Mussolini
Benito Amilcare Andrea Mussolini 1883-1945
Twórca i przywódca faszyzmu włoskiego.
1900-1915 - czł Wł Partii Socjalistycznej, z której został wyrzucony po opowiedzeniu się za wojną
1902-1905 - na emigracji w Szwajcarii
1912-1915 - kierował dziennikiem Avanti.
1915-1917 - walczył na frontach I woj. św.
1919 - zał organizację kombatancką Fascio di cambattimento, którą w 1922 przekształcił w Narodową Partię Faszystowską.
1922 X - marsz na Rzym, dokonał zamachu stanu, zmuszając króla do powierzenia mu misji tworzenia rządu. Zlikwidował opozycję i
przejął pełnię władzy: był premierem, min kilku resortów, przewodził partii, Wielkiej Radzie Faszystowskiej, Radzie
Państwa, Radzie Wojennej, itp.
- przeciwnik parlamentaryzmu, demokracji i liberalizmu
- realizował idee państwa korporacyjnego: wspólnota interesów pracodawców i pracobiorców, dlatego wspólnym
obowiązkiem jest działanie na rzecz dobra, solidaryzm klasowy. Krytyka marksizmu. Niwelowanie przeciwności między
kapitałem a pracą. Reprezentacja zawodowa. Wolę ludu powinny reprezentować nie partie a siły ekonomiczne. Przymus
przynależności do korporacji zarówno pracowników jak i właścicieli. Państwo najwyższą jednostką.
- wg niego jednostka jest wartością wyłącznie jako część narodu, który jest najwyższą instancją prawa i bezpieczeństwa
- rozwijał kult siły, pochwała wojny
- w koncepcjach nawiązywał do Machiavellego - o życiu ludzkim decydują: fortuna, przedsiębiorczość, zdolności i
aktywność.
1925 - przyjął tytuł duce - wódz, sprawował rządy dyktatorskie, oparte na systemie policji politycznej posługując się hasłami
antykomunistycznymi i nacjonalistycznymi,
1929 - traktaty laterańśkie - unormowanie stosunków z Kościołem: od 1870 zabór Państ Koś, pp uważał się za więźnia Watykanu
- rząd uznaje rel kat za panującą w kraju, a pp za suwerennego władcę wydzielonej części Rzymu i otrzymał gwarancje
eksterytorialności
- konkordat, regulujący stosunki państwa i Kościoła we Włoszech - Pius XI,
1935/6 - podbój Etiopii
1936 - sojusz zw Osią Rzym-Berlin, współpraca z Niemcami
1936/9 - poparcie gen F. Franco podczas wojny domowej w Hiszpanii
1937 - przystąpienie do paktu antykomiternowskiego - 1936 pakt zawarty między Niemcami i Japonią podhasłem wspólnej walki z
Międzynarodówką Komunistyczną = Komintern (1919-1943 Trocki, Lenin - rewolucja światowa, podporządkowanie innych partii, pomoc republikanom w Hiszpanii, potępiał mocarstwa o prowadzenie agresywnej polityki wobec Hitlera), skierowany również przeciw mocarstwom zach, faktycznym celem była walka o hegemonię światową, 1937-1941 przystąpiły Włochy, Hiszpania, państwa satelickie.
1938 - układ monachijski: z inicjatywy Mussoliniego na prośbę premiera bryt, chcącego za wszelką cenę uniknąć wojny
dotyczył oderwania od Czechosłowacji terytoriów na rzecz Niemiec. Był to szczytowy punkt ustępstw polityki fr-bryt wobec Niemiec zwanej Appeasement - ugłaskanie, uspokojenie. Upoważniał Niemcy do aneksji Sudetów. Polska zajęła Zaolzie.
1939 - aneksja Albanii
1940 - ogłosił przystąpienie do wojny po stronie Niemiec
1943 VII - po wylądowaniu aliantów na Sycylii Wielka Rada Faszystowska uchwaliła wotum nieufności dla Mussoliniego i z
rozkazu króla został aresztowany i uwięziony w Abruzzach
12 IX - uwolniony przez komandosów niem, utw w Salo republikę faszystowską
1945 - schwytany podczas ucieczki do Szwajcarii przez włoskich partyzantów i rozstrzelany.
Mussolini - pierwszy faszysta. Ojciec kowal, matka nauczycielka. Żona Rachela
1958 trumna ze zwłokami wróciła do rodzinnego Predappio, obok syna Bruna - lotnika.
Nie chciał obalić nigdy monarchii, która w oczach narodu zjednoczyła Włochy.
Zapłaci za to w VII 1943, sam król zostanie zdetronizowany 1946, a Włochy ogłoszone republiką.
1929 - pp Pius XI kanonizował reżim faszystowski, a cofnął go dopiero przed śm 1939, gdy faszyzm wł wprowadził prawa rasistowskie.
Przyjazne stosunki W. Churchillem.
1926 - Hitler starał się przez ambasadę włoską w Berlinie o zdjęcie z autografem, Mussolini własnoręcznie napisał na memorandum - podanie odrzucone.
1933 - po dojściu do władzy pragnął poznać Mussoliniego, jeszcze wtedy był dlań mistrzem. Był wzorem jak dojść do władzy, rozprawić się z opozycją, zlikwidować swobodę prasy.
Mussolini miał Hitlera za barbarzyńcę, Huna, potomkiem Attyli, nazywał go Czyngis-chanem.
25 lipca 1934 na rozkaz Hitlera zamordowano kanclerza Austrii Engelberta Dollfussa - sojusznika i osobistego przyjaciela Duce.
1934 Hitler planował aneksję Austrii, Mussolinii natychmiast rzucił dywizje zmuszając do wycofania się z planu.
Wojna w Etiopii była początkiem końca faszyzmu wł. Rozwiązała AH ręce zajęcia Nadrenii i ostatecznie zbliżyła BM do Niemiec.
Oś Berlin-Rzym-Tokio, sojuszu łączący faszystowskie Niemcy, Włochy i Japonię. Podstawą zawiązania sojuszu był podpisany 25 X 1936 w Berlinie układ między III Rzeszą a Włochami, który popierał generała B. Franco i deklarował pomoc dla hiszp nacjonalistów.
W zamian za uznanie aneksji Etiopii Włosi zgodzili się poprzeć starania Niemiec o odzyskanie kolonii. Wówczas też ustalono wspólną politykę walki z propagandą komunistyczną. Przedłużeniem porozumienia był pakt antykominternowski, zawarty w tym samym roku między III Rzeszą a Japonią.
Do paktu w 1937 przyłączyły się Włochy. 22 V 1939 podpisano w Berlinie formalny sojusz polit-wojsk Włoch i Niemiec, nazywany także paktem stalowym lub traktatem berlińskim. Pakt potwierdzał przyjaźń, gwarantował nienaruszalność wzajemnych granic i integralność terytorialną obu państw, mówił o wzajemnej pomocy na wypadek jakiegokolwiek zagrożenia interesów jednej ze stron.
Już w poł. 1939 Niemcy podjęły starania o wciągnięcie do niemiecko-włoskiego układu wojskowego również Japonii. Ostatecznie 27 IX 1940 w Berlinie Niemcy, Włochy i Japonia zawarły trójstronny pakt wojskowy, zwany paktem berlińskim. Przynosił on podział stref wpływów między państwami-sygnatariuszami: Europa przypadła Niemcom i Włochom, Azja Wsch Japończykom.
Każda ze stron zobowiązywała się do udzielenia pomocy polit, ekonom i wojskowej. W okresie II wojny światowej terminu "państwa osi" używano także w odniesieniu do sojuszników wspomnianych trzech państw, tj. do Bułgarii, Rumunii, Słowacji i Węgier.
1936 - układ popierający Franco, poparcie Niemiec z Nadrenii za uznanie zaboru Etiopii
1936 - pakt antykomiternowski między Niemcami a Japonią, 1937 Włochy, 1941 Hiszpania oraz państwa satelickie
1939 - pakt stalowy lub zw traktatem berliński, sojusz polityczno-wojskowy Włoch i Niemiec
1940 - pakt berliński - trójstronny układa, podział świata na strefy wpływów
Hitleryzm wyrósł z faszyzmu włoskiego, ale w 1939 Duce zhitleryzował Włochy, prawa rasistowskie.
Skazał na śm swego zięcia i towarzyszy zamachu stanu - marszu na Rzym i skończył w przebraniu niem żołnierza. Tak schwytali go partyzanci włoscy.
Wielu wybiela postać BM…, gdyby nie związał się z Hitlerem?
Dbał, aby prasa pozorowała go na cezara rzymskiego, zwł po podboju Etiopii, gdy ogłosił po zaborze Etiopii 1936, że powstaje Imperium - oszalały tłum 42 razy wywoływał go na Placu Weneckim.
Pod koniec wojny (i życia), bezlitośnie rozprawiał się opozycją faszystowską, masowe egzekucje partyzantów.
Ur się w Dovii - małe miasteczko obok miasta Forli na północy Włoch.
Czerpał z Georgesa Sorela - anarchizm syndykalny.
Imię po Benito Juarez - przywódca meksykański.
Żona Rachela - prwdp przyrodnia siostra BM. Macocha prowadziła gospodę. W dzieciństwie chodził boso po ulicach i do szkoły.
Był zabobonny, dawał wróżyć sobie z ręki, stawiać horoskopy.
Uczy się w szkole salezjanów, wyrzucany, niepokorny, któregoś dnia wbija scyzoryk w pośladek koledze za poplamienie kałamarzem
Ojciec rewolucjonistą, w więzieniu za demonstracje. Szkoły kończy eksternistycznie. Kończy szkołę pedagogiczną.
16 lat zaraził się syfilisem. Zostaje nauczycielem. Nie lubił tej pracy. Porzuca pracę udaje się do Szwajcarii.
Antyklerykalne poglądy. Twierdził, że religia jest chorobą psychiczną i zaprzeczeniem moralności.
Przebywa w Szwajcarii i Francji, romansuje, został aresztowany w Genewie i wydalony 1904. Skazany na 1 rok za dezercję - wyrok uchylony na mocy amnestii, sam w 1944 uchwali k.śm dla uchylających się od służby wojskowej.
Był socjalistą, anarchistą i syndykalistą. 1904-1906 odbywa służbę wojskową, um matka.
Uczy francuskiego, pisze do gazet socjalistycznych, romansuje. Lubi zwracać na siebie uwagę.
Oświadcza się z pistoletem w ręku Racheli przed ojcem i macochą. 6 kul, 1 dla niej 5 dla siebie?
W Romanie bierze udział w walce politycznej między republikanami-żółtymi a socjalistami-czerwonymi.
Za wszelką cenę chciał narzucać swą wolę, autorytatywnie ocenia poglądy i fakty. Klęskę Polski w 1939 przypisywał opilstwu.
1910 - pierwsze przemówienie na zjeździe socjalistycznym w Mediolanie. Wyśmiany za miny i nazwisko podobne do zbrodniarza.
1911 - wybuch wojny włosko-tureckiej, miał poglądy antymilitarne, chciał obalić wojsko. Za wojnę z Libią oskarża nacjonalistów.
1912 - skazany na rok więzienia, odsiedział 5 m-cy za podżeganie do strajku. Na obrońcę wybrał klerykalnego adwokata.
1912 - został dyrektorem pisma Avanti. Jego artykuły podwajają kolportaż.
1912 - do Mediolanu przyjeżdża żona z córką, wbrew jego woli - pomaga kobieta uniewinniona za zamordowanie kochanka.
29 lipca 1914 - wybuchła wojna, Mussolini wzywa Italię do neutralności. Ale już w X 1914 rezygnuje z redakcji Avanti i optuje za wojną. Przejście od neutralności do neutralności aktywnej. Nie mógł liczyć na rewolucję, więc uważa, że wojna da mu szansę na objęcie władzy. Po każdej wojnie przychodzi rewolucja socjalna. Od tego czasu napiętnowany przez socjalistów.
Podczas publicznych przemówień - niektórzy upatrują go za przywódcę inni za zdrajcę.
1915 - Zakłada nowe pismo Il Topolo d'Italia. Masowe demonstracje w Mediolanie, uwięziony, atakuje władze. Staje się sławny.
Walczy na froncie - jest wzorowym żołnierzem - awans na kaprala. Ranny, w czasie pobytu w szpitalu rodzi mu się 2 dziecko - syn.
Po wojnie naród rozczarowany.
20 III 1919 - przemówienie, które stało się datą narodzin faszyzmu. Żądał zniesienia tytułów, konfiskaty, likwidacji banków, ziemi dla chłopów. Giovani Giolitti - wielokrotny premier.
Od 1920 nasila się działalność bojówek faszystowskich. Czarne koszule i trupie czaszki. Białe getry z oszczędności.
1921 - zwycięża w wyborach i wchodzi do parlamentu z 32 deputowanymi faszystowskimi.
Kwadrumwirat: Italo Balbo, De Bono, De Vecchi, Bianchi. Hierarchami - nazywano przywódców partii faszystowskiej.
Mussolini początkowo nie chciał brać udziału w marszu na Rzym. Od chwili przejęcia władzy bardzo rzadko opuszczał kraj.
1925 - Lokareńskie traktaty, we fr mieście Locarno międzynarodowa konferencja, podpisano w Londynie
E. Vanderwelde Belgia, A. Briand Francja, G. Stressemann Niemcy, J.A. Chamberlain W Bryt, B. Mussolini Włochy, oraz E. Beneś Czechosłowacja i A. Skrzyński Polska. Ustalenia:
1. pakt reński - traktat gwarancyjny między Belgią, Francją, W Bryt, Włochami i Niemcami
2. umowy arbitrażowe - Belg-niem, fr-niem, pol-niem, czechosł.-niem (pokojowe rozwiązywanie sporów)
3. traktaty gwarancyjne fr-pol i fr-czech (miały charakter umów dwustronnych i były marginesem rozmów)
Traktaty lokareńśkie były podważeniem traktatu wersalskiego i stanowiły sukces polit Niemiec.
Traktaty zróżnicowały granice zachodnią, które otrzymały gwarancje bryt-wł.
Polityka traktatów kierowała ekspansję Niemiec na wschód. Zapoczątkowała okres ustępstw i ułatwiła przystąpienie do Ligii N 1926.
BM otrzymał order Annuncjaty, co pozwoliło mu na tytuł kuzyna królewskiego.
1925 ślub kościelny z Rachelą.
Dzięki niemu pociągi zaczęły kursować punktualnie.
1924 - Uniwersytet w Rzymie przyznał mu tytuł honoris causa nauk prawniczych
1924 - zabójstwo Giacomo Matteotii przywódcy partii socjalistycznej przez faszystów. Zabójstwo wywołało oburzenie w Europie i Włoszech, gdzie powstała opozycja awentyńska.
Awentyńska secesja, nazwa włoskiej grupy opozycyjnej, liczącej 127 posłów (liberalnych, katolickich, socjalistycznych i komunistycznych), którzy po porwaniu i zamordowaniu przez faszystów deputowanego socjalistycznego G. Matteottiego w 1924 postanowili nie uczestniczyć w pracach parlamentu. W 1926 ich mandaty anulowano. Ponad 100 posłów zostało aresztowanych.
BM twierdził, że partia faszystowska jest partią antykomunistyczną.
1926 - 4 zamachy na dyktatora. Rozwiązał partię socjalistyczną.
Reformy:
- Karta Pracy
- traktaty laterańskie
- akwedukty, uzdrowienie miast i wsi
- system wypoczynku po pracy, stabilizacja lira, budowa szkół i przytułków
Dyktatorzy rosnąc deprawują się. Po 10 latach rządów dyktatura przemienia się w tyranię. Grał na skrzypcach.
Gdy w 1933 zdobył władzę Hitler BM był niezadowolony, (rzucił hasło: zwrot kolonii i obalenie traktatu wersalskiego).
1934 - pierwsze spotkanie z Hitlerem w Wenecji. Hitler nie spodobał się Włochom. Sam BM mówił, że to wariat, błazen.
BM krytykował niem antysemityzm, później pod naciskiem AH prześladował Żydów, co nie znalazło uznania nawet u stronników.
Twierdził, że Niemcy wzorujący się na wł faszyzmie (wiece, powitania) wypaczą jego idee. 1934 zamordowano kanclerza Austrii Engelberta Dollfussa. Na wieść kazał wysłać 2 dywizje, błyskawiczna akcja pohamowała Hitlera.
Mussoliniego obwołano obrońcą pokoju w całej Europie. Narodowy socjalizm uważał za barbarzyński i dziki - rewolta starodawnych plemion germańskich, a Hitler niebezpiecznym zwyrodnialcem seksualnym, niebezpiecznym wariatem.
Min spr zagr od 1936 zięć Galeazzo Ciano - jedyny przykład nepotyzmu. Z czasem stara się być następcą Duce.
1931 stracił brata Arnolda.
BM pierwszy poparł Franco posyłając posiłki i wojsko. Hitler szybko pochwycił pomysł i wspomógł także Franco.
1937 pojechał z wizytą do Berlina. Hitler powalił BM na kolana, przywitaniem tłumów, manewrami wojskowymi. Przemówienie duce przed tłumem w deszczu okazało się klapą, popisywał się niemieckim, ale nikt jego nie zrozumiał. Padał deszcz.
Wracając czuł się upokorzony. Wierzył, że Niemców nie jest w stanie nikt pokonać. Zazdrościł machiny wojennej.
Po wizycie zmienił stosunek do antysemityzmu, rozpoczęły się prześladowania Żydów.
Od Anschlussu Austrii Mussolini został już tylko narzędziem w polityce Hitlera. AH nawet nie poinformował o tym Włochów.
1938 ostatni raz był arbitrem w Monachium - sprawa Sudetów, popisywał się 4 językami, nawet Hitler pożerał go oczyma.
Od tego czasu staje się bardziej reakcyjny. Każe rozstrzelać jeńców anarchistów i komunistów wziętych do niewoli podczas wojny w Hiszpanii. Chce zakazać małżeństw mieszanych. Zazdrości Niemcom, że zagarnęły Czechy i znów został zawiadomiony po fakcie.
Zajmuje Albanię, nie przyjmuje tytułu szlacheckiego od króla.
Kiedy Hitler przyjechał z rewizytą w maju 1938 do Rzymu, W E III, przeszkadza mu, odgrywa rolę gospodarza, chce się go pozbyć.
Wstydzi się przed Hitlerem, że musi ustępować pierwsze miejsce na ceremoniach królowi.
Od czasu zagarnięcia Etiopii konflikt z królem - sprawa tytułu Pierwszego Marszałka Imperium.
Waha się nad podpisaniem paktu stalowego, który był zobowiązujący. Ale ma na celu Grecję.
BM miał dylemat czy poprzeć Niemcy w nadchodzącym konflikcie.
Niemcy ignorowały BM. Traktat Ribbentrop-Mołotow, jest rozwścieczony, że Hitler zaproponował sojusz Anglii. Zmienia decyzje praktycznie z godziny na godzinę. Ostatecznie boi się Niemców.
Kraj niewojujący - tak określił Włochy po napaści na Polskę. Nie chciał używać słowa neutralny. Nienawidził W Br za sankcje 1935.
Dyplomata bryt Sumer Wells przybył do BM i wręczył mu pismo od prezydenta USA, chciał się z nim spotkać w celu zachowania przez Włochy neutralności, ale zaraz przybył Ribbentrop i namówił go do wojny. Chwiejna postawa duce, prawdopodobnie zażywał morfinę. Gdyby doszło wcześniej do spotkania z prezydentem USA prawdopodobnie Włochy zachowałyby neutralność.
16 marca 1940 spotkanie w wagonie kolejowym z Hitlerem, tam zobowiązuje się poprzeć Niemcy.
10 maja 1940 Hitler atakuje Belgię i Holandię. Duce wymusza na królu naczelne dowództwo, chce pchnąć naród do wojny. Jak mawia chce aby Włochy były przy dzieleniu tortu. Wypowiada wojnę, atakuje Fr i każe atakować Grecję w najgorszej porze roku.
Listy Churchilla, który obiecywał BM nabytki terytorialne za neutralność kosztem Francji.
Najdłużej trwająca miłość z Clarettą ok. 7 lat. Najbardziej zażyła w okresie choroby BM.
W kwietniu 1943 Hitler wzywa BM do Salzburga, wyszła na jaw choroba duce.
10 VII 1943 alianci desant w Sycylii.
Na Wielkiej Radzie Faszystowskiej pojawiła się opozycja. WE III przystąpił do ataku. BM odsunięty od rządów. Tekę premiera król powierzył Badoglia. Wywieziony do Gran Sasso.
Odbity przez komandosów niemieckich. Spotkanie z Hitlerem, ten wymusza ukaranie i proces zdrajców, oddanie min Triestu. Mussolini krańcowo wyczerpany godzi się na wszystko.
Zostaje głową państwa republiki Salo.
Stąd pod nadzorem Niemców sprawuje marionetkowe rządy, skazuje 25 zdrajców min zięcia min spr zagr Ciano. Rozstrzelano 5 os.
Aby nie być posądzonym o to, że była to tylko wola Hitlera sam sporządza list ok. 200 nazwisk jako zdrajców.
Wprowadza dekret skazujący na k śm za uchylanie się od służby wojskowej.
20 VII 1944 spotyka się z AH po zamachu, utykał, był osmolony - przygnębiający widok.
1945 - katastrofa zbliżała się nieuchronnie. Załamanie nerwowe i fizyczne.
Prawdopodobnie ostatnią podróż do Niemiec odbył w III 1945. Po spotkaniu z Hitlerem czuł się jak nowonarodzony.
W kwietniu łamie rozkaz Niemców i jedzie z więzienia Gargnano do Mediolanu, podróż ta miała okazać się dlań zgubą.
Tu dowiaduje się o żądaniach bezwarunkowej kapitulacji oraz o tym, że Niemcy za plecami prowadzą rozmowy z aliantami.
Bezradny zawraca do swej Republiki Socjalnej. Próbuje uciec przez granice, nie udaje mu się zgubić niemieckiej eskorty i hierarchów.
Rozkazy Komitetu Wyzwolenia o zatrzymaniu dyktatora.
Założył płaszcz i Chełm niemiecki i w tak prowizorycznym przebraniu próbował przedostać się przez granicę. Aresztowany przez partyzantów w czasie kontroli.
28 IV 1945 został wraz z Clarettą rozstrzelany - partyzant Valerio.
16 hierarchów rozstrzelano osobno. Trupy zostały powieszone na widok publiczny