43.POJĘCIE ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ I JEJ GŁÓWNE OBSZARY.
1.ADMINISTRACJA PUBLICZNA jest to:
1A)w znaczeniu podmiotowym: struktury organów powołanych i wyodrębnionych do realizacji zadań publicznych; ludzie zatrudnieni w tych organach
1B)w znaczeniu przedmiotowym: przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach
2.ADMINISTRACJA GOSPODARCZA jest pojęciem węższym w stosunku do adminisrtracji publicznej. Administracja gospodarcza to ta część administracji, która dotyczy przedsiębiorców i prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Administracja gospodarcza regulowana jest prawem administracyjnym gospodarczym.
3.ORGANY ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ: naczelni ministrowie; terenowe organy administracji ogólnej; wojewodowie; jednostki samorządu terytorialnego; jednostki administracji nie zespolonej (np. urzędów miar)
4.FUNKCJE ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ: policja; ochrona życia i zdrowia ludzkiego oraz środowiska naturalnego; zapewnienie spokoju, porządku i bezpieczeństwa publicznego; reglamentacja ochrona rynku wewnętrznego; przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym i nieuczciwej konkurencji; stabilizacja rynku; zapewnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego; piecza administracyjna; zapewnienie ludności odpowiednich świadczeń materialnych i niematerialnych; zarząd mieniem publicznym; opieka nad majątkiem powszechnego użytku (np. drogi publiczne); opieka nad mieniem podmiotów użyteczności publicznej (np. szkoły, szpitale); zarząd publicznym majątkiem produkcyjnym (np. przedsiębiorstwa państwowe); prowadzenie działalności gospodarczej; utrzymywanie przedsiębiorstw o niskiej rentowności, ale niezbędnych ze względu na interesy zbiorowe interwencjonizm państwowy; roboty publiczne; prowadzenie działalności gospodarczej w celu zwiększenia dochodów budżetowych
5.NAJWAŻNIEJSZYMI INSTRUMENTAMI OSIĄGANIA CELÓW ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ SĄ: wydawanie aktów administracyjnych; pomoc finansowa (dotacje, subwencje, ulgi, itp.); pomoc niematerialna (np. w zakresie doradztwa i szkoleń, promocja eksportu); interwencja na rynku (np. zakupy interwencyjne w razie załamania cen na rynku)
46. POJĘCIE I PODZIAŁ PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO I JEGO OBSZARY
1.POJĘCIE PRAWA GOSPODARCZEGO: Pod pojęciem prawa gospodarczego należy rozumieć ogół norm prawnych dotyczących funkcjonowania gospodarki narodowej oraz stosunków gospodarczych pomiędzy osobami fizycznymi i prawnymi jako jej podmiotami. Możemy dokonać podziału prawa gospodarczego na: publiczne prawo gospodarcze oraz prywatne prawo gospodarcze
2.PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE: Publiczne prawo gospodarcze nazywane jest nieraz administracyjnym pr. gospodarczym i jest to prawo interwencji państwa i jego aparatu administracyjnego w sferę gospodarczą podyktowane interesem ogółu i interesem państwa.
2A)POD WZGLĘDEM PODMIOTOWYM: chodzi tutaj o stosunki prawne, w których jako jedna ze stron zawsze występuje organ reprezentujący państwo.
2B)POD WZGLĘDEM PRZEDMIOTOWYM chodzi o zespół norm prawnych należących do różnych dziedzin prawa administracyjnego, cywilnego, finansowego i konstytucyjnego. Możemy powiedzieć, że prawo to ma charakter interdyscyplinarny.
Określając prawo publiczne gospodarcze od strony jurysdykcyjnej można stwierdzić, iż prawo to wyrażają normy określające warunki wykonywania władzy publicznej w sprawach gospodarczych.
3.NORMY ADMINISTRACYJNEGO PRAWA GOSPODARCZEGO MOŻNA PODZIELIĆ NA : a)ustrojowe - regulują organizację i zasady funkcjonowania aparatu administr.; b)marterialne - regulują uprawnienia i obowiązki organów administracji gospodarczej oraz przedsiębiorców; c)procesowe- regulują tok czynności podejmowanych przez organy administracji i przedsiębiorców w celu realizacji norm praw materialnego
4.GŁÓWNYMI OBSZARAMI PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO SĄ: reglamentacja - ochrona interesów zbiorowych przed konkurencją zewnętrzną; policja - nadzór nad różnymi obszarami działalności gospodarczej; piecza administracyjna - organizowanie dostępu do świadczeń ze strony państwa; gromadzenie środków; zarząd własnością publiczną
5.ZAKRES I SYSTEMATYKA PPG:
5A)PPG normuje: stosunki własnościowe, będące podstawą gospodarowania i przedmiotem ochrony ze strony państwa. Prawo wyraża stosunek państwa do posiadania i rozszerzania zasobu środków produkcji (zasady ochrony własności, zasady uwłaszczania - czyli przekazywania własności obywatelom, zasady wywłaszczania). Prawo określa też zasady zarządzania mieniem publicznym (SP, jedn. sam.teryt.), zasada nacjonalizacji.
5B)PPG określa zasady gospodarowania typowe dla danego układu stosunków własnościowych. Chodzi tu o regulację katalogu zasad gospodarczych, na których opiera się ustrój gospodarczy państwa i które są prawnie chronione przez państwo. Zasada wolności gospodarczej, zrzeszania się, ochrony konkurencji, wolności umów.
5C)PPG określa pewne formy organizacyjne wykonywania działalności gospodarczej. Przyjęto zasadę że każdy podmiot gospodarczy ma swobodę wyboru formy prawnej, przewidzianej przez prawo. Daje to państwu możliwość kształtowania pewnych wymogów i struktury podmiotowej gospodarki. Z wyjątkiem państwowych organizacji gospodarczych, PPG nie normuje wewnętrznej organizacji i zasad działalności. Zakłady budżetowe, jednostki państwowe. Sterowanie gospodarką przez państwo.
5D)PPG określa pewne funkcje państwa, sposoby oddziaływania na gospodarkę, zakres i formy państwowej ochrony prawnej mechanizmów rynkowych: prewencja - przeciwdziałanie działaniom zmierzającym do naruszania konkurencji; kreowanie organów wspierających konkurencję; oddziaływanie na prawo popytu i podaży (np. ceny regulowane, urzędowe); prawo kontroli i nadzoru
5E)ochrona rynku (także ochrona rynku wspólnego), np. rynek towarowy chroniony jest przy pomocy ceł, podatków, dotacji; rynek pieniężny i kapitałowy - potrzebny interwencjonizm bankowy i dewizowy
Instrumenty te mogą mieć pośrednie lub bezpośrednie oddziaływanie.
67.PRAWO PUBLICZNE - PRAWO PRYWATNE W SFERZE GOSPODARCZEJ
1.PRAWO PUBLICZNE W SFERZE GOSPODARKI OBEJMUJE: normy prawne w oparciu, o które nawiązują się stosunki prawne cechujące się nierównorzędnością stron. W stosunkach tych jedną ze stron jest zawsze państwo, albo inny podmiot działający w jego imieniu. W stosuknu tym państwo posiada nadrzędna pozycję. Określa ono bowiem sytuację innych stron prawa publicznego.
2.PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE CHARAKTERYZUJE SIĘ: stosunkiem pionowym między państwem a podmiotem gospodarczym. Przedmiotem regulacji w przypadku norm prawa publicznego gospodarczego są statusy organów administracji publicznej oraz organów wykonujących funkcje administracyjną publiczną. Celem regulacji jest natomiast ingerencja państwa w sferę stosunków gospodarczych.
3.PRZEZ PRAWO PRYWATNE ROZUMIEĆ BĘDZIEMY: stosunki, które cechują się równorzędnością stron. W przypadku , gdy państwo jest stroną takiego stosunku to jest ono równorzędne wobec innych stron. Jest to stosunek poziomy między państwem a podmiotem gospodarczym. Przedmiot oraz treść tych stosunków dotyczą działalności gospodarzej stron stosunku.
4.ISTNIEJE JESZCZE W DOKTRYNIE ROZRÓŻNIENIE PRAWA PUBLICZNEGO A PRAWA PRYWATNEGO ODNOŚNIE TEORII ROZGRANICZENIA, WG KTÓRYCH:
4A)teoria nadrzędności (podporządkowania, subordynacji): Prawo publiczne: Normy prawne regulujące stosunki prawne pomiędzy nierównorzędnymi stronami (stosunki prawne typu publicznoporawnego; oparte na nadrzędności-podrzędności stron; Prawo prywatne: Normy prawne regulujące stosunki prawne pomiędzy równorzędnymi stronami (stosunki typu prywatnoprawnego)
4B)teoria interesu: Prawo publiczne: Normy prawne przyznające pierwszeństwo (służące realizacji) interesu publicznego (ogólnego); Prawo prywatne: Normy prawne przyznające pierwszeństwo interesu prywatnego (indywidualnego);
4C)teoria przyporządkowania: Prawo publiczne: Normy prawne, których adresatem jest państwo jako podmiot władzy zwierzchniej; jest to „szczególne prawo państwa”; Prawo prywatne: Normy prawne, których adresatem jest „każdy”, w tym także państwo i jego organy, jeżeli działają w formach dostępnych „każdemu”, tj. w formach prawa prywatnego;
68.PRAWO PUBLICZNE GOSPODARCZE JAKO CZĘŚĆ PRAWA PUBLICZNEGO
1.PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE TO: całokształt norm prawnych regulujących proces oddziaływania państwa i organów Wspólnoty Europejskiej na gospodarkę z udziałem organów administracji publicznej oraz podmiotów prawa publicznego, a także prywatnego.
2.CELEM PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGO JEST ochrona podstawowych wartości gospodarki rynkowej oraz wyznaczenie dopuszczalnych granic ich ograniczenia w interesie publicznym. Nadto, prawo gospodarcze publiczne reguluje bezpośrednią lub pośrednią działalność gospodarczą prowadzoną przez państwo i samorządy terytorialne, to jest oddziaływanie (interwencję) w gospodarce rynkowej, określaną jako „regulacja własnościowa". Systematyka rozwiązań prawnych obowiązujących w państwie i tworzące jego system prawa są determinowane kryteriami przyjętymi w celu uzyskania takich podziałów. System prawa jest też analizowany przez wyróżnianie gałęzi prawa. Sfera regulacji prawnych dotyczących zagadnień gospodarczych nie ma jednolitej interpretacji. To ewoluuje w poszczególnych państwach. Kryteria porządkowania grup norm prawnych zaliczanych do wspólnej dziedziny regulacji: przedmiot regulacji; metoda regulacji prawnej
3.PROBLEMATYKA PRAWNA ZAGADNIEŃ GOSPODARCZYCH: zamyka się w kręgu stosunków społecznych, które pojawiają się w związku z działalnością gospodarczą czy funkcjonowaniem gospodarki. Stosunki te są zatem wyrazem aktywności różnych podmiotów - publicznych i prywatnych - więc są zróżnicowane. Wśród norm, wyróżniamy takie, które odnoszą się do spraw gospodarczych (obowiązują w sferze gospodarczej), a celem ich regulacji jest ujęcie sytuacji stron stosunków powstających w gospodarce treści rozwiązań normatywnych. Istnieje wielowymiarowość zjawisk na płaszczyźnie gospodarczej. Gospodarka może być ujmowana: w kategoriach ekonomicznych (gałęzie gospodarki, majątek, liczba zatrudnionych…); jako segment życia społecznego;
4.GOSPODARKA ZAWIERA W SOBIE PROCESY związane z podejmowaniem i prowadzeniem działalności o określonym ekonomicznie, a ujętym w treści normatywnej, charakterze (działalność gospodarcza). Polsku ustawodawca wyróżnia podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w wyspecjalizowanych dziedzinach. Mówimy więc o funkcjonalnym ujęciu gospodarki, zaliczając do niego zachowania uczestników życia gospodarczego (podejmujących i prowadzących działalność gospodarczą). Prawo regulujące gospodarowanie (podejmowanie i prowadzenie dział gosp) jest rozproszone pomiędzy różne gałęzie prawa. Ich uporządkowanie prowadzi do wyróżnienia regulacji zaliczanych do prawa gospodarczego. Pojęcie to ma wielorakie znaczenie.
Wszystkie zagadnienia wyróżnione w gospodarce regulowane są przez normy zaliczane do prawa gospodarczego jako odrębnej kategorii, wyodrębnionej w systemie prawa. Przedmiot: stosunki poziome (PC); stosunki pionowe (PA); międzynarodowy obrót gospodarczy
5.PRAWO GOSPODARCZE JAKO DZIEDZINA NIE JEST SKODYFIKOWANE.
5A) MOŻNA DZIELIĆ PRAWO GOSPODARCZE WG WYSTĘPUJĄCYCH REGULACJI: a)publicznoprawnych - stosunki między organami wykonującymi funkcje administracji publicznej oraz między nimi i podmiotami działalności gospodarczej. Szersze ujęcie publ pr gosp pozwala zaliczyć do niego również zagadnienia ustroju administracji gospodarczej oraz problematykę mienia pod zarządem publicznym (mienie SP i innych podmiotów publicznych). Takie ujęcie powoduje, że wykracza to poza prawo publiczne.; b)prywatnoprawnych - normy zaliczane do sfery stosunków poziomych (PC, P handlowe). Przedmiot stosunków poziomych prawa gospodarczego oraz treść odnoszących się do nich regulacji prawnych skupia się na działalności gospodarczej stron tych stosunków. Mamy więc: prawo gospodarcze publiczne; prawo gospodarcze prywatne
5B)PUBLICZNE/ ADMINISTRACYJNE PRAWO GOSPODARCZE - koncentruje się na publicznoprawnej sferze regulacji gospodarki. Poza zakresem regulacji tego prawa znajdują się zagadnienia ustroju administracji gospodarczej. APG stanowią normy prawne o przedmiocie regulacji, który mieści się w przestrzeni między organami państwa i podmiotami działalności gospodarczej. Przestrzeń tę wypełniają relacje o charakterze publicznym między tymi podmiotami. APG- prawo to wyrażają normy określające warunki wykonywania władzy publicznej w sprawach gospodarczych. Celem regulacji APG jest ingerencja państwa w sferę stosunków gospodarczych. Przejawem tej ingerencji jest przyjmowanie w rozwiązaniach prawnych zasad, które określają ustrój gospodarki. Ustrój ten determinuje przede wszystkim K. APG powinno zawierać w sobie instrumenty gwarantujące przestrzeganie w praktyce zasad konstytucyjnych jak: zasada wolności gospodarczej; równość wobec prawa. Praktyka przestrzegania ustrojowych zasad gospodarki widoczna jest w stanowisku: organów państwa wobec podmiotów gospodarczych; zachowaniach tych podmiotów wobec siebie; podmiotów gospodarczych wobec państwa. a)Bierna rola rozwiązań APG sprowadza się do przyjmowania w treści aktów stanowienia rozwiązań, które zapewniałyby praktyczną realizację zasady wolności gospodarczej w aktach stosowania tego prawa. b)Aktywna rola rozwiązań APG - związane z ochroną interesu publicznego. Normy tego prawa przekazują adm publ uprwanienia do kształtowania statusu innych organów adm publ, podmiotów gospodarczych w stosunkach publicznoprawnych. Cel takiej aktywności: przywrócenie po stronie adresata działalności tej adminisytacji stanu pożądanego przez ustawodawcę (policja, nadzór); ukształtowanie szczególne- indywidualne statusu adresata działalności administracji w stosunkach gospodarczych.
49.POJĘCIE PRAWA GOSPODARCZEGO.
1.PRAWO - normy regulujące zachowanie jednostek utworzone przez organy mające do tego uprawnienie;
2.GOSPODARKA -wykonywanie działalności gospodarczej w znaczeniu funkcjonalnym zarówno w sferze prywatnej i publicznej;
3.PRAWO GOSPODARCZE -prawo regulujące gospodarowanie w różnych gałęziach systemu. polega na uporządkowaniu rozproszonych regulacji, pogrupowanie norm według kryteriów; definicji prawa gospodarczego jest wiele, wszystkie gospodarcze zagadnienia regulowane normami prawnymi zaliczane są do prawa gospodarczego, prawo gospodarcze tworzy odrębna kategorie wyodrębnioną w prawie
4.ELEMENTY PG- stosunki poziome(regulowane K.C, K.S.H); stosunki pionowe (regulowane prawem adm); regulacje międzynarodowe
5.CEL WYRÓŻNIENIA PG- wyróżnienie ma charakter porządkujący ->wyróżnienie na podstawie wspólnego przedmiotu regulacji. Prawo gospodarcze to gałąź prawa nieskodyfikowana( tzn nie ma jednego aktu, są one rozproszone a różnych aktach, wydzielenia tego prawa jest potrzebne dla dydaktyki). PG-> to normy regulujące stosunki publicznoprawne i prywatne, z tego wynika ,że obejmuje ono prawo gospodarcze prywatne i prawo gospodarcze publiczne( PG bywa stosowane jako synonim prawa gospodarczego publicznego)
6.PUBLICZNOPRAWNY CHARAKTER NORM PG WYZNACZA TREŚĆ TYCH NORM- obejmuje swoim zakresem STOSUNKI między organami wykonujące funkcje adm pub, oraz między organami i podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą
101.ZASADY PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
1.ZASADY PRAWA PUBLICZNEGO MOŻEMY PODZIELIĆ NA zasady ogólne prawa publicznego oraz na swoiste zasady administracyjnego prawa gospodarczego.
1A)ZASADY OGÓLNE PRAWA PUBLICZNEGO: a)jednostka oraz władza publiczna poddane są prawu ustanowionemu, akceptowanemu i stosowanemu według ustalonych w danym społeczeństwie reguł.; b)prawo jednostki do sądu (możliwość zaskarżania przed właściwymi sądami każdego bezprawnego działania lub zaniechania ze strony władzy publicznej, która narusza wolność czy prawa tej jednostki). Zasada ta znalazła swój wyraz w art. 7 ( organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa), 77 ust. 2 (ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw) i 184 (Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej.) Konstytucji RP.; c)tworzenie podstaw do zapewnienia dobra publicznego czyli zaspokojenie pewnych zbiorowych potrzeb uznanych w danym społeczeństwie i w danym czasie za nieodzowne, -które nie mogą być zaspokojone spontanicznym, wyłącznie dobrowolnym działaniem jednostek czy ich grup. Działania te muszą być zatem zorganizowane za pomocą norm prawa publicznego i w koniecznych wypadkach wymuszone przez władzę publiczną za pomocą środków władczych, inaczej mówiąc jednostki są zobowiązane do realizacji dobra publicznego przez wykonywanie nakazanych im przez prawo publiczne świadczeń. Należy tutaj wskazać m.in. art 5 Konstytucji RP ( Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa naturalnego oraz zapewnia ochrone środowiska, kierując się zasada zrównoważonego rozwoju); d)zasada domniemania, że administracja publiczna realizuje dobro publiczne w formach niewładczych, a wykorzystywanie władztwa publicznego jest wyjątkiem od tego domniemania. Typowym przykładem realizacji tej zasady są przepisy o wywłaszczeniu nieruchomości nakazujące podjęcie przed wydaniem decyzji wywłaszczeniowej działań zmierzających do nabycia nieruchomości na drodze prywatnoprawnej.; e)zasada stanowiąca że, w dziedzinie zarządu mieniem publicznym czynności prawne i inne działania organów administracji publicznej powinny być zgodne nie tylko z normami prawa prywatnego, ale także z odpowiednimi normami prawa publicznego. Oznacza to w szczególności, że zasady prawa prywatnego takie przede wszystkim, jak swoboda umów i wolność wykonywania praw majątkowych, podlegają ograniczeniom w tych stosunkach prywatnoprawnych, których uczestnikiem jest organ władzy publicznej; f)zasada stanowiąca, że organ władzy publicznej ma obowiązek podjęcia działania, jeżeli dobra publiczne tego wymaga. Brak wykonania tego obowiązku jest sankcjonowany środkami odpowiedzialności politycznej, służbowej i karnej. Zasada ta obowiązuje przede wszystkim w stosunkach między organem adm. publ. a jednostką, które oparte są na władztwie administracyjnym. Organ może mieć albo obowiązek określonego zachowania się, ponieważ ocena czy ochrona dobra publicznego wymaga podjęcia działania nie należy do organu będącego adresatem normy, ale do twórcy tej normy, albo prawo swobodnej oceny czy ochrona dobra wymaga podjęcia działania na podstawie uznania administracyjnego. Zastosowanie tej zasady występuje m.in. w kpa, prawie o postępowaniu przed sadem administracyjnym, konstytucji RP.; g)Zasada wolności gospodarczej wyrazona w art. 20 Konstytucji RP. ( Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarcze, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gosp. RP.) Zasada ta jest swoistym zastosowaniem podstawowej zasady wolności człowieka, wyrazonej w art. 31 konstytucji.
Jednak konieczne jest ograniczenie wolności gospodarczej podyktowane dobrem publicznym. W polskim prawie publicznym te ograniczenia dopuszcza przede wszystkim art. 22 Konst.RP (Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny); h)Zasada równości wobec prawa i władz publicznych ;i)Zasada ochrony własności wyrażona w art. 21 Konst. RP (Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.) oraz w art. 64 ust. 3 ( Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.) Wskazane ograniczenia podyktowane dobrem publicznym są dopuszczalne jeżeli 1) są uznane przez prawo za konieczne, 2) prawo w takich przypadkach określa warunki i granice władztwa adm.; j)Zasada głosząca, że administracja ma władczo wkraczać za pomocą aktów generalnych i administracyjnych w sferę praw i obowiązków jednostki gdy ma do tego wyraźne upoważnienie wynikające z przepisów ustrojowych, materialnoprawnych i proceduralnych zawartych w ustawie. Zasada ta stanowi kwintesencję prawa publicznego. W Konstytucji RP. Znajduje ona wyraz w art. 2 (Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej ) i w art.. 31 ust. 3 (Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą by ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.); k)Zasada ochrony własności i praw nabytych. Jej zastosowanie wskazane jest w art. 64 ust.2 Konst. RP (Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej ) w art. 155 kpa. (decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny łub słuszny interes strony; ) i 161 kpa ( Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa. ) Ochrona obejmuje prawa podmiotowe nabyte zarówno z tytułu prywatnoprawnego jak i publicznoprawnego. l)Zasada trwałości decyzji -organ adm. związany jest swa decyzja od chwili jej wydania oraz decyzja może być uchylona lub zmieniona jedynie za zgodą strony która nabyła prawa do decyzji.
Zasady ochrony własności i praw nabytych oraz zasada trwałości decyzji podlegają licznym ograniczeniom. Wskazać należy przede wszystkim tzw. wywłaszczenie prawa nabytego w drodze decyzji. - jest to art. 161 kpa ( patrz wyżej). Można domagać się odszkodowania za straty poniesione przez jednostkę w skutek działań administracji. Należy się zawsze wtedy, gdy działanie było niezgodne z prawem oraz jeśli w wyniku legalnego działania władzy nastąpiło odjęcie lub ograniczenie prawa majątkowego na cele publiczne. W pozostałych przypadkach odszkodowanie się należy jedynie wtedy, gdy prawo takie odszkodowanie wyraźnie przewiduje, np art. 21 Konst RP. (Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem)
1B)SWOISTE ZASADY APG : a)Zasada ochrony bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego realizowana za pośrednictwem pewnego zespołu środków prawnych i administracyjnych zwanych tzw. policji administracyjną (ochrona życia, zdrowia, mienia, środowiska przed zagrożeniami wynikającymi z wykonywania działalności gospodarczej).; b)Zasada ochrony prawidlowego funkcjonowani gospodarki rynkowej- realizacja poprzez reglamentacje gospodarcza - ogół środków podobnych do środków policyjnych, urzeczywistniana na różnych obszarach.Zarówno cele reglamentacji jak i środki prawne do nich wiodące są zmienne, zalezne od bierzących potrzeb, wynikających z sytuacji ekonomicznej,polityki gospodarczej, czy przyjętej koncepcji funkcjonowania rynku. Bardzo szeroki obszar reglamentacji w formie koncesji i zezwoleń.; c)Zasada ochrony zasobów narodowych : zasobów naturalnych i dóbr kultury -zastosowanie ma np.: w Ustawa Prawo Geologiczne i górnicze z 1994r.. Ustawa o swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej. Ustawa Prawo działalności gospodarczej, Ustawa o ochronie dóbr kultury z 1962r. Konst RP.; d)Zasada ochrony interesow politycznych i gospodarczych państwa w stosunkach z zagranicą. Wyraża się ona w stworzeniu systemu zakazów, nakazów i pozwoleń w zagranicznym obrocie towarowym. Maja one na celu ochrone bezpieczenstwa publicznego i ochronę rynku krajowego.; f)Zasada prawidlowego gospodarowania mieniem publicznym. Obszar wykonywania praw majątkowych państwa i innych podmiotów publicznoprawnych przez organy wladzy publicznej podlega ocenie wedlug kryteriów : legalności, celowości, gospodarności i rzetelności.
96. WŁADZTWO PUBLICZNE W ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ.
1.POJĘCIE WŁADZTWA PUBLICZNEGO: Władztwo publiczne (przejawia się najczęściej jako władztwo administracyjne) jest to atrybut organu władzy publicznej, który polega na możliwości jednostronnego określenia praw i obowiązków podmiotu jako uczestnika stosunku publicznoprawnego. Gdy treścią stosunku prawnego jest obowiązek tego podmiotu władztwo publiczne polega nadto na możliwości stosowania przez organ władzy publicznej własnych środków przymusu do wyegzekwowania tego obowiązku.
2.ROLA ORGANÓW WŁADZY PUBLICZNEJ JEST DWOJAKA: na podstawie upoważnień wynikających z norm powszechnie obowiązujących określa za pomocą aktów generalnych i indywidualnych szczegółowe obowiązki lub prawa jednostki; sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przez jednostki ustalonych dla nich praw i obowiązków. Prawo publiczne jest także podstawą i źródłem władztwa publicznego jako instrumentu służącego realizacji dobra publicznego i jest jednocześnie regulatorem użycia tego instrumentu( zachowując przy tym mechanizmy ochrony praw, wolności i interesów jednostek). Praktyka przestrzegania ustrojowych zasad gospodarki widoczna jest w stanowisku organów państwa wobec, podmiotów gospodarczych. Przejawia się także w zachowaniach tych podmiotów wobec siebie, poddanych nadzorowi ze strony organów administracji publicznej co do przestrzegania zasad ustrojowych. Wyznaczają praktykę działania podmiotów gospodarczych wobec organów państwa, gdy porządek prawny przyznaje podmiotom gospodarczym prawo domagania się od organów państwa podjęcia określonego zachowania czy powstrzymania się przed takim zachowaniem.
Władztwo administracyjne jest instrumentem, ktorego użycie w stosunkach prawnych z jednostką daje zdecydowaną przewage woli tych organów nad wolą jednostki. Stwarza to konieczność ograniczenia swobody użycia tego instrumentu jedynie w przypadkach i warunkach określonych prawem. W braku upoważnienia do działania władczego organy adm. publ. moga i powinny realizować dobro publiczne za pomocą innych środków. Dlatego tez przyjmujemy domniemanie, że administracja publiczna realizuje dobro publiczne w formach niewładczych, a wykorzystanie władctwa publicznego jest wyjatkiem od tego domniemania.
Normy prawa administracyjnego przekazują administracji publicznej uprawnienia do kształtowania statusu innych organów administracji publicznej (wykonywania funkcji administracji publicznej), podmiotów (jednostek) gospodarczych w stosunkach publicznoprawnych. Celem tego rodzaju aktywności może być przwrócenie po stronie adresata działalności tej administracji stanu pożądanego (postulowanego) przez ustawodawcę (policja, nadzór) lub ukształtowanie szczególne, indywidualne statusu adresata działalności administracji. Relacje między organami władzy publicznej i podmiotami działalności gospodarczej przyjmują zwykle charakter rozwiązań systemowych. Takie podejście ustawodawcy oznacza, że ingerencja państwa w sferę podmiotów działalności gospodarczej uzasadniona jest wartościami ogólnymi, wspólnymi dla państwa, a wyróżnionymi przez system prawny tego państwa.
Konstytucja RP- stanowi o zawieraniu zobowiązań prawnomiędzynarodowych przez państwo i inne podmioty oraz przyjmowanie ich do prawa wewnętrznego.
Konstytucyjne zasady działalności gospodarczej wskazują zarazem na administrację gosp. w znaczeniu organów publ., które otrzymały odpowiednie prerogatywy (kompetencje, obowiązki) zarówno co do stanowienia o interpretacji zasad działalności gospodarczej jak i ich ochrony.
1. ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA I PRAWO ADMINISTRACYJNE WOBEC GOSPODARKI W XIX I XX WIEKU
Współczesny porządek gospodarczy jest efektem historycznej ewolucji oddziaływania państwa na gospodarkę, W doktrynie prawa adm. gosp. Proces oddziaływania państwa na gospodarkę próbuje się najczęściej usystematyzować z punktu widzenia epok historycznych i odpowiadających im specyficznych cech wzajemnej relacji między państwem a gospodarka.
Jeżeli przyjąć przy tym -na potrzeby wyodrębnienia poszczególnych etapów we wzajemnych stosunkach między państwem a gospodarką -kryterium zakresu gospodarki odniesione do określonych epok historycznych, to w świetle tego kryterium możliwe jest wyodrębnienie generalnie trzech koncepcji polityczno-gospodarczych, odzwierciedlających różny, z punktu widzenia historycznoprawnego, zakres i treść oddziaływania państwa na gospodarkę, którymi są: merkantylistyczny porządek świata absolutnego ( odpada bo XVIII w),; liberalna autonomia gospodarcza; interwencjonistyczny porządek gospodarczy.
1.LIBERALIZM : odzwierciedlając dążenie do wolności gospodarczej i zarazem politycznej, uzasadniał racjonalność kapitalistycznego sposobu produkcji. Źródeł liberalizmu gospodarczego poszukiwać należy w doktrynie fizjokratów, stworzonej przez F. Quesnaya, który głosząc panowanie przyrody, wysunął tezę o konieczności powstrzymania się państwa przed ingerowaniem w gospodarkę, gdyż ta, będąc naturalnym organizmem, posiada zdolność samoregulacji. Porządek społeczny powinien w efekcie opierać się na trzech filarach prawa natury -własności, wolności gospodarowania i wolności osobistej, których zwieńczeniem jest porządek prawny. Doktryna liberalizmu gospodarczego i zarazem politycznego była jednak silnie związana z angielską myślą ekonomiczną XVIII i XIX w., wyrażoną najpełniej w pracach A. Smitha. D. Ricardo, J. Benthama oraz J.S. Milla. Z punktu widzenia wzajemnych relacji między państwem a gospodarka, doktryna liberalizmu przeciwstawiała się reglamentacji gospodarki przez państwo na rzecz nieskrępowanej wolności jednostek w sferze działań gospodarczych. Stąd też liberalizm można określić jako porządek gospodarczy, którego istotą jest wolność działania obywateli na rynku, której odpowiada jednocześnie ograniczenie państwowego oddziaływania na gospodarkę. W myśl doktryny liberalizmu, działanie państwa w sferze gospodarczej sprowadzać powinno się do stworzenia porządku prawnego umożliwiającego swobodny obrót gospodarczy. W pozostałych kwestiach, oddziaływanie państwa następować winno wyjątkowo w tych dziedzinach, w których wskutek obrotu gospodarczego następowałoby zagrożenie dóbr osobistych i prawnych osób trzecich (życia, zdrowia, własności) lub dóbr powszechnych. Zadania państwa w tym zakresie stanowiły szczególny obszar prawa porządkowego (policja gospodarcza); chodziło bowiem o odsunięcie od obywatela zagrożeń jego bezpieczeństwa.
1A)LIBERALIZM ZAKŁADAŁ W KONSEKWENCJI: rozdział gospodarki i państwa,; rezygnację z gospodarczego dobrobytu obywateli, jako celu państwa. Działalność gospodarcza stała się wyłącznie kwestią samych podmiotów zainteresowanych, które podejmowały rozstrzygnięcia- co i jak mają produkować. Znamienne dla epoki liberalizmu było także wycofanie się państwa z prowadzonej działalności gospodarczej; nieruchomości, manufaktury i przedsiębiorstwa należące do państwa uległy w szerokim zakresie wyprzedaży. U schyłku XIX wieku pojawiły się problemy gospodarcze, którym doktryna liberalna nie była w stanie przeciwdziałać. Okazało się, że rozwój gospodarczy nie ma charakteru stałego, lecz następuje na przemian z kryzysami.
2.INTERWENCJONISTYCZNY PORZĄDEK GOSPODARCZY.
Skutkiem tych nowych zjawisk gospodarczych i społecznych, które pojawiły się pod koniec XIX wieku, była rewizja koncepcji liberalnej z jej formułą skrajnego dualizmu państwa i gospodarki. Wzrastającą rolę zaczęły odgrywać koncepcje interwencjonistyczne, których pierwszym wyrazem było po okresie kryzysu z 1895 r. zerwanie przez prawie całą Europę (z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Belgii i Holandii) z zasadą wolnego handlu i powrót do protekcjonistycznego systemu celnego. Wzajemna relacja między państwem a gospodarką zaczęła przesuwać się w kierunku wzrastającego, wielostronnego wpływania przez państwo na gospodarkę. Zwrot w kierunku państwa interweniującego w przebieg procesów gospodarczych prowadził do: mobilizacji władzy państwowej przez związki interesów do silnej ingerencji w gospodarkę, wkraczania państwa w procesy gospodarcze niejako z „własnych motywów" — w celu zagwarantowania stabilizacji stosunków politycznych i społecznych. Państwo zaczęło przy tym ponownie uczestniczyć w gospodarce. Interwencjonizm nie tworzy jednej spójnej teorii, lecz z punktu widzenia historyczno-gospodarczego, stanowi pewnego rodzaju syntezę zasad merkantylizmu i liberalizmu. Koncepcje interwencjonistyczne zostały znacznie rozszerzone pod wpływem prac J.M. Keynesa. Zgodnie z filozofia Keynesowską, państwowy wpływ na gospodarkę nie może być incydentalny ani o charakterze ex post. Do typowych dla państwa liberalnego zadań w zakresie ochrony dóbr prawnych osób trzecich i dóbr powszechnych wkroczyły nowe zadania. Oprócz klasycznego nadzoru (policji gospodarczej) celem państwa stało się oddziaływanie na określone niebezpieczeństwa występujące w toku prowadzenia działalności gospodarczej, w celu ich uniknięcia w przyszłości. Państwo powinno oddziaływać na podaż pieniądza, prowadząc określoną politykę pieniężną; z kolei w polityce fiskalnej istotne znaczenie uzyskała progresja podatkowa. Najważniejsze jednak znaczenie ma w teorii keynesizmu bezpośrednie oddziaływanie państwa na proces inwestycji, które mogą wprawdzie prowadzić do powstania publicznego zadłużenia, lecz nie zakłócają funkcjonowania mechanizmu gospodarki rynkowej. Prototypem nowoczesnego interwencjonizmu stała się w latach trzydziestych, oparta na konstrukcji państwa administrującego polityka okresu Nowego Ładu Gospodarczego w Stanach Zjednoczonych.
3.ETATYSTYCZNA GOSPODARKA PLANOWA
Punktem wyjścia systemu etatystycznej gospodarki planowej było odrzucenie mechanizmu popytu i podaży jako metody alokacji środków inwestycyjnych i koordynacji rozwoju gospodarczego. - K. Marksa i F. Engelsa, w myśl których zasadniczym źródłem sprzeczności gospodarki kapitalistycznej jest istnienie prywatnej własności środków produkcji, powodujące nie tylko nierówności społeczne (niesprawiedliwy podział klasowy), lecz także marnotrawstwo sił i środków w procesie alokacji. Mechanizm rynkowy zastąpiony metoda nakazowo-rozdzielczą i oparty na zasadzie planowości oraz zasadzie jedności własności państwowej, w myśl której własność przysługuje tylko państwu. Spośród współczesnych koncepcji liberalnych zdecydowanie na plan pierwszy, wysuwa się tzw. fryburska szkoła neoliberalna, zwana ordoliberalizmem. Koncepcja ordoliberalna jest próbą wyjścia z dwubiegunowego (modelowego) schematu: albo czystego liberalizmu, albo totalnej gospodarki planowej, proponując rozważenie rzeczywistej praktyki, która zawsze uwzględnia pewne, wybrane elementy każdego z ujęć modelowych. Dążenie do uporządkowania wynika z przekonania, że gospodarka jest strukturą różnorodnych interesów, połączonych wzajemnie właśnie strukturalnie, ale funkcjonalnie. W pierwszym rzędzie są to w oczywisty sposób interesy ekonomiczne (gospodarcze), ale także interesy polityczne, ideologiczne, społeczne czy kulturowe (w tym religijne, szczególnie w społeczeństwach wyznających i praktykujących protestantyzm). Szkoła fryburska stoi na stanowisku, że gospodarka pozostawiona sama sobie prowadzi w istocie do likwidacji wolności rynku. Następuje to na dwóch niejako płaszczyznach: strukturalnej, w wyniku koncentracji kapitału (drogą tworzenia koncernów, karteli i struktur monopolistycznych) i funkcjonalnej, poprzez (nad)użycie, w celu ograniczenia konkurencji, zasadniczych instrumentów swobodnego obrotu gospodarczego (umowa, swoboda działalności gospodarczej). Z tych powodów państwo, jako czynnik zewnętrzny wobec gospodarki, powinno, stosując środki prawne wpływać na nią korygująco, przede wszystkim w celu stworzenia warunków dla swobody konkurencji, co jest wszak istotą właściwie rozumianej gospodarki rynkowej". Zasadniczą wartością szkoły fryburskiej jest prawno-gospodarcze rozumienie wolności i równości Wolność ma trzy wymiary: pierwszy polega na przeciwdziałaniu monopolizacji (kartelizacji), drugi polega na tym, że państwo ma przeciwdziałać zagrożeniom dla wolności, jakie samo stwarza poprzez swoje istnienie; trzeci zaś polega na ograniczeniu gwarantowanej wolności podmiotów gospodarczych w celu ochrony określonych grup lub jednostek.
5.SOCJALNA GOSPODARKA RYNKOWA : zakładała, że rynek jest mechanizmem (instytucją) najlepiej społecznie (socjalnie) przygotowanym do podziału dóbr o ograniczonej ilości i tworzyła prawne gwarancje takiego sprawiedliwego podziału. Tylko tam, gdzie rynek nie może wypełnić swych funkcji socjalnych (społecznych), ma wkraczać państwo. Zasadniczo wolny (i prawnie chroniony od nierówności) rynek wyzwalać ma zarazem siły, których istnienie poza rynkiem uznane było za niemożliwe. Aspekt wolności indywidualnych podmiotów gospodarczych został jednak zmodyfikowany, poprzez akcentowanie świadomego kształtowania gospodarki za pośrednictwem polityki gospodarczej państwa, realizującej określone cele strukturalne. Za pośrednictwem politycznie legitymizowanego systemu politycznego, planowanie zaczyna wkraczać w sferę wolnej konkurencji, która staje się środkiem do realizacji celu. Planowanie dotyczyć ma przede wszystkim skali makroekonomicznej, nie wkraczając w sferę swobodnych wyborów podmiotów gospodarczych. Przeciwwagą prywatnych podmiotów gospodarczych mają być przedsiębiorstwa publiczne, władztwo gospodarcze zaś uwzględniać musi treści zasady współuczestniczenia w procesach zarządzania (przede wszystkim — publicznymi) przedsiębiorstwami. Elementy socjalne (równość szans; humanizacja miejsca pracy itd.) i sprawiedliwy podział stają się jedną z kluczowych kwestii społeczno-politycznych.
26. NACJONALIZACJA W POLSCE W LATACH 1944-1958.
1.NACJONALIZACJA JEST TO nabycie mienia publicznego, w tym zwłaszcza o charakterze produkcyjnym, w drodze przysporzenia z mocy prawa w związku z tworzeniem gospodarki państwowej. Aktem mającym podstawowe znaczenie w procesie nacjonalizacji była ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej10.
2.DWA RODZAJE NACJONALIZACJI: bez odszkodowania; za odszkodowaniem
2A)NACJONALIZACJI BEZ ODSZKODOWANIA poddane były podmioty spełniające jednocześnie kryterium przedmiotowe i podmiotowe. Kryterium przedmiotowe: przedsiębiorstwa przemysłowe, górnicze, komunikacyjne, bankowe i ubezpieczeniowe oraz handlowe (kryterium przedmiotowe),; Kryterium podmiotowe:Przedsiębiorstwa należące do: Rzeszy Niemieckiej i byłego Wolnego Miasta Gdańska; obywateli powyższych organizmów państwowych z wyjątkiem osób narodowości polskiej lub innej przez Niemców prześladowanych;
2B)NACJONALIZACJI ZA ODSZKODOWANIEM podlegały natomiast: przedsiębiorstwa górnicze i przemysłowe, z gałęzi gospodarki wyraźnie wskazanych w ustawie,;-nie wymienione powyżej przedsiębiorstwa przemysłowe, jeżeli zdolne były zatrudnić przy produkcji na jedną zmianę więcej niż 50 pracowników,; przedsiębiorstwa komunikacyjne, telekomunikacyjne.
Zgodnie z postanowieniami ustawy (art. 7) za przejęte przez Państwo przedsiębiorstwa jego właściciel miał otrzymać od Skarbu Państwa odszkodowanie w terminie jednego roku, licząc od powiadomienia o prawomocnym ustaleniu jego wysokości.; Przejęcie za odszkodowaniem i bez odszkodowania miało charakter pierwotny, a więc obejmujący wszystkie składniki przedsiębiorstwa wolne od zobowiązań i obciążeń w stosunku do osób trzecich (z wyjątkiem wymienionych w ustawie). O przejęciu przedsiębiorstwa na własność państwaorzekał właściwy minister, którego orzeczenie było ostatecznie i nie podlegało zaskarżeniu. Nacjonalizację przeprowadzono na podstawie dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 i 19 października 1944, ustawy z 3 stycznia 1946 oraz ustawy z 25 lutego 1958.
W odniesieniu do przedsiębiorstw nie objętych ustawą z 1946 r ich przejmowanie przez Państwo następowało w drodze późniejszych aktów prawnych o charakterze nacjonalizacyjnym. Przykładem takiego prze kształcenia jest ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o przejęciu aptek na własność Państwa. Natomiast gdy idzie o nie znacjonalizowane banki, nie zostały one w zasadzie reaktywowane. W oparciu o znowelizowane po wojnie przepisy Prawa bankowego z 1928 r., bankom, których działalność uznano za zbędną dla gospodarki narodowej, cofano koncesję na funkcjonowanie, doprowadzając tym samym do ich likwidacji. Nowe zasady organizacji i i funkcjonowania banków zostały określone przepisami dekretu z 25 października 1948r. o reformie bakowej.
Przekształcanie środków produkcji w sferze stosunków własnościowych następowało także w wyniku procesu przejmowania od właścicieli prywatnych przedsiębiorstw w przymusowy zarząd państwowy, za zobowiązania podatkowe lub z innej przyczyny.
a)Źródłem nabycia mienia państwowego o charakterze produkcyjnym było również reaktywowanie działalności przed wojennych przedsiębiorstw państwowych, takich jak m.in.: PBP „Orbis", Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych, PP „Polskie Radio", PLL „LOT". Jednak podstawowymsposobem pozyskania tego mienia był proces powoływania przez państwo nowych jednostek gospodarczych, działających głównie jako przedsiębiorstwa państwowe. Początkowo tworzone one były i funkcjonowały w oparciu o przepisy rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 17 marca 1927 r. a następnie na podstawie dekretu z dnia 3 stycznia 1947 r. o tworzeniu przedsiębiorstw państwowych, zastąpionego dekretem z dnia 26 października 1950 r o przedsiębiorstwach państwowych. Aktualnie ich sytuacja jest regulowane przepisami ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych.
b)W odniesieniu do mienia samorządowego sposobem powstania mienia produkcyjnego było wyposażenie w składniki majątkowe nowo tworzonych instytucji samorządu terytorialnego.
c)W odniesieniu do gminy nabycie podstawowych zasobów mienia komunalnego nastąpiło w drodze tzw. komunalizacji - przez przejęcie przez właściwe gminy określonych składników mienia ogólnonarodowego (państwowego). Przepisy wprowadzające przewidują dwa sposoby tego przejęcia: pierwszy to nabycie z mocy prawa z dniem wejścia w życie ustawy (art. 5 ust. 1, 2). Z tym jednak, że okoliczność nabycia tego mienia wymaga potwierdzenia w formie decyzji wojewody o charakterze deklaratoryjnym. W ten sposób na własność gminy przeszło mienie ogólnonarodowe należące do :rad narodowych, terenowych organów adm. państwowej stopnia podstawowego i wojewódzkiego, mienie państwowe służące użyteczności publicznej.; nabycie mienia ogólnonarodowego przez gminę w drodze konstytutywnego aktu administracyjnego wojewody- (art.5 ust.3,4) w tym wypadku gmina nabywa prawa do przekazania mienia dopiero z chwila gdy powyższa decyzja stanie się ostateczna.
d)W odniesieniu do powiatu - mieniem powiatu i odpowiednio województwa stało się z mocy prawa mienie Skarbu Państwa, będące we władaniu instytucji państwowych oraz jednostek organizacyjnych, przejmowanych w całości przez wspólnoty samorządowe. Nabycie tego mienia wymaga jednak decyzji wojewody o charakterze deklaratoryjnym. Ponadto nabyciu podlegało mienie Skarbu Państwa będące we władaniu jednostek państwowych przejmowanych tylko w części przez powiat lub województwo Przekazanie tego mienia wymaga decyzji o charakterze konstytutywnym. Ponadto jednostkom tym mogło zostać przekazane w drodze decyzji wojewody inne niż wskazane wyżej mienie Skarbu Państwa oraz będące we władaniu państwowej osoby prawnej.
Gminie powiatowi i województwu jako podmiotom mienia przysługuje ogół praw majątkowych przynależnych określonym wspólnotom samorządowym, a także ogół obciążających je obowiązków majątkowych.
94.USTAWY I ROZPORZĄDZANIE JAKO ŹRÓDŁO PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
1.KONSTYTUCJA- akty prawny najwyższy rangą, stosowany bezpośrednio, tworzy fundament ustroju polityczno-godpodarczego, oddziałując na gospodarkę, jest źródłem prawa gospodarczego publicznego; determinuje porządek gospodarczy, wyznacza treść ustawodawstwa,; postanowienia konstytucji tworzą konstytucyjne podstawy dla określenia systemu/modelu gospodarczego, a co za tym idzie określają organy władzy związane s tym modelem. Konstytucja określa źródła prawa powszechnie obowiązujące i wewnętrznie obowiązujące. Prawo publiczne gospodarcze oparty jest na tym podziale.
2.USTAWY I ROZPORZĄDZENIA: Ustawy i rozporządzenia są powszechnie obowiazującymi źródłami prawa. Zawieraja regulacje dotyczące praw i obowiazków obywateli oraz innych przedsiebiorstw, a także normują zakres kompetencji i organów administracji publicznej
2A)USTAWA: akt o charakterze ogólnym, moc obowiązywania zaraz po konstytucji, akt prawa powszechnie obowiązującego. wykorzystywanie ustaw jako źródło PPG wynika za zasady legalizmu- działanie na podstawie prawa i w granicach prawa. PRYMAT /WYŁĄCZNOŚĆ ustawy w PPG, a to dlatego że gospodarka to obszar gdzie realizują się prawa i obowiązki jednostek; działalność administracji gospodarczej oparta jest na ustawach; ustawy regulują podstawowe problemy PPG( pozycje podmiotów gospodarczych, zasady ingerencj państwa, funkcje, środki formy działalności administracji gospodarczej); prymat ustawy również objawia się tym , że zasadniczo wyłączono akty prawa tworzone przez naczelne i centralne ograny administracji, administracja nie powinna Stanowic prawa dla siebie, zwłaszcza , mogą one ingerować działalność jednostek.; organy muszą wykazać WYRAŹNĄ kompetencje w ustawie, która upoważnia do wydania aktu podustawowego, poza wyraźną delegacją ustawową, ustawa powinna wyznaczać kierunek aktu wykonawczego tzn. zawierać dokładne wytyczne co w takim akcie ma się znaleźć. ustawa musi być zgodna z zasadami konstytucji. Ustawy uchwalane są przez Sejm i Senat w drodze procedury ustawodawczej, a następnie podpisywane przez Prezydenta RP. Podlegaja kontroli Trybunału Konstytucyjnego w zakresie zgodności z Konstytucją. Materia przewidziana w Konstytucji do uregulowania w drodze ustawy nie może być normowana aktem niższej rangi. W czasie stanu wojennego zamiast ustaw Prezydent RP może na wniosek Rady Minstrów wydawać rozporządzenia z mocy ustawy.
2B)ROZPORZĄDZENIE: cel rozporządzenia -wykonanie ustawy na podstawie upoważnienia, upoważnienie musi być wyraźne. Rozporządzanie musi podporządkować się ustawowym wytycznym. Ten komu zostało polecone wydanie rozporządzanie nie może subdelegować (powierzyć komuś innemu) jego wydania. Rozporządzanie podlega badaniu zgodności z konstytucją i ustawą. Rozporządzenia są aktami wykonawczymi do ustaw. Mogą być wydawane jedynie na podstawie wyrażnego upoważnienia ustawy i w celu jej wykonania. Rozporządzenia mogą być wydawane przez: Prezydenta RP; Radę Ministrów; Prezesa Rady Ministrów; Ministrów kierujacych działem administracji; Prezesów komitetów wchodzacych w skład Rady Ministrów; Krajowa Radę Radiofonii i Telewizji;. Upoważnienie do wydania rozporządzenia nie może być przekazane na rzecz innego organu. Upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia powinno zawierać: Wskazanie organu upoważnionego do wydania rozporządzenia; Wskazanie, czy upoważnienie ma charakter obligatoryjny, czy fakultatywny; Zakres spraw przekazanych do uregulowania; Wytyczne dotyczące treści rozporządzenia. Przepisy ustaw oraz aktów wykonawczych (rozporządzeń) to przepisy ustawowe.
93.UMOWY MIĘDZYNARODOWE JAKO ŹRÓDŁO PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO
1.SĄ TO: umowy oraz orzecznictwo sadowe przyjmowane na tle rozwiązań tych aktów. obowiązują w wewnętrznym porządku prawnym jeżeli mają charakter wiążący Polskę. wypełniają swoimi postanowieniami wewnętrzny porządek prawny- tak jak normy przyjęte na zasadach i w trybie określonym dla aktów ustawowych czy innych aktów prawnych. pewna część aktów prawa wewnętrznego, zawierających unormowania zaliczone do prawa admin. gosp. została przyjęta w wyniku dostosowania prawa polskiego do wymagań ustanowionych w aktach prawnomiędzynarodowych (są to akty obowiązujące pośrednio w wewnętrznym porządku prawnym Polski przez dostosowanie jego treści do wiążących Polskę aktów).
2.PODMIOTAMI UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH SĄ państwa, które wykonują ich treść poprzez działanie upoważnionych do tego organów. umowy są ratyfikowane (zatwierdzane) przez uprawniony organ państwowy i oznacza to ostateczną zgodę na związanie się państwa umową międzynarodową. 3.ORGANEM UPRAWNIONYM DO RATYFIKOWANIA UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH W POLSCE JEST Prezydent RP. Jeżeli jednak umowy dotyczą: pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych; wolności praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji; członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej; znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym, spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy - to ratyfikacja tych umów wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie. 4.RATYFIKOWANA UMOWA MIĘDZYNARODOWA, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej zastosowanie jest uzależnione od wydania ustawy (art.91 ust. 1 Konstytucji). Umowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową (art. 91 ust. 2 Konstytucji). Ratyfikowane umowy międzynarodowe mogą dotyczyć: Zasad traktowania przedsiębiorców państw obcych; Unikania podwójnego opodatkowania; Tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi międzynarodowej współpracy gospodarczej; Integracji gospodarczej i liberalizacji obrotu gospodarczego
5.UMOWY NIERATYFIKOWANE: Przeważającą część porozumień dotyczących wykonywania zadań z zakresu administracji gospodarczej stanowią umowy nieratyfikowane, zawierane na szczeblu rządowym, ministerialnym, ambasadorów, a niekiedy nawet przez upoważnione terenowe organy administracji rządowej. Nie są one źródłami prawa w rozumieniu Konstytucji, a zawierają postanowienia wiążące państwa - strony. Za ich wykonanie odpowiadają odpowiednie organy administracji publicznej. Nieratyfikowane umowy miedzynarodowe mogą regulować np. sprawy: Tworzenia wspólnych przedsiębiorstw państwowych; Wspólnych inwestycji gospodarczych'; Przebiegu gazociagów, ropociagów, linii energetycznych i komunikacyjnych; Kontroli:celnej, przejść granicznych, łączności, poczty, telekomunikacji, transportu , tranzytu, ochrony środowiska, współpracy gospodarczej regionów przygranicznych
4. AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO JAKO ŹRÓDŁO PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO
1.SĄ TO np. akty terenowych organów administracji rządowej oraz akty jednostek samorządu terytorialnego, przyjmowane przez ich odpowiednie organy. Organami tymi są: sejmik województwa, wojewoda, organy administracji niezespolonej, rada gminy. mają związek formalny i materialny z aktami ustawowymi (ustanawiane są „na podstawie i w granicach uprawnień zawartych w ustawie”). przesądzają o granicach wolności gospodarczej w pewnych- ustawowo wskazanych- rodzajach działalności gospodarczej (np. zasady wykonywania zarobkowego przewozu osób w komunikacji publicznej czy taksówkami). obowiązują miejscowo, są ograniczone do terytorium wyznaczonego obszarem działania danego organu (j.s.t). dopuszczalne jest zatem różnicowanie sytuacji podmiotów działalności gospodarczej w zależności od określonego terytorium
2.SEJMIK WOJEWÓDZTWA stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części; akty te podpisuje przewodniczący sejmiku województwa niezwłocznie po ich uchwaleniu i kieruje je do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym
3.PODOBNIE AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO obowiązujące na obszarze województwa lub jego części stanowią wojewoda oraz organy administracji niezespolonej
3A)WOJEWODA może również wydawać rozporządzenia porządkowe w zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących- jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego
3B)ROZPORZĄDZENIA PORZĄDKOWE WOJEWODY USTANAWIAJĄ na czas określony zakazy lub nakazy określonego w nich zachowania się, mogą też nakładać na obywateli danego terenu świadczenia o charakterze osobistym i rzeczowym. Rozporządzenia te są niezwłocznie przekazywane Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi województwa, starostom, prezydentom miast, burmistrzom i wójtom, na których terenie działania rozporządzenie ma być stosowane. Wchodzą one w życie na zasadach określonych w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych. Akty prawa miejscowego ustanowione przez wojewodę lub organy administracji niezespolonej uchylane zostają, w trybie nadzoru, przez Prezesa Rady Ministrów, jeżeli są one niezgodne z ustawami, lub aktami wydanymi w celu ich wykonania; mogą również zostać uchylone z powodu niezgodności z polityką rządu lub naruszenia zasad rzetelności i gospodarności. Organy pozostałych jednostek samorządu terytorialnego, obok samorządu województwa, mają prawo do stanowienia przepisów powszechnie obowiązujących na obszarze powiatu ( samorząd powiatowy, gminy ( samorząd gminny)- na podstawie i w granicach upoważnień ustawowych
91.UCHWAŁY RADY MINISTRÓW I ZARZĄDZENIA MINISTRÓW JAKO ŹRÓDŁO PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
1.MAJĄ CHARAKTER: wewnętrzny, tzn., że obowiązują jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu te akty (art. 93 ust. 1 Konstytucji). może wpływać na status podmiotu stosunku prawnego, który łączy ten podmiot z jednostka organizacyjną podległa organowi, który wydał uchwałę lub zarządzenie- zasada dostępu do administracji. Nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych czy innych podmiotów (art. 93, ust. 2 Konstytucji). Część uchwał i zarządzeń nie ma charakteru aktów prawotwórczych, gdyż nie zawiera norm prawnych. Akty prawa wewnętrznego nie mogą zawierać norm sytuujących, a jedynie normy wskazujące. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli w zakresie ich zgodności z prawem powszechnie obowiązującym. Uchwały Rady Ministrów mogą być wydawane bez szczegółowego upoważnienia ustawy, są one wydawane na podstawie ogólnych norm kompetencyjnych. Zarządzenia wydawane są na tylko podstawie upoważnienia zawartego w ustawie. Uchwały i zarządzenia nie mogą stanowić podstawy do wydawania decyzji administracyjnych, ale mogą one wpływać na treść decyzji ograniczając swobodę organu orzekającego
79.ROLA NORM SYTUUJĄCYCH I WSKAZUJĄCYCH W PRAWIE PUBLICZNYM GOSPODARCZYM.
1.NORMY SYTUUJĄCE: określają pozycje adresata przez wyznaczenie jego praw i obowiązków (sytuacja prawna); regulują zachowanie adresata w ustalonej hipotezie normy. Kwalifikują zarazem jego pozycję wobec innych podmiotów prawa admin. gosp., specyfikując jej elementy. Stanowią organ wykonywania funkcji administracji publicznej lub podmiot gospodarczy. Normę sytuującą stosuje wprost jej adresat, który znalazł się w normowanej sytuacji. Adresowana jest ona do właściwego organu administracji publicznej (organ wykonywania funkcji administracji publicznej) nawet wtedy, gdy skierowana została do podmiotu gospodarczego (regulację jego sytuacji prawnej)
2.NORMY WSKAZUJĄCE ustanawiają interpretacje treści normatywnej przyjętej w normach sytuujących.Klasyczną postacią normy wskazującej jest norma ustanawiająca wytyczne co do regulacji, którą należy przyjmować w treści rozporządzenia. Występują one głównie w aktach wykonawczych, które precyzują regulacje ustawowe, dzięki temu umożliwiają one posługiwania się tymi aktami zwłaszcza przez administracje gospodarczą w stosunkach z podmiotami gospodarczymi. Ich celem jest nadanie określonej linii w rozstrzygnięciach (akty władcze) przyjmowanych przez organy administracji. Nie są one ujawniane na zewnątrz systemu administracji publicznej jako podstawa prawna, która determinuje zachowanie adresatów (zarządzenia, instrukcje, polecenia)
69.PRAWO UNII( WSPÓLNOTOWE) W OBSZARZE PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
Unia Europejska posiada własne prawo gospodarcze ->EUROPEJSKIE PRAWO GOSPODARCZE. W odniesieniu do Wspólnot I Filaru -> WSPÓLNOTOWE PRAWO GOSPODARCZE. Tworzone są one przez prawo pierwotne- traktaty i wtórne(rozporządzenia, dyrektywy, decyzje). w ramach unii/wspólnoty ważna jest harmonizacja praw państw członkowskich(ale tylko niektórych zagadnień do tych najważniejszych należą :wolność gospodarcza, ochrona konsumenta, rynek finansowy). Polska w konstytucji przewidziała możliwość przeniesienia na postawie umowy międzynarodowej, kompetencji krajowych organów i tak właśnie jest w przypadku UE. Unia składa się z 3 filarów, najważniejszym ze względu na prawo publiczne gospodarcze jest I filar-Wspólnoty Europejskie. obowiązuje w nim REŻIM wspólnotowy który wyraża się wspólnotowym prawem(również gospodarczym ). wspólnotowe prawo w sferze wewnętrznej państwa powoduje SKUTEK BEZPOŚREDNI i PIERWSZEŃSTWO STOSOWANIA przed prawem krajowym. zasadniczym zadaniem wspólnot jest ustanowienie RYNKU WEWNĘTRZNEGO poprzez 4 swobody (przepływu towarów, pracowników i przedsiębiorczości, świadczenia usług , przepływu kapitału). Wspólny rynek tworzony jest też poprzez wspólną politykę, próby ustanowienie Unii Gospodarczej i Walutowej. Ustalenia reguł konkurencji , harmonizacji prawa krajowego. Celem unii jest m.in. popieranie gospodarczego i społecznego postępu, zatem wpływ na prawo publiczne gospodarcze jest widoczny. Polska jako kraj Unii zobowiązała się do przyjęcia i przestrzegania prawa unii i związania się z całym dorobkiem UE zwanym jako acquis communautaire (dorobkiem wspólnoty), zatem prawo ue ma znaczący wpływ na prawo publiczne gospodarcze.
66.PRAWO PIERWOTNE JAKO ŹRÓDŁO PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO
Prawo pierwotne znajduje swoje odzwierciedlenie w art. 48 Traktatu z Maastricht.
1.LISTA AKTÓW PRAWA PIERWOTNEGO (akty zaznaczone na szaro jeszcze nie obowiązują lub już przestały):
1A)TRAKTATY ZAŁOŻYCIELSKIE WSPÓLNOT EUROPEJSKICH I UNII EUROPEJSKIEJ
a)Traktat paryski z 1951 r. (obowiązywał w latach 1952-2002); Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali; b)Traktaty rzymskie z 1957 r. (weszły w życie w 1958 r.); Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą; Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej; c)Traktat z Maastricht z 1992 r. (wszedł w życie w 1993 r.); d)Konstytucja dla Europy z 2004 r. (nie weszła w życie)
1B)UMOWY ZAWARTE MIĘDZY PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI ZMIENIAJĄCE I UZUPEŁNIAJĄCE TRAKTATY ZAŁOŻYCIELSKIE: a)Konwencja o niektórych instytucjach wspólnych dla EWG i EWEA z 1957 r. (weszła w życie w 1958 r.); b)Protokół dotyczący Antyli Holenderskich z 1978 r.); c)Traktat fuzyjny z 1965 r. (wszedł w życie w 1967 r.); d)Luksemburski traktat budżetowy z 1970 r.; e)Brukselski traktat budżetowy z 1975 r.; f)Traktat zmieniający niektóre postanowienia Protokołu w sprawie Statutu EBI z 1975 r.; g)Traktat grenlandzki z 1984 r.; h)Jednolity Akt Europejski z 1986 r. (wszedł w życie w 1987 r.); i)Traktat amsterdamski z 1997 r. (wszedł w życie w 1999 r.); j)Traktat nicejski z 2001 r. (wszedł w życie w 2003 r.); k)Traktat lizboński z 2007 r. (wszedł w życie 1 grudnia 2009 r.)
1C)TRAKTATY AKCESYJNE: a)Traktat o przystąpieniu Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii z 1972 r. (wszedł w życie w 1973 r.); b)Traktat o przystąpieniu Grecji z 1979 r. (wszedł w życie w 1981 r.); c)Traktat o przystąpieniu Hiszpanii i Portugalii z 1985 r. (wszedł w życie w 1986 r.); d)Traktat o przystąpieniu Austrii, Finlandii i Szwecji z 1994 r. (wszedł w życie w 1995 r.); e)Traktat ateński z 2003 r. (wszedł w życie w 2004 r.); f)Traktat o przystąpieniu Bułgarii i Rumunii z 2005 r. (wszedł w życie 1 stycznia 2007)
1D)OGÓLNE ZASADY PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ - szereg zasad prawa UE wypracowanych na podstawie orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, które nie zawsze wynikają wprost z Traktatów. Również zasady, do których przestrzegania zobowiązała się Unia Europejska (głównieEuropejska Konwencja Praw Człowieka);
1E)POSTANOWIENIA RADY, GDY JEJ CZŁONKOWIE DZIAŁAJĄ JAKO PRZEDSTAWICIELE PAŃSTW cZŁONKOWSKICH: Akt dotyczący wyboru przedstawicieli Parlamentu Europejskiego w drodze powszechnych wyborów bezpośrednich z 1976 r.; inne
1F)CZĘŚCIĄ PRAWA PIERWOTNEGO SĄ RÓWNIEŻ załączniki (w formie protokołów) dołączone do wyżej wymienionych umów. Nie mogą to być natomiast deklaracje i umowy (nie mają mocy wiążącej). Główne założenia polityki gospodarczej mieszczą się w pierwszym filarze. Polska harmonizując swój system prawny z systemem prawnym UE musi dostosować na bazie przepisów traktatów swój system prawa publicznego gospodarczego.
70.PRAWO WTÓRNE JAKO ŹRÓDŁO PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
Prawo wtórne jest tworzone przez instytucje Wspólnot na podstawie prawa pierwotnego. Poprzez te środki Unia wpływa na kształt prawa publicznego gospodarczego, zwłaszcza w problematyce wolności gospodarczej, ochrony konkurencji oraz funkcjonowania rynku walutowego. Składa się ono z ogromnej liczby aktów prawnych, z których każdy należy do jednej z pięciu kategorii:
1.ROZPORZĄDZENIA: Swoim charakterem zbliżone są do ustaw polskiego porządku prawnego, pełnią rolę ujednolicającą przepisy prawa w krajach wspólnotowych UE, mają charakter wiążący, zasięg ogólny (adresatami mogą być zarówno państwa, jak i jednostki) oraz abstrakcyjny (dotyczą nieokreślonej liczby przypadków / sytuacji). Podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym UE. Każde rozporządzenie wchodzi w życie w terminie w nim zawartym. Obowiązują bezpośrednio, to znaczy, że nie wymagana jest dodatkowo transpozycja zawartego w rozporządzeniach prawa do krajowych porządków prawnych ani inne dodatkowe działanie legislacyjne. W praktyce do rozporządzeń dodawane są również akty wykonawcze. Władze krajowe mają obowiązek uchylenia wszelkich przepisów niezgodnych z treścią rozporządzenia oraz zakaz wydawania aktów prawnych niezgodnych z jego treścią. Dodatkowo państwa członkowskie nie posiadają żadnej swobody regulacyjnej w ramach wprowadzania / wykonywania postanowień zawartych w rozporządzeniu. Szczególny rodzaj rozporządzeń, tzw. rozporządzenia wykonawcze, są wydawane przez Komisję Europejską. W hierarchii aktów prawnych stoją one niżej od zwykłych rozporządzeń, mogą je jednak zmieniać, jeśli w rozporządzeniu na podstawie którego zostało wydane rozporządzenie wykonawcze zapisano taką możliwość. Opinie i zalecenia może wydawać każdy z organów unijnych
2.DYREKTYWY: Mają charakter wiążący, zaś adresatami dyrektyw mogą być wyłącznie państwa członkowskie UE. Wiążą wyłącznie co do rezultatu, państwo członkowskie ma swobodę wyboru formy i środków implementacji danej dyrektywy. Dyrektywy podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym UE. Okres transpozycji podany jest każdorazowo w treści dyrektywy - na ogół wynosi od roku do 3 lat. W tym czasie państwa są zobowiązane do dostosowania prawa krajowego do założeń i postanowień dyrektywy. Transpozycja następuje poprzez przyjęcie przez odpowiednie organy prawodawcze danego państwa odpowiedniego aktu prawnego, powszechnie obowiązującego (w polskim porządku prawnym rolę taką pełni ustawa). Obowiązek transpozycji dyrektywy jest jednym z podstawowych obowiązków ciążących na państwach członkowskich, w świetle art. 10 TWE, który ustanawia tzw. zasadę lojalności. Monitorem poprawnego transponowania oraz późniejszego przestrzegania praw zawartych w dyrektywach jest Komisja Europejska. Naruszenie zobowiązania pełnej i terminowej transpozycji dyrektywy może być podstawą wniesienia przez Komisję lub państwo członkowskie skargi do ETS o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom wspólnotowym. Wynikiem tego może być narzucona na dane państwo - naruszyciela sankcji finansowych lub możliwość wystąpienia z postępowaniem roszczeniowym przeciwko własnemu państwu przez osobę fizyczną lub osobę prawną (odpowiedzialność odszkodowawcza). Funkcją dyrektyw nie jest ujednolicanie krajowych porządków prawnych państw członkowskich, lecz ich harmonizowanie.
3.DECYZJE: Swoim charakterem odpowiadają decyzjom wydawanym w polskim porządku prawnym. Decyzje mają charakter indywidualny i konkretny co oznacza, że każda z nich jest skierowana do ściśle określonego grona adresatów i dotyczą ściśle określonych spraw / sytuacji. Adresatami decyzji są przede wszystkim państwa członkowskie lub osoby prawne / fizyczne, dla których mają one charakter wiążący. Jeżeli decyzja jest adresowana do wszystkich państw członkowskich, wówczas podlega publikacji w Dzienniku Urzędowym UE, jeżeli zaś skierowana jest do mniejszej liczby adresatów - podlega notyfikacji adresatom, do których jest skierowana.
4.OPINIE: Nie mają mocy wiążącej, zawierają określone oceny, często stosowane w postępowaniu między instytucjami i organami wspólnot
5.ZALECENIA: Nie mają mocy wiążącej, sugerują podjęcie określonych działań. Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje są wydawane przez Radę Unii Europejskiej, niekiedy przy współudziale Parlamentu Europejskiego (procedury współpracy i współdecydowania). Wyłączna inicjatywa ustawodawcza w tym zakresie przysługuje Komisji Europejskiej (wyjątkiem jest prawo Parlamentu do opracowania projektu jednolitej ordynacji wyborczej do PE)..Oprócz wyżej wymienionych aktów prawnych istnieje też wiele rodzajów aktów nienazwanych w traktatach, lecz mogących mieć niekiedy moc wiążącą. Są one nazywane aktami sui generis. Noszą one rozmaite nazwy: oświadczenie, deklaracja, program działania, protokół, rezolucja, konkluzje, wnioski, wspólne działanie, komunikat, obwieszczenie.
10.DOROBEK PRAWNY WSPÓLNOTOWY (ACQUIS COMMUNAUTAIRE) A PRAWO PUBLICZNE GOSPODARCZE.
1.ACQUIS COMMUNAUTAIRE DOROBEK PRAWNY WSPÓLNOT EUROPEJSKICH I UNII EUROPEJSKIEJ, obejmujący wszystkie traktaty założycielskie i akcesyjne oraz umowy międzynarodowe je zmieniające (tzw. prawo pierwotne), przepisy wydawane na ich podstawie przez organy Wspólnot (prawo wtórne), umowy międzynarodowe zawarte przez Wspólnoty i Unię Europejską, orzecznictwo ETS i Sądu Pierwszej Instancji, a także deklaracje i rezolucje oraz zasady ogólne prawa wspólnotowego. Obowiązkiem każdego państwa wstępującego do Unii Europejskiej jest wprowadzenie acquis communautaire do własnego systemu prawnego. Acquis communautaire ma się do prawa publicznego gospodarczego tak, że należy postrzegać zmieniającą się rolę PPG, które jest zarówno prawem wspólnotowym jak i krajowym, jako przejścia z myślenia kategoriami państwa w kategorie globalne. Przejawia się to przeniesieniem kompetencji prawodawczych na UE. Nie oznacza to jednak, że unia będzie wykonywać funkcje planowania gospodarczego i organizacji wykonywania działań gospodarczych, ale zapewni sobie wpływ na funkcjonowanie wspólnego rynku poprzez tworzenie i harmonizację prawa oraz poprzez monitorowanie i kontrolę przestrzegania ustalonych reguł zachowania.
33.ORGANY ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ
1.ADMINISTRACJA GOSPODARCZA W ZNACZENIU PRZEDMIOTOWYM to skutek klasyfikacji działań adm publ w płaszczyźnie tego obszaru oddziaływanie jakim jest gospodarka. jest to ta część adm publicznej której zasadniczym przedmiotem zadań jest oddziaływanie na gospodarke. Administracja gospodarcza dzieli się na bezpośrednią(rządową) i pośrednią.
1A)BEZPOŚREDNIA - realizowana przez Rade Ministrów i poszczególnych ministrów właściwych w sprawach gospodarczych( minister gospodarki , minister skarby państwa finansów rolnictwa), organy administracji rządowej -centralne ( Prezes UOKIK Prezes Urzedów zamównien publicznych,organy regulacyjne -Prezesi Transportu Kolejowego , Urzędu Regulacji Energetyki, Telekomunikacji i Poczty,
Wewnętrzne organy rządu koordynujące sprawy gospodarcze, komitety, pełnomocnicy rządu (np. ds. wprowadzenia euro)terenowe rządowe organy- wojewoda
2B)POŚREDNIA- organy które wykonują zadania administracji gospodarczej na podstawie zalecania zadań i funkcji administracji oraz będące pod kontrola adm rządowej: jednostki organizacyjne o różnym stopniu samodzielności, fundusze celowe, fundacje, jednostki organizacyjne w formach prawa prywatnego, administracja komunalna, samorząd gospodarczy i zawodowy, przedsiębiorstwa publiczne i zakłady odgrywają coraz mniejszą rolę; podział zadań i system organów nie mają charakteru stałego.
2.PODSUMOWUJĄC, W SZCZEGÓLNOŚCI ORGANAMI ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ SĄ:
a)MINISTROWIE: Minister Gospodarki; Minister Skarbu Państwa; Minister finansów; Minister Transportu i Gospodarki Wodnej; Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej; inni ministrowie - w zakresie wpływu wykonywania przez nich ich obowiązków na gospodarkę; b)Wojewodowie; c)Organy administracji niezespolonej; d)Organy jednostek samorządu terytorialnego
25. MINISTER SKARBU PAŃSTWA JAKO ORGAN ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ.
Stosownie do postanowień ustawy o działach administracji rządowej, organem właściwym do spraw Skarbu Państwa jest Minister Skarbu Państwa
1.DZIAŁ SKARB PAŃSTWA OBEJMUJE: sprawy dotyczące gospodarowania mieniem SP, w tym komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz narodowych funduszy inwestycyjnych i ich prywatyzacji, jak również ochrony interesów SP - z wyjątkiem spraw, które są przypisane innym działom (art. 25)
2.MINISTER SP (jego kompetencje na podstawie ustawy o działach administracji rządowej-art. 25 i ustawy o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących SP - art. 2,3,5,5a,18):
a)reprezentuje SP, z uwzględniem innych przepisów, w tym ustawy o Prokuratorii Generalnej SP (zasada domniemania właściwości w sprawach dotyczących gospodarowania mieniem SP i jego ochrony na rzecz Ministra SP; b)może inicjować politykę państwa w zakresie przekształceń własnościowych w odniesieniu do mienia komunalnego; c)sprawuje nadzór nad działalnością Prokuratorii Generalnej SP; d)jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika, jakiej państwowej osobie prawnej przysługują prawa majątkowe do składników mienia państwowego, prawa te przysługują SP reprezentowanemu przez Ministra SP; e)przygotowuje i przedkłada Radzie Ministrów, oraz Sejmowi, coroczne sprawozdania o stanie mienia SP oraz o ekonomicznych, finansowych i społecznych skutkach prywatyzacji,; f)przygotowuje i przedkłada RM projekty rocznych kierunków prywatyzacji i programów prywatyzacji majątku państwowego oraz coroczne sprawozdania z realizacji kierunków prywatyzacji,; g)prowadzi zbiorczą ewidencję majątku SP,; h)prowadzi ewidencję podmiotów, w szczególności państwowych jednostek organizacyjnych, którym przysługuje prawo wykonywania uprawnień wynikających z praw majątkowych SP,; i)wykonuje uprawnienia wynikające z praw majątkowych SP, w szczególności w zakresie praw z akcji i udziałów należących do SP, i w stosunku do mienia pozostałego po likwidacji państwowej jedn org lub przypadającego SP w wyniku likwidacji spółki z jego udziałem,; j)składa w imieniu SP oświadczenia woli o utworzeniu spółki handlowej lub przystąpieniu do takiej spółki oraz o utworzeniu innej osoby prawnej, przewidzianej przepisami prawa, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej,; k)sprawuje kontrolę wykonywania uprawnień wynikających z praw majątkowych SP przez państwowe jednostki organizacyjne; l)udziela wsparcia w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz spółek z udziałem SP,; m)zatwierdza plany restrukturyzacji przedsiębiorstw, w przypadku gdy te plany przewidują udzielenie pomocy przez Ministra SP,; n)realizuje inne zadania określone w przepisach odrębnych; o)wykonuje funkcje organu założycielskiego w stosunku do niektórych przedsiębiorstw państwowych,; p)tworzy, likwiduje, łączy, dzieli i przekształca państwowe osoby prawne - tworząc je wyposaża je w niezbędne do działania mienie, w tym także w nieruchomości na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami,; r)powołuje i odwołuje organy państwowych osób prawnych; s)wydaje zgodę na dokonanie czynności prawnej przez państwowe osoby prawne w zakresie rozporządzenia składnikami aktywów trwałych w rozumieniu przepisów o rachunkowości, w tym oddania tych składników do korzystania innym podmiotom na podstawie umów prawa cywilnego lub ich wniesienia jako wkładu do spółki lub spółdzielni, jeżeli wartość rynkowa przedmiotu przekracza 50 tysięcy euro.; t)Może zlecać, z zachowaniem zasad i trybu określonego w odrębnych przepisach, osobom prawnym lub fizycznym dokonywanie określonych czynności prawnych oraz faktycznych w zakresie jego właściwości, udzielając w tym zakresie stosownych pełnomocnictw.
16. JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE WYKONUJĄCE FUNKCJE PAŃSTWA.
1.ZARZĄD MIENIEM PUBLICZNYM wydzielonym dla prowadzenia działalności gospodarczej przez SP oraz wspólnoty samorządowe może być zorganizowany w formie: jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej: zakład i spółki osobowe: jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna (bez partnerskiej); jednostki organizacyjnej posiadającej osobowość prawną: spółki kapitałowe: z o.o. akcyjna, państwowe/samorządowe instytucje kultury, samodzielne zakłady opieki zdrowotnej, fundacje, jednostki badawczo-rozwojowe
2)JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE NIEPOSIADAJĄCE OSOBOWOŚCI PRAWNEJ wchodzą w skład struktury prawnej SP lub j.s.t w postaci państwowego lub samorządowego zakładu nie mającego osobowości prawnej, działającego w oparciu o przepisy ustawy o finansach publicznych
2A)ZAKŁAD: to względnie samodzielna jednostka organizacyjna wyposażona w wyodrębnione środki rzeczowe i osobowe, której podstawowym celem jest bezpośrednie świadczenie usług socjalno-bytowych, zdrowotnych i kulturalnych w dziedzinie określonej w akcie o jej utworzeniu. Pomiędzy jednostką macierzystą a zakładem występują zależności o charakterze administracyjnym. Ważne przy zakładzie jest kryterium oceny wykonywania realizowanych zadań: zakład powstaje, jeżeli zadania o charakterze publicznym są tak ważne, że konieczność ich realizacji, a nie efektywność ich wykonania jest najważniejsza. Zakład w obrocie gospodarczym działa samodzielnie, lecz w granicach upoważnienia udzielonego przez podmiot tworzący, w imieniu którego podejmowane są czynności prawne i który ponosi odpowiedzialność za zaciągnięte przez zakład zobowiązania. Prowadzi działalność w oparciu o majątek wydzielony przez SP czy j.s.t., który nadal pozostaje ich własnością. Zakładem zarządza i reprezentuje go na zewnątrz kierownik (dyrektor) działający na podstawie i w granicach umocowania jednostki macierzystej. Zakład swoją działalność prowadzi w imieniu i na rachunek podmiotu państwowego czy samorządowego, który jest odpowiedzialny za wykonanie zadań publicznych realizowanych przez zakład.
a)zakład, z punktu widzenia formy finansowania, na podstawie ustawy o finansach publicznych jest zorganizowany głównie w postaci: państwowej lub samorządowej jednostki budżetowej albo samorządowego zakładu budżetowego: 1. JEDNOSTKA BUDŻETOWA-jednostka organizacyjna, która pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadza na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa lub j.s.t. Tworzą, łączą i likwidują jednostki budżetowe: a)Państwowe - ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie i inne organy na podstawie odrębnych ustaw; b)Samorządowe - organy stanowiące j.s.t - rada gminy, powiatu, sejmik województwa; c)Prezes RM - może utworzyć w celu realizacji zadań na rzecz administracji rządowej; 2.. SAMORZĄDOWY ZAKŁAD BUDŻETOWY-jednostka organizacyjna ale tylko j.s.t.!!!!, która odpłatnie wykonuje zadania, związane z zadaniami własnymi j.s.t(itp. gospodarka mieszkaniowa, drogi, ulice, transport lokalny itp.), pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych. To organ stanowiący j.s.t. tworzy, łączy i przekształca w inną formę organizacyjno-prawną samorządowy zakład budżetowy: może otrzymywać z budżetu j.s.t dotacje: przedmiotowe, celowe, podmiotowe; nowo tworzony zakład może otrzymać jednorazową dotację na pierwsze wyposażenie w środki trwałe; dotacje dla zakładu budżetowego, oprócz dotacji celowych, nie mogą przekroczyć 50% kosztów jego działalności
2B)SPÓLKA OSOBOWA: Drugą formą jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej jest spółka osobowa: jawna, komandytowa i komandytowo-akcyjna, która jest tworzona przez podmioty publiczne (SP lub j.s.t.) Spółki te, mimo nie posiadania osobowości prawnej, prowadzą działalność gospodarczą pod własną firmą i w oparciu o wyodrębniony majątek, niemniej za zobowiązania odpowiedzialność ponoszą wspólnicy (czyli w tym wypadku podmioty publiczne), a spółki te działają na podstawie reżimu prawnego Kodeksu spółek handlowych
3.JEŻELI ZAŚ CHODZI O JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE POSIADAJĄCE OSOBOWOŚĆ PRAWNĄ - są one utworzone przez SP czy gminę/powiat/województwo, ale stanowią odrębny organizacyjnie i prawnie podmiot w formie państwowej lub samorządowej osoby prawnej. Podmiotem prowadzącym bezpośrednio działalność gospodarczą jest odrębna od SP i j.s.t. osoba prawna, zarówno w stosunkach cywilnoprawnych, jak i administracyjnych. Ta osoba prawna występuje w stosunkach gospodarczych pod własną firmą i we własnym imieniu, jest reprezentowana i kierowana przez wydzielone organy, za powstałe zobowiązania odpowiada własnym, wydzielonym majątkiem. Wzajemne relacje pomiędzy SP/j.s.t. a tą osobą prawną opierają się w zasadzie na więzach cywilnoprawnych, przy zachowaniu autonomii obu struktur, z wyjątkiem przypadków wyraźnie wskazanych w przepisach ustawowych. Najpowszechniejszym przykładem jest tworzenie spółki kapitałowej (z o.o. lub akcyjnej) na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych. Może to być spółka z wyłącznym udziałem mienia j.s.t./SP albo spółka mieszana - część mienia publicznego, część niepublicznego (z innych, prywatnych źródeł). Kapitał, na który składa się mienie wnoszone tytułem wkładu oraz nabywane w toku działalności, stanowi majątek spółki, którym gospodaruje ona samodzielnie za pomocą własnych organów, w formie zarządu spółki, w skład którego mogą wchodzić osoby trzecie spoza grona wspólników. Innymi przykładami państwowych/samorządowych osób prawnych są: instytucje kultury - ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej,; samodzielne zakłady opieki zdrowotnej - ustawa o zakładach opieki zdrowotnej; fundacje - ustawa o fundacjach; jednostki badawczo-rozwojowe - ustawa o jednostkach badawczo-rozwojowych
24. MINISTER GOSPODARKI JAKO ORGAN ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ
1.KOMPETENCJE MINISTRA GOSPODARKI zostały wskazane w art. 9 ust. 2 ustawy o działach administracji rządowej. Ogólnie dział gospodarka obejmuje sprawy gospodarki, w tym: konkurencyjności gospodarki, współpracy gospodarczej z zagranicą, energetyki, oceny zgodności, miar i probiernictwa, własności przemysłowej, innowacyjności, działalności gospodarczej, promocji gospodarki polskiej w kraju i za granicą, współpracy z organizacjami samorządu gospodarczego (art. 9 ust. 1).
1A)DO MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW GOSPODARKI NALEŻĄ W SZCZEGÓLNOŚCI SPRAWY: 1.Kształtowania warunków podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej,; 2.Podejmowania działań sprzyjających wzrostowi konkurencyjności oraz innowacyjności gospodarki polskiej,; 3.Formułowania założeń współpracy gospodarczej z zagranicą; 4.Współpracy z organizacjami międzynarodowymi o charakterze gospodarczym oraz prowadzenia działań w zakresie kształtowania i realizacji zasad wymiany handlowej UE z krajami trzecimi, w tym w szczególności w ramach wspólnej polityki handlowej UE; 5.Nadzoru nad świadczeniem usług związanych z podpisem elektronicznym w rozumieniu przepisów o podpisie elektronicznym,; 6.Funkcjonowania krajowych systemów energetycznych, z uwzględnieniem zasad racjonalnej gospodarki i potrzeb bezpieczeństwa energetycznego kraju,; 7.Działalności związanej z wykorzystaniem energii atomowej na potrzeby społeczno-gospodarcze kraju,; 8.Kontroli obrotu z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi,; 9.Wprowadzania środków administrowania obrotem z zagranicą towarami i usługami, a także sprawy przywozu i wywozu technologii,; 10.Promocji gospodarki, w tym wspierania rozwoju eksportu i inwestycji polskich za granicą oraz wspierania napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych
1B)MINISTER GOSPODARKI SPRAWUJE NADZÓR NAD: Prezesem Głównego Urzędu Miar; Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki; Urzędem Patentowym RP
1C)DODATKOWO MINISTROWI GOSPODARKI PODLEGA: Urząd Dozoru Technicznego; Agencja Rezerw Materiałowych; Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
39. PODMIOTY PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
W warunkach demokratycznego państwa prawnego, poddanych regulacji prawa gospodarczego, proces interwencji publicznej w gospodarkę zasadniczo realizują upoważnione organy władzy publicznej odpowiednio do przekazanych im zadań i kompetencji, zasad ich funkcjonowania oraz środków i form prawnych wzajemnego oddziaływania. Tym samym został zrealizowany, jako konsekwencja zasady podziału władz, postulat wielości centrów decyzyjnych i, w konsekwencji, w procesie interwencji publicznej w gospodarkę bierze udział wiele podmiotów na różnych poziomach organizacji i struktury w państwie. To prawo gospodarcze publiczne wyznacza organizację podmiotową interwencji publicznej w gospodarkę poprzez normy prawa: konstytucyjnego, ustrojowego i materialnego, z uwzględnieniem wpływu procesów integracji europejskiej (prawo wspólnotowe i europeizacja prawa publicznego gospodarczego)
1.TE PODMIOTY TO:
1A)PARLAMENT: oddziałuje na procesy gospodarcze najczęściej poprzez wydawanie ustaw; posiada kompetencje w dziedzinie planowania finansowego państwa, jako budżet państwa w formie uchwały budżetowej; tworzy podstawy prawne w dziedzinie planowania rozwoju w formie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju; wydaje uchwały Sejmu, np. uchwałę w sprawie założeń polityki społeczno-gospodarczej
1B)RADA MINISTRÓW: zadania jako centrum polityki wewnętrznej i zagranicznej (funkcja rządzenia); funkcja prawodawcza (wydawanie rozporządzeń), jak i funkcja kierowniczo-koordynacyjna wobec podporządkowanych organów administracji rządowej; funkcja kontrolno-nadzorcza wobec innych organów administracji publicznej; wykonuje zadania określone przez parlament w formach ustawowych aktów prawnych; tworzy Narodowy Plan Rozwoju, który jest dokumentem określającym cele rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, w tym wspieranie celu rozwoju regionalnego, oraz sposoby ich osiągnięcia w okresie określonym w tym Planie
2C)MINISTROWIE (szczególnie Minister Gospodarki i Minister Skarbu Państwa jako organy rządowej administracji gospodarczej - patrz pkt. 21 i 23 skryptu, także Minister właściwy ds. infrastruktury!!!
2D)CENTRALNE ORGANY RZĄDOWEJ ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ: stosują środki prawne odnośnie ich zadań i kompetencji wskazanych w ustawach szczególnych; przykłady centralnych organów administracji gospodarczej: Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów; Prezes Urzędu Zamówień Publicznych; Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej; Prezes Urzędu Transportu Kolejowego; Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego jako dodatkowo organy regulacyjne; Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad patrz pkt 102 skryptu!!!; Komisja Nadzoru Finansowego
2E)TERENOWA ADMINISTRACJA RZĄDOWA: w osobie wojewody, który wykonuje politykę rządu na szczeblu województwa; wykonuje zadania kontrolne w stosunku do administracji rządowej i nadzorcze wobec administracji samorządowej; wykonuje zadania na podstawie przepisów prawa materialnego: np. jako reprezentant SP i wykonuje kompetencje organu założycielskiego w stosunku do przedsiębiorstw państwowych; wykonuje zadnia ingerencji publicznej w gospodarkę w obszarze policji i reglamentacji gospodarczej, związane z podjęciem i prowadzeniem działalności gospodarczej; uczestniczy w realizacji zadań administracji gospodarczej o charakterze wspierającym rozwój gospodarczy wyznaczony w aktach planowania i programowania społeczno-gospodarczego rozwoju
2F)SAMORZĄDOWA ADMINISTRACJA GOSPODARCZA: skupiona wokół jednostek samorządu terytorialnego: a)Gmina: wykonuje funkcje administracji gospodarczej (policja, reglamentacja, nadzór i kontrola gospodarki, wspieranie gospodarki) poprzez zadania własne (w szczególności dotyczące porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz infrastruktury technicznej (drogi, wodociągi, transport lokalny itd.), ponadto gminy realizują zadania administracji gospodarczej z mocy ustaw (jako zadania zlecone); b)Powiat: zadania są rezultatem przyjęcia zadań i kompetencji dotychczasowej terenowej administracji rządowej (odpowiednie powiatowe inspekcje i służby w formie rejonowych urzędów administracji gospodarczej); c)Województwo: najszerszy zakres - polityka regionalna; tworzenie podstaw rozwoju regionalnego w formach strategii rozwoju województw oraz regionalnych planów operacyjnych
2G)AGENCJE: są to podmioty realizujące zadania administracyjnego prawa gospodarczego w formie tzw. pośredniej administracji gospodarczej (zadania publiczne nie są realizowane przez własne urzędy (organy) państwowe, lecz przez inne podmioty prawa. podstawy prawne agencji rządowych są rozproszone w licznych aktach prawnych; agencje to takie podmioty administracji gospodarczej, wyodrębnione prawnie i organizacyjnie w celu realizacji zadań organów administracji gospodarczej; te agencje mogą być powoływane jako spółki akcyjne przez oświadczenie Ministra SP o utworzeniu spółki (w formie aktu notarialnego); to Minister SP wnosi majątek do tworzonej spółki; on też sprawuje nadzór właścicielski, natomiast organami tej spółki zgodnie z KSH jest walne zgromadzenie, zarząd i rada nadzorcza. Przykładowo takimi agencjami są: a)Agencja Rozwoju Przemysłu S.A.- zajmuje się pomocą publiczną dla dużych przedsiębiorców, zarządza niektórymi Specjalnymi Strefami Ekonomicznymi; b)Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A- bardziej powszechną formą jest tworzenie agencji jako państwowych osób prawnych. One są tworzone w drodze ustawy, źródło pochodzenia majątku agencji również jest wskazane w ustawie, zasadniczo agencje prowadzą działalność gospodarczą na własny rachunek, ale wg kryteriów racjonalności gospodarczej także w tych przypadkach, kiedy ich działalność jest dotowana. Organy agencji są powoływane i odwoływane przez naczelne organy adm państwowej, którym te organy składają sprawozdania ze swojej działalności.Przykładowo takimi agencjami są: a)Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)- realizuje zadania związane z: udzielaniem pomocy finansowej, świadczeniem usług doradczych dla przedsiębiorców, bezrobotnych, organizuje szkolenia i seminaria, świadczy usługi eksperckie; b) Agencja Mienia Wojskowego; c) Wojskowa Agencja Mieszkaniowa; d) Agencja Rynku Rolnego; e) Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR)- wspiera inwestycje w rolnictwie, w przetwórstwie rolno-spożywczym, tworzy nowe miejsca pracy dla mieszkańców wsi, tworzy i rozwija towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych w rolnictwie, rozwija infrastrukturę informatyczną banków spółdzielczych
2H)SAMORZĄD GOSPODARCZY I IZBY GOSPODARCZE - patrz pkt 36 skryptu!!!!; jako samorząd gospodarczy można wskazać ustawę o izbach gospodarczych i o izbach rolniczych; jako samorząd zawodowy, np. samorząd adwokacki, sędziowski, lekarski, psychologów, pielęgniarek i położnych, doradców podatkowych, architektów itp.; zagadnienie bardziej rozwinięte w pkt 36 skryptu
2I) PRZEDSIĘBIORSTWO PUBLICZNE -patrz pkt 32 skryptu!!!!
2J) PODMIOTY PRYWATNE WYKONUJĄCE ZADANIA PAŃSTWA; państwo, włączając w proces wykonywania zadań publicznych podmioty prywatne, włącza tym samym funkcjonalnie do organizacji administracji gospodarczej; formą włączenia podmiotów prywatnych w proces wykonania zadań publicznych jest instytucja POWIERZENIA, a jej istota polega na przeniesieniu na rzecz osób fizycznych i prawnych prawa prywatnego kompetencji do wykonywania we własnym imieniu zadań publicznych.; istota procesu powierzania zadań publicznych podmiotom niepaństwowym polega na powierzeniu im zadań publicznych do wykonania i ogranicza się do sprawowania funkcji nadzoru (regulacji) nad podmiotem niepaństwowym. Tymi podmiotami prywatnymi, którzy należą do podmiotów prawa publicznego gospodarczego są: 1.Osoby fizyczne - patrz pkt 26 skryptu!!!!; 2.Spółki osobe i kapitałowe - patrz pkt 27 i 28!!; 3.Spółdzielnie - patrz pkt 31!!!; 4.Jednoosobowe spółki SP - patrz pkt 33!!!; 5.Fundacje - patrz pkt 34!!!; 6.Organizacje społeczne - patrz pkt 35!!!; 7.Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych; 8.Partie polityczne; 9.Przedsiębiorcy zagraniczni - patrz pkt 30!!!; 10.Inne osoby prawne, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą
99.ZADANIA I KOMPETENCJE ORGANÓW SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W SFERZE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
1.ZASADY I FORMY PROWADZENIA GOSPODARKI KOMUNALNEJ przez jst , a także przez związki międzygminne, miasto stołeczne Warszawa i porozumienia komunalne określa ustawa o gospodarce komunalnej z 20 grudnia 1996r. Gospodarka komunalna polega na wykonywaniu przez jst zadań własnych (wyłączone są zadania zlecone), w celu zaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej.
2)DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO OBEJMUJE w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej oraz może wykraczać poza te zadania.
2A)Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o gospodarce komunalnej zadania o charakterze użyteczności publicznej to takie, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych- (Może to być zarówno świadczenie usług jak i organizowanie usług). Działalność w zakresie użyteczności publicznej zaspokaja potrzeby podstawowe, elementarne (muszą one być zaspokojone) i powszechnie odczuwalne. Cechuje ją wysoka kapitałochłonność , wysoki udział kosztów stałych w ponoszonych na nią nakładach. Charakteryzuje ją również usługowość (działalność gospodarcza ma charakter USŁUGOWY, wyłączone jest prowadzenie działalności handlowej, wydobywczej, wytwórczej, produkcyjnej). Powszechna dostępność przejawia się w tym, że każdy zainteresowany może z tych usług skorzystać. Gwarantują mu to przepisy prawa przyznające prawne roszczenie w dostępie do usług lub też są to dobra publiczne w znaczeniu ekonomicznym (np. droga publiczna, oświetlenie dróg czy też komunikacji miejskiej). Do zadań użyteczności publicznej zaliczamy np. ład przestrzenny, gospodarka nieruchomościami, utrzymanie dróg, mostów, ulic, placów, wodociągi, zaopatrzenie w wodę, prąd, gaz, oczyszczanie ścieków, wysypiska śmieci, komunikacja miejska, zarząd dróg, utrzymanie i ochrona terenów zieleni i zadrzewień, zarząd cmentarzami.
2B)DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA JST MOŻE BYĆ PROWADZONA W SFERZE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ: 1) SAMODZIELNIE: poprzez samorządowe zakłady budżetowe na mocy ustawy o finansach publicznych (województwo nie może tworzyć zakładów budżetowych!) Działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej
nie może być prowadzona w formie samorządowego zakładu budżetowego.; poprzez spółki prawa handlowego: z o.o. i akcyjne, a także komandytowe, komandytowo- akcyjne na mocy ustawy o partnerstwie publiczno- prywatnym. 2) POPRZEZ POWIERZENIE wykonania zadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, prawnym lub ułomnym osobom prawnym, w drodze umowy, z uwzględnieniem przepisów: (jedna z nich) o finansach publicznych; o partnerstwie publiczno- prywatnym; o koncesji na roboty budowlane lub usługi; o zamówieniach publicznych; o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Jeżeli do prowadzenia danego rodzaju działalności na podstawie innych ustaw jest wymagane uzyskanie zezwolenia, jednostki samorządu terytorialnego mogą powierzyć wykonywanie zadań wyłącznie podmiotowi posiadającemu wymagane zezwolenie.
Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o:1) wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej, 2) wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego.
2C)DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA JST MOŻE BYĆ PROWADZONA TAKŻE POZA SFERĄ UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ (działalność komercyjna, zarobkowa): powiat NIE MOŻE prowadzić działalności gospodarczej w taki sposób!!! 1.WOJEWÓDZTWO: może w formie spółki z o.o. i spółki akcyjnej oraz przystępować do nich, jeżeli działalność spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych służących rozwojowi województwa.; 2.GMINA: może prowadzić w formie spółki z o.o. lub spółki akcyjnej i przystępować do nich, przy spełnieniu łącznie przesłanek: Istnieją nie zaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym. Występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działań i wynikających z obowiązujących przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do znacznegoożywienia rynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia. Inna przesłanka dotyczy posiadania mienia komunalnego mogącego stanowić wkład niepieniężny gminy do spółki, które przy zbyciu lub rozporządzeniu nim w inny sposób spowoduje dla gminy poważną stratę majątkową. Gmina bez żadnych ograniczeń ustawowych może posiadać akcje lub udziały spółek, które zajmują się czynnościami bankowymi, ubezpieczeniowymi, działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz samorządu terytorialnego i na rzecz innych spółek ważnych dla rozwoju gminy. (art. 10 ust. 3 u.g.k.)
36. OSOBA FIZYCZNA JAKO PODMIOT PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
1.OSOBA FIZYCZNA JAKO PRZEDSIĘBIORCA: Przedsiębiorcą obok osoby prawnej i jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną jest osoba fizyczna. Osoba fizyczna jest także tym wspólnikiem spółki cywilnej, który w zakresie wykonywanej przez siebie działalności gospodarczej uznawany jest za przedsiębiorcę.
2.OSOBA FIZYCZNA JAKO PODMIOT PRAWA: Osoba fizyczna występując jako przedsiębiorca, jest niewątpliwie podmiotem prawa. Na podmiotowość prawną składa się zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Zdolność prawną mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych oraz osoby jest pozbawione lub ograniczone w tej zdolności. Fakt posiadania zdolności prawnej przesądza o tym, że z formalnego punktu widzenia przedsiębiorcą może być małoletni lub osoba ubezwłasnowolniona. Zdolność do czynności prawnych nie jest nieodzownym atrybutem osoby fizycznej. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się wraz z ukończeniem 18 lat. Ograniczoną zdolność mają małoletni po ukończeniu 13 lat, osoby ubezwłasnowolnione częściowo oraz osoby, dla których sąd ustanowił doradcę tymczasowego. Do skutecznego występowania w obrocie przedsiębiorcy o ograniczonej zdolności do czynności prawnych wymagane jest współdziałanie jego rodziców lub opiekunów.
3.OSOBA FIZYCZNA MOŻE PROWADZIĆ SAMODZIELNIE DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ: bez konieczności tworzenia szczególnej formy organizacyjnej (np. spółki),; po dokonaniu zgłoszenia do Krajowego Rejestru Sądowego; po uzyskaniu wymaganych koncesji lub zezwoleń; po spełnieniu innych przewidzianych prawem warunków.
4. OSOBA FIZYCZNA PROWADZĄCA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ: podlega wszystkim regulacjom prawa administracyjnego gospodarczego; nie może wykonywać pewnego rodzaju działalności zastrzeżonych jedynie dla określonych podmiotów (bank, działalność ubezpieczeniowa).
5. SZCZEGÓLNE FORMY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZEZ OSOBY FIZYCZNE: szczególnym przypadkiem prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę fizyczna jest rzemiosło, - rzemiosłem jest zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną (lub spółkę cywilną osób fizycznych) z udziałem kwalifikowanej pracy własnej ni przy zatrudnieniu od 15 pracowników najemnych nie licząc: Emerytów,; Rencistów,; Pracowników nie zatrudnionych bezpośrednio przez produkcji lub świadczeniu usług (np. księgowy),; Uczniów, ; Członków rodziny pozostających z rzemieślnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym. Do rzemiosła nie zalicza się działalności: Handlowej,; Gastronomicznej; Transportowej,; Usług hotelarskich,; Usług świadczonych w wykonywaniu wolnych zawodów,; Usług leczniczych,; Działalności wytwórczej i usługowej artystów plastyków i fotografików.
6. MAŁOLETNI JAKO PRZEDSIĘBIORCA: Małoletni jako przedsiębiorca korzysta z przedstawiciela (np. jednego z rodziców). Jednakże przedstawicielstwo to nie upoważnia do podejmowania wszystkich czynności prawnych za małoletniego i nie wszystkie czynności prawne mogą być dokonywane przez przedstawiciela. Orzeczenie NSA potwierdza, iż małoletniemu nie można przyznać koncesji, gdyż taką może otrzymać jedynie imiennie osoba, która rzeczywiście będzie działalność koncesjonowaną wykonywała.
83. SPÓŁKI OSOBOWE HANDLOWE JAKO PODMIOTY PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
1. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE SPÓŁEK OSOBOWYCH HANDLOWYCH: podstawą ich istnienia jest substrat osobowy: wspólnicy,; spółki te nie posiadają osobowości prawnej, ale maja zdolność prawną (mogą być podmiotem praw i obowiązków) i sądową (mogą występować w sądach jako odrębny podmiot),; wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (z wyjątkiem komandytariuszy spółki komandytowej),; wspólnicy nie mogą rozporządzać swoimi prawami z tytułu uczestnictwa w spółce bez zgody pozostałych wspólników stabilizacja składu osobowego spółki,; wspólnicy uczestniczą w prowadzeniu spraw spółki i reprezentują ją na zewnątrz,; prawa i obowiązki wspólników nie zalezą od rodzaju wysokości wniesionych przez nich wkładów, chyba że umówiono się inaczej,; możliwe jest wniesienie wkładu w postaci pracy.
2. PODMIOTOWOŚĆ OSOBOWYCH SPÓŁEK HANDLOWYCH (SPÓŁKI JAWNEJ, PARTNERSKIEJ, KOMANDYTOWEJ, KOMANDYTOWO-AKCYJNEJ) WYNIKA Z: przyznania im zdolności prawnej,; przyznania im możliwość nabywania na własność nieruchomości i innych praw rzeczowych,; prowadzenia przez spółki osobowe przedsiębiorstwa pod własną firmą,; subsydiarnej odpowiedzialności wspólników.
3. SPÓŁKI OSOBOWE HANDLOWE JAKO PRZEDSIĘBIORCY: W teorii prawa cywilnego zakwalifikowane przez przepisy ustawy w poczet przedsiębiorców spółki osobowe prawa handlowego stanowią jednostki zaliczone do tzw. trzeciego rodzaju podmiotów prawa cywilnego tzw. ułomne osoby prawne. Przyjęto, że podmiotami prawa cywilnego są jednostki występujące w stosunkach cywilnoprawnych. Ta cywilnoprawna kwalifikacja spółek osobowych prawa handlowego nie przekłada się wprost na podobne określenie sytuacji prawnej tych podmiotów w sferze administracyjnego prawa gospodarczego. Nie ma prostej zależności do między cywilistyczną konstrukcją podmiotowości prawnej a zdolnością tego typu jednostki organizacyjnej do bycia strona postępowania administracyjnego. Spółki osobowe prawa handlowego są stronami w postępowaniu administracyjnym jedynie w tym wypadku, gdy przepisy szczególne przyznają im taki status. Formalny status strony spółki te posiadać będą jedynie wtedy, gdy przepis prawa materialnego będzie wyraźnie taką możliwość przewidywać.
4. SPÓŁKA JAWNA: Spółką jawną jest też nie będąca inna spółką spółka prowadząca gospodarstwo rolne w większym rozmiarze, jeżeli została wpisana na własne żądanie do rejestru handlowego. Cechy charakterystyczne: a)Bezpośrednia, solidarna, osobista i nieograniczona odpowiedzialność każdego wspólnika,; b)Każdy wspólnik jest upoważniony do samodzielnego reprezentowania i zaciągania zobowiązań (o ile umowa spółki nie stanowi inaczej),; c)Wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach jako zwrotu wydatków i do równego uczestnictwa w stratach,; d)Wymaga zarejestrowania w Sądzie Rejonowym,; e)Rozwiązanie spółki może nastąpić poprzez: 1. Z przyczyn przewidzianych w umowie spółki za zgodą wszystkich wspólników. 2. Wskutek ogłoszenia upadłości spółki, śmierci wspólnika lub ogłoszenia jego upadłości. 3. Wypowiedzenia umowy przez wspólnika wskutek wyroku sądowego (następuje wtedy likwidacja i wykreślenie z Rejestru Handlowego).; f)Nie ma osobowości prawnej,; g)Prowadzenie spraw spółki i stosunki miedzy wspólnikami określa umowa (zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności),; h)Majątek spółki jest wyodrębniony,; i)Wkłady do spółki mogą wnieść wszyscy lub niektórzy wspólnicy,; j)Wniesione wkłady mogą stanowić majątek spółki lub tylko służyć do użytkowania,; k)Wielkość majątku i wkłady wspólników określa umowa spółki,; l)Istnieje odpowiedzialność subsydiarna - najpierw dług pokrywa się z majątku spółki, a dopiero później z majątku osobistego wspólników,; m)W razie rozwiązania wspólnik może żądać zwrotu wkładu w naturze,; n)Nie można powierzyć prowadzenia spółki osobom trzecim,; o)Spółka może udzielić prokury, ale tylko za zgodą wszystkich wspólników,; p)Odwołać prokurę może każdy wspólnik mający prawo do prowadzenia praw spółki.
5. SPÓŁKA KOMANDYTOWA:
Spółka komandytowa to spółka mająca na celu prowadzenie w większym rozmiarze przedsiębiorstwa zarobkowego lub gospodarstwa rolnego pod wspólna firmą. Jej cecha charakterystyczną jest to, że za jej zobowiązania przynajmniej jeden wspólnik (komplementariusz, wspólnik jawny)odpowiada całym swoim majątkiem i odpowiedzialność przynajmniej jednego ze wspólnikach (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości pewnej określonej sumy komandytowej. Jest to osobowa spółka prawa handlowego z pewnymi elementami spółki kapitałowej. Cechy charakterystyczne: a)Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada jeden wspólnik (komplementariusz- całym swoim majątkiem) i w związku z tym ma prawo do reprezentacji spółki, b)Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli komandytariusz odpowiada do wysokości wniesionego wkładu, czyli w sposób ograniczony i w związku z tym odsunięty jest od reprezentowania spółki na zewnątrz,; c)Nie posiada osobowości prawnej; d)Powstaje na podstawie umowy w formie aktu notarialnego (pod rygorem nieważności),; e)Konieczny jest wpis do rejestru przedsiębiorców,; f)Nazwa powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz oznaczenie „komandytowa”,; g)Spółka działa pod własną firmą,; h)Wkład może być pieniężny lub niepieniężny.
82. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ I SPÓŁKA AKCYJNA JAKO PODMIOTY PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
1. SPÓŁKA Z O.O.:Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową.; Opiera się na wkładach wniesionych przez wspólników i ich ograniczonej odpowiedzialności. Może być utworzona w dowolnym celu gospodarczym. Może być założona także jako spółka jednoosobowa - służy wtedy wyłącznie ograniczeniu odpowiedzialności zakładającego ją podmiotu do wysokości majątku przeznaczonego na kapitał zakładowy tej spółki.
2. SPÓŁKA AKCYJNA: Spółka akcyjna jest kapitałową spółką prawa handlowego i posiada osobowość prawną. Może być powołana do realizacji dowolnego celu zgodnego z prawem, nie musi to być cel gospodarczy. Zawsze będzie kupcem w rozumieniu prawa handlowego, ale nie zawsze będzie przedsiębiorcą (gdyż nie musi prowadzić działalności gospodarczej). Co do zasady powstaje w trybie normatywnym po spełnieniu wymaganych prawem warunków zostaje wpisana do rejestru handlowego i od tej chwili nabywa osobowość prawną. Niekiedy na powołanie spółki akcyjnej wymagana jest zgoda właściwego organu administracji publicznej jest to tryb koncesyjny.
3. SPÓŁKI: Z O. O. I AKCYJNA SĄ SPÓŁKAMI KAPITAŁOWYMI PRAWA HANDLOWEGO. Charakteryzują się tym, że: a)Podstawa ich istnienia jest kapitał wniesiony przez wspólników. b)Posiadają osobowość prawną. c)Odpowiadają za zobowiązania własnym majątkiem.; d)Wspólnicy są odsunięci od podejmowania bieżących decyzji w sprawach spółki i sprawowania bieżącej kontroli nad jej działalnością.
4. SPÓŁKI DZIAŁAJĄ POPRZEZ SWOJE ORGANY: Wolne zgromadzenie akcjonariuszy lub zgromadzenie wspólników. Komisje rewizyjne.; Rady nadzorcze.; Zarząd spółki.
5. ROLA WSPÓLNIKÓW: Wspólnicy mogą swobodnie rozporządzać swoimi udziałami.; Zakres praw wspólników powiązany jest z wartością wniesionych przez nich wkładów.; Nie wymagają osobistego zaangażowania się w sprawy spółki.
76. PRZEDSTAWICIELSTWA I ODDZIAŁY PRZEDSIĘBIORCÓW ZAGRANICZNYCH.
U.s.d.g stwarza możliwość tworzenia szczególnych form organizacyjno-prawnych działalności gospodarczej. Są to: ODDZIAŁ i PRZEDSTAWICIELSTWO.
1.ODDZIAŁ
1A)ODDZIAŁ TO wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej wykonywania przez przedsiębiorcę poza głównym miejscem wykonywania działalności ( art. 5 pkt 4 u.s.d.g.)
1B)MOŻLIWOŚĆ PROWADZENIA ODDZIAŁU JEST MOŻLIWA, GDY istnieje ZASADA WZAJEMNOŚCI. Polega ona na tym, że państwo pochodzenia przedsiębiorcy zagranicznego dopuszcza przedsiębiorców polskich do tworzenia przez nich oddziałów, mających siedzibę na terytorium tego państwa. Ta zasada może wynikać z postanowień umów międzypaństwowych, których sygnatariuszem jest UE bądź Polska, bądź też z prawa wewnętrznego danego państwa. Ważne jest to przy procesie rejestracji, ponieważ przedsiębiorca zagraniczny, który zechce otworzyć oddział w Polsce, musi wykazać zasadę wzajemności - jeżeli wskaże odpowiednią umowę między jego państwem a RP, nie ma problemu, natomiast gdy takowej umowy nie ma - musi wskazać odpowiedni przepis regulacji wewnątrzkrajowej, która dopuszcza zasadę wzajemności dla obywateli polskich.
1C)ODDZIAŁ JEST PROWADZONY W IMIENIU przedsiębiorcy zagranicznego i na jego rzecz. Stanowi element szerszej struktury organizacyjnej przedsiębiorcy zagranicznego. Działalność oddziału musi być prowadzona wyłącznie w przedmiocie działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę zagranicznego za granicą (powinien mieć wpisane w statucie rodzaje działalności i tylko takie rodzaje działalności może w RP wykonywać w oddziale) - art. 86 u.s.d.g. Zasadniczo oddział podlega w zakresie zdolności prawnej prawu państwa, w którym siedzibę ma przedsiębiorca zagraniczny, ale jeżeli czynności prawne w zakresie swego przedsiębiorstwa (a więc też i oddziału) dokonuje osoba fizyczna bądź prawna, to podlega prawu państwa, w którym znajduje się siedziba tego przedsiębiorstwa (art. 9 paragraf 2 i 3 ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe). Oddział przedsiębiorcy zagranicznego nie posiada osobowości prawnej! Nawet wówczas, jak sam przedsiębiorca jest osobą prawną. Przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział ma obowiązek ustanowienia osoby upoważnionej w oddziale do reprezentowania tegoż przedsiębiorcy (art. 87 u.s.d.g) (brak wskazania czy ma to być pełnomocnik czy przedstawiciel, ani też jaki zakres przedmiotowy upoważnienia). Oddział posiada wyodrębnienie organizacyjne oraz samodzielność finansowo- ekonomiczną, oddział powinien sporządzać bilans i oddzielną rachunkowość w jęzku polskim zgodną z przepisami o rachunkowości
1D)NAZWA ODDZIAŁU TO: oryginalna nazwa przedsiębiorcy plus nazwa oryginalna formy prawnej plus nazwa formy prawnej przetłumaczona na język polski plus dopisek „oddział w Polsce”
1E)PRZEDSIĘBIORCA ZAGRANICZNY MOŻE podjąć działalność gospodarczą w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w KRS. Oprócz tego wpisu przedsiębiorca zagraniczny musi spełnić inne wymogi o charakterze informacyjno-porządkowym: podać imię i nazwisko oraz adres w Polsce osoby upoważnionej, dołączyć poświadczony notarialnie wzór podpisu osoby upoważnionej; jeżeli działa on na podstawie aktu założycielskiego, umowy, statutu, lub wpisu do rejestru - złożyć je lub odpis do akt rejestrowych oddziału i przetłumaczyć je na język polski. Obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców nie niesie ze sobą nabycia podmiotowości prawnej, ten obowiązek służy weryfikacji przez sąd legalności prowadzenia takiego oddziału
1F)DECYZJA ZAKAZUJĄCA WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: Ustawodawca dopuszcza możliwość wydania DECYZJI ZAKAZUJĄCEJ WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ przez oddział. Minister właściwy do spraw gospodarki ma takie prawo, gdy: 1) oddział rażąco narusza prawo polskie, 2) przedsiębiorca zagraniczny nie poinformował w terminie 14 dni Ministra właściwego do spraw gospodarki o wszelkich zmianach stanu faktycznego i prawnego w zakresie otwarcia likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego albo gdy ten przedsiębiorca utracił prawo do wykonywania działalności gospodarczej, 3) nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył ten oddział, 4) Przedsiębiorca zagraniczny utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej, 5) działalność przedsiębiorcy zagraża bezpieczeństwu i obronności państwa, ochronie tajemnicy państwowej lub innemu ważnemu interesowi publicznemu.
2.PRZEDSTAWICIELSTWO: Ustawodawca dopuścił możliwość tworzenia przedstawicielstw w Polsce przez przedsiębiorców zagranicznych bez konieczności uwzględnienia zasady wzajemności. Jeżeli chodzi o charakter prawny i organizacyjny to podobnie jak oddział: przedstawicielstwo jest prowadzone na rzecz i w imieniu przedsiębiorcy, działalność przedstawicielstwa musi się mieścić w ramach głównej działalności gospodarczej prowadzonej za granicą przez przedsiębiorcę, nie posiada osobowości prawnej etc. Zakres działania przedstawicielstwa obejmuje wyłącznie prowadzenie działalności reklamowej i promocyjnej na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego, który je utworzył. Również ustawodawca dopuszcza możliwość tworzenia przedstawicielstw przez osoby zagraniczne (a więc nie tylko przedsiębiorców zagranicznych), ale gdy te przedstawicielstwa są powołane do promocji i reklamy gospodarki kraju, ich siedziby. Warunkiem utworzenia przedstawicielstwa jest wpisanie go do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców, prowadzonego przez ministra właściwego do spraw gospodarki (charakter administracyjny, a nie sądowy). Minister dokonuje wpisu na podstawie wniosku, który powinien być sporządzony w języku polskim i zawierać szczegółowe dane wskazane w art. 97 ust. 1 u.s.d.g.; Prawidłowe złożenie wniosku powoduje wydanie przez ministra stosownego zaświadczenia, co powoduje, że wpis jest czynnością o charakterze materialno-technicznym. Minister ma także prawo wydać decyzję o zakazie wykonywania działalności przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach przedstawicielstwa, gdy zostaną spełnione ustawowe przesłanki z art. 101 u.s.d.g. (podobnie jak w przypadku oddziału).
37. OSOBY ZAGRANICZNE I PRZEDSIĘBIORCY ZAGRANICZNI JAKO PODMIOTY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
U.s.d.g. wprowadza dwa pojęcia prawne, odnoszące się do wszystkich podmiotów pochodzących z innych państw, które podejmują lub wykonują działalność gospodarczą na terytorium RP.
1.OSOBA ZAGRANICZNA (art. 5 pkt 2 u.s.d.g.) osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego,; osoba prawna z siedzibą za granicą (dla określenia siedziby stosuje się art. 41 kc stanowiący, że jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której siedzibę ma jej organ zarządzający.); jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, posiadającą zdolność prawną, z siedzibą za granicą
2.PRZEDSIĘBIORCA ZAGRANICZNY (art. 5 pkt 3 u.s.d.g) jest to osoba zagraniczna (patrz wyżej) wykonująca działalność gospodarczą za granicą; czyli innymi słowy jest to osoba zagraniczna, która już prowadzi działalność gospodarczą za granicą, natomiast chce od podstaw założyć działalność gospodarczą w Polsce.
3.DOPUSZCZALNOŚĆ PODEJMOWANIA I WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W POLSCE PRZEZ OSOBY ZAGRANICZNE I PRZEDSIĘBIORCÓW ZAGRANICZNYCH: Ustawodawca w art. 13 uregulował sytuację podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w Polsce przez osoby zagraniczne i przedsiębiorców zagranicznych. Tak jak obywatele polscy, działalność gospodarczą mogą w Polsce podejmować i wykonywać:
3A) I KATEGORIA: a)Osoby zagraniczne z państw członkowskich UE; b)Osoby zagraniczne z państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), które są stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG). EOG to umowa pomiędzy państwami EFTA a UE, które tą umowę zawarły i ratyfikowały. Obecnie jest to Islandia, Norwegia, Liechtenstein.; c)Osoby zagraniczne z państw niebędących umowy o EOG, ani z państw UE, ale które na podstawie umów zawartych przez te państwa z UE i jej państwami członkowskimi, mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości
3B)II KATEGORIA: a)Cudzoziemcy, obywatele innych państw niż w.w., które nie mają stosownych umów z RP i UE, ale: 1.Posiadają na terytorium RP: zezwolenie na osiedlenie się; zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE; zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w ustawie o cudzoziemcach; zgodę na pobyt tolerowany; status uchodźcy; ochronę uzupełniającą. 2.Korzystają z ochrony czasowej na terytorium RP; 3.Posiadają ważną Kartę Polaka; 4.Są członkami rodzin obywateli UE
3C)III KATEGORIA: osoby zagraniczne inne niż ww., czyli spoza UE, które nie posiadają umów z UE ani z RP, ani nie mają szczególnych uprawnień na terytorium RP, mogą jedynie tylko w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z. o. o, akcyjnej oraz przez przystępowanie do takich spółek alboobejmowanie bądź nabywanie ich udziałów lub akcji prowadzić działalność gospodarczą w Polsce (odpada spółka jawna, cywilna, partnerska i samo zatrudnienie).
81. SPÓŁDZIELNIA JAKO PODMIOT PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO.
1. POJĘCIE SPÓŁDZIELNI: Art. 1§1 ustawy Prawo Spółdzielcze stanowi, że „Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólna działalność gospodarczą.” Spółdzielnia posiada osobowość prawną. Jej organami są: Walne zgromadzenie (może być zastąpione zebraniem przedstawicieli); Rada nadzorcza; Zarząd; Zebrania grup członkowskich w spółdzielniach, w których walne zgromadzenie zastąpiono zebraniem przedstawicieli
2. PROWADZENIE PRZEZ SPÓŁDZIELNIĘ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: Art. 1§ 1 ustawy Prawo Spółdzielcze stanowi, że spółdzielnia ma obowiązek prowadzenia wspólnego przedsiębiorstwa. Każda spółdzielnia jest przedsiębiorcą na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawy o KRSie. Prowadzenie działalności gospodarczej przez spółdzielnię uzależnione jest od wpisania jest do I działu KRSu. Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą na zasadach rachunku ekonomicznego przy zapewnieniu korzyści swoim członkom. Prowadząc działalność gospodarczą spółdzielnia ma obowiązek zaspokajać nie tylko interesy i potrzeby ekonomiczne swoich członków, ale również ich potrzeby socjalne oraz kulturalne. Za swoje zobowiązania spółdzielnia odpowiada całym swoim majątkiem. Zysk spółdzielni pomniejszony o obowiązkowe obciążenia (np. podatkowe) stanowią nadwyżkę bilansową. Nadwyżka bilansowa dzielona jest zgodnie z uchwałą walnego zgromadzenia. Spółdzielnie mogą się łączyć w wyniku uchwał walnych zgromadzeń łączących się spółdzielni podjętych większością głosów. Spółdzielnia może ulec podziałowi w wyniku uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 2/3 głosów.
Zasadniczymi funduszami własnymi w spółdzielni są: Fundusz udziałowy powstający z wpłat udziałów członkowskich, podziału nadwyżki bilansowej i innych źródeł. Fundusz zasobowy powstający z wpłat wpisowego, podziału nadwyżki budżetowej i innych źródeł
3. LIKWIDACJA I UPADŁOŚĆ SPÓŁDZIELNI: Spółdzielnia może zostać postawiona w stan likwidacji: Z upływem okresu, na jaki została utworzona. Wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w statucie lub w ustawie, jeżeli spółdzielnia w ciągu roku nie zwiększy liczby członków do wymaganej ilości. Wskutek zgodnych uchwał walnych zgromadzeń zapadłych większością głosów w odstępie co najmniej 2 tygodni. Spółdzielnia może zostać postawiona w stan upadłości w razie niewypłacalności.
4. ZWIĄZKI REWIZYJNE: Spółdzielnie mogą zakładać związki rewizyjne, których celem jest zapewnienie zrzeszonym w nich spółdzielniom pomocy w zakresie ich działalności statutowej. Liczba założycieli związku rewizyjnego nie może być mniejsza, niż 10 spółdzielni. Najwyższym organem spółdzielczości jest Kongres Spółdzielczy zwoływany raz na 4 lata przez Krajową Radę Spółdzielczą, która jest naczelnym organem samorządu spółdzielczego.
4A)KONGRES SPÓŁDZIELCZY: Dokonuje oceny stanu spółdzielczości w Polsce oraz warunków i możliwości jej rozwoju, Uchwala statut Krajowej Rady Spółdzielczej oraz zasady jej finansowania, Dokonuje wyboru członków Krajowej Rady Spółdzielczej.
4B)KRAJOWA RADA SPÓŁDZIELCZA: Reprezentuje polski ruch spółdzielczy; Współdziała z naczelnymi organami państwa w sprawach dotyczących ruchu spółdzielczego; Inicjuje i opiniuje akty prawne dotyczące spółdzielczości; Bada i ocenia warunki, kierunki oraz wyniki działalności ruchu spółdzielczego i przedstawia związane z tym wnioski naczelnym organom państwa; Organizuje działalność naukowo-badawczą, szkoleniową i informacyjną; Propaguje działalność kulturalno-oświatową członków; Podejmuje inicjatywy związane z rozwojem ruchu spółdzielczego; Inicjuje i rozwija współpracę międzyspółdzielczą; Organizuje postępowanie rozjemcze w sporach między organizacjami spółdzielczymi; Współdziała ze związkami rewizyjnymi
74.PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE JAKO PODMIOT PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO
Formą wykonywania przez państwo działalności gospodarczej było i jest jeszcze przedsiębiorstwo państwowe. Podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania przedsiębiorstw państwowych określa Ustawa z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych.
1.POD WZGLĘDEM PRAWNYM UTWORZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA przez administrację państwową (uregulowane w ustawie w art. 5-9) obejmuje wiele następujących czynności prawnych: a)Wydanie aktu o utworzeniu przedsiębiorstwa poprzedzone postępowaniem przygotowawczym ( akt o utworzeniu przedsiębiorstwa określa jego nazwę, rodzaj, siedzibę i przedmiot działania; akt o utworzeniu przedsiębiorstwa użyteczności publicznej może określać również zasady i warunki powoływania zakładów, filii, oddziałów oraz innych wewnętrznych jednostek organizacyjnych); b)Wyposażenie przedsiębiorstwa w środki niezbędne do prowadzenia działalności określonej w akcie o jego utworzeniu; c)Powołanie pierwszego dyrektora przedsiębiorstwa; d)Ustalenie statutu przedsiębiorstwa (statut przedsiębiorstwa reguluje strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa oraz inne sprawy przewidziane w ustawie. Statut jest uchwalany przez ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa); e)Wpisanie przedsiębiorstwa do Krajowego Rejestru Sądowego (z tym że przedsiębiorstwo uzyskuje osobowość prawną i byt jako wydzielony przedsiębiorca po dokonaniu wpisu do rejestru!)
2.PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE MOGĄ BYĆ TWORZONE JAKO: a)Przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych; b)Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej-mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności przedsiębiorstwa te mają na celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie:; c)inżynierii sanitarnej; d)komunikacji miejskiej; e)zaopatrzenie ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną; f)zarządu państwowymi zasobami lokalowymi; g)zarządu państwowymi terenami zielonymi; h)usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych; i)usług kulturalnych Szczegółowe warunki działania tych przedsiębiorstw określa rozporządzenie! Oceniając sytuację podmiotu jakim jest przedsiębiorstwo państwowe wskazać należy, iż jest ono samodzielnym, samofinansującym się i samorządnym przedsiębiorcą, posiadającym osobowość prawną, wyposażonym w majątek oraz zarządzanym i reprezentowanym przez własne organy.
3.ZASADY DZIAŁANIA PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO:
3A).SAMODZIELNOŚĆ: Można mówić o samodzielności przedsiębiorstwa państwowego na płaszczyźnie poziomej i pionowej. a)Samodzielność w płaszczyźnie poziomej (stosunkach poziomych w zakresie obrotu gospodarczego z innymi uczestnikami) oznacza, że przedsiębiorstwo państwowe jako przedsiębiorca występuje w obrocie gospodarczym we własnym imieniu i na własny rachunek. Może ono nabywać i zaciągać zobowiązania oraz pozywać i być pozywane pod własną nazwą. Wyrazem samodzielności i zarazem jej gwarancją jest przede wszystkim posiadanie przez przedsiębiorstwo przymiotu osobowości prawnej oraz własnego wydzielonego majątku. b)Samodzielność w płaszczyźnie pionowej odnosi się do relacji przedsiębiorstwo-organy administracji publicznej, zwłaszcza organ założycielski. Zgodnie z art. 2 ustawy, organy przedsiębiorstwa samodzielnie podejmują decyzję oraz organizują działalność we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa, zgodnie z przepisami prawa i w celu wykonywania zadań przedsiębiorstwa. Organy państwowe mogą natomiast podejmować decyzję w zakresie działalności przedsiębiorstwa tylko w przypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi. Regulacja powyższa wskazuje, że zakres samodzielności przedsiębiorstwa obejm uje całą jego działalność jako przedsiębiorcy, wszystkie sprawy związane z jego działalnością. W zakresie działalności przedsiębiorstwa można mówić o domniemaniu samodzielności prawnej po stronie przedsiębiorstwa. Domniemanie to polega na tym, że określone szczegółowo są jedynie kompetencje organów administracji (w tym organu założycielskiego). Wynika z tego, że w pozostałych sprawach przedsiębiorstwa rozstrzyganie jest pozostawione jego organom. Samodzielność w tej płaszczyźnie to także gwarancje materialne i proceduralne jej realizacji i przestrzegania. a)Gwarancje materialne przejawiają się w tym, że samodzielność ta zbudowana jest na zasadzie domniemania po stronie przedsiębiorstwa, a nie organów administracyjnych. b)Gwarancje formalne samodzielności wyrażane są w tym, że organy przedsiębiorstwa (dyrektor, a także rada pracownicza) mogą zaskarżyć podejmowane przez organy administracyjne indywidualne działania władcze.
3B).SAMORZĄDNOŚĆ: Przejawia się ona w instytucji samorządu załogi , a więc poprzez udział załogi przedsiębiorstwa w jego zarządzaniu , na zasadach określonych w Ustawie z dnia 25 września 1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego. Udział ten może być realizowany prze załogę w sposób bezpośredni- w drodze referendum, w ramach którego załoga może się wypowiedzieć w istotnych sprawach przedsiębiorstwa. Wykonywany jest jednak głównie w sposób pośredni przez organy samorządu załogi. Do organów tych należą: ogólne zebranie pracowników przedsiębiorstwa (w pewnych sytuacjach jego funkcje pełni ogólne zebranie delegatów przedsiębiorstwa) i rada pracownicza przedsiębiorstwa. Do samorządu załogi przedsiębiorstwa państwowego, w ramach udziału w jego zarządzaniu, należy stanowienie w istotnych sprawach przedsiębiorstwa, wyrażanie opinii, podejmowanie inicjatywy i zgłaszanie wniosków oraz sprawowanie kontroli działalności przedsiębiorstwa.
3C).SAMOFINANSOWANIE SIĘ: Samofinansowanie się oznacza, że działając na zasadzie rachunku ekonomicznego i racjonalnej gospodarki, przedsiębiorstwo z własnych dochodów pokrywa wszelkie wydatki i koszty działalności. Zasadę samofinansowania należy także rozumieć szerzej jako regułę równoważną z zasadą maksymalizacji wyniku finansowego. Konsekwencją nieprzestrzegania zasady samofinansowania jest likwidacja przedsiębiorstwa lub ogłoszenie jego upadłości. Skutek ten jest ograniczony w odniesieniu do przedsiębiorstwa działającego jako jednostka użyteczności publicznej. Istnieje obowiązek dotowania tych przedsiębiorstw (ich działalności), jeżeli są nierentowne, ale konieczne ze względu na potrzebę zaspokajania potrzeb ludności. Przepisy ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, w sytuacji, gdy prowadzi ono działalność ze stratą lub znajduje się w innej trudnej sytuacji ekonomicznej, zobowiązują organy przedsiębiorstwa i organ założycielski do podjęcia działań naprawczych (w formie ustanowienia zarządu komisarycznego , oddania przedsiębiorstwa w zarząd).
4.ORGANY PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO: Przedsiębiorstwo państwowe jako przedsiębiorca działa przez swoje organy. Organami tymi są (art.30 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych): Ogólne zebranie pracowników (delegatów); Rada pracownicza; Dyrektor przedsiębiorstwa. Wykonując uprawnienia i obowiązki podmiotu , stosownie do przyznanych im kompetencji, organy te podejmują działania i czynności w dwóch obszarach: w sferze zarządzania przedsiębiorstwem; w sferze reprezentowania przedsiębiorstwa na zewnątrz
4A)KOMPETENCJE DYREKTORA PRZEDSIĘBIORSTWA dotyczą obydwu tych sfer (zarządzania i reprezentowania), gdyż zgodnie z art. 32 ustawy o przedsięb. państ. dyrektor przedsiębiorstwa zarządza przedsiębiorstwem i reprezentuje je na zewnątrz. Ponadto kompetencje dyrektora przedsiębiorstwa określone są na zasadzie klauzuli ogólnej, bez szczegółowego ich wyliczania.
4B)KOMPETENCJE OGÓLNEGO ZEBRANIA PRACOWNIKÓW I RADY PRACOWNICZEJ dotyczą sfery zarządzania przedsiębiorstwem. Kompetencje tych organów są wyszczególnione w ustawie o samorz. załogi przedsięb. państ. (art. 31 tejże ustawy). Podział kompetencji pomiędzy organy oparty jest więc na zasadzie domniemania ich na rzecz dyrektora przedsiębiorstwa! Przepisy ustawy o przedsięb. państw. wprowadziły gwarancje przestrzegania ustalonych w tym zakresie reguł oraz rozstrzyganie powstałych na tym tle sporów. W zakresie i na warunkach oraz trybie określonym w ustawie o samorz. zał. przed. państ., na zasadzie wzajemności dyrektorowi przedsiębiorstwa i radzie pracowniczej przysługuje parwo wstrzymania decyzji (uchwał). W razie nieuzgodnienia przez dyrektora i radę pracowniczą wspólnego stanowiska spory powstałe na tym tle rozstrzyga komisja rozjemcza, ustanowiona w tym celu przez organy przedsiębiorstwa (strona niezadowolona z rozstrzygnięcia komisji może wnieść sprawę będącą przedmiotem sporu do sądu powszechnego. 4C)POWOŁYWANIE POSZCZEGÓLNYCH ORGANÓW PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO.
1.Dyrektora przedsiębiorstwa działającego na zasadach ogólnych powołuje i odwołuje rada pracownicza, przy czym odwołanie przez nią dyrektora wymaga zgody organu założycielskiego. Odwołanie bez tej zgody jest nieważne. Jednakże pierwszego dyrektora oraz w sytuacji gdy rada pracownicza nie skorzystała w terminie 6 miesięcy z tej kompetencji, dyrektora przedsiębiorstwa powołuje organ założycielski. 2.Dyrektora przedsiębiorstwa użyteczności publicznej powołuje i odwołuje zawsze organ założycielski. Dyrektor przedsiębiorstwa jest powoływany na okres 5 lat albo na czas nieokreślony, spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu. 3.Ogólne zebranie pracowników i rada pracownicza są wyłaniane przez pracowników przedsiębiorstwa w drodze wyborów powszechnych, bezpośrednich i równych, w głosowaniu tajnym, na zasadach określonych w ustawie o samorz. zał. przedsięb. państw. Należy pamiętać, że w określonych przypadkach ( uregulowanych w ustawie o przed. państw.) kompetencje organów przedsiębiorstwa państwowego wykonywać może: Tymczasowy kierownik przedsiębiorstwa; Zarządca komisaryczny; Zarządca menadżerski; Likwidator; Syndyk masy upadłości
5.MIENIE PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO: Materialną bazą działalności przedsiębiorstwa państwowego jest jego majątek, będący częścią mienia publicznego. Składają się na nie: a)Środki wydzielone na etapie tworzenia przedsiębiorstwa; b)Mienie nabyte w toku działalności przedsiębiorstwa. W obrocie prawnym, w zakresie mienia, przedsiębiorstwo występuje we własnym imieniu i na własny rachunek, gospodarując nim w granicach prawa samodzielnie, jak każdy właściciel. Organ założycielski i inne organy adm. publ. nie mogą pozbawić przedsiębiorstwa państwowego składników wydzielonego mu czy nabytego przez nie mienia (z wyjątkiem przewidzianych przepisami prawa możliwości, w razie podziału i połączenia przedsiębiorstwa) Natomiast w razie likwidacji czy upadłości przedsiębiorstwa pozostałe mienie przejmuje minister właściwy do spraw Skarbu Państwa. Ustawa o przedsięb. państw. przewiduje pewne ograniczenia w zakresie gospodarowania mieniem przez organy przedsiębiorstwa -zgodnie z art. 46 ust. 3 i art. 46a ust. 3 przedsiębiorstwo sprzedaje mienie zaliczane do tzw. rzeczowego majątku trwałego i oddaje do odpłatnego używania składniki swego mienia na podstawie umów prawa cywilnego- w drodze przetargu przeprowadzonym w trybie i na zasadach określonych w rozporządzeniu RM w sprawie zasad organizowania przetargu na sprzedaż środków trwałych przez przedsięb. państw. oraz warunków odstąpienia od przetargu. Przepis art. 46a ust.1 ustawy nakłada obowiązek zgłoszenia organowi założycielskiemu zamiaru dokonania niektórych czynności prawnych, mających za przedmiot mienie przedsiębiorstwa zaliczane do rzeczowego i finansowego majątku trwałego. Dotyczy to czynności polegającej na wniesieniu tego mienia do spółki czy fundacji, dokonaniu darowizny, nieodpłatnym oddaniu mienia do używania innym podmiotom a także czynności sprzedaży niektórych akcji czy udziałów. Czynności dokonane z naruszeniem powyższych ograniczeń są nieważne. W przypadku likwidacji przedsiębiorstwa sprzedaż środków trwałych może być dokonana na podstawie oferty ogłoszonej publicznie bądź w wyniku rokowań podjętych na podstawie publ. Zaproszenia. Natomiast przekazanie przez likwidatora gminie czy państwowej osobie prawnej mienia przedsiębiorstwa , nie objętego przepisami o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych, może nastąpić za zgodą organu założycielskiego. W zakresie gospodarowania mieniem do dokonywania czynności prawnych samodzielnie w imieniu przedsiębiorstwa jest upoważniony z mocy ustawy jego dyrektor. Zastępcy dyrektora i inne osoby działają w granicach udzielonego przez dyrektora umocowania (jednak gdy czynność prawna obejmuje rozporządzenie prawem, którego wartość przekracza 5 tys. zł lub powoduje powstanie zobowiązania powyżej tej kwoty, do skuteczności oświadczenia woli wymagane jest współdziałanie co najmniej 2 osób
6.LIKWIDACJA PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO:
Polega ona na zadysponowaniu jego składnikami materialnymi i niematerialnymi o których mowa w KC i wykreśleniu przedsiębiorstwa państwowego z Krajowego Rejestru Sądowego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli (art. 18a ustawy o przedsięb. państw.). Likwidacja przedsiębiorstwa państwowego może nastąpić jeżeli: a)Przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą ze stratą w ciągu kolejnych 6 miesięcy; b)Prawomocnym wyrokiem sadu lub ostateczną decyzją adm. zakazano przedsiębiorstwu działania we wszystkich dziedzinach objętych dotychczasowym przedmiotem działania, a przedsiębiorstwo nie podjęło działalności w innej dziedzinie; c)Z wnioskiem takim zwróci się zarząd komisaryczny; d)Ponad połowę aktywów ogółem przedsiębiorstwa łącznie:; e)Stanowią udziały, inne tytuły uczestnictwa w spółkach lub obligacje; f)Oddano do używania innym osobom na podstawie umów prawa cywilnego. Decyzję o likwidacji podejmuje organ założycielski z własnej inicjatywy bądź na wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa, o ile minister właściwy do spraw Skarbu Państwa nie zgłosi sprzeciwu, wraz z uzasadnieniem w terminie 2 tygodni.
15. JEDNOOSOBOWA SPÓŁKA SKARBU PAŃSTWA JAKO PODMIOT PUBLICZNEGO PRAWA GOSPODARCZEGO
Podstawą prawną utworzenia i działania takiej spółki jest Ustawa z dnia 30 sierpnia 19996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji.
1.STATUS PRAWNY SPÓŁKI- Utworzona w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego jednoosobowa spółka akcyjna Skarbu Państwa jest państwową osobą prawną. Oparta jest na mieniu państwowym, a jej jedynym akcjonariuszem jest Skarb Państwa. Spółka ta wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter tych stosunków. Pracownicy komercjonalizowanego przedsiębiorstwa stają się z mocy prawa pracownikami spółki z wyjątkiem dyrektora przedsiębiorstwa i pracowników zatrudnionych na podstawie powołania, których stosunek parcy wygasa z mocy parwa z dniem wykreślenia przedsiębiorstwa z rejestru. Bilans zamknięcia przedsiębiorstwa staje się bilansem otwarcia spólki, przy czym suma kapitałów własnych jest równa sumie funduszu założycielskiego i nei podzielonego wyniku finansowego za okres działalności przedsiębiorstwa przed komercjalizacją. Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa zmienia jego miejsce w gospodarce rynkowej skomercjalizowane przedsiębiorstwo poddane jest bowiem, z wyjątkiem ściśle określonych sytuacji, przepisom prawa handlowgo. Dlatego też działania skomercjonalizowanego przedsiębiorstwa poddane są: a)Powszechnym prawom rynkowym; b)Wolności gospodarczej; c)Zasadzie dokonywania na tym rynku wszelkich czynności prawnych i działań niezakazanych przez prawo; d)Na zasadach ogólnych-ograniczeniom policyjnym i reglamentacyjnym. Co do zasady jenoosonowa spółka akcyjna Skarbu Państwa jest równorzędnym partnerem innych przedsiębiorców, poddanym tym samym regułom gry kapitału i konkurencji. Ustawa o komercjalizacji w art. 5 stanowi, że do spółki powstałej w wyniku komercjalizacji stosuje się przepisy kodeksu spółek handlowych , jeśli ustawa nie stanowi inaczej (oznacza to, że ustawa o komercjalizacji jako przepis szczególny ma pierwszeństwo przed przepisami ogólnymi jakimi są przepisy kodeksu spółek handlowych)
2.ORGANIZACJA I ZASADY DZIAŁANIA SPÓŁKI- Charakteryzuje się ona organizacją właściwą dla spółek akcyjnych zawiązanych zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych. Działania organów spółki wyznaczają i sankcjonują głównie przepisy KSH oraz statutu spółki, a w określonym zakresie przepisy ustawy o komercjalizacji, które to wprowadzają pewne odstępstwa od powszechnych reguł.
2A)WALNE ZGROMADZENIE jest organem spółki, którego uprawnienia jako jedynego akcjonariusza, wykonuje reprezentant Skarbu Państwa w spółce. Jest nim minister właściwy do spraw Skarbu Państwa. Działania reprezentanta Skarbu Państwa (ministra) jako jedynego akcjonariusza na walnym zgromadzeniu regulują przepisy handlowe, a w pewnym zakresie przepisy ustawy o komercjalizacji. Zgodnie z postanowieniami zawartymi w ustawie o komercjalizacji: a) Minister Skarbu Państwa ustala statut spółki oraz skład osobowy pierwszych władz; b)Do czasu gdy Skarb Państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem spółki, minister jako reprezentant akcjonariusza, zgodnie z postanowieniam i ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji, powołuje i odwołuje członków rady nadzorczej, z tym, że 2/5 składu rady stanowią osoby wybrane prze pracowników i inne uprawnione osoby. Gdy mamy do czynienia ze spółką o szcególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, powołanie składu rady nadzorczej wymagają dodatkowo uzgodnienia z właściwym ministrem ze względu na przedmiot spółki.; c)Minister dokonuje zatwierdzenia sprawozdania finansowego, podziału zysku czy określenia sposobu pokrycia strat za rok obrachunkowy poprzedzający komercjalizację; d)Minister wyraża także zgodę na zawiązanie przez jednoosobową spółkę akcyjną innej spółki, objęcie lub nabycie akcji innej spółki, zbycie nabytych lub objętych akcji innej spółki oraz określenia warunków i trybu zbycia akcji. W jednoosobowej spółce oświadczenia woli składane spółce przez reprezentanta Skarbu Państwa wymagają jedynie zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności!
2B)RADA NADZORCZA - jest ona organem obligatoryjnym bez względu na wysokość kapitału zakładowego. Przepisy ustawy o komercjalizacji ustalają także w sposób odmienny od KSH niektóre zasady kształtowania składu osobowego rady oraz kwestie tzw. zakazu konkurencji (a inne materie pozostawia kodeksowi i statutowi spółki). Pierwsza rada powinna liczyć 5 osób, a w jej skład wchodzą przedstawiciele pracowników przedsiębiorstwa oarz niekiedy rolników i rybakó. Do czasu gdy Skarb Państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem, w skład rady nadzorczej powoływanej w takiej sytuacji przez walne zgromadzenie wchodzą osoby wybrane przez pracowników albo parcowników, rolnikówi rybaków (ale osoby te stanowią tylko 2/5 składu rady). Dopiero gdy Skarb Państwa przestał być jedynym akcjonariuszem spółki, postanowienia statutu co do powoływania i odwoływania członków rady nadzorczej mogą zostać zmienione, z tym że parcownicy nadal mają prawo wyboru członków tego organu. Członkowie rady nadzorczej w jednoosobowej spółce Skarbu Państwa nie mogą: a)Pozostawać w stosunku pracy ze spółką czy świadczyć pracę na podstawie innego tytułu (z wyjątkiem pracowników wybranych do rady); b)Posiadać akcji oraz udziałów u przedsiębiorców tworzonych przez spółkę (z wyjątkiem akcji dopuszczonych do publicznego obrotu) ani też pozostawać u tych przedsiębiorców w stosunku pracy czy świadczyć pracę na podstawie innego tytułu; c)Wykonywać zajęć które pozostawałyby w sprzeczności z ich obowiązkami czy budziły podejrzenie o stronniczość czy interesowność
2C)ZARZĄD- jest organem wykonawczym jednoosobowej spółki Skarbu Państwa. Członków zarządu pierwszej kadencji powołuje Minister Skarbu Państwa jako reprezentant akcjonariusza (z tym że jeżeli średnioroczne zatrudnienie w spółce wynosi 500 osób, pracownicy wybierają jednego członka zarządu na zasadach określonych w statucie). W spółce w której ponad połowa akcji należy do Skarbu Państwa, członkowie zarządu powoływania i odwoływani są przez radę nadzorczą. Powołanie na członka zarządu następuje po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego przez radę nadzorczą (pzrepis ten nie dotyczy członka zarządu wybranego przez pracowników). Kompetencje zarządu określone są w KSH, a należą do nich: a)Prowadzenie spraw spółki; b)Reprezentowanie spółki na zewnątrz; Sprawowanie zarządu w spółce może być zlecone w drodze umowy osobie fizycznej, wyłonionej w drodze konkursu . O pzreprowadzeni konkursu postanawia walne zgromadzenie, natomiast umowę w imieniu spółki zawiera rada nadzorcza, ale za zgodą walnego zgromadzenia.; Ustawa komercjalizacyjna pzrewiduje pewne odmienności w zakresie funkcjonowania spółki jako przedsiębiorcy: a)Spółka powstała w wyniku komercjalizacji może być jedynym założycielem spółki akcyjnej lub z ograniczoną odpowiedzialnością . Natomiast spzredaż jej majątku trwałego innym podmiotom może-w określonej sytuacji nastąpić -w drodze publicznego przetargu; b)Zawarcie przez spółkę umowy, której zamiarem jest darowizna lub zwolnienie z długu oraz innej umowy niezwiązanej z przedmiotem działalności gospodarczej spółki określonym w statucie, wymaga zgody rady nadzorczej pod rygorem nieważności czynności prawnej
11. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA FUNDACJI
1.PODSTAWĄ PRAWNĄ JEST tutaj Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach. Na podstawie tej ustawy fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami RP celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: Ochrona zdrowia; Rozwój gospodarki i nauki; Oświata i wychowanie; Kultura i sztuka; Opieka i pomoc społeczna; Ochrona środowiska; Opieka nad zabytkami. Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą. Siedziba fundacji powinna znajdować się na terytorium RP. Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do KRS-u.
2.FUNDATOR USTALA STATUT FUNDACJI, określający jej nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut może też zawierać inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu także innych organów. Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż 1000 zł. Podjęcie przez fundację dział. gosp. nie przewidzianej w statucie wymaga uprzedniej zmiany statutu . Zmiana ta musi być wpisana do KRS-u.
12. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA STOWARZYSZEŃ
Podstawą prawną jest tutaj Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach.
Przepisy tej ustawy stanowią, iż obywatele polscy realizują prawo do zrzeszania się w stowarzyszeniach, zgodnie z przepisami Konstytucji RP oraz porządkiem prawnym określonym w ustawach.
1.STOWARZYSZENIE jest natomiast dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Opiera ono swą działalność napracy społecznej członków. Do prowadzenia swych spraw może ztrudniać pracowników. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o zarejestrowaniu.
2.MAJĄTEK STOWARZYSZENIA powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej. Stowarzyszenie (nie dotyczy to stowarzyszenia zwykłego)może prowadzić dział. gosp. według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z dział. gosp. stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków! Oznacza to konieczność wyodrębnienia księgowości związanej z prowadzoną dział. gosp. od pozostałej księgowości prowadzonej przez stowarzyszenie, a związanej z dział. statutową. Podejmując dział. gosp. stowarzyszenie musi uzyskać status przedsiębiorc, a dokonuje się to poprzez wpis do rejestru przedsiębiorców KRS-u
80. SAMORZĄD GOSPODARCZY I IZBY GOSPODARCZE
1.SAMORZĄD GOSPODARCZY- to organizacje korporacyjne przedsiębiorców oraz innych podmiotów posiadających status pracodawców. Możliwości tworzenia organizacji samorządowych przez przedsiębiorców poświęcony jest art. 17 Konstytucji RP, który stanowi, że w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. W ust. 2 natomiast czytamy, że w drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu. Samorządy te nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności gospodarczej. W ustawie Prawo działalności gospodarczej istniały lakoniczne przepisy dotyczące samorządu gospodarczego. Zgodnie z nią samorząd gospodarczy reprezentuje środowiska przedsiębiorców i przez działania na rzecz przedsiębiorczości wspiera rozwój gospodarczy kraju. Ta i inne regulacje dotyczące ustroju, celów, zadań, sposobu tworzenia i trybu powoływania władz samorządu gospodarczego nie znalazły miejsca w przepisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Tym samym wszystkie te zagadnienia określają przepisy odrębnych ustaw regulujących sytuacje poszczególnych samorządów gospodarczych.
2.IZBA GOSPODARCZA- jest organizacją samorządu gospodarczego, reprezentującą interesy gospodarcze zrzeszonych w niej przedsiębiorców, w szczególności wobec organów władzy publicznej.
2A)CELE: kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej, w szczególności opracowywanie i doskonalenie norm rzetelnego postępowania w obrocie gospodarczym.
2B)POWSTANIE: - Inicjatywa co najmniej 50 przedsiębiorców zwanych „założycielami”, na obszarze działania tworzonej izby, obejmującym obszar województwa. W wypadku gdy terytorialny zakres działania izby będzie przekraczać obszar województwa, liczba założycieli powinna wynosić co najmniej 100. Ograniczeń tych nie stosuje się(!), jeżeli założycielami są wyłącznie towarzystwa emerytalne działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Założyciele uchwalają statut (podpisują); Izby gospodarcze oraz ich jednostki organizacyjne podlegają wpisowi do KRS (z chwilą wpisu uzyskują osobowość prawną);
2C)UPRAWNIENIA: a) wyrażanie opinii o projektach rozwiązań odnoszących się do funkcjonowania gospodarki; b)może uczestniczyć, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w tym zakresie; c)może dokonywać ocen wdrażania i funkcjonowania przepisów prawnych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej; a ponadto, może: przyczyniać się do tworzenia warunków rozwoju życia gospodarczego i wspierać inicjatywy gospodarcze członków; wspierać rozwój kształcenia zawodowego pracowników;
2D)MAJĄTEK: (zarówno izb jak i Krajowej Izby Gospodarczej) składki członkowskie; darowizny; spadki; zapisy; własna działalność; dochody z majątku. Izby mogą prowadzić działalność gospodarczą na zasadach ogólnych. Dochód z działalności gospodarczej izby służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jej członków.
2E)INNE: Możliwość zrzeszania się na zasadzie dobrowolności w Krajowej Izbie Gospodarczej, która reprezentuje wspólne interesy gospodarcze zrzeszonych członków. Siedzibą KIG jest miasto stołeczne Warszawa. Wykonywać ma ona zadania takie jak izby regionalne
13. GMINA JAKO PODMIOT DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
1.O PODMIOTOWOŚCI PRAWNEJ GMINY
1A)GMINA, POSIADA podmiotowość publicznoprawną, która wynika z norm prawa, jej substratem (częścią) jest osobowość prawna w świetle prawa prywatnego (stanowi o tym art. 2 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym),
1B)GMINA JAKO PODMIOT PUBLICZNOPRAWNY POSIADA własne interesy (jak zaspokajanie żywotnych potrzeb wspólnoty samorządowej itp.), które są chronione przez przepisy prawa. Innymi słowy gmina w zakresie zadań własnych korzysta z nadanej mu prawem samodzielności prawnej - tj. prawa do podejmowania działań w celu wykonywania zadań określonych w aktach normatywnych (np. ustawie o gospodarce komunalnej), w sposób samodzielnie ustalony. Samodzielność ta podlega ochronie sądowej. Jednak granica powyższej samodzielności przy wykonywaniu zadań własnych, jest ustalona wyłącznie przez normy aktów prawnych (tj. na podstawie i w granicach określonych przez ustawy). Oznacza to brak prawnej możliwości ingerowania w działania gminy (np. w jej akty prawne), przez organy administracji rządowej, za wyłączeniem sytuacji, które są określone w ustawach (chodzi tutaj o zadania zlecone gminie, oraz o kontrolę aktów prawa miejscowego przez wojewodę)
1C)GMINA PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚĆ za wykonywanie zadań własnych, przez co na płaszczyźnie cywilnoprawnej jest równa Skarbowi Państwa (oznacza to prawną możliwość bycia stroną w sprawach przed sądem powszechnym w sporach majątkowych). ze zdolności w sferze cywilnoprawnej wynika również uprawnienie do posiadania udziału w spółkach w celu wykonywania zadań publicznych. Zamiar ten (wyk. Zadań publicznych) może być wykonywany po przez utworzenie lub przystąpienie do spółki.
1D)GMINA MOŻE zakładać i być udziałowcem (lub akcjonariuszem) spółek prawa handlowego (S.A. i Sp. z o.o.), w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością gmina chcą założyć s. z o. o., dokonuje po przez zawarcie umowy spółki (bądź sporządzenie aktu założycielskiego), czynność ta jest dokonywana w oparciu o uchwałę rady gminy (rada gminy nie może przekazać tej kompetencji organowi wykonawczemu w gminie). Spółka kapitałowa powstaje z chwilą uzyskania osobowości prawnej (a nie z chwilą podjęcia uchwały przez org. Wykonawczy gminy).
2.POWSTANIE SPÓŁKI wymaga uprzedniego złożenia oświadczenia woli zgodnie z art. 46 ust. 1, 3 ustawy o samorządzie gminnym. Składa je jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą, oraz do pełniej skuteczności umowy zawarcia spółki (bądź sporządzenia aktu założycielskiego) potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej.
Z kolei organ wykonawczy powinien w odrębnej czynności prawnej ustalić warunki uczestnictwa gminy w spółce (np. liczbę udziałów w sp. z o. o.).
2A)W SPÓŁKACH Z UDZIAŁEM GMINY (i innych j.s.t.) działają rady nadzorcze, ich kadencja trwa 3 lata (w sp. z większościowym udziałem gminy), członkowie rad nadzorczych reprezentują w spółce gminę, powołują zarządy spółek i są powoływani spośród osób, które złożyły egzamin w trybie przewidzianym w przepisach ustawy i komercjalizacji, stosuję się do nich (członków zarządu) art. 13 ust. o komercjalizacji i prywatyzacji mówiącym o ograniczeniach z tytułu bycia członkiem rady nadzorczej w spółce z większościowym udziałem gminy.
2B)W JEDNOOSOBOWYCH SPÓŁKACH GMINNYCH funkcję walnego zgromadzenia wspólników pełni wójt, burmistrz, prezydent miasta, ale organem posiadającym wyłączne uprawnienia do wnoszenia, zbywania akcji lub udziałów jest rada gminy (może jednak scedować to prawo na walne zgromadzenie wspólników - wójta, po podjęciu stosownej uchwały). Do wnoszenia wkładów oraz obejmowania udziałów lub akcji stosuję się przepisy kodeksu spółek handlowych i kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Do zbycia udziałów w spółkach z udziałem gminy stosuje się przepisy działu IV ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji, z tym, że rolę Ministra Skarbu (jego kompetencję i właściwość) przejmuje w tym wypadku (zgodnie z art. 68 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji) wójt, burmistrz, prezydent miasta. wkładem niepieniężnym (Aportem) przekazanym przez założyciela do kapitału zakładowego spółki może być prawo majątkowe: 1 co do których można określić wartość majątkową; 2 które można wycenić i umieścić w bilansie; 3 które jest zbywalne lub możliwe do ustalenia (zaznaczyć trzeba ze aportem może być również prawo użytkowania, które jest niezbywalne, jednak SN uznał, że ustanowienie prawa użytkowania nie oznacza zbycia tego prawa). Aportem mogą być również rzeczowe wkłady niepieniężne takie jak: 1 majatkowe prawa autorskie; 2 wynalazki; 3 wzory użytkowe; 4 wiadomości i doświadczenia, będące przedmiotem know how i równocześnie nadające się do bezpośredniego zastosowania w procesie produkcji; 5 prawo użytkowania wieczystego gruntu. Aportem nie może być natomiast zobowiązanie wspólnika do świadczenia w przyszłości określonej sumy pieniężnej na rzecz spółki
45. POJĘCIE GOSPODARKI KOMUNALNEJ.
Ustawa o gospodarce komunalnej określa zasady i formy prowadzenia gospodarki komunalnej przez jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty i województwa), ale także przez związki międzygminne, miasto stołeczne Warszawa i porozumienia komunalne. Gospodarka komunalna polega na wykonywaniu przez j.s.t. zadań własnych (wyłączone są zadania zlecone), w celu zaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej. Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Ta działalność o charakterze użyteczności publicznej zaspokaja potrzeby podstawowe i powszechnie odczuwalne. Cechuje ją wysoka kapitałochłonność, wysoki udział kosztów stałych w ponoszonych na nią nakładach. Cechuje ją usługowość (a więc działalność gospodarcza ma charakter usługowy, wyłączone jest prowadzenie działalności handlowej, wydobywczej, wytwórczej, produkcyjnej). Te zadania o charakterze użyteczności publicznej to np. ład przestrzenny, gospodarka nieruchomościami, utrzymanie dróg, ulic, mostów, placów, wodociągi, zaopatrzenie w wodę, prąd, gaz, oczyszczanie ścieków, wysypiska śmieci, komunikacja miejska, zarząd dróg, utrzymanie i ochrona terenów zieleni i zadrzewień, zarząd cmentarzami.
32. ORGANIZACYJNO-PRAWNE FORMY WYKONYWANIA ZADAŃ GMINY W SFERZE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ I POZA TĄ SFERĄ.
1.DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA J.S.T. W SFERZE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ MOGĄ BYĆ PROWADZONE: a)Samodzielnie poprzez samorządowe zakłady budżetowe na mocy ustawy o finansach publicznych (województwo nie może tworzyć zakładów budżetowych); poprzez spółki prawa handlowego: z o. o. i akcyjne, a także komandytowe lub komandytowo - akcyjne na mocy przepisów ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Gmina może zakładać i być udziałowcem (lub akcjonariuszem) spółek prawa handlowego (S.A. i Sp. z o.o.), w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością gmina chcą założyć s. z o. o., dokonuje po przez zawarcie umowy spółki (bądź sporządzenie aktu założycielskiego), czynność ta jest dokonywana w oparciu o uchwałę rady gminy (rada gminy nie może przekazać tej kompetencji organowi wykonawczemu w gminie). Spółka kapitałowa powstaje z chwilą uzyskania osobowości prawnej (a nie z chwilą podjęcia uchwały przez org. Wykonawczy gminy).
2.POWSTANIE SPÓŁKI WYMAGA uprzedniego złożenia oświadczenia woli zgodnie z art. 46 ust. 1, 3 ustawy o samorządzie gminnym. Składa je jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą, oraz do pełniej skuteczności umowy zawarcia spółki (bądź sporządzenia aktu założycielskiego) potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej. Z kolei organ wykonawczy powinien w odrębnej czynności prawnej ustalić warunki uczestnictwa gminy w spółce (np. liczbę udziałów w sp. z o. o.).
3.W SPÓŁKACH Z UDZIAŁEM GMINY (i innych j.s.t.) działają rady nadzorcze, ich kadencja trwa 3 lata (w sp. z większościowym udziałem gminy), członkowie rad nadzorczych reprezentują w spółce gminę, powołują zarządy spółek i są powoływani spośród osób, które złożyły egzamin w trybie przewidzianym w przepisach ustawy i komercjalizacji, stosuję się do nich (członków zarządu) art. 13 ust. o komercjalizacji i prywatyzacji mówiącym o ograniczeniach z tytułu bycia członkiem rady nadzorczej w spółce z większościowym udziałem gminy.
4.W JEDNOOSOBOWYCH SPÓŁKACH GMINNYCH funkcję walnego zgromadzenia wspólników pełni wójt, burmistrz, prezydent miasta, ale organem posiadającym wyłączne uprawnienia do wnoszenia, zbywania akcji lub udziałów jest rada gminy (może jednak scedować to prawo na walne zgromadzenie wspólników - wójta, po podjęciu stosownej uchwały). Do wnoszenia wkładów oraz obejmowania udziałów lub akcji stosuję się przepisy kodeksu spółek handlowych i kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Do zbycia udziałów w spółkach z udziałem gminy stosuje się przepisy działu IV ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji, z tym, że rolę Ministra Skarbu (jego kompetencję i właściwość) przejmuje w tym wypadku (zgodnie z art. 68 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji) wójt, burmistrz, prezydent miasta. wkładem niepieniężnym (Aportem) przekazanym przez założyciela do kapitału zakładowego spółki może być prawo majątkowe: 1 co do których można określić wartość majątkową; 2 które można wycenić i umieścić w bilansie; 3 które jest zbywalne lub możliwe do ustalenia (zaznaczyć trzeba ze aportem może być również prawo użytkowania, które jest niezbywalne, jednak SN uznał, że ustanowienie prawa użytkowania nie oznacza zbycia tego prawa). Aportem mogą być również rzeczowe wkłady niepieniężne takie jak: 1 majatkowe prawa autorskie; 2 wynalazki; 3 wzory użytkowe; 4 wiadomości i doświadczenia, będące przedmiotem know how i równocześnie nadające się do bezpośredniego zastosowania w procesie produkcji; 5 prawo użytkowania wieczystego gruntu. Aportem nie może być natomiast zobowiązanie wspólnika do świadczenia w przyszłości określonej sumy pieniężnej na rzecz spółki
5.DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA J.S.T. MOŻE BYĆ PROWADZONA RÓWNIEŻ POZA SFERĄ UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ ( działalność komercyjna, zarobkowa) A)POWIAT nie może prowadzić działalności gospodarczej poza sferą użyteczności publicznej,
B)WOJEWÓDZTWO może w formie spółki z o.o. i spółki akcyjnej oraz przystępować do nich, jeżeli działalność spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych służących rozwojowi województwa. C)GMINA może prowadzić w formie spółki z o. o., lub spółki akcyjnej, ale muszą być spełnione łącznie 2 przesłanki: (art. 10 ust. 1 u.g.k.). Istnieją nie zaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym, Występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działań i wynikających z obowiązującyh przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do ożywieniarynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia. Inną przesłanką jest posiadanie mienia komunalnego, które przy zbyciu lub rozporządzeniu nim w inny sposób spowoduje dla gminy poważną stratę majątkową. Wtedy, jeżeli to mienie może stanowić wkład niepieniężny gminy do spółki, gmina może prowadzić działalność gospodarczą poza sferą użyteczności publicznej. (art. 10 ust. 2 u.g.k.). Gmina bez żadnych ograniczeń ustawowych może posiadać akcje lub udziały spółek, które zajmują się czynnościami bankowymi, ubezpieczeniowymi, działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz samorządu terytorialnego i na rzecz innych spółek ważnych dla rozwoju gminy. (art. 10 ust. 3 u.g.k.)
92. UMOWNE POWIERZANIE WYKONYWANIA ZADAŃ Z ZAKRESU GOSPODARKI KOMUNALNEJ.
J.s.t. mogą wykonywać zadania z zakresu gospodarki komunalnej poprzez powierzenie wykonania zadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub ułomnym osobom prawnym, w drodze umowy, z uwzględnieniem przepisów: (jedna z nich): o finansach publicznych, o partnerstwie publiczno-prywatnym,; o koncesji na roboty budowlane lub usługi,; o zamówieniach publicznych,; o działalności pożytku publicznego i wolontariacie
75. PRZEDSIĘBIORSTWO UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ A ZAKŁAD ADMINISTRACYJNY
1.ZAKŁAD ADMINISTRACYJNY: a)w rozumieniu potocznym - miejsce pracy; b)w rozumieniu ekonomicznym - jednostka gospodarcza wyodrębniona pod względem techniczno-organizacyjnym z całości gospodarki uspołecznionej (ale nie stanowiąca przedsiębiorstwa, spółki itd.); c)w rozumieniu prawa cywilnego - wyodrębniona organizacyjnie i materialnie część przedsiębiorstwa, spółki, która nie ma osobowości prawnej i pozostaje w rozrachunku wewnętrznym z macierzystą jednostką organizacyjną; niekiedy w ujęciu przedmiotowym prawo cywilne zrównuje zakład z przedsiębiorstwem (!); d)w rozumieniu prawa pracy - każda jednostka organizacyjna zatrudniająca pracowników, niezależnie od charakteru stosunku pracy; f)w rozumieniu prawa finansowego - (zakład budżetowy) oznacza sposób powiązania finansowego danej jednostki organizacyjnej z budżetem państwa, polegający na łączeniu się saldem: jednostka pokrywa swoje wydatki z osiąganych dochodów, a w razie nadwyżki dochodów odprowadza je do budżetu państwa, w sytuacji odwrotnej uzyskuje środki z budżetu państwa na zaspokojenie niedoboru; g)w rozumieniu prawa administracyjnego - jednostka organizacyjna powołana do świadczenia usług niematerialnych na podstawie nawiązanego z użytkownikiem stosunku administracyjnoprawnego.
2.TYPOWYMI ZAKŁADAMI ADMINISTRACYJNYMI SĄ: szkoły, biblioteki, szkoły wyższe, przedszkola, więzienia, domy poprawcze, izby wytrzeźwień, kliniki szpitale, domy dziecka. zakłady administracyjne są powołane do świadczenia usług niematerialnych. zakłady administracyjne tworzone są przez różne organy administracji publicznej na podstawie różnych podstaw prawnych, w różnych formach aktów kreujących np. utworzenie uczelni państwowej następuje w drodze ustawy. między organami zakładu a użytkownikiem nawiązuje się stosunek administracyjnoprawny w sposób właściwy dla powstawania tych stosunków a więc z mocy prawa (w przypadku obowiązku nauki w szkole podstawowej), bądź z mocy decyzji administracyjnej (przyjęcie do szkoły wyższej). zakład administracyjny nie posiada osobowości prawnej (wyjątkiem od tej reguły jest fakt, ze osobowość prawną posiadają szkoły wyższe).
3.ZAKŁAD BUDŻETOWY jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej. Nie jest on przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy prawo działalności gospodarczej, pomimo tego, ze określoną przepisami tej ustawy działalność gospodarczą prowadzi. nie jest jednostką prawnie samodzielną (bo nie ma osobowości prawnej). jest określana w literaturze mianem tzw. stationes fisci. kierownicy zakładów administracyjnych zarządzają powierzonym im mieniem i są reprezentantami Skarbu Państwa w stosunkach cywilnoprawnych z innymi podmiotami. zakład budżetowy nie posiada statusu przedsiębiorcy.
4.PRZEDSIĘBIORSTWO UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ MA NA CELU bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności (np. przedsiębiorstwo wodociągowe). Organ założycielski ma obowiązek dotowania działalności przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, jeżeli jest ona deficytowa, ale niezbędna za względu na konieczność zaspokojenia potrzeb ludności. Przedsiębiorstwo Użyteczności publicznej świadczy usługi na zasadach określonych prawem cywilnym pomiędzy przedsiębiorstwem użyteczności publicznej, a korzystającym z jego usług nie wyst ępuje stosunek władztwa administracyjnego. Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej posiada osobowość prawną, która jest mu niezbędna dla nawiązania stosunków cywilnoprawnych w celu świadczenia usług.
5.ZAKŁAD ADMINISTRACYJNY JEST TO jednostka organizacyjna powołana do świadczenia usług niematerialnych na podstawie nawiązanego z użytkownikiem stosunku administracyjnoprawnego. Zakłady administracyjne w zasadzie nie posiadają osobowości prawnej (z wyjątkiem szkół wyższych). Tworzone są przez organy administracji publicznej. Nie kierują się kryterium ekonomiczno-finansowym korzystanie z ich usług jest przeważnie nieodpłatne lub częściowo odpłatne, a zakłady finansowe są z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Korzystanie z usług zakładu administracyjnego może być przymusowe (np. zakład karny, szkoła podstawowa). od przedsiębiorstwa użyteczności publicznej zakład administracyjny różni się kryterium oceny wykonywanych zadań. Przy przedsiębiorstwie urzyteczności publicznej występują kryteria ekonomiczne, przy zakładzie nie. Reasumując jeśłi przyjmiemy, że najważniejsza dla realizacji konkretnego celu jest efektywność właściwą formą prowadzenia działalności gospodarczej będzie przedsiębiorstwo urzyteczności publicznej. Jeśli zaś najważniejszy będzie sam cel, bez spojżenia na jego efektywność realizacji, to wówczas właściwą formą jest zakład administracyjny.
6. CHARAKTERYSTYKA NORM MATERIALNO PRAWNYCH KSZTAŁTUJĄCYCH SYTUACJĘ ADMINISTRACYJNO - PRAWNĄ PRZEDSIĘBIORCY.
1.SYTUACJA PRAWNA PRZEDSIĘBIORCY W OBSZARZE PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGO kształtowana jest w swoisty sposób dla prawa publicznego. Administracyjne (publiczne) prawo gospodarcze jako część prawa publicznego zawiera normy regulujące stosunki zachodzące pomiędzy organami państwa (oraz instytucjami UE), a podmiotami wykonującymi działalność gospodarczą.
2.NORMY PRAWA PUB. To normy upoważniające administrację publiczną do wydawania aktów władczych, ingerujących w sferę praw i obowiązków jednostki, ich ingerencja na płaszczyźnie administracyjnego prawa gospodarczego, sięga sfery dotyczącej podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej.
3.NORMY ADMINISTRACYJNEGO PRAWA GOSPODARCZEGO stanowią przede wszystkim (choć nie wyłącznie) podstawę dla szeroko rozumianego interwencjonalizmu państwa w sferę działalności gospodarczej. Normy te w obszarze gospodarki posiadają funkcję policyjną i reglamentacyjną, stanowią podstawę do władczej ingerencji organów państwa. Normy te są także wyznacznikiem granicy restrykcyjnej w wielu wypadkach działalności organów publicznych.
4.NORMY MATERIALNEGO PRAWA GOSPODARCZEGO wskazują granicę realizacji indywidualnych interesów i celów w obszarze objętym wolnością gospodarowania i konstytucyjnie gwarantowaną ochroną własności.
5.NORMY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO GOSPODARCZEGO określają w dwojaki sposób sytuację prawną przedsiębiorców. Ich sytuacja może być określona po przez normy adm. Pr. Gosp. w sposób bezpośredni (per se), tj. w sposób w którym norma określa wprost prawa lub obowiązki przedsiębiorcy), lub po przez normy Adm. Pr. Gosp. w sposób pośredni, tj. w sposób w którym sytuacja przedsiębiorcy jest regulowana przez organ administracji publicznej, posiadający kompetencje nadane na podst. normy.
6.NORMY OBOWIĄZUJĄCE BEZPOŚREDNIO (per se)
w sytuacji gdy pozycja przedsiębiorcy jest regulowana przez normę obowiązująca bezpośrednio, mamy odczynienia z sytuacją w której to norma (i tylko ona) stanowi o pozycji przedsiębiorcy. Norma ta ustala prawa lub obowiązki podmiotu (przedsiębiorcy), który może polegać na działaniu, znoszeniu lub zaniechaniu. Konkretyzacji tej normy prawnej, dokonuje bezpośrednio przedsiębiorca, interpretując treści w tej normie zawarte. Takie oznaczenie w samej treści normy adresata (np. osobę zamierzającą podjąć działalność gospodarczą), i przypisanie mu uprawnień i obowiązków sprawia, iż w sytuacji tej zbędny staje się akt indywidualny. Zaznaczyć jednak trzeba, ze w przeważającej mierze z norm tego typu wynikają różnego rodzaju obowiązki , a uprawnienia jedynie w szczególnych przypadkach. Jest to związane z 2 powodów: 1. Pozwolenie z mocy samego prawa jest zbędne w sytuacji gdy gospodarka oparta jest na liberalnej zasadzie, ze można czynić wszystko to co nie jest przez prawo zabronione , 2. Pozwolenie na podst. tego typu norm stanowi zwykle indywidualny wyjątek od generalnego zakazu. przedsiębiorcy podejmujący określone działania gosp., zobligowani są do ustalenia zakresu wprowadzanych przez normę ograniczeń (zinterpretowania normy), której celem będzie przestrzeganie prawa. norm obowiązujące bezpośrednio to głównie normy zawierające ograniczenia policyjne i reglamentacyjne.
7.NORMY OBOWIĄZUJĄCE POŚREDNIO (NORMY WZGLĘDNE)
względny charakter tych norm wynika z możliwości indywidualnego zwolnienia od zakazu (przewidzianego normą) poprzez uzyskanie od właściwego organu adm. Pub. Odpowiedniego zezwolenia. Udzielenie zezwolenia wywoływać będzie skutek w postaci uchylenia zakazu w stosunku do podmiotu, który wydał zezwolenie, nie powodując uchylenia dla pozostałych podmiotów. normy te podobnie jak normy bezpośrednie, mają charakter policyjno reglamentacyjny. normy względne nadają prawną ingerencję org. Adm. Pub. Do cofnięcia wydanego zezwolenia koncesji w przypadku gdy dany przedsiębiorca uchyla się od przestrzegania normy (np. pracownik urzędu dozoru technicznego zamyka windę, której z powodu braku lub złej konserwacji stan zagraża życiu i bezpieczeństwu ludzkiemu). Prawo to następuje jedynie w przypadkach gdy organ uzna, ze po przeprowadzeniu działań kontrolnych podmioty gospodarujące (przedsiębiorcy) w podejmowanych przez siebie działaniach naruszyły obowiązujące je ograniczenia policyjne lub reglamentacyjne (np. obowiązek konserwacji windy). normy względne, po przez pośrednie kształtowanie stosunku prawnego przedsiębiorcy, poddają go kompetencji organu administracji publicznej.
30. NAKAZY I ZAKAZY O CHARAKTERZE GENERALNYM JAKO ŹRÓDŁO OBOWIĄZKÓW PRZEDSIĘBIORCÓW.
1.ZASADA WOLNOŚCI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ nie ma charakteru absolutnego, ograniczona powinna być niekiedy ze względu na interes ogółu - niekoniecznie będący sumą interesów indywidualnych. to na państwie spoczywa obowiązek ochrony prawnej wolności (także gosp.), jak i obowiązek chronienia interesu ogółu. brak absolutnego charakteru wolności działalności gospodarczej został potwierdzony w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, przy czym wyraźnie podkreślono, że prawa i wolności jednostki mogą być ograniczone tylko, gdy dopuszczalne jest to w przepisach konstytucyjnych, oraz jest to traktowane w kategorii wyjątków. prawo do ograniczenia wolności prowadzenia działalności gospodarczej zostały wprowadzone. art. 22 Konstytucji RP, gdzie mowa jest, że „ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny”, oznacza to, ze nie jest możliwe ograniczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej w np. rozporządzeniu, wydanego na podst. ustawy, jest to zasadnicza różnica pomiędzy określeniem w drodze ustawy (czyli tylko w ustawie), i na podst. ustawy (czyli ustawa i akty wykonawcze do ustawy).
2.OGRANICZENIA W PRAWIE DO PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ zostały uregulowane również w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP „Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego albo wolności i praw innych osób”. Przy ograniczeniu prawa do prowadzenia działalności gosp. Stosuję się zasadę proporcjonalności (niem. Wesengehaltssperre), składającą się z 5 wymogów: 1. wymóg celu ze względu na który ograniczenie musi nastąpić (np. ochrona interesu publicznego, bezpieczeństwa narodowego itp.), a ograniczenie ma być środkiem umożliwiającym takaż realizację; 2. wymóg ustanowienia odpowiednich prawnych nakazów lub zakazów jako środków zapewniających realizację celu (koncesje, zezwolenia, licencje itp.); 3. wymóg przydatności ograniczenia danego prawa (musi mieć ono racjonalne podstawy); 4. wymóg konieczności ograniczenia danego prawa (ograniczenie może być wprowadzone jedynie w zakresie niezbędnym realizacji celu); 5. wymóg zachowania tzw. proporcjonalności w znaczeniu węższym (oznacza utrzymanie należytej proporcji pomiędzy nakazem/zakazem a wynikającymi z niego korzyściami dla interesu publicznego). Niedopełnienie choćby jednego z powyższych wymogów wprowadzenia ograniczeń, narusza zasadę państwa prawnego z art. 2 Konstytucji RP. Ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej dzielą się na ograniczenia podmiotowe (czyli obejmujące zakaz prowadzenia konkretnej działalności gospodarczej przez wszystkie podmioty w kraju), i ograniczenia przedmiotowe (dotyczące zakazu prowadzenia danej działaln. gosp. Przez podmioty, które nie spełniają określonych prawem uprawnień (patrz ograniczenia w prowadzeniu działalności gosp. sędziów, prokuratorów, posłów, radnych itp.) do prowadzenia danej działalności gosp.) - patrz pkt. 62 i 63!!!!
31. OBOWIĄZEK A WARUNEK W ADMINISTRACYJNYM PRAWIE GOSPODARCZYM.
1.OBOWIĄZEK: Obowiązki prawne w apg są kreowane głównie przez normy materialnego prawa adm. gospodarczego, ale również prawa formalnego (postępowanie adm., postępowanie sądowoadm., postępowanie cywilne).
1A)PODSTAWA PRAWNA: tylko w normach powszechnie obowiązujących (należących do prawa krajowego, do prawa wspólnotowego i prawa międzynarodowego). Zasadniczo przedsiębiorca może podejmować swobodnie różne działania, a normy prawa publicznego ograniczające jego swobodę stanowią w tym zakresie wyjątek. Zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP: Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. zasada proporcjonalności. W apg obowiązki prawne przedsiębiorcy nie odpowiadają uprawnieniom innych podmiotów, tak jak to jest np. w prawie prywatnym (obowiązek dłużnika odpowiada uprawnieniu wierzyciela). Obowiązkom przedsiębiorcy odpowiadają kompetencje przydzielone organom adm. gospodarczej za pomocą których poprzez nadzór prawny czuwa nad ich wykonywaniem przez przedsiębiorcę. Obowiązki przedsiębiorców nie są zachowaniami ekwiwalentnymi. Z tytułu ich wykonania przedsiębiorca nie może domagać się określonego świadczenia od władzy publicznej czy innego podmiotu. Mają charakter osobisty. Powinny być wykonywane przez ich adresatów wskazanych w normie prawnej, nie mogą być przenoszone na kogoś innego. Mają charakter niepieniężny. Nie wyklucza to jednak sytuacji, gdzie np. zapłacenie okresowej „opłaty koncesyjnej” z tytułu udzielonej koncesji będzie obowiązkiem o charakterze pieniężnym.
1B)POWSTAWANIE. a)Z mocy prawa (ex lege). Z momentem wystąpienia po stronie przedsiębiorcy elementów przewidzianych w hipotezie normy prawnej (stany faktyczne lub prawne w związku z podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej) powstaje konkretny obowiązek zachowania się adresata określony w dyspozycji normy prawnej. nierzadko jeden stan faktyczny lub prawny rodzi wiele obowiązków prawnych w apg i jednocześnie wywołuje obowiązki prawne w innych obszarach prawa. przedsiębiorca nie może uchylać się od spełnienia obowiązków tłumacząc się: nieznajomością powinności (ignorantia iuris nocet) lub niezrozumieniem sensu powinności.
- co do zasady wykonywanie obowiązków: dobrowolne. Dopiero gdy w wyniku podjętych czynności kontrolnych zostanie stwierdzone że obowiązek nie został wykonany lub wykonano go tylko częściowo, organy adm. gospodarczej podejmują działania. Może tu np. zostać wydana decyzja deklaratoryjna stwierdzająca istnienie obowiązku z mocy prawa. Następnie mogą być podjęte czynności przewidziane w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w adm. zmierzające do przymusowego wykonania obowiązków i/albo do zastosowania innych sankcji za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie obowiązku. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte, gdy przepis jednoznacznie określa rodzaj i zakres obowiązku. Wątpliwości co do zakresu lub rodzaju powinny być wyjaśnione przed wszczęciem, a gdy pojawiły się one w toku postępowania- przed jego zakończeniem.
1C)DECYZJA ADM. (DEKLARATORYJNA) wydawana jest tylko wtedy, gdy chodzi o wiążące ustalenie danej sytuacji, kiedy okoliczności z którymi przepis wiąże dane skutki są niejasne, budzą wątpliwości, zwłaszcza gdy istnieje spór. Wydanie decyzji deklaratoryjnej musi mieć podstawę prawną w przepisach powszechnie obowiązujących. Kiedy fakt spełniania przesłanek jest oczywisty i bezsporny, decyzja adm. w takiej sprawie jest bezprzedmiotowa, wystarczy wydanie zaświadczenia.
- Tytułem prawnym jest tu np. ustawa czy rozporządzenie.;
1D)W DRODZE DZIAŁAŃ PRAWNYCH ADM. GOSPODARCZEJ: administracyjne akty indywidualne (w szczególności decyzje adm., postanowienia); charakter konstytutywny!; elementy konieczne to: 1) wystąpienie w hipotezie normy prawnej elementów niezbędnych (stanów faktycznych i stanów prawnych) 2) przeprowadzenie jurysdykcyjnego postępowania adm. w oparciu o które wydana zostaje zazwyczaj decyzja adm. ustalająca konkretny obowiązek prawny(konstytutywna). taka doręczona przedsiębiorcy decyzja staje się tytułem prawnym, z którego wynika dla niego obowiązek. co do zasady wykonywanie obowiązków: dobrowolne. Jeśli nie, wszczyna się postępowanie egzekucyjne w adm., zmierzające do przymusowego wykonania obowiązku i/albo działania zmierzające do zastosowania innych sankcji za niewykonanie bądź nieprawidłowe wykonanie obowiązku.; decyzji może zostać nadany rygor natychmiastowej wykonalności albo może podlegać natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa.
1E)ZAKRES PODMIOTOWY: przedsiębiorca („każdy”, „wytwarzający”, „naprawiający urządzenia techniczne” itd.)
1F)ZAKRES PRZEDMIOTOWY: zachowanie się (działanie bądź zaniechanie) przedsiębiorcy.
1G)SANKCJA PRAWNA: jest wyrazem przymusu państwowego, który występuje w formie przymusu administracyjnego. Występuje w dwóch postaciach: 1.Egzekucji- zmierza ona do przymusowego wprowadzenia w życie pożądanego przez normę prawną stanu faktycznego.; 2.Kary- polega na wytworzeniu nowego stanu faktycznego, jako odpłata za nieposłuszeństwo. Administracja korzysta z tzw. Przywileju egzekucji (action direct). Jest podmiotem uprawnionym do nałożenia obowiązków na jednostkę, sama stwierdza zgodność swego żądania z prawem i sama może akt adm. wprowadzić w życie przy użyciu przymusu w razie nieposłuszeństwa. Nierzadko w apg bywa tak, że niewykonanie obowiązku prawnego stanowi czyn karalny w rozumieniu Prawa karnego.
2.WARUNEK: Zdarzenie przyszłe i niepewne, w apg ma ograniczone zastosowanie.
2A)DWA RODZAJE: 1.zawieszający- ziszczenie się skutkuje przesunięciem wykonania aktu adm. w czasie, w odniesieniu do uprzedniego nabycia, z tej decyzji adm. praw lub obowiązków. 2.rozwiązujący- ziszczenie się powoduje wygaśniecie stosunku prawnego.
2B)WYSTĘPUJE ZAWSZE w powiązaniu ze stosunkiem prawnym, nie jest elementem samodzielnym. Musi występować upoważnienie ustawowe do ustalenia warunku, inaczej będzie niezgodny z prawem i będzie podlegać uchyleniu. Przy kształtowaniu stosunku prawnego w ramach uznania adm. nie można ustanawiać warunku. Warunek stanowi dodatkową formę ingerencji adm. gospodarczej w trwanie sytuacji prawnej przedsiębiorcy. Wzmacnia pozycję organu administracji gospodarczej. Często na gruncie apg zachodzą zależności między wykonywaniem praw podmiotowych, a wykonywaniem obowiązków prawnych. Często wykonywanie prawa podmiotowego uzależnione jest od spełnienia obowiązków prawnych wynikających z mocy prawa lub określonych aktami administracji. Stan takiego sprzężenia wykonywania konkretnego prawa podmiotowego czy obowiązku prawnego od wykonywania innego prawa podmiotowego czy obowiązku prawnego nie pozwala zawsze jednoznacznie ustalić granicy między „obowiązkiem prawnym” a „warunkiem” w apg.
8. DECYZJA ADMINISTRACYJNA JAKO ŹRODŁO PRAW I OBOWIĄZKÓW PRZEDSIEBIORCÓW.
1.DECYZJA - czynność prawna jednostronna, zewnętrzna i władcza w indywidualnej sprawie administracyjnej. a)zewnętrzna - jej adresatem jest podmiot organizacyjnie, prawnie i ekonomicznie niezależny od adm. gospodarczej; b)jednostronna - tylko organ adm. gospodarczej samodzielnie orzeka o prawach i obowiązkach przedsiębiorcy; c)władcza - towarzyszy jej domniemanie prawidłowości oraz jej wykonanie w pewnych przypadkach zabezpieczone jest przymusem adm.
Decyzja adm. rozpoczyna swój byt prawny z momentem zakomunikowania (doręczenia, ogłoszenia) jej treści adresatowi tego indywidualnego aktu adm. Z tym momentem wiąże ona organ, który ją wydał, a adresatowi wskazuje, w jaki sposób będzie wpływać na jego prawa lub obowiązki. Występujące (wydawane) w APG zezwolenia, koncesje i licencje są decyzjami o szczególnej nazwie. Pozwolenia adm. zawierają w swej treści normy indywidualne, kształtujące sytuację podmiotów - nazywane są decyzjami administracyjnymi kształtującymi!
2.DECYZJA, JAKO ŹRÓDŁO PRAW PRZEDSIĘBIORCÓW:
1. Wydanie indywidualnego aktu adm. (akt konstytutywny) rodzi normę indywidualną dla przedsiębiorcy (stanowi ona tytuł prawny dla przedsiębiorcy); 2. Prawo do prowadzenia (rozwijania) dział. gosp.; 3.Trwałość tytułu prawnego (decyzji adm. uprawniającej). Trwałość nabytych praw nie ma charakteru absolutnego! Normy APG przewidują przesłanki: a)obiektywne np. interesy gosp. państwa (lub); b)subiektywne np. wykonywanie pozwolenia niezgodnie z ustalonymi warunkami, które mogą stanowić podstawę do ograniczenia lub cofnięcia indywidualnego aktu adm. Trwałość decyzji uprawniającej zdeterminowana jest także zachowaniem przedsiębiorcy! 4.Gwarantowana normami prawa ochrona prawna decyzji adm. Uprawniającej; 5.Od aktów adm. zmieniających czy znoszących nabyte wcześniej prawa podmiotowe (np. wezwanie do usunięcia stwierdzonych uchybień czy cofnięcie koncesji), przedsiębiorcy przysługują środki ochrony prawnej: a)administracyjne (np. odwołanie); b)sądowe (np. skarga do sądu adm.); 6.Udzielenie przedsiębiorcy decyzji adm. uprawniającej powoduje, że jego sytuacja staje się korzystniejsza od innych podmiotów, które takiej decyzji nie otrzymały (jest to uchylenie ogólnego zakazu prowadzenia określonej dział. gosp.). 7.Wyróżniamy: a)zezwolenia na prowadzenie określonego rodzaju dział. gosp.; b)zezwolenia uchylające ograniczenia wynikające z przepisów reglamentacyjnych lub policyjnych, np. uprawnienie wydawane w formie decyzji adm. (patrz art. 9 ustawy o UDT)
3.DECYZJA, JAKO ŹRÓDŁO OBOWIĄZKÓW PRZEDSIĘBIORCÓW:
1. Na przedsiębiorcy w związku z wykonywaną działalnością ciąży szereg obowiązków prawnych („obciążenia kontrolne”). Chęć wykonywania przez przedsiębiorcę określonej dział. gosp. powoduje obowiązek uzyskania koncesji lub pozwolenia (obowiązek ten ma na celu ochronę ważnego interesu publ. - jest to nadzór prawny zapobiegawczy). 2. Wraz z wydaniem decyzji uprawniającej przedsiębiorca otrzymuje jednocześnie prawo do wykonywania określonej dział. i obowiązek poddawania się kontroli. 3. Do zakresu kontroli zalicza się m.in. badanie: zgodności wykonywanej dział. z udzieloną decyzją uprawniającą,; przestrzegania warunków wykonywania dział. gosp.,; obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli (przykład koncesji). Jeżeli organ stwierdzi w drodze decyzji naruszenie (np. wymagań higienicznych i zdrowotnych), to przedsiębiorca ma obowiązek usunięcia niezgodnego stanu faktycznego lub prawnego w wyznaczonym terminie. 4. Obowiązki w APG powstają w większości z mocy prawa (norma określa wprost obowiązki) i powinny być one wykonywane dobrowolnie przez adresatów norm. Jeżeli organ dokonując czynności kontrolnych stwierdzi, że obowiązek nie został wykonany lub wykonano go tylko częściowo może wydać decyzję administracyjną stwierdzającą istnienie obowiązku z mocy prawa (d. deklaratoryjna). Z decyzją deklaratoryjną mamy do czynienia tylko wtedy, gdy chodzi o ustalenie tej sytuacji w sposób wiążący, że w danych okolicznościach dla adresata aktu wynikają z mocy ustawy określone uprawnienia lub obowiązki. Wiążące ustalenie w drodze decyzji administracyjnej powinno mieć miejsce wtedy, gdy okoliczności (przesłanki), z którymi przepis prawa wiąże powstanie określonych skutków prawnych z mocy prawa, są niejasne, gdy ich występowanie w konkretnym przypadku budzi wątpliwości, a zwłaszcza, gdy istnieje co do tego spór.
3A)OBOWIĄZKI (WYNIKAJĄCE Z ODRĘBNYCH USTAW) MOGĄ DOTYCZYĆ: I obciążeń osobistych: zameldowania się przedsiębiorcy,; poddania się kontroli osobistej oraz udostępnienia zawartości bagaży,; okresowych badań lekarskich; II obciążeń materialnych: badań technicznych pojazdów,; oznaczania środków spożywczych,; wyposażenia przeciwpożarowego,; ochrony mienia.
Realizacja powyższych obowiązków wiąże się zawsze z ponoszeniem przez przedsiębiorcę określonych kosztów. Obowiązki: są wprowadzane w formie nakazów lub zakazów,; wskazują pożądany sposób zachowania się przedsiębiorcy (z punktu widzenia przepisów pr.). Obowiązek uzyskania właściwego aktu adm. spełnia funkcję prewencyjną wobec ochrony interesu publicznego, ma to zapobiegać niekorzystnym zjawiskom w życiu gospodarczym.
41. PODSTAWY PRAWNE DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH W PRAWIE PUBLICZNYM GOSPODARCZYM.
1.PODSTAWA PRAWNA - kluczowy element decyzji administracyjnej. Pojęcie to jest związane ze stosowaniem prawa, przez które rozumiemy proces ustalania przez organ państwa na podstawie norm prawa obowiązującego konsekwencji prawnych (pozytywnych lub negatywnych). Rezultatem tego procesu jest decyzja adm.Prawo składa się z systemu norm, które można podzielić na normy: stanowienia, merytoryczne (materialne) - określają wzorce zachowań, formalne - kreują powinność przestrzegania bądź stosowania norm materialnych.; procesowe - decyzje adm. procesowe - podejmowane są w oparciu o normy procesowe (np. decyzja adm. stwierdzająca nieważność innej decyzji adm. czy decyzja umarzająca post. adm. jako bezprzedmiotowe).
2.TYLKO NORMY MATERIALNE MOGĄ STANOWIĆ podstawę prawną dla decyzji adm. skierowanej do przedsiębiorcy! Podstawę prawną decyzji adm. adresowanych do przedsiębiorców określa głównie krajowe prawo materialne (jest to tzw. podstawa materialnoprawna indywidualnego aktu adm.). Występują również dziedziny stosunków gosp. (np. pomoc publ. dla przedsiębiorców), gdzie nie prawo krajowe, lecz pr. wspólnotowe (rozporządzenia wspólnotowe) i pr. międzynarodowe (umowy międzynarodowe) tworzą normy materialne, które są podstawą prawną decyzji adm. kierowanych do podmiotów dział. gosp.
3.KAŻDA DECYZJA MUSI BYĆ wydana w oparciu o przepisy prawa powszechnie obowiazujacego. Podstawa prawna decyzji administracyjnej składa się z elementów: ustrojowego regulujacego właściwość rzeczową miejscową i instancyjną organu administrującego wydajacego decyzje; procesowego regulującego tok czynności prowadzących do wydania decyzji np. terminy, obowiązek współdziałania (np. uzgodnienia, zasięgnięcia opinii) z innymi organami itp.,; materialnego warunkującego treść wydawanej decyzji w zależności od istniejącego stanu faktycznego
4.DECYZJA ADMINISTRACYJNA MOŻE BYĆ DECYZJA: związaną organ musi wydać decyzje o określonej treści, jeżeli przedsiębiorca spełnia wszystkie przewidziane prawem warunki; swobodą (uznaniowa) organ wydaje decyzje w oparciu o swoje swobodne uznanie w granicach określonych ustawą
88. TREŚĆ DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH W PRAWIE PUBLICZNYM GOSPODARCZYM.
1.ELEMENTY DECYZJI ADM. (art. 107 k.p.a.): 1.Oznaczenie organu adm. publ.; 2.Data wydania; 3.Oznaczenie strony / stron; 4.Powołanie podstawy prawnej; 5.Rozstrzygnięcie; 6.Uzasadnienie faktyczne i prawne; 7.Pouczenie (czy? i w jakim trybie? Służy od niej odwołanie; 8.Podpis (+ imię/nazwisko/stanowisko służbowe os. upoważnionej do wydawania decyzji). Brak podpisu powoduje, że „decyzja” nie wywołuje skutków prawnych, nie można uznać doręczonego dokumentu za decyzję!; 9.Pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa (do sądu powszechnego) lub skargi (do sądu adm.) jeżeli przysługuje od decyzji
2.AD. 6
2A)I UZASADNIENIE FAKTYCZNE, wskazanie: faktów, które organ uznał za udowodnione; dowodów, na których się oparł (oraz); przyczyn z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej
2B)II UZASADNIENIE PRAWNE - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie, nie dotyczy to jednak decyzji: rozstrzygających sporne interesy stron (oraz); decyzji wydanych na skutek odwołania. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w wypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania czy ograniczenia uzasadnienia ze względu na: interes bezpieczeństwa państwa lub porządek publiczny.
3. ŚRODKI OCHRONY PRAWNEJ: Przedsiębiorcy niezadowolonemu z treści decyzji adm. służą środki ochrony prawnej ustalone w k.p.a.: odwołanie - od decyzji wydanej w I instancji,; wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (od decyzji wydanej w I instancji przez ministra lub SKO).
Poza wyżej wskazanymi środkami możliwe jest również zastosowanie środków ochrony prawnej (środki zaskarżenia) wywołujących kontrolę sądowoadministracyjną. W tym wypadku sprawy są rozpatrywane przez WSA lub NSA (skarga kasacyjna od wyroku lub postanowienia WSA).
Pisma organu adm. zawierające rozstrzygnięcie w sprawie załatwianej decyzją adm. należy uznać za decyzję adm., mimo iż nie posiadają one w pełni formy przewidzianej w art. 107 k.p.a., jeżeli zawierają minimum elementów niezbędnych do zakwalifikowania ich jako decyzji adm.: oznaczenie organu wydającego decyzję,; wskazanie jej adresata,; rozstrzygnięcie w sprawie,; podpis osoby reprezentującej organ adm. Brak któregokolwiek z tych elementów dyskwalifikuje pismo organu jako decyzję (nie wywiera ona skutków prawnych)!
4.BYT PRAWNY DECYZJI: Decyzja adm. rozpoczyna swój byt prawny z momentem zakomunikowania (doręczenia, ogłoszenia) jej treści adresatowi tego indywidualnego aktu adm. Z tym momentem wiąże ona organ, który ją wydał, a adresatowi wskazuje, w jaki sposób będzie wpływać na jego prawa lub obowiązki. Przepisy APG często przewidują dla wydawanych na ich podstawie decyzji adm. dodatkowe daleko idące modyfikacje w odniesieniu do rozwiązań przewidzianych w k.p.a. (dotyczy to np. składników decyzji). Zasadą jest, że jeżeli brakuje przepisów szczególnych (lex specialis) ma pełne zastosowanie standard z k.p.a. (lex generalis). Wszystkie odstępstwa dot. decyzji adm. od rozwiązań zawartych w k.p.a. zazwyczaj słabiej chronią interes prawny przedsiębiorcy. Decyzja musi być ponadto wydana przez właściwy organ w innym wypadku decyzja jest nieważna!
5.PODZIAŁ DECYZJI ZE WZGLĘDU NA TREŚĆ: Decyzje wydawane na podstawie administracyjnego prawa gospodarczego można podzielić ze względu na ich treść na: a)koncesje ustanowione w dziedzinach o szczególnym znaczeniu ze względu na interes publiczny, tworzą uprawnienie przedsiębiorcy do prowadzenia określonej działalności; b)zezwolenia (pozwolenia) stanowiące uchylenie powszechnie obowiązującego zakazu: 1.policyjne, jeżeli zakaz został ustanowiony ze względu na ochronę szczególnych wartości, takich jak np. życie i zdrowie ludzi; 2.reglamentacyjne, jeżeli zakaz został ustanowiony w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania obrotu gospodarczego; c)proste - przedsiębiorca zostaje dopuszczony do prowadzenia określonej działalności gospodarczej pod warunkiem przestrzegania norm powszechnie obowiązujących; d)uwarunkowane - uchylają powszechnie obowiązujący zakaz obciążając jednocześnie przedsiębiorcę obowiązkiem spełnienia dodatkowych warunków zawartych w zezwoleniu; e)akty kwalifikacyjne decyzje deklaratoryjne potwierdzające określony stan faktyczny lub prawny: 1.akty kwalifikacyjne osobowe dotyczące osób: dotyczące kwalifikacji osobistych np. kategoria zdrowia; dotyczące kwalifikacji zawodowych np. dyplomy uczelni, prawo jazdy; 2.akty kwalifikacyjne rzeczowe dotyczące właściwości rzeczy (np. atest, certyfikat),; 3.akty nadzoru:; nakazujące wykonanie określonych czynności faktycznych; stwierdzające nieważność czynności prawnych; odbierające nadane uprzednio uprawnienia
60. PRAWA PODMIOTOWE W PRAWIE PUBLICZNYM GOSPODARCZYM.
1.PRAWO PODMIOTOWE jest pojęciem-narzędziem służącym do opisywania skutków prawnych, jakie niesie prawo przedmiotowe dla jego podmiotów. Prawo podmiotowe oraz obowiązek prawny składają się na sytuację prawną przedsiębiorcy! prawa podmiotowe wynikają z prawa: a) krajowego,; b) wspólnotowego,; c) międzynarodowego.
2.NALEŻY ODRÓŻNIAĆ PRAWO PODMIOTOWE OD PRAWA PRZEDMIOTOWEGO. Prawo przedmiotowe to ogół obowiązujących norm prawnych wynikających ze źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Prawa podmiotowe wynikają zawsze z prawa przedmiotowego (pozytywnego), które jest źródłem pr. podmiotowego. Prawo podmiotowe jest oparte na akceptowalnych i preferowanych w danym miejscu i czasie wartościach oraz zasadach - są one materialnym źródłem praw podmiotowych.
3.W LITERATURZE PRZYJMUJE SIĘ PODZIAŁ PR. PODMIOTOWYCH NA: a) prywatne - kształtowane prawem prywatnym (np. prawo własności); b) publiczne - kształtowane prawem publicznym. Beneficjentem pr. podmiotowego publ. jest tylko jednostka (PRZEDSIĘBIORCA), nigdy państwo (podmioty władzy publ.). Zobowiązanymi z tytułu pr. podmiotowych są organy adm. gosp. (lub inne podmioty władzy publ.).
3A)PUBLICZNE PR. PODMIOTOWE są skierowane ostatecznie do podmiotów władzy publ., które z tytułu przysługującego jednostce publ. pr. podmiotowego zobowiązane są do określonego prawem zachowania np. złożenie przez przedsiębiorcę wniosku o udzielenie zezwolenia na wykonywanie danej dział. gosp. (pr. podmiotowe przedsiębiorcy) rodzi po stronie organu administracji obowiązek prawny rozpatrzenia podania i wydania we właściwym terminie stosownej decyzji adm. Sankcją za niewykonanie publ. praw podmiotowych jest odpowiedzialność dyscyplinarna oraz odszkodowawcza administracji gospodarczej. Publ. pr. podmiotowe są uprawnieniami uznanymi lub nadanymi i jednocześnie gwarantowanymi jednostce przez pr. powszechnie obowiązujące. Zachowania organów adm. gospodarczej podejmowane w odpowiedzi na publ. pr. podmiotowe jednostek wyrażane są głównie przez prawne formy działania adm. gospodarczej - DECYZJE ADM. Prawo podmiotowe przedsiębiorcy wyrażające się między innymi w możliwości domagania się określonego zachowania od organów adm. gospodarczej musi iść w parze z efektywną ochroną prawną tego uprawnienia (istnienie środków zaskarżenia dla przedsiębiorcy)! Publ. pr. podmiotowe pozwala na wyraźne wyodrębnienie oraz ochronę indywidualnego interesu prawnego jednostki wobec interesu zbiorowego (publicznego) reprezentowanego przez organy publ.
3B)KATEGORIE PUBL. PR. PODMIOTOWYCH (podział): a) pr. podmiotowe współdziałania z adm. publ. - są to prawa pozytywne (wyrażone w konkretnej regulacji pr.) przysługują osobom prawa publicznego. Jednostka ma zagwarantowany bezpośredni udział w wykonywaniu władzy publ. (np. czynne i bierne pr. wyborcze); b) pr. podmiotowe do żądania pewnych pozytywnych świadczeń od państwa - możliwość żądania od właściwych organów w państwie pewnych zachowań, np.:- roszczenia prawnego o wydanie aktów administracyjnych o określonej treści (niektórych pozwoleń czy potwierdzeń); - może przybierać postać prawnie chronionego interesu; - prawa do innych świadczeń pozytywnych (odszkodowania, renty, zasiłki, zapomogi etc.); c) pr. podmiotowe o treści negatywnej - podmioty władzy publ. nie mogą naruszać obszarów wolności działania przedsiębiorcy zastrzeżonej prawem powszechnie obowiązującym. Jednostce służy prawo żądania od adm. gospodarczej zaniechania ingerencji w jej sferę wolnościową (gdy przedsiębiorca uzyskał określone zezwolenie i wykonuje określoną dział gosp. to organy nie powinny mu w tę działalność ingerować np. cofać jej bezpodstawnie). Od powyższych 3 rodajów publ. pr. podmiotowych należy odróżniać - publ. pr. podmiotowe wynikające z adm. aktu indywidualnego (np. koncesji czy pozwolenia)!
3C)PUBL. PR. PODMIOTOWE: 1. Mają charakter osobisty i powinny być wykonywane tylko przez adresatów tych praw,; 2. Nie mogą stanowić przedmiotu obrotu gosp. (zakaz ich zbywania, nabywania i obciążania),; 3. Można się ich niekiedy zrzec,; 4. Ich niewykonywanie może być podstawą do ich cofnięcia lub wygaśnięcia
2. ADMINISTRACYJNO - PRAWNE FORMY OCHRONY INTERESÓW PRZEDSIĘBIORCÓW
1) W ŚWIETLE USTAWY KODEKS POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO: Tutaj środki ochrony prawnej występują: na drodze administracyjnej (przede wszystkim ODWOŁANIE) i na drodze sądowoadministracyjnej (głównie skarga na ostateczne decyzje adm. do WSA oraz skarga kasacyjna do NSA).
2) W ŚWIETLE USTAWY O SWOBODZIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
2A)SPRZECIW- wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli czynności z naruszeniem przepisów dotyczących: zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli; okazania legitymacji służbowej oraz doręczenia upoważnienia do przeprowadzania kontroli; przeprowadzania kontroli w obecności kontrolowanego; nie przeprowadzania równocześnie więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy; ograniczenia czasu trwania wszystkich kontroli w roku;
2B)NIE MOŻNA WNIEŚĆ SPRZECIWU jeśli organ przeprowadza kontrolę: 1) dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów; 2) w zakresie: nadzoru podatkowego, weterynaryjnego, kontroli administracji rybołówstwa, kontroli związanej z nadawaniem towarom przeznaczenia celnego, kontroli przemieszczających się środków transportu, zakupu produktów lub usług sprawdzających rzetelność usługi (Inspekcja Handlowa), sprzedaży dokonywanej poza punktem stałej lokalizacji (np. na targowiskach). Na piśmie do organu podejmującego i wykonującego kontrolę. O wniesieniu sprzeciwu przedsiębiorca zawiadamia na piśmie kontrolującego. Można wnieść w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli. Przedsiębiorca musi uzasadnić wniesienie sprzeciwu. Powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych przez organ z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu do czasu rozpatrzenia sprzeciwu (lub przy wniesieniu zażalenia do czasu rozpatrzenia zażalenia). Powoduje wstrzymanie biegu czasu trwania kontroli od dnia wniesienia sprzeciwu do dnia doręczenia przedsiębiorcy postanowienia rozstrzygającego sprzeciw (lub postanowienia rozstrzygającego zażalenie jeśli wniesiono zażalenie). Organ kontroli może w razie wniesienia sprzeciwu dokonać zabezpieczenia dowodów w formie postanowienia (wygasa w dniu następującym po dniu doręczenia przedsiębiorcy poniższych postanowień). Rozpatrzenie przez organ kontroli: 3 dni robocze od dnia otrzymania sprzeciwu (jeśli później to jest to równoznaczne z wydaniem postanowienia a)), przez wydanie postanowienia o: odstąpieniu od czynności kontrolnych; kontynuowaniu czynności kontrolnych; Na postanowienie to przysługuje zażalenie.
2C)ZAŻALENIE: Można wnieść w ciągu 3 dni od otrzymania postanowienia.; Rozstrzygnięcie zażalenia w drodze postanowienia w ciągu 7 dni od dnia wniesienia (jeśli nie to jest to równoznaczne z uznaniem słuszności zażalenia.)
3.W ŚWIETLE USTAWY O OCHRONIE KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
3A)ODWOŁANIE DO SĄDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW- przysługuje od decyzji Prezesa Urzędu w terminie dwóch tygodni od jej doręczenia. Składa się je do Prezesa, który: a) przekazuje je niezwłocznie wraz z aktami sprawy do właściwego sądu; b) jeżeli uzna odwołanie za słuszne może uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w części, o czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której przysługuje odwołanie; c) przed czynnością a) lub b) w uzasadnionych przypadkach może przeprowadzić dodatkowe czynności zmierzające do wyjaśnienia zarzutów podniesionych w odwołaniu;
3B)ZAŻALENIE- na niektóre postanowienia Prezesa Urzędu w terminie tygodnia od dnia doręczenia; przepisy dotyczące odwołania stosuje się odpowiednio. W sprawach nieuregulowanych do postępowania przed Prezesem Urzędu stosuje się KPA. W sprawach dotyczących dowodów- Kodeks postępowania cywilnego. Od decyzji jednak nie przysługują środki z KPA dotyczące wznowienia postępowania, uchylenia, zmiany lub stwierdzenia nieważności decyzji.
4.W ŚWIETLE USTAWY PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
Środki ochrony prawnej przysługują tu: wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
4A)ODWOŁANIE: od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia; od zaniechania czynności do której zamawiający jest zobowiązany na podst. ustawy. Jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, odwołanie przysługuje wyłącznie wobec czynności: 1) wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub zapytania o cenę;; 2) opisu sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu; 3) wykluczenia odwołującego z postępowania o udzielenie zamówienia; 4) odrzucenia oferty odwołującego. Powinno zawierać: wskazanie czynności lub zaniechania zamawiającego, zarzuty, żądanie, okoliczności faktyczne i prawne uzasadniające odwołanie. Do Prezesa Izby w formie pisemnej albo elektronicznej, kopię przesyła się zamawiającemu; Terminy do wniesienia: 1) Jeżeli dotyczy treści ogłoszenia o zamówieniu lub wobec treści SIWZ-u (przy przetargu nieograniczonym): - 10 dni od dnia publikacji ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub zamieszczenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej- gdy kwoty przekroczone lub równe; - 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej- wartość zamówienia mniejsza niż te kwoty; 2) w innych przypadkach: - kwoty przekroczone lub równe: 10 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę jego wniesienia; - kwoty nie przekroczone: 5 dni. W przypadku wniesienia odwołania po upływie terminu składania ofert bieg terminu związania ofertą ulega zawieszeniu do czasu ogłoszenia przez Izbę orzeczenia. Zamawiający nie może zawrzeć umowy do czasu wydania orzeczenia przez Izbę; Zamawiający przesyła w ciągu 2 dni kopię odwołania innym wykonawcom uczestniczącym w postępowaniu; wykonawca, jeśli ma interes, w ciągu 3 dni może wówczas przystąpić do postępowania odwoławczego po którejś ze stron. Odwołanie podlega rozpoznaniu jeśli: nie ma braków formalnych oraz uiszczono wpis. Izba rozpoznaje odwołanie w składzie jednoosobowym lub trzyosobowym (gdy tak zadecyduje Prezes Izby). Rozpatrzenie: w ciągu 15 dni od doręczenia. Izba odrzuca odwołanie, gdy:-w sprawie nie mają zastosowania przepisy ustawy; - wniesienie przez podmiot nieuprawniony; - wniesienie po terminie; - odwołujący powołuje się wyłącznie na te same okoliczności, które były przedmiotem rozstrzygnięcia przez Izbę w sprawie innego odwołania dotyczącego tego samego postępowania wniesionego przez tego samego odwołującego się;
-odwołujący nie przesłał zamawiającemu kopii odwołania,; Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Podczas rozprawy obowiązek wskazywania dowodów (dokumenty, świadkowie, biegli, przesłuchanie stron;); O oddaleniu odwołania lub jego uwzględnieniu Izba orzeka w wyroku. W pozostałych przypadkach Izba wydaje postanowienie. -Jeżeli nie zawarto umowy Izba może: nakazać wykonanie lub powtórzenie czynności przez zamawiającego; -Jeżeli zawarto umowę Izba może: unieważnić ją, unieważnić ją w części, nałożyć karę finansową.
4B)SKARGA DO SĄDU Przysługuje na orzeczenie Izby stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego. Skargę wnosi się do sądu okręgowego za pośrednictwem Prezesa Izby, w terminie 7 dni od doręczenia orzeczenia Izby przesyłając jej odpis przeciwnikowi skargi. Prezes przekazuje skargę wraz z aktami postępowania odwoławczego do sądu w ciągu 7 dni od jej otrzymania. Powinna zawierać: oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, zarzuty, uzasadnienie, dowody, wniosek o uchylenie lub o zmianę orzeczenia. W skardze nie można rozszerzyć żądania odwołania. Rozpoznanie: niezwłocznie, nie później niż miesiąc od wpłynięcia. Sąd oddala skargę wyrokiem, jeżeli jest ona bezzasadna. W przypadku uwzględnienia skargi sąd zmienia zaskarżone orzeczenie i orzeka wyrokiem co do istoty sprawy, a w pozostałych sprawach wydaje postanowienie. Sąd nie może orzekać co do zarzutów, które nie były przedmiotem odwołania. Nie przysługuje skarga kasacyjna.
27. NADZÓR ADMINISTRACYJNY NAD DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ.
1.NADZÓR ADMINISTRACYJNY nad działalnością gospodarczą jest niczym innym jak działalnością policji i reglamentacji gospodarczej ponieważ działalność gospodarczą ograniczają normy prawne mające charakter policyjny i reglamentacyjny. Normy te chronią określone dobra poprzez formułowanie stosownych nakazów i zakazów. Jednakże normy policyjne i reglamentacyjne nie sprowadzają się wyłącznie do norm nakazujących i zakazujących. Takimi normami są regulowane jakieś ogólne ograniczenia, mające charakter generalny (dotyczące wszystkich podmiotów). Przykładami norm indywidualnych, które znoszą działania generalnych nakazów i zakazów są indywidualne decyzje (np. koncesja, zezwolenie, licencja). Należy zwrócić szczególną uwagę na rodzaj decyzji zezwalającej. Ale osiemnastka. Ja Ci kurwa dam osiemnastka.
2.RODZAJE ZEZWOLEŃ: Mamy dwa rodzaje zezwoleń:
2A).Proste - treścią decyzji jest wyłącznie zgoda na prowadzenie dz. gospodarczej, warunki jej prowadzenia są określone wyłącznie albo niemal wyłącznie w przepisach powszechnie obowiązujących (ustawa, rozporządzenie, akt prawa miejscowego).
2B).Uwarunkowane - treścią decyzji nie jest wyłącznie zgoda na prowadzenie działalności gospodarczej, ale również dodatkowe warunki jej prowadzenia. Występują znacznie częściej niż zezwolenia proste. Polegają na tym, że adresat takiej decyzji (czyli przedsiębiorca) jest obowiązany zachowywać się nie tylko w sposób wskazany w normach powszechnie obowiązujących, ale także w sposób określony w decyzji (np. dodatkowe obowiązki). Ograniczenia policyjne i reglamentacyjne (nakazy i zakazy) mają swoje źródło w aktach generalnych obowiązujących przedsiębiorców wprost i bezpośrednio oraz dodatkowo w decyzjach zezwalających. Normy wynikające z decyzji zezwalającej nazywane są normami kształtującymi. Mają funkcje instrumentalne i wskazują przedsiębiorcy jakie zachowania są pożądane (nakazy) i jakie są niepożadane (zakazy) ze względu na interes publiczny. Powstały w ten sposób układ: norma kształtująca - przedsiębiorca nie jest w rzeczywistości układem samoistnym. Obok niego występuje układ nadzoru, a jego celem jest spowodowanie, aby zachowania przedsiębiorców były zgodne z prawem. Wyróżnia się tutaj dwa rodzaje takiego nadzoru: Bieżący - nadzór nad zachowaniem przedsiębiorców w toku już podjętej i prowadzonej działalności gospodarczej.; Zapobiegawczy - nadzór obejmujący stany faktyczne lub działania przygotowawcze występujące przed rozpoczęciem działalności gospodarczej.Z celów nadzoru wyróżnia się dwie funkcje: Kontrola - mająca na celu ustalenie zgodności stanu faktycznego z ustalonym wzorcem; Decyzyjna - mająca na celu - w przypadku stwierdzenia niezgodności w trakcie funkcji kontrolnej - przywrócenie stanu faktycznego do stanu zgodnego ze wzorcem bądź odwrócenie czy ograniczenie skutków powstałej niezgodności.
34. ORGANY NADZORU ADMINISTRACYJNEGO NAD DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ.
Nadzór administracyjny może być sprawowany przez organy specjalnie do tego powołane (UOKiK, PIS, UDT, PIP, PIH) - nadzór instytucjonalny. Może być też on powierzony organom administracji publicznej oprócz ich innych właściwych kompetencji - nadzór funkcjonalny. Zarówno miejsce tych organów, jak i ich charakter oraz struktura organizacyjna mają wpływ na sytuację prawną przedsiębiorcy, zwłaszcza w płaszczyźnie proceduralnej i to zarówno w fazie kontrolnej jak i decyzyjnej. Istotne więc znaczenia ma tutaj rozstrzygnięcie kogo należy uznać jako organ nadzoru. W wypadku nadzoru funkcjonalnego sprawa ta jest prosta bo organ tego nadzoru ma już należycie zdefiniowane miejsce w strukturze administracji. Trudniej to określić w przypadku nadzoru funkcjonalnego. Tutaj trzeba zbadać kiedy organy terenowe są organami w rozumieniu KPA. Nadzór administracyjny nad działalnością gospodarczą sprawowany jest przez organy: a)Policyjne np.: Inspekcji Sanitarnej; Dozoru Technicznego; Inspekcji Budowlanej; Państwowej Straży Pożarnej; Inspekcji Weterynaryjnej; Inspekcji Farmaceutycznej; Inspekcji Ochrony ¦rodowiska; b)Reglamentacyjne np.: Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów; Inspekcji Hodowlanej; Powiatowych rzeczników konsumentów.; c)Kontroli skarbowej i celnej: Urzędy skarbowe; Izby skarbowe; Urzędy celne; Inspekcję celną; d)Koncesyjne: Właściwych ministrów i organy specjalistyczne przez nich upoważnione; Krajowa Radę Radiofonii i Telewizji
86. STOSUNEK PRAWNY KONTROLI.
Pomimo wielu debat oraz kontrowersji uznać trzeba, że w zakresie struktury nadzoru bieżącego jest to niewątpliwie stosunek materialnoprawny. Daj kamienia. Podstawa kontroli - normy prawa publicznego; Podmioty kontroli - organ kontroli i przedsiębiorca; Treść kontroli - prawa i obowiązki podmiotu kontrolowanego (przedsiębiorcy) i odpowiadające im kompetencje organów kontroli. Podstawą stosunku kontroli są najczęściej przepisy ustawy tworzące lub wskazujące: Organ powołany do prowadzenia kontroli; Przedmiot i granice kontroli; Kryteria kontroli; Czas i miejsce przeprowadzenia kontroli; Dopuszczalne czynności kontrolne; Formy ustalenia wyników kontroli; Środki prawne przysługujące podmiotowi kontrolowanemu.
22. KRYTERIA KONTROLI GOSPODARCZEJ W PRAWIE PUBLICZNYM GOSPODARCZYM.
Organy powołane do prowadzenia kontroli, granica kontroli oraz przedmiot kontroli są tożsame z organem, granicą i przedmiotem nadzoru. Są wiec one określone w przepisach powołujących organ nadzoru oraz w przepisach materialno prawnych, które określają wzorzec zachowania podmiotów nadzorowanych. Wskazanie w przepisach pewnych kryteriów kontroli jest w istocie wskazaniem pewnych podstawowych wzorców zachowań nadzorowanych przedsiębiorców.
1.KRYTERIA KONTROLI: Kryterium Legalności - obowiązek podmiotu nadzorowanego do działania zgodnie z prawem; Kryterium Rzetelności - obowiązek należytego udokumentowania prowadzonej działalności gospodarczej; Kryterium Gospodarności - (tylko w sferze zarządu własnością publiczną) - obowiązek właściwego wykorzystania posiadanych środków; Kryterium Celowości - użycie powyższych środków zgodnie z celami do jakich zostały przeznaczone; Pozostałe kryteria wskazane w niektórych przepisach szczegółowych np. ochrona bezpieczeństwa i dóbr osobistych obywateli.
9.DECYZJE NADZORCZE
Akt pokontrolny wiąże fazę kontrolą z fazą nadzorczą.
1.NADZÓR objawią się wydaniem decyzji nadzorczej. Wydanie decyzji ma na celu ->usunięcie stwierdzonych w toku kontroli niezgodności stanów faktycznych lub prawnych z wzorcami ->usunięcie skutków niezgodności
2.DECYZJE-> klasyczne akty administracyjne -> wydane przez organy administracyjne ->indywidualne -> władcze -> zmierzające do wywołanie skutków prawnych ->organ musi być właściwy miejscowo i rzeczowo-> upoważnienie do wydania aktu w normach prawa materialnego->wydane według procedury
3.PODSTAWA MATERIALNOPRAWNA DEZYCJI NADZORCZEJ -> różni się od innych decyzji, Abo wydać decyzje nadzorczą musi zostać wydany uprzednio akt pokontrolny. Jeżeli podmiot zastosuję się do poleceń tego aktu decyzja nadzorcza nie będzie wydana. Jeżeli podmiot się nie zastosuje to wydaje się wtedy decyzje nadzorczą. Stad w skład podstawy prawnej decyzji nadzorczej wchodzi 1) upoważnienie do podjęcia decyzji i jej skutki 2) norma kształtująca zachowanie się podmiotu nadzorowanego
4.DECYZJE NADZORCZE W NADZORZE BIEŻĄCYM.1) NAKAZUJACE. Nakaz lub zakaz podejmowanie jakiś czynności, w sposób jednostkowy lub ciągły, w razie niewykonania przymusowe wykonanie decyzji w trybie POSTEPOWANIA EGZEKUCYJNEGO(np. w inspekcji sanitarnej); 2) DECYZJE DOTYCZĄCE CZYNNOSCIE NIEZGODNYCH Z PRAWEM. Treść decyzji zakaz podejmowania tych działań, niekiedy też stwierdzenie ich nieważności (np. w ustawie o ochronie konkurencji)sankcje w prawie cywilnym ; 3) DECYZJE UCHYLAJĄCE ZEZWOLENIA NA PROWADZENIE DZIAŁALNOŚĆI GOSPODARCZEJ LUB ZAWODOWEJ. Egzekucja na podstawie postępowania egzekucyjnego, prawa prywatnego i karnego
5.DECYZYZJE ZAPOBIEGAWCZE: Wydawane przez rozpoczęciem działalności, zbadanie czy istniejący stan faktyczny jest uzgodniony z wzorcem, czy działąnie jest prawnie dopuszczalne->akty zezwalające (mogą odbo nadać uprawnienie albo go odmówić)-> Katy posiadają cechy decyzji administracynej-> wydawane tylko na wniosek->przed wydaniem przeprowadza się postępowanie wyjaśniające->podstawa materialno prawną stanowią normy upoważniające organ do podejmowanie decyzji i normy określające warunki wydanie decyzji (normy kształtujące- brak dowolności organu, brak miejsca na własna inicjatywe-> mogą być zezwoleniami prostymi-> muszą być powołane organy właściwe przedmiotowo, organy instytucjonalne
6.DECYZJE NADZORCZE TO akty administracyjne: indywidualne władcze zewnętrzne skierowane na wywołanie określonych skutków prawnych, wydawane przez organy administracji publicznej w zakresie ich właściwości rzeczowej, miejscowej i instalacyjnej z zastosowaniem wymaganej procedury, na podstawie przepisów administracyjnego prawa materialnego. Decyzje nadzorcze wydawane są po przeprowadzeniu kontroli.Ze względu na ich treść można je podzielić na decyzje: prewencyjne polegające na odmowie wydania aktu administracyjnego (koncesji, zezwolenia, aktu kwalifikacyjnego) podmiotowi, który nie spełnia przewidzianych prawem skutków nakazujące dokonanie odpowiednich czynności faktycznych (np. z zakresu stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, stanu sanitarnego, ochrony przeciwpożarowej itp.) dotyczące czynności prawnych (np. stwierdzające ich nieważność lub zakazujących dokonywania podobnych czynności w przyszłości) uchylające decyzje zezwalające na prowadzenie określonej działalności gospodarczej lub wykonywanie zawodu (koncesji, zezwolenia, licencji)
97.WOLNOŚĆ GOSPODARCZA JAKO PRAWO PODSTAWOWE W UNIJNYM PORZĄDKU PRAWNYM
Swoistym rdzeniem jednolitego rynku wewnętrznego są jego swobody, a więc gwarancje przepływu czynników produkcji między państwami członkowskimi, które właściwie determinują jego istotę. Zawżywszy na znaczenie swobód orzecznictwo TS nadaje im charakter fundamentalny i czyni z nich jedną z głównych podstaw wspólnotowego systemu prawnego, a więc tym bardziej wspólnotowego prawa gospodarczego. Z tego względu państwa członkowskie muszą liczyć się z daleko idącym ograniczeniem swoich kompetencji władczych oraz ingerencją w funkcjonowanie gospodarek narodowych. Wolność gospodarcza zasługuje na szczególną ochronę, która opiera się przede wszystkim zasadzie efektywności. Powinna ona zawierać możliwość ich rzeczywistej realizacji przez zainteresowanych we wszystkich państwach i skutecznego dochodzenia przed organami krajowymi. Pozwala to kwestionować nie tylko ograniczenia narzucone przez samo państwo, ale również negatywne działania podmiotów prywatnych.
Prawo wspólnotowe ukierunkowane jest na egzekwowanie przestrzegania poszczególnych norm, zapewnienie sprawnego funkcjonowania całego jednolitego rynku i wszystkich jego aspektów oraz eliminację wszelkich barier wewnętrznych. Pozwala to za dopuszczalny uznać niemalże każdy środek lub rozszerzenie mogące przyczynić się do realizacji tego celu oraz zwiększenia zakresu i możliwości wykonywania swobód, a zarazem delegalizować wszelkie rozwiązania stanowiące potencjalne zagrożenie w tym względzie. Organy państwowe i wspólnotowe sa zobowiązane stać na straży takiej właśnie realizacji postanowień traktatowych zarówno we własnej działalności, jak i poprzez kontrolę postępowania innych podmiotów, co podlega ocenie nie tylko z punktu widzenia formalnego i literalnego przestrzegania prawa. Uwzględnia się, bowiem nie tylko krajowe akty normatywne wprowadzające ograniczenia, zakazy, nakazy wpływające na korzystanie ze swobód, ale także tzw. praktykę administracyjną oraz dokładnie należytej staranności w działaniach właściwych władz. Podlega ona starannej weryfikacji zwłaszcza, kiedy organy korzystają z granic swobodnego uznania i znacznego marginesu wyboru.
87. SWOBODY RYNKU WEWNĘTRZNEGO WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ
To swego rodzaju wolności regulowane Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejska, związane z funkcjonowaniem Jednolitego Rynku. Są to: 1. Swoboda przepływu towarów (art. 23 - 31),; 2. Swoboda przepływu osób (art. 39 - 48),; 3. Swoboda przepływu usług (art. 49 - 55),; 4. Swoboda przepływu kapitału (art. 56-60).
1.SWOBODA PRZEPŁYWU TOWARÓW stanowi jedną z czterech swobód rynku wewnętrznego Unii Europejskiej. Podstawowe elementy tej swobody to: zniesienie ceł i opłat podobnych w skutkach do ceł, zniesienie barier fiskalnych, zniesienie ograniczeń ilościowych i ograniczeń podobnych w skutkach do ograniczeń ilościowych. Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości zasada swobodnego przepływu towarów dotyczy wyłącznie produktów pochodzących z państw UE oraz takich, które zostały w sposób legalny wprowadzone na obszar Unii. Realizując zasadę swobodnego przepływu towarów, państwa członkowskie muszą zagwarantować bezpieczeństwo produktów znajdujących się na rynku. Produkt dopuszczony do obrotu, oznacza dla konsumenta pewność, że jest bezpieczny zarówno dla ludzi jak i dla środowiska. Sposób dopuszczania produktów do obrotu regulują odpowiednie dyrektywy. Swobodny przepływ towarów opiera się na trzech zasadniczych elementach: *zniesieniu ceł i opłat podobnych w skutkach do ceł, *zakazie dysktymiancyjnego opodatkowania oraz *zakazie ograniczeń ilościowych i ograniczeń podobnych w skutkach do ograniczeń ilościowych. Zniesienie ceł i opłat podobnych w skutkach do ceł oznacza zakaz wprowadzania przez państwa członkowskie jednostronnych opłat wiązanych z przekroczeniem przez towar granicy. Zakaz ten ma charakter bezwzględny. Zniesienie barier fiskalnych oznacza zakaz nakładania na produkty z innych państw członkowskich jakichkolwiek podków pośrednich lub bezpośrednich wyższych niż nałożone na podobne produkty krajowe. Za produkty podobne uznaje się produkty zaspokajające te same potrzeby użytkownika, tak, że mogą on być używane zamiennie. Ponadto państwa członkowskie nie mogą nakładać na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych, które pośrednio chronią inne produkty.
Zakaz stosowania ograniczeń ilościowych i ograniczeń podobnych w skutkach do ograniczeń ilościowych oznacza zakaz wprowadzania regulacji, które pośrednio lub bezpośrednio, rzeczywiście lub potencjalnie wpływają na handel między państwami członkowskimi. Państwa członkowskie mogą jednak stosować ograniczenia uzasadnione względami moralności publicznej, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt lub ochrony roślin, ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej, bądź ochrony własności przemysłowej i handlowej. Ograniczenia te nie powinny jednak stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytych ograniczeń w handlu między państwami członkowskimi. Ograniczenia w swobodnym przepływie towarów muszą mieć charakter proporcjonalny i nie wykraczać poza to, co jest konieczne dla osiągnięcie przewidzianego celu.
2.SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB obejmuje prawo do swobodnego przemieszczania się, osiedlania, podejmowania nauki oraz możliwość podejmowania pracy lub prowadzenia działalności na własny rachunek (tzw. samozatrudnienie) przez obywateli jednego państwa UE na terytorium innego państwa UE. Prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu przysługuje każdemu obywatelowi Unii, z zastrzeżeniem warunków i ograniczeń ustalonych w Traktacie i środkach przyjętych w celu jego wykonania. Ze swobody przepływu osób mogą korzystać osoby podejmujące pracę lub inną działalność ekonomiczną. Swobodą przepływu osób są również objęci członkowie rodzin osób migrujących. Zakres prawa obejmuje: wjazd na terytorium państwa członkowskiego, pozostanie w nim przez dowolny czas lub zamieszkanie na stałe, swobodne przemieszczanie się w granicach tego państwa. Kluczowy element swobodnego przepływu osób stanowi zasada niedyskryminacji - państwo przyjmujące musi traktować obywateli innych państw członkowskich korzystających ze swobody tak samo jak własnych obywateli. Zasada niedyskryminacji obejmuje nie tylko sytuacje związane z działalnością ekonomiczną, stanowiącą podstawę korzystania ze swobody, ale również inne sytuacje życia codziennego. Szeroki zakres działania zasady niedyskryminacji wynika z obywatelstwa UE.
Warunki i ograniczenia korzystania z prawa poruszania się i pobytu obywateli UE wynikają ze szczegółowych regulacji odnoszących się do poszczególnych grup obywateli, zawartych w przepisach TWE i dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady o prawie przemieszczania się i pobytu obywateli Unii i członków ich rodzin na terytorium państw członkowskich, w szczególności mają tu zastosowanie ograniczenia ze względów bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego.
3.SWOBODA PRZEPŁYWU USŁUG obejmuje zakaz dyskryminacji oraz zakaz wprowadzania ograniczeń w swobodnym świadczeniu usług w stosunku do obywateli państw członkowskich prowadzących działalność w innym państwie członkowskim niż państwo osoby korzystającej ze świadczenia. Swoboda świadczenia usług została uregulowana w art. 49-55 TWE. Traktat definiuje usługi jako świadczenia wykonywane z reguły odpłatnie, jeśli nie są one regulowane przez postanowienia dotyczące swobodnego przepływu towarów, kapitału i osób. Usługi obejmują w szczególności działalność o charakterze przemysłowym, handlowym, rzemieślniczym i wykonywanie wolnych zawodów. Swobodą przepływu usług są, zatem objęte jedynie świadczenia wykonywane odpłatnie. Istotną cechą usług, pozwalającą odróżnić je od prowadzenia działalności gospodarczej, jest ich czasowy charakter. Aby można było powołać się na swobodny przepływ usług, konieczne jest istnienie elementu transgranicznego, który w przypadku usług może wystąpić w jednej z czterech form: *usługodawca z jednego państwa członkowskiego przemieszcza się czasowo do innego państwa członkowskiego w celu wykonania tam usługi; *usługobiorca z jednego państwa członkowskiego przemieszcza się czasowo do innego państwa członkowskiego w celu skorzystania tam z usługi; *sama usługa jest przekazywana z jednego państwa członkowskiego (np. przez Internet), podczas gdy usługodawca i usługobiorca pozostają w swoich państwach; *usługodawca i usługobiorca znajdują się w państwie trzecim, w którym świadczona jest usługa. Zgodnie z art. 49 TWE ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług wewnątrz Wspólnoty są zakazane w odniesieniu do obywateli państw członkowskich mających swe przedsiębiorstwo w państwie Wspólnoty innym niż państwo odbiorcy świadczenia. Podstawowe elementy swobodnego przepływu towarów to zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową oraz zakaz ograniczeń. Zakaz dyskryminacji oznacza, że niedozwolone jest stosowanie różnego traktowania podmiotów ze względu na obywatelstwo, miejsce zamieszkania lub siedziby. Dopuszczalne ograniczenia w swobodzie przepływu usług mogą być uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego pod warunkiem, że są proporcjonalne i nie wykraczają poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia celu.
4.ZASADA SWOBODNEGO PRZEPŁYWU KAPITAŁU regulowana jest przez 9-55 art.56-60 TWE i odnosi się do samodzielnych transakcji finansowych, nie związanych z przepływem towarów, usług czy osób. Stanowi ona zarazem niezbędny warunek korzystania z pozostałych swobód, np. prowadzenia działalności gospodarczej na terenie innego państwa członkowskiego. Polega ona na znoszeniu: · ograniczeń w przepływie kapitału należącego do rezydentów państw członkowskich;· dyskryminującego traktowania transakcji finansowych ze względu na obywatelstwo, miejsce zamieszkania lub miejsce lokaty kapitału; · możliwie najbardziej liberalnego postępowania w zakresie przyznawania zezwoleń dewizowych; · nie wprowadzania żadnych nowych ograniczeń dewizowych lub zaostrzania starych. Swoboda przepływu kapitału oznacza dążenie do wspólnego rynku usług finansowych i liberalizacji obrotu papierami wartościowymi. Obywatele Unii mogą swobodnie dokonywać transakcji bankowych w dowolnym kraju członkowskim i lokować posiadany kapitał w dowolnie wybrane inwestycje na obszarze Unii Europejskiej, na przykład poprzez zakup udziałów, akcji i obligacji lub kupowanie nieruchomości. Prawo to posiadają nie tylko obywatele państw członkowskich, ale także każda osoba fizyczna i prawna mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie państw UE. Omawiana zasada stanowi, że wszelkie ograniczenia przepływu kapitału oraz dokonywania płatności między państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a państwami trzecimi są zakazane. Zasada ta nie narusza prawa danego państwa członkowskiego do: - stosowania przepisów prawa podatkowego traktujących odmiennie podatników ze względu; na różne miejsce zamieszkania (tj. rezydentów i nierezydentów) lub różne miejsce inwestowania kapitału,; - podejmowania wszelkich środków niezbędnych do:; ^ zapobiegania naruszeniom ustaw i aktów wykonawczych danego państwa (zwłaszcza w sferze podatkowej i nadzoru nad instytucjami finansowymi),; ^ustanowienia procedur deklarowania przepływu kapitału do celów informacji administracyjnej bądź statystycznej,; ^ podejmowania środków uzasadnionych względami porządku lub bezpieczeństwa publicznego.
44. POJĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
1.POJĘCIE: Art.2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej stanowi: Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Zawarte w przepisach u.s.d.g. określenie pojęcia działalności gospodarczej ma uniwersalny charakter, stanowiąc tym samym legalną definicję działalności gospodarczej. Oznacza to, że zawarte w innych aktach prawnych określenie dz.gosp. powinne być interpretowane zgodnie z pojeciem zawartym w u.s.d.g. ( np. ordynacja podatkowa odwoluje się do u.s.d.g względem wyjaśnienia definicji dz.gosp.).
2.AKTYWNOŚĆ PODMIOTU W CELU UZNANIA JA ZA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA MUSI SPEŁNIAĆ ODPOWIEDNIE WYZNACZNIKI. TE WYZNACZNIKI TO: 1. dz. wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie kopalin ze złóż; 2.dz. zawodowa-( dz. wykonywana przez przedstawicieli „wolnych zawodów”; 3.zarobkowy charakter- wykonywana dz. przynosi podmiotowi zyski (nadwyżkę przychodów na wydatkami), nie chodzi tutaj o wynik ale o motyw działania podmiotu (podmiot może być stratny, ale jego celem jest uzyskanie zysku); 4.zorganizowany charakter- oznacza poddanie dz. gosp. regulacji prawnej, która wskazuje wymogi dopuszczające podmiot do podejmowanie i wykonywania dz. gosp. Zorganizowanie jest związane z dokonaniem i wyborem przez podmiot takich elementów jak np. Forma organizacji przedsiębiorcy (np. sp. prawa handlowego); Siedziba przedsiębiorcy; Zgromadzenie środków finansowych; Zatrudnienie pracowników.; 5.ciągłość- dz. gosp. nie powinna być wykonywana incydentalnie, jednostkowo lub okazjonalnie (nie wyklucza jednak prowadzenia sezonowego), chodzi o dz. powtarzalną. Wyróżniamy 3 aspekty ciągłości: Czasowy- trwanie dz. w czasie; Celowy- posiadanie przez podmiot określonego planu gospodarczego; Podstawy utrzymania się- zakłada się, że to jest cel przedsiębiorcy. W myśl ustawy, jednorazowe czynność zarobkowe nie będą kwalifikowane do dz. gosp (naprawa sąsiadowi drzwi w ramach pomocy sąsiedzkiej lub okazjonalne udzielanie korepetycji).
3.WYKONYWANIE DZIAŁALNOŚCI WE WŁASNYM IMIENIU
Dz. ta powinna być prowadzona samodzielnie w tym znaczeniu, iż prowadzi ją konkretny podmiot; który w ramach stosunków prawnych, w których występuje , jest podmiotem w sensie prawnym samodzielnym, a wszelkie prawa i obowiązki nabywa bezpośrednio. Samodzielność oznacza, że w rezultacie dokonywanych przez siebie przez siebie transakcji staje się uprawnionym bądź zobowiązanym i jest w pełni za nie odpowiedzialna. Nie oznacza to jednak, że mus działać osobiście (pełnomocnicy, prokurenci)
4.WYKONYWANIE DZIAŁALNOŚCI NA WŁASNY RACHUNEK
Oznacza to, że dz. jest prowadzona na własne ryzyko i że podmiot jest narażony na straty. Natomiast prowadzenie dz. na cudzy rachunek oznacza, że prawa i obowiązki związane z prow. dz. muszą zostać ostatecznie przekazane tam, na czyj rachunek dana dz. jest prowadzona ( działalność agenta, komisanta)
51. POJĘCIE PRZEDSIĘBIORSTWA.
1.PRZEDSIĘBIORSTWO W ZNACZENIU FUNKCJONALNYM: zawodowa działalność gospodarcza prowadzona w celach zarobkowych
2.PRZEDSIĘBIORSTWO W ZNACZENIU PODMIOTOWYM: Ppodmiot praw i obowiązków powstałych z racji prowadzenie przedsiębiorstwa, któremu ustawa przyznaje osobowość prawną ( chodzi głownie o przedsiębiorstwa państwowe )
3.PRZEDSIĘBIORSTWO W ZNACZENIU PRZEDMIOTOWYM: - zespół środków -rzeczy i praw majątkowych- zorganizowany w celu prowadzenia dz. gosp. Obejmuje ono w szczególności: 1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5)koncesje, licencje i zezwolenia; 6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8)tajemnice przedsiębiorstwa; 9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
50. POJĘCIE PRZEDSIĘBIORCY I RODZAJE PRZEDSIĘBIORCÓW.
1.PRZEDSIĘBIORCA W PRZEPISACH U.P.D.G. I K.C: Art. 2 u.p.d.g- przedsiębiorca to osoba fizyczna, osoba prawna, oraz niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gosp. w rozumieniu ustawy a także wspólnicy spółki cywilnej. Art. 33 § 2 k.c- przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w np. 33 1 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową
2.PRZEDSIĘBIORCA W PRZEPISACH U.S.D.G: Przepisy u.s.d.g. odbiegają nieco od postanowień zawartych w u.p.d.g i k.c. Art.4 ust. 1: Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
3.RODZAJE PRZEDSIĘBIORCÓW (PRZEDSIĘBIORSTW): a) przedsiębiorstwa państwowe; b) spółdzielnie; c) przedsiębiorstwa indywidualne; d) spółki - cywilne; - osobowe (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna);- kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna)
23. MALI I ŚREDNI PRZEDSIĘBIORCY
Pojęcie małego i średniego przedsiębiorcy wg. u.s.d.g.
1.MAŁY PRZEDSIĘBIORCA: Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz; osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.
2.ŚREDNI PRZEDSIĘBIORCA: Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz; osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro. Nie uważa się odpowiednio za mikroprzedsiębiorcę, małego lub średniego, przedsiębiorcy, w którym inni przedsiębiorcy, Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego posiadają: 25 % i więcej wkładów, udziałów lub akcji;; prawa do 25 % i więcej udziału w zysku;; 25 % i więcej głosów w zgromadzeniu wspólników, walnym zgromadzeniu akcjonariuszy albo walnym zgromadzeniu spółdzielni.
98.WPIS DO REJESTRU PRZEDSIĘBIORCÓW I JEGO SKUTKI - EWIDENCJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
Według ustawy o swobodzie działalności gospodarczej art. 14 działalność gospodarczą może wykonywać przedsiębiorcę po wpisaniu do KRS lub EDG
1.WPIS DO KRS
->z momentem wpisania przedsiębiorca uzyskuje STATUS przedsiębiorcy
Może przedsiębiorca po wpisie starać się o uzyskanie dodatkowych uprawnień(jeżeli przepisy tego wymagają); ->dokonywany na wniosek na urzędowym formularzu(udostępniane w sądach, stronie ministerstwa sprawiedliwości; ->wpis odpłatny . czasem tez opłata za ogłoszenie w monitorze sądowym i gospodarczym; ->właściwy sąd rejonowy(gospodarczy)ze względu na zamieszkanie/siedziba; -> wpis na podstawie postanowienia( skuteczne i wykonalne z chwila wydania); -> wpis czyli prowadzenie danych do systemu; ->wpis to też wykreślenie-> zamieszcza się ogłoszenie w monitorze sadowym i gospodarczym; -> do wniosku dołącza się uwierzytelnione notarialnie wzory podpisów osób upoważnionych lub prokurenta; -> jeżeli składa przedsiębiorcę też wniosek o przyznanie numeru REGON i NIP sąd przesyła wniosek do urzedu statystycznego i urzędu skarbowego wraz z odpisem postanowienie o wpisei w terminie do 3 dni od wpisu; -> termin na rozpoznanie wniosku nie później niż 14 dni od złożenia; -> na uzupełnienie wniosku w razie braków-> 7 dni od usunięcia braków; -> cele wpisu do KRS: zabezpieczenie obrotu prawnego i wykonanie przez państwo zadań w zakresie zadań z zakresu gospodarki; -> skutki wpisu: domniemanie prawdziwości informacji zawartych w krs; -> wpis skutkuje nabyciem osobowości prawnej; -> rejestr jest jawny; -> wpisy podlegają obowiązkowi ogłoszenie a monitorze sadowym i gospodarczym; ->stowarzyszenia nie zyskują osobowości prawnej
1A)OBOWIĄZKOWI WPISU DO REJESTRU PRZEDSIĘBIORCÓW PODLEGAJĄ: osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą; spółki jawne; spółki komandytowe; spółki z ograniczona odpowiedzialnością; spółki akcyjne; spółdzielnie; przedsiębiorstwa państwowe; jednostki badawczo rozwojowe; przedsiębiorcy zagraniczni; towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych; inne osoby prawne, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą; oddziały zagranicznych, działających w Polsce spółek: akcyjnych; z ograniczona odpowiedzialnością; komandytowo akcyjnych
2.EWIDENCJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ:
->prowadzi gmina jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej; ->ewidencja jest jawna; ->domniemywa się ze dane zawarte są prawdziwe(przedsiębiorca nie może się zasłaniać wobec osoby trzeciej ze dane zawarte w ewidencji są nieprawdziwe); -> zasadą jest że dane nie mogą być usunięte; ->organ może wykreślić dane jeżeli są one niezgodne ze stanem faktycznym po wezwaniu przedsiębiorcy do ich uaktualnienia w terminie 7 dni; -> wpis dokonywany na wniosek; -> wpisem jest też wykreślenie lub zmiana danych; ->do 2011 r. forma czynności materialno-technicznej; ->zaświadczenie potwierdza prawo do pojęcia i prowadzenia działalności; -> wzmacnia pewność obrotu; ->wniosek na formularzu urzędowym, uiszcza się opłatę; ->może być wysłany poleconym i formie elektronicznej; -.cena 100 zł wpis, 50 zl zmiana wpisie; -> w razie braków termin na uzupełnienie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Możliwa jest odmowa wpisu gdy wniosek dotyczy działalności nieobjętej przepisami ustawy, gdy został złożony przez osobę nieuprawnioną, gdy prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania działalności określonej we wniosku; ->wpis do ewidencji NIE JEST ŹRÓDŁEM UPRAWNIEŃ W ZAKRESIE PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GODPODARCZEJ., bo jest nim przepis art. 5 ustawy o swobodzie; -> wpis nie jest źródłem nie jest warunkiem prowadzenia działalności; ->wniosek jest tylko zawiadomieniem organu administracji że podmiot ma zamiar lub też już korzysta z tego że każdemu jest dozwolone prowadzenia działalności gospodarczej
73. PRZEDMIOTOWE OGRANICZENIA WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ.
Ograniczenia przedmiotowe - mają charakter powszechny (obejmują wszystkie podmioty prowadzące lub chcące prowadzić działalność). Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, gdy podejmowania i prowadzona działalność gospodarcza miałaby charakter przestępczy.
1.MONOPOL PAŃSTWOWY:
Najbardziej rygorystyczną formą ograniczeń przedmiotowych jest monopol prawny, który łączy się z monopolem państwowym. Konstytucja RP stanowi, że ustanowienie monopolu następuje w drodze ustawy. Ustawa o grach i zakładach wzajemnych stanowi monopol państwowy w zakresie gier liczbowych, loterii pieniężnych, wideoloterii i gier telebingo ( do tej działalności nie mają zastosowania przepisy o ochronie konk. i kons. w zakresie ochrony konkurencji). Wykonanie monopolu należy do Ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, który w porozumieniu z właściwym ministrem finansów publicznych, tworzy jednoosobowe spółki Skarbu Państwa.
2.KONCESJONOWANA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
Jest to klasyczna forma ograniczenia działalności gospodarczej. Wymóg uzyskania koncesji wynika z przepisów u.s.d.g.. Postępowanie koncesyjne, toczy się na wniosek podmiotu zainteresowanego uzyskaniem koncesji. Postępowanie to jest postępowaniem administracyjnym, które toczy się na podstawie przepisów u.s.d.g., przepisów ustawy dot. konkretnej działalności koncesjowanej, a w zakresie nie uregulowanym - przepisów k.p.a. Przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwane „promesą”. W promesie uzależnia się wydanie koncesji od spełnienia warunków wykonania działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji. W przypadku, gdy organ koncesyjny przewiduje udzielenie ograniczonej liczby koncesji, ogłasza to w Dzienniku Urzędowym RP Monitor Polski (zamieszcza tam m.in. liczbę koncesji, termin i miejsce składania wniosków). Jeżeli liczba przedsiębiorców (spełniających warunki) ubiegających się o udzielenie koncesji jest większa niż liczba przewidzianych koncesji, organ koncesyjny zarządza przetarg. W ogłoszeniu o przetarg organ k. określa m.in minimalną opłatę, za jaką może być udzielona koncesja. Organ koncesyjny przy wyborze ofert kieruje się wysokością zdeklarowanych opłat za udzielenie koncesji, w przypadku, gdy przedsiębiorcy zadeklarowali tą samą kwotę organ k. wzywa do ponownego zdeklarowania opłat i wybiera najwyższą ofertę.
Organ k. jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie zgodności prowadzenia tej działalności z uzyskaną koncesją ( przestrzeganie warunków wykonywanej dział. gosp. Oraz obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli. Osoby upoważnione do kontroli są uprawnione do: wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest lub powinna być wykonywana dział. Gosp. objęta koncesją, w dniach i godzinach, w których ta działalność jest wykonywana, żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępnienia danych. W wyniku kontroli, organ k. może wezwać przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych uchybień w wyznaczonym terminie.
3.ZEZWOLENIA NA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ
Obok koncesji przepisy u.s.d.g przewidują konieczność uzyskania odpowiednio do rodzaju działalności, zezwoleń, licencji, oraz zgód. Oznacza to uzyskanie przez przedsiębiorcę dodatkowego uprawnienia niebędącego koncesją. