Prawo Międzynarodowe

- Zespół norm które regulują relacji między podmiotami tego prawa

- Podmioty - państwa

+ o charakterze pochodnym: organizacje międzynarodowe

+ w pewien są również jednostki - szkoła socjologiczna francuska

- Prawo ma coraz większy zakres oddziaływania na nasze życie, życie obywateli

Lata 50 - te - powstały pierwsze normy, które dotyczą porządku krajowego i na niego wpływały - konwencje Rady Europy - tworzyły normy kompetencyjne i kolizyjne (występowały normy prawa prywatnego - uporządkowanie)

Umowy ze skutkiem bezpośrednim - jednostka może powoływać się na nią bezpośrednio (self - executy)

- Prawo Międzynarodowe - jest prawem giętkim, pozwala się je w różny sposób interpretować - porządek

+ jest bronią do słabszych państw; państwo większe nie potrzebuje go

+ brak jest w nim kazuistyki

- Nazwa Prawa Międzynarodowego - powinno być prawo „międzynarodowe”

USA XIX w. - wykształciło się tam prawo międzynarodowe wg. relacji między stanami, aby nie mieszać przyjęto prawo międzynarodowe - XVIII Oxford - relacja między narodem

- Używając pojęcia prawo międzynarodowe - myślimy o prawie międzynarodowym publicznym (reguluje relacje między państwem i organizacjami międzynarodowymi)

- Prawo Międzynarodowe Prywatne - relacja między podmiotami prywatnymi i elementem cudzoziemskim - wchłonięte przez Prawo Międzynarodowe Publiczne

- Prawo Międzynarodowe działa w przestrzeni

+ strefa powietrzna - Prawo Międzynarodowe lotnicze, kosmiczne

Normy (Pr. Międzynarodowe działa w czasie, okresie czasowym)

- powszechne

- regionalne (drugie miejsce)

- dwustronne (pierwszeństwo)

- zakres przedmiotowy Pr. Międzynarodowego ewoluował

Kwestia przymusu

Fundamentalne zasady:

1. Dobrej wiary - częściowo eliminuje stosowanie przymusu, nakazane jest pokojowe rozwiązanie sporów

2. Zasada wzajemności

3. Pacta Sund servanta - umów należy dotrzymywać

4. Pacta rebus sir sontibus

Przymus - jest zakazany (teorie że od 1928 - pakt przeciw wojenny; od II w. św.)

Kształt normy Prawa Międzynarodowego jest inny niź normy krajowej - ma tylko dyspozycję.

- obszary Prawa Międzynarodowego

+ źródła Prawa Międzynarodowego

+ podmioty

+ terytorium i ludność

+ pokojowe załatwianie sporów itp. - prawo dyplomatyczne

- w relacjach między państwami działa nie tylko prawo międzynarodowe, także inne systemy norm np. normy moralne, prawo państwowe (dot. Stosunków, relacji międzynarodowych), normy polityczne (nie stoi za nimi żadna sankcja prawna, ale są konsekwencje w sferze polityki i wizerunku), normy kurtuazji międzynarodowej (dotyczą obyczajów, pewnego ceremoniału, np. zaproszenia dyplomatyczne, styl ubioru itp.)

Źródła prawa

- w znaczeniu formalnym

+ nie ma katalogu

+ statut MTS Art. 38 - podstawy orzekania - uznaje się je za katalog

Główne:

- umowy międzynarodowe

- zwyczaj międzynarodowy

- ogólne zasady prawa

Pomocnicze:

- orzecznictwo sądowe

- poglądy przedstawicieli doktryny

Pozostałe:

- akty jednostronne państwa

- uchwały niektórych organizacji

Umowa międzynarodowa

Konwencja wiedeńska o prawie traktatów 20.05.1969 r. i o sukcesji w odniesieniu do traktatów

Zwyczaj międzynarodowy

- był pierwszym źródłem prawa

- 2 elementy

+ praktyka państw (problem: jak długo powinna być stosowana? Nie ma jednoznacznych opinii)

+ wola państw - opinio Iris - uznawanie tego zwyczaju za prawo (bada się czy państwa chcą uznać to za prawo (będą to wystąpienia, noty, listy)

1. lokalne - pierwszeństwo

2. regionalne

3. powszechne

W momencie powstania nowego państwa - powinien stosować, a jeśli nie musi jednoznacznie protestować

Ogólne zasady prawa (nie międzynarodowego - szczególne normy o charakterze ogólnym, generalnym): lex retro non agit, nemo iudex In res causa

