściwe łączenie liter - powoduje osłabienie i zatracenie czytelności oraz estetyki pisma.

3. Błędy proporcjonalności, które występują w czterech odmianach:
a) niewłaściwe zagęszczenie;
b) zachwianie proporcji liter w wyrazach;
c) nierównomierne ułożenie liter pod względem wysokości;
d) niewłaściwe odstępy między wyrazami.

4. Błędy niejednolitego pochylenia, wśród których występuje:
a) zmiana kierunku pochylenia liter w wyrazie (pismo jest "chwiejące się");
b) zmiana kierunku pochylenia wyrazów w tekście.
Jedno i drugie ma miejsce wtedy, gdy uczniowie zmieniają kierunek pisma nadając mu pochylenie w lewo lub w prawo. Najgroźniejsze błędy graficzne, to błędy konstrukcyjne i proporcjonalności pisma, gdyż naruszają kształt liter i ich proporcje, co prowadzi do osłabienia czytelności i do obniżenia estetyki pisma.

Oprócz wyżej wymienionych w piśmie błędów graficznych mogą wystąpić również błędy diakrytyczne:
- zła pisownia "kabłączków" (ogonków) w literach ą, ę - jest to łuk wklęsły skierowany w prawą stronę;
- błędne umieszczanie kresek (zbyt wysokie lub niskie) w literach ł, t;
- nieprawidłowe umieszczanie lub całkowite opuszczanie kropek nad i, j, ż oraz zmiękczeń w literach ć, ń, ś, ź.

---