Teoria rekreacji ruchowej - jest to obszar multidyscyplinarnej refleksji naukowej, odnoszący się do wszelkich akceptowanych społecznie zachowań ludzkich w czasie wolnym, podejmowanych dobrowolnie, bezinteresownie i dla przyjemności, służących odnowie i umacniania sił człowieka, jego aktywnej i różnorodnej samorealizacji o cechach zabawy, rozpatrywanej w kategoriach indywidualnych, grupowych i globalnych.
(T.Wolańska)
Rekreacja- są to różnego rodzaju zajęcia, podejmowane w czasie wolnym, dobrowolnie i dla przyjemności. Autoekspresji, osobowości, odnowy i pomnażania sił psychofizycznych. Nie rodzaj zajęć decyduje o tym czy jest to aktywność rekreacyjna. Czy są to zajęcia dobrowolne i czy spełniają oczekiwania. Jakie są motywy podejmowania tej przyjemności, czy wpływają na osobowość w sposób pozytywny, rozwijający.
(T.Wolańska)
Rekreacja ruchowa (fizyczna) - to zajęcia o treści ruchowej - sportowe, turystyczne, zabawy ruchowe, tańce, spacery itp., którym człowiek oddaje się z włanych chęci, w czasie wolnym dla wypoczynku, odnowy sił, przyjemności i rozwoju własnej osobowości, kreacji zdrowia. Zajęcia tego rodzaju traktowane mogą być autoelicznie dla spełnienia własnych zainteresowań, dla samorealizacji lub traktowane w mniejszym lub większym stopniu instrumentalnie jako środek dbałości o zdrowie, sylwetkę, sprawność i kondycję fizyczną.
(Łobożewicz)
Turystyka - to forma czynnego wypoczynku realizowana przez odbywanie wycieczek pieszych, kajakowych, narciarskich, samochodowych i innych, łaczy cele poznawcze z elementami sportu.
(W.Alejzak)
Ujmuje turystykę jako „Część kultury masowej i synonim stylu życia (...), ucieczkę od codziennych stresów i warunków życia oraz sposób poznawania świata, przyrody, kultury ludzi (...)nośnik nowych idei, paszport do rozwoju”.
(K.Przecławski)
Czas wolny- „Czas, który pozostaje człowiekowi do jego swobodnej dyspozycji po wykonaniu czynności związanych z zaspokojeniem potrzeb biologicznych i higienicznych (sen, jedzenie, toaleta) oraz czynności obowiązkowych (praca, nauka, obowiązki rodzinne, dojazd do pracy lub nauki”
Czas wolny dzieci i młodzieży należy postrzegać jako czas obejmujący tę sferę ich życia poza obowiązkami szkolnymi, domowymi i biologicznymi, w której mogą (przy aprobacie) pod nadzorem lub opieką rodziców i opiekunów, podejmować czynności umożliwiające im różne formy samorealizacji.
Wychowanie do rekreacji ruchowej - można zatem rozumieć jako proces obejmujący całokształt wpływów i oddziaływań mających na celu pełną autokreację cielesną, a zatem i osobowościową człowieka w czasie wolnym. Przez kształcenie do rekreacji ruchowej będziemy więc rozumieli wszelkie (samodzielne i kierowane) czynności poznawcze mające na celu zdobycie niezbędnej wiedzy o rekreacji ruchowej, o sobie samym, ukształtowaniu umiejętności, nawyków i rozwinięcie uzdolnień służących tej rekreacji.
Definicja wartości J.Szczepańskiego -„Dowolny przedmiot materialny lub idealny, idea lub instytucja, przedmiot wyimaginowany lub rzeczywisty, w stosunku do którego jednostki lub zbiorowości przyjmują postawę szacunku, przypisują mu ważną rolę w swoim życiu i dążenia do jego osiągnięcia odczuwają jako przymus”.
J.Homplewicz powiada, że „Wartością jest wszystko to, co dla człowieka przedstawia się jako cenne, w co chce zaangażować swe wysiłki i wolę. To dążenie ku wartościom kształtuje człowieka, jest też w stanie przesądzić o jego wewnętrznym rozwoju, o jego przeżyciach, działaniach i całej postawie życiowej”.
M. Tyszkowa
Uznaje, iż wartość „stanowi po pierwsze to, co jest ważne dla istnienia aktywności i rozwoju człowieka w różnych okresach jego życia, oraz po drugie wyobrażenie i przekonanie jednostki o tym, co jest ważne, godne pożądania i/lub osiągnięcia, co ma znaczenie dla jej życia, aktywności i rozwoju”.
Wartości to jest to wszystko, co grupa społeczna lub człowiek ceni i traktuje poważnie w swoich przeżyciach.
(K.Denek)
„Można przyjąć, że w naukach humanistycznych i w redukacji, słowo „wartość” najczęściej odnosi się do tego, co:
-ceni człowiek lub grupa społeczna, uważane jest za ważne i w ten sposób przeżywane.
Do wyróżnienia tego, co cenione, służą przekonania i przeżycia.
Przez cele edukacji do rekreacji ruchowej rozumieli będziemy stany rzeczy, których osiągnięcie z punktu widzenia wartości jest pożądanie.
Cele hedonistyczne (przyjemnościowe)
Cele użytkowe (praktyczne)
Cele witalne (prozdrowotne)
Cele duchowe (osobotwórcze)
Cele ideowe
Cele witalne - powinny obejmować rolę aktywności ruchowej w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Ogólne zasady stosowania wysiłku fizycznego dla celów zdrowotnych:
-Poznanie roli i zasad aktywnego wypoczynku w profilaktyce zmęczenia
-Samokontrola stanu zdrowia
Poglądy na temat stylu kierowania zespołem sportowym, rekreacyjnym:
Obszernego opracowania problemu kierowania ludźmi dokonuje J.Brown, poświęcając jeden z rozdziałów pracy „Społeczna psychologia przemysłu” sprawom kierowania zespołami ludzkimi. Wszystkich przywódców (terminy „kierownik” i „przywódca” używane są tu zamiennie) dzieli autor na trzy kategorie: autokratów - kierujących przez nakaz i przymus, demokratów -sprawujących władzę na drodze porozumienia z grupą, oraz tzw. laisser-fairystów -kierowników bez osobistego zainteresowania kierowaniem, zajmujących się innymi, własnymi sprawami.
1.Wyższośc posiada władza demokratyczna.
2.Dyscyplina jest konieczna, ale istnieje zasadnicza różnica między dyscypliną narzuconą z zewnątrz, a taką, którą sami sobie narzucamy.
3. Demokratyczne metody mogą być wpojone każdemu zrównoważonemu i inteligentnemu człowiekowi, wolnemu od ułomności (np. niski poziom inteligencji, egocentryzm, uprzedzenia emocjonalne).
„Oczywiście rozumie się samo przez się, że przywódca zdrowej grupy musi być dość inteligentny, dość zrównoważony i nie może mieć tej sztywności i egocentryzmu, które uczyniłyby go niewrażliwym na uczucia grupy. Innymi słowy, musi umieć nie tylko wydawać rozkazy i instrukcje, ale również czerpać od swego otoczenia informacje, które powinny wpłynąć na treść wydawanych przezeń rozkazów i instrukcji”.
Typowe przejawy postępowania autokraty (wg. Z. Pietrasińskiego):
Nie dopuszcza członków grupy do udziału w podejmowaniu decyzji.
Działa bez porozumienia z grupą.
Rządzi „żelazną ręką”
Jest bezkompromisowy.
Mówi w sposób, który nie zachęca do zadawania pytań.
Odmawia wyjaśnień co do swych poczynań.
Zmienia obowiązki członków grupy bez uprzedniego omawiania z nimi tych zmian.
Drobiazgowo określa zadania i metody, nie pozostawiając członkom grupy pola do samodzielnego decydowania i bez przejawiania inicjatywy.
Typowe przejawy postępowania demokraty (wg. Z. Pietrasińskiego):
Dopuszcza członków grupy do udziału w podejmowaniu decyzji.
Stara się uzyskać aprobatę grupy przed wprowadzeniem w życie różnych spraw.
Zwołuje członków grupy, aby przedyskutować pewne sprawy.
Wyjaśnia grupie swoje zamiary i postawę.
Znajduje czas, aby wysłuchać członków grupy.
Stale informuje grupę o dotyczących ją sprawach, postępach, stosunkach innymi grupami.
Stale dowiaduje się, co członkowie odczuwają i myślą o różnych sprawach.
Wita z uznaniem krytykę własnego postępowania.
Osiąga to, że członkowie grupy w rozmowie z nim zachowują się swobodnie.
Zachęca członków grupy, aby wyrażali swoje pomysły i opinie.
Stara się wprowadzić w życie propozycje wysunięte przez grupę.
Pozwala ludziom pracować w sposób, który sami uważają za najlepszy.
Stara się upewnić, że jego rola w grupie jest właściwie przez członków rozumiana.
Istota autorytetu polega na tym, że „Kierowani oceniają pozytywnie walory charakteru kierownika, jego umysłu i wskutek tego z góry nastawieni są na posłuszeństwo, nie z obawy przed represjami, ale z przekonania o słuszności i trafności otrzymywanych poleceń”.