- zasady prawa międzynarodowego

- pewne uogólnienia - pochodzące z systemów prawa krajowego wyrażane w postaci pewnych reguł i sentencji np. res iudicata, lex retro non agit, nemo iudex In res causa

- ogólne zasady prawa międzynarodowego - nie ma określonego znaczenia, oznacza ogólnie prawo międzynarodowe

Źródła pomocnicze

- gdy nie ma źródeł podstawowych

- orzecznictwo nie tylko międzynarodowe, ale i krajowe

- nie ma zasady casusu - rozstrzygnięcia nie są wiążące, ale bierze się pod uwagę praktykę, by zachować linię orzeczniczą (sądownictwo konserwatywne i zachowawcze)

- doktryna - kiedyś była źródłem prawa, Komisja Prawa Międzynarodowego

Akt Jednostronny

- formuła zobowiązania, wygłoszona w sposób publiczny przez osobę, tj. w myśl prawa międzynarodowego może takie zobowiązania zaciągać (bez specjalnego pełnomocnictwa - prezydent, szef rządu, minister spraw zagranicznych)

- kazus Ihlena

- musi istnieć zamiar związania się treścią, musi być wolny od wad (np. Konwencja Wiedeńska)

- sensu stricte - tylko

- sensu largo - powiązane z innymi umowami

Uchwały organizacji międzynarodowych

- tworzą prawa i obowiązki państw, tj. mogą być stosowane bezpośrednio, bez interpretacji

Relacje między porządkiem międzynarodowym, a prawem krajowym

- z teorii

+ są bezwzględnie rozdzielone, i przepływ norm wymaga dodatkowego działania - tzn. dualizmu

+ są 2-a porządki, ale normy mogą dowolnie przepływać - tzn. monizm

- zasada prymatu Pr. Międzynarodowego nad Pr. Krajowym

+ państwo nie może się powoływać na swoje prawo wewnętrzne, aby uniknąć wykonywania swoich zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego

Państwo popada w delikt - różne trybunały które sprawują kontrolę

- metoda recepcyjna - zasady przenoszenia norm z jednego porządku do drugiego - dualizm

- metoda pozarecepcyjna - bezpośrednie stosowanie norm prawa międzynarodowego w porządku krajowym - monizm

Najczęściej są to systemy mieszane

W Polsce system monistyczny - tylko obowiązywanie umów nieratyfikowanych i ogłoszonych w Dz.U

Najważniejsze: umowy, zwyczaj, akty jednostronne, uchwały organizacji

Zwyczaj, albo ma odbicie w ustawie, lub ustawa dopuszcza jego stosowanie - art. 8 Konstytucji

W Polsce - umowy międzynarodowe maja pierwszeństwo stosowania

Uchwały

Terytorium

Terytorium dzielimy na:

1. Państwowe - charakterystyczna cecha - suwerenność

Obszar stanowiący część kuli ziemskiej - podlegający zwierzchnictwu danego państwa (terytorialną). Wiązane z suwerennością i zwierzchnictwem terytorialnym danego państwa.

2. Powszechnego użytku - takie terytorium które mają prawo badać i eksploatować wszystkie państwa i które wykonują tam jurysdykcję każde w zakresie swojej działalności np. kosmos, planety

3. Wspólne - wzięło się z sytuacji Antarktyki i możliwości wykorzystywania jej w szczególności do celów ekonomicznych.

Rzecz wspólna - wspólne dziedzictwo ludzkości nie należy do odkrywców, państw które chcą je zawłaszczyć (Traktat Antarktyczny z 1956 r.)

Należy do społeczności międzynarodowej i które zarządza nim przez organizację np. dno morskie

Granica między 2 i 3 zaciera się. W 2 jest wprowadzona jakaś jurysdykcja

4. Niczyje

Terytorium - pewna przestrzeń, która ma kształt wielowymiarowy. Ograniczają je granice administracyjne, morskie itp.

Teraz granica pojmowana jest jako płaszczyzna prostopadła do Ziemi.

Granice kształtowane są umowach międzynarodowych(zwłaszcza lądowe) Morskie granice częściej w aktach jednostronnych państwa. dawniej w Afryce” tam dokąd sięga władza państwowa”- tam sa granice.

po I wojnie swiatowej przewage miał czynnik etnograficzny(poczucie przywiązania do państwa)Po II wojnie swiatowej przewage zas miał czynnik ekonomiczny i geograficzny.

Wyjscie znaleziono poprzez przesiedlenia.

Ustalanie granic(określanie granic):

1. zastosowanie zasad ogólnych do konkretnej granicy z umów międzynarodowych

2. delimitacja granicy

3. demarkacja- wytyczenie granicy w terenie na podstawie papierowych …….

Są rózne zasady wytyczania granic np. w zależności od warunków geograficznych.

Konwencja o prawie morza- mówi miedzy innymi o granicach morskich( 12 mil w morze od granicy państwa)

Prawo rzeczowe:

-wewnętrzne-państwo

zewnętrzne-konwencje międzynarodowe

Do terytorium stosowano pojecie zwierzchnictwa państw:

- forma władzy państwowej wobec wszystkich podmiotów znajdujących się na terytorium

- wynika z istoty suwerenności

- państwo wykonuje zwierzchnictwo terytorialne ale sa wyjatki:

„ serwitut”- jedno państwo może korzystać z terytorium innego państwa, wynika ze związku miedzy terytoriami, jest terytorium uprawnione i obciążone, obecnie raczej nie istnieje.

„ tranzyt”- formuła nowoczesna, konwencyjna; prawo tranzytu wywodzi sięz prawa przejścia(XVII wiek) w szczególności te które były enklawa na jednym państwie; 1938- Sowieci chcieli dostać od nas takie prawo

„dzierżawa terytorium”- czasowe uzytkowanie przez państwo terytorium innego państwa za opłata i umowny charakter przekazania terytorium; np. bazy wojskowe, ; wyłacza zwierzchnictwo na tym terytorium. Bazy NATO wg wzorca umów, jest zwierzchnictwo personalne

Zwierzchnictwo terytorialne jest ograniczone przez:

-demilitaryzacja- stworzenie sfery zdemilitaryzowanej w umowach międzynarodowych ( nie jest tam nic zmilitaryzowane)

-Neutralizacja- wyłaczenie z działań wojennych pewnego terytorium, mówi sicze jest zneutralizowany Kanał Panamski i Sueski( Muszyński twierdzi inaczej)

…………………………………………………………………………………………………..

Nabycie terytorium:

- pierwotne: to terytorium do nikogo nie należy; pierwotna okupacja; zawłaszczenie terytorium niczyjego; zasiedzenie

- pochodne: kupno, cesja, zarzadzenie, zamiana; nie może być w drodze cepresji?, podstawą norma prawna

cesja- przeniesienie na podstawie umowy; może być za pieniadze

Suwerenność:

- pojęcie historyczne(XVI wykształciła się, Jean Bodain- suwerennośc absolutna)

- wiąze się z państwem

- suwerennośc absolutna wiąze się z przesłankami S. ( prawo do tworzenia urzędów, bicia pieniądza, sciągania podatków)

Teraz w Xx wieku się od niej odchodzi( w związku ze zmianąsytuacji międzynarodowej); jeszcze w okresie międzywojennym była ważna; w 2 połowie Xx wieku upadła; nastąpiła jej relatywizacja, przestano łaczyć suwerenność z podmiotowością. pojawiły sięformy współorganizowania się państw…

przejawy relatywizacji pojecia:

- zmniejszają się kompetencje państw na rzecz kompetencji organów

-nadawanie organizacjom międzynarodowym prawa do stanowienia norm prawnych które bezpośrednio obowiązuja

- wzrost kompetencji organów, które składają się z funkcjonariuszy międzynarodowych

- akceptacja przejawów nierówności państw( np. przy tworzeniu systemów głosowania)

Z ograniczeniem suwerenności możemy mieć doczynienia w przypadku federalizacji państw ( mają te uprawnienia na które państwa pozwola)

Inne ograniczenia- kwestie państw zależnych, protektoratów, wasalnych

1. Teoria przeniesienia wykonywania suwerenności - suwerenność zostaje przy państwie, przeniesione jedynie wykonanie

2. Teoria podzielnej suwerenności- suwerenność jako wiązka poszczególnych uprawnień, pojedyncze uprawnienia dla organizacji międzynarodowych

3. Teoria ograniczania suwerenności- łączą suwerenność żeby ją potem wspólnie wykorzystać

Suwerenność wiąże się tylko z państwem.

Państwo:

- pewna organizacja polityczna ukierunkowana na realizację określonych celów

- def socjologiczna Gustaw Holinal

* ludność

* terytorium

* władza najwyzsza

Samostanowienie państw: idea polityczna powstała po I wojnie swiatowej; każdy naród ma prawo decydowania o własnym losie albo ustanowienia własnego państwa, przyłaczania do innego albo przyjecie innego statusu

Rezolucja 1979- katalog zasad prawa międzynarodowego

Zasada integralnej terytorialności państw

Konflikcie z samostanowieniem- samostanowienie wygrywa

mniejszości narodowe nie mają prawa do samostanowienia, tylko do autonomii

Upadek państw(formy);

- aneksja-całkowite przejście pod władze innego państwa

- rozbiór

-rozpad

- przyłączenie(inkorporacja)

-secesja

Uprawnienia dyskrecjonalne państw:

- istota w suwerenności państw, nie w normach prawa

-wynikają z istoty państwa

-np. prawa obywatelstwa(kiedyś decydowało państwo)

Konwencja Haska z 1999 „ tylko zgodne z prawem międzynarodowym”

Immunitet państwa obcego:

- państwo i jego organy nie mogą byćpozwane przez organy innego państwa

- wyłącznie w relacji procesowej

- wykształciła sięw XIX wieku

-koncepcja rozwinięcia immunitetu dyplomatycznego

koncepcja; immunitet państwa wywodzi się z równej suwerenności państw

Teoria immunitetu:

1. pełnego- nie ma możliwości jurysdykcyjnej

2. ograniczonego: działalność państwa można podzielićna 2 grupy:

1. wladcza- jako suwerenna

2. niewładcza- np. w relacjach handlowych

Pojawiła się w okresie międzywojennym, również USA( w systemie USA pytają się o zdanie władzy wykonawczej w sprawach polityki zagranicznej; lata 20- wykształciła siętradycja pytania władzy wykonawczej; 1952- list Teita do Billa Permara - by włada sadownicza nie pytała się władzy wykonawczej , bo w państwach demokratycznych jest zasada immunitetu ograniczonego; az do 1976 - ustawa potwierdzająca zasadę immunitetu ograniczonego dla państw obcych z wyjatkami. Zasada w Europie rozwijała się w oporny sposób- kraje socjalistyczne przeciwstawiały się; w Europie zachodniej rozwijał sięna 2 sposoby:

a.kraje przyjmujące ustawodawstwo- kraje anglosaskie(USA, WB, Australia)

b. 1972- Europejska Konwencja o immunitecie państwa- 14 przypadków w których państwo nie jest objęte immunitetem- w sprawach handlowych, majatek państwa położony na terytorium innego państwa) ;Konwencję ratyfikowało 8 państw; sadzenie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka

Polska- zasada immunitetu pełnego; sądy odrzucają sprawy międzynarodowe, ze szkoda dla obywateli

Odpowiedzialność państwa:

-wiąze się z funkcjonowaniem państwa w stosunkach międzynarodowych

1. respunsibility- naruszenie prawa

2. l………- z tytułu ewentualnych skutków czynów dozwolonych przez prawo

- wiąze się z suwerennością podmiotowością prawa, bo tylko podmiot prawa może być pociągniety do odpowiedzialności( mogą być państwa i organizacje międzynarodowe)

- powiazana jest z odpowiedzialnością za działalnośc podmiotów w stosunkach międzynarodowych( reprezentujące państwo)

Podmioty:

1. czynne- podmiot deliktu

2. bierne- podmiot roszczeń międzynarodowych

Jednostka nie jest pełnoprawnym podmiotem roszczeń( nie we wszystkich obszarach)federacja ponosi również odpowiedzialność za działalnosć państw- członków związkowych.

Roszczenia:

- wiąze sięz pojeciem opiki? dyplomatycznej- popełnienie czynu na jednostce, państwo które jest obywatelem?- może wystapić przeciwko państwu, które popełniło delikt:

a. istniec więz miedzy państwem a jednostka w momencie popełnienia czynu i wystapienia

b. wypełnienie drogi sadowej w tym państwie lub odmowa państwa która droge sadowa MASŁO MAŚLANE….

odpowiedzialność państw na zasadzie ryzyka:

-wiąze się z rozwojem społeczeństwa

-wiąze się z rozwojem prawa międzynarodowego, opiera sięo to, ze każdy podmiot w stosunkach międzynarodowych powinien dokładać starań aby swoim działaniem nie robić szkody

Normy;

-I rzędu-okreslaja naruszenie jakich reguł powoduje odp

-II rzędu- określaja stosunki prawne wynikające z faktu naruszenia Pr miedzynarodowego

-III rzędu- normy, które odpowiedzialnośc implementuja

Odpowiedzialność państw:

1. bezposrednia- za własne działania

2. pośrednia- za działania innych podmiotów, które państwa powinny zapobiec, faktycznie działające w imieniu państwa

Reguły wyłaczające odpowiedzialniśc państw:

-zgoda państwa poszkodowanego w granicach wskazanych w zgodzie

- uprzednie naruszenie prawa międzynarodowego przez drugie państwo za które obecnie naruszenie jest odpowiedzialne

-siła wyzsza

-skrajny przymus

- ochrona istnienia państwa lub zycia podległych państwu osób

Płaszczyzny odpowiedzialności państw:

a.moralna

b. polityczna

c. materialna

Konsekwencje naruszenia prawa przez:

1. Protest państwa- akt jednostronny.

2. Państwo może podnieść środki indywidualne- retorsje i represalia

• Retorsje- są zgodne z prawem międzynarodowym ale są nieprzyjazne, proporcjonalne

• Represalia- mogą być niezgodne z prawem międzynarodowym, nie muszą być proporcjonalne

3. Sankcje zbiorowe na zasadach Karty Narodów Zjednoczonych

Formy odpowiedzialności:

1. Satysfakcje- udzielenie państwu pewnego publicznego niematerialnego zadośćuczynienia np. można oficjalnie przeprosić państwo

2. Restytucja- przywrócenie stanu sprzed naruszenia prawa np. wzniesienie budynków które zostały zniszczone

• Restytucja zastępcza- gdy czegoś nie można przywrócić oddaje się coś o podobnej wartości

3. Reparacja- wyrównanie strat państwowych w formie dostaw pieniędzy, towarów, przez rzeczy oznaczone co do gatunku

4. Sankcje karne wobec jednostek- wiązana z odpowiedzialnością państw lub odpowiedzialnością na podstawie konwencji międzynarodowych.

Trybunały:

1. ad hoc- powołane do konkretnej sprawy

2. Stałe

1998- Międzynarodowy trybunał karny ( do jednostek)

• Ludobójstwo

• Zbrodnie przeciwko ludzkości

• Zbrodnie wojenne, apresja

Działa w Hadze

Sędziowie obierani na zasadzie geograficznej

Budżet w Euro

SUKCESJA

1. Dla określenia samego faktu zdarzenia- zmiany terytorium

2. Skutki zmian

1. Uniwersalna- całkowita gdy jeden podmiot znika a drugi się pojawia

2. Częściowa- państwo poprzednie istnieje nadal a np. odrywa się część terytorium od państwa, podlega inkorporacji przez inne państwo

Identyczność- tożsamość państwa z jego poprzednikiem ( chodzi o tożsamość jego podmiotowości w przypadku identyczności niema problemu uznania

Ciągłość- odnosi się do istnienia państw, państwa istnieją tak długo jak nie ogłosi się ich upadku.

Data sukcesji- Konwencja Wiedeńska

- Dzień w jakim państwo sukcesor zastępuje państwo poprzednika w odpowiedzialności za międzynarodowe stosunki terytorialne ( Dzień w którym podmiotowość państwa zanika lub jest ograniczona. Ustalenie daty może nastąpić w sposób bezpośredni albo dorozumiany „ akty samego nowego sukcesora albo państwa trzeciego”)

Data jest ważna bo w tym momencie następuje zmiana podmiotu odpowiedzialnego i praw w płaszczyźnie międzynarodowej.

SUKCESJA:

I. Konwencja z 1978 w odniesieniu do traktatów- do tego czasu regulowały to normy zwyczajowe. Konwencja uregulowała w sposób nowatorski, bo zmieniła niektóre dotychczasowe regulacje zwyczajowe.

1. Zasada ruchomych granic traktatowych na terytorium państwa umowy poprzednika wygasają a zaczynają obowiązywać te od następcy.

Stosowanie do zmian terytorium w postaci cesji ( KIEDYŚ RÓWNIEŻ do inkorporacji teraz nie bo na terytorium nowego państwa obowiązują wszystkie umowy poprzednika z tym że mogą być ograniczone terytorialnie.

Zmiany tytuł:

• Cesja

• Secesja

• Zjednoczenie

• Rozpad

2. Zasada tabula raza- w sposób szczególny traktuje powstanie nowych państw z kolonii (Afryka). Państwo takie określa, jakimi umowami chce być związane

Umowy wielostronne- państwo samo decyduje i przypisuje, inne państwo niema na to wpływu.

Umowy dwustronne- państwo chce przystąpić, na co godzi się to drugie państwo.

Gdy państwo sąsiednie to ………….. są związane ulokowaniem tego państwa. Te umowy które obowiązywały tylko dla części to obowiązują tylko do tej części terytorium.

Konwencja stwierdza że jej normy w tym zakresie są o charakterze………….

Umowy dewolucyjne- umowa jakom państwo sukcesor zawiera z państwem poprzednikiem.

II. Konwencja z 1983 dotyczy mienia państwowego, długów i aktywów.

- kodyfikacje międzynarodowe nie wprowadzono rezolucji

A. Prymat umowy dewolucyjnej- państwa mają same uregulować zasady sukcesji

B. Zasada słuszności podział aktywów i pasywów

C. Mienie poprzednika przechodzi na mienie następcy

D. Archiwa całkowicie powiązane z terytorium poddanym sukcesji

E. Zasada dotycząca długów państwowych- stosuje się zasadę słuszności

OBYWATELSTWO A SUKCESJA

- nieuregulowany obszar niema konwencji

- państwa rozwiązują to podczas umowy, sposoby były różne:

1. Obywatelstwo zostaje niezmienione państwa poprzednika

2. Obywatelstwo zostaje zmienione

ad1. prawo międzynarodowe żąda wyraźnej umowy między dwoma państwami, konsekwencja wymiana ludności wysiedlenia

ad2. Było to przedmiotem umowy np. traktat Wersalski

gdy nie było umowy to część doktryny twierdzi, że ma zastosowanie zasada automatyzmu- upoważnienie państwa aby z braku umowy sam uporządkował sferę obywatelstwa osób które zamieszkują teren poddany sukcesji.

Koncepcja opcji- jednostka decyduje jakie obywatelstwo wybierze podczas sukcesji.

1997- Konwencja Radę Europy o obywatelstwie ( odnosi się też do sukcesji obywatela)

1) uwzględnia i instytucje opcji

2) gdy jednostka wybierze obywatelstwo poprzednika należy pozwolić jej zostać

CZY Odpowiedzialność podlega sukcesji? Niema jednej odpowiedzi.

Problem- sytuacje gdy brakuje umowy strony zajmują skrajne pozycje, sprawa kończy się w trybunale.

Całkowite zwolnienie sukcesora z odpowiedzialności nie było by zgodne z zasadami słuszności w prawie międzynarodowym.

Niema żadnej normy.

Dużo zależy od formy sukcesji- taka od jej słuszności.

Wg M…… przy zjednoczeniu odp. Powinna się nakładać.

Jak się bada:

1. sprawdza się praktykę trybunałów międzynarodowych ( przeważnie tych arbitrażowych) np. akcesja-suweren nie jest zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonych przez poprzednika. Niema w prawie międzynarodowym ogólnej koncepcji sukcesji odp. Deliktowej.

2. Bada się jak państwa postępowały w sprawach odpowiedzialności w umowach międzynarodowych- bada się umowy międzynarodowe i praktykę

odszkodowania ex pracia- z łaski

3. Praktyka sądów wewnętrznych- które w niektórych sytuacjach rozstrzygają sprawy międzynarodowe- bada się ich praktykę

4. Hierarchia prawa międzynarodowego- doktryna

Problem sukcesji w większości przypadków jest rozpatrywany indywidualnie przez Trybunały.

LUDNOŚĆ w prawie międzynarodowym

1. Obywatel

2. Cudzoziemiec

3. Azyl

4. ekstradycje

Obywatelstwo:

LUDNOŚĆ

Każde państwo zamieszkują jego obywatele oraz cudzoziemcy. Państwo samo określa, kto jest jego obywatelem, stosując określone normy prawne. Obywatelstwo nabywa się poprzez:

1. urodzenie, kiedy łączy się danego człowieka z krajem za pomocą prawa krwi, czyli z krajem pochodzenia jego rodziców, lub za pomocą prawa ziemi, czyli określa się obywatelstwo narodzonego dziecka za pomocą określenia kraju jego narodzenia.

2. naturalizację (nadanie), kiedy państwo nadaje obywatelstwo obcemu obywatelowi, jeśli ten spełnił pewne warunki, np. zamieszkiwał na terenie danego państwa przez określoną liczbę lat. Należy tu zwrócić uwagę na problem podwójnego obywatelstwa, kiedy dany człowiek jednocześnie nabywa nowe obywatelstwo, ale też nie traci starego.

3. zamążpójście, kiedy istnieje możliwość przyjęcia obywatelstwa męża, co jednak nie następuje już automatycznie, jak kilkadziesiąt lat temu

4. adopcję, gdy adoptowany przyjmuje obywatelstwo przybranych rodziców

5. opcję, co jest prawem wyboru obywatelstwa w określonych przypadkach, szczególnie przy problemie obywatelstwa podwójnego

6. repatriację, czyli powrót do kraju przodków i przyjęcie ich obywatelstwa bez spełniania warunków, jak przy naturalizacji

Prawo wewnętrzne państwa decyduje także o utracie obywatelstwa. Utrata może nastąpić poprzez zwolnienie z obywatelstwa, pozbawienie obywatelstwa, opcję lub zamążpójście.

Oprócz problemu podwójnego obywatelstwa, istnieje jeszcze sytuacja, gdy człowiek nie posiada żadnego obywatelstwa, a więc jest apatrydą. Bezpaństwowiec podlega prawu państwa pobytu, ale nie posiada jego opieki dyplomatycznej, może być wydalony, nie ma praw politycznych. Apatryda powstaje w sytuacji, gdy traci się obywatelstwo jednego państwa, np. wychodząc za mąż za obcokrajowca, gdy prawo kraju ojczystego przewiduje w tej sytuacji "pójście kobiety za mężem", a jednocześnie nie nabywa się obywatelstwa kraju drugiego, czyli w danym przykładzie obywatelstwa kraju męża.

Cudzoziemcom kraj przyznaje albo prawa takie same, jak własnym obywatelom, albo tylko określone uprawnienia, albo prawa takie same, jakie ma najbardziej uprzywilejowany pod tym względem kraj trzeci. Cudzoziemca można jednak wydalić w dowolnym momencie, jeśli naruszył on prawo danego państwa lub jego pobyt zagraża bezpieczeństwu lub interesom państwa.

Oprócz obywateli są inne grupy osób:

-bezpaństwowcy

Konwencja o statusie bezpaństwowców- konwencja nowojorska(by bezpaństwowcy nie byli gorzej traktowani niż obywatele, i pozostali cudzoziemcy)

1961 r. -konw. w sprawie redukowania i eliminowania przypadków bezpaństwowości(przewiduje ułatwienia nabywania obywatelstwa na podstawie Prawa Ziemi

Nie można mylić obywatelstwa państwowego?? z obywatelstwem UE(katalog praw-katalog traktatowy, jaki jest przyznany obywatelom innych państw UE i wynikają z traktatów)

-mniejszości narodowe

Osoby które posiadają inną narodowość. Ochrona praw mniejszości narod. Pojawiła się po I Wojnie Światowej, została narzucona nowopowstałym państwom

Grupa etniczna nie ma swojego państwa np. Kaszuby

Grupa narodowa -ma swoje państwo z którym się identyfikuje

System ochrony po II Wojnie Światowej zaczął podupadać

2 konwencje w płaszczyźnie międzynarodowej:

-konw. o ochronie mniejszości narodowych

-konw. o językach mniejszościowych i regionalnych

*Kosowo miało prawo tylko do autonomii a nie do samostanowienia

-cudzoziemcy

*w prawie europejskim

*w prawie międzynarodowym publ.

Poruszają się na podstawie paszportów i wiz

Musi być zgoda państwa na wjazd w postaci:

-wizy

-umowy(system bezwizowy)- zgoda generalna ale nie jest to zgoda bezwzględna

Prawo międzynarodowe przyznawało prawa cudzoziemcom stopniowo

Zakaz rozróżniania ze względu na obywatelstwo i narodowość, nie jest to jednak 100%-towe , bo państwa zakazują np. cudzoziemcom wykonywania pewnych zawodów, nabywać niektórych nieruchomości

UCHODŹCA, AZYLANT

Azylant- osoba która uzyskuje status azylanta, w związku z tym, że grożą jej jakieś ujemne skutki w związku z jej indywidualna sytuacją

Status Uchodźcy-zwiazany z generalna sytuacją, gdy ta sytuacja minie to status jest cofany, instytucja powojenna

Konw. 1951 w sprawie statusu praw uchodźców. Protokół Nowojorski do tej konwencji z 1968 r.- jest to rozwiązanie oparte na klauzuli największego uprzywilejowania, wyjątkiem jest praca oprata o poziom standardów dla cudzoziemców

KWESTIA AZYLU

-dyplomatyczny

-terytorialny(polityczny)

Ad azyl dyplomatyczny

-niedawno był odrzucony przez powszechne pr. Międzynarodowe

-instytucja o charakterze regionalnym

-powstała w Ameryce Pd.

-norma ta działała miedzy 2 państwami danego regionu

-jest przejawem humanitaryzacji konfliktów politycznych

-obecnie stała się normą powszechnego prawa międzynarodowego

Ad azyl terytorialny- instytucja polegająca na uzyskaniu zgody na pobyt na terytorium danego państwa

-jego ramy prwno-polityczne tworzy Deklaracja ONZ (1967), a poza tym w sposób konkretny legalizują go konstytucje i ustawy krajowe(w Polsce z 1991 r.)

W ustawodawstwie wewnętrznym państw europejskich kwestiami azyli i uchodźstwa zajmuje się adm państw gł. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

3 pojęcia:

1)bezpieczeństwo kraju pochodzenia-osoby które posiadają obywatelstwo kraju znajdującego się na liście krajów bezpiecznych nie mogą uzyskać statutu uchodźcy danego kraju

2)bezpieczeństwo kraju trzeciego-nie dostanie się statusu uchodźcy jeżeli przyjechało się z kraju znajdującego się na liście bezpiecznych krajów trzecich; powinno się zgłosić wniosek o status uchodźcy lub azylanta w pierwszym kraju bezpiecznym jakim się znajdzie

3)wnioski azylowe bezzasadne- umowy readmisyjne- dot. Cofania osób starających się o status uchodźcy lub azyl polityczny mimo przybycia z bezpiecznego kraju trzeciego, wtedy wydaje się decyzję, że wniosek był bezzasadny i to pozwala na przeprowadzenie uproszczonego trybu odmowy

EKSTRADYCJA-instytucja pomocy prawnej, w sprawach karnych w celu przeprowadzenia wobec danej osoby postępowania karnego lub wykonania kary

-jest instytucja traktatową, o charakterze względnym, obowiązek ekstradycji, jest wtedy gdy istnieje odpowiednia norma traktatowa

-nie dotyczy wszystkich przestępstw, tylko dot. Zakresu określonego w umowie międzynarodowej, nie dotyczy drobnych przestępstw

-jest uregulowana w umowach dwustronnych

Konw o Ekstardycji Rady Europy

-zasada nie wydawania własnych obywateli, zasada konstytucyjna każdego państwa

W latach 90 im bardziej otwierano granice tym bardziej rosły problemy z przestępczością, były różne formy dla zwalczania przestępstw transgranicznych i dlatego w 95r., 96r.-w ramach III filaru UE przyjęto 2 konwencje dot. Ekstradycji. Były martwe , bo musiały przejść procedury krajowe -te konwencje upadły

2002r.-decyzja ramowa(akt III filaru) dot. Europejskiego nakazu aresztowania

Konstytucja RP zezwala obecnie na przekazywanie obywateli między państwami UE

Powstała kiedyś tzw. klauzula królobójcy- zbrodnia polityczna nie podlega ochronie przed ekstradycją, jest traktowana jako zabójstwo, zbrodnia pospolita

Czyn musi być karalny w obu państwach, musi to być przestępstwo a nie wykroczenie karno-skarbowe

OPIEKA DYPLOMATYCZNA I KONSULARNA

Wywodzi się z reguł powszechnych prawa międzynarodowego

-opieka nad obywatelami własnego państwa

opieka dyplomatyczna- opieka o charakterze politycznym, opieka po naruszeniu prawa jednostki; wykonywana jest przez organy w kraju

opieka konsularna-opieka o charakterze techniczno-administracyjnym. Ma charakter zapobiegawczy; wykonywana jest przez placówki danego państwa za granicą

Opieka dyplomatyczna 2 płaszczyzny:

1)płaszczyzna prawa międzynarodowego

2) płaszczyzna prawa krajowego

Państwo może podjąć działania w ramach opieki gdy między państwem a jednostką istnieje więź w postaci obywatelstwa(musi ona istnieć w momencie naryszenia prawa jednostki jak i w momencie podjęcia działań przez państwo)

Musi być wyczerpana droga prawna w danym kraju, albo ten kraj odmówi dostępu do drogi prawnej

Ad1)prawo państwa , ono decyduje czy wystąpi za obywatelem

Ad2)gdy państwo nie wystąpi, nie wiadomo czy nie narusza to lojalności między państwem a jednostką, czy nie narusz obowiązku względem obywateli, państwo może uznać, że są prawa wyższe niż prawa jednostki ale za to musi mu to zrekompensować

3 teorie suwerenności:

1)teoria przeniesienia wykonywalności suwerenności- rozróżnia samą suwerenność od jej wykonywania, przenosi się wykonywanie natomiast suwerenność w państwie zostaje

2)teoria podzielnej suwerenności- suwerenność jako wiązka poszczególnych uprawnień, państwa z tej wiązki wyjmują pewne swoje uprawnienia i przekazują je organizacji międzynarodowej

3)teoria łączenia suwerenności- państwa łączą swoje suwerenności, aby ją razem wykonywać

*Prawo do samostanowienia pozostaje w konflikcie z zasadą integracji terytorialnej państw, w tym konflikcie prawo do samostanowienia cały czas wygrywa

---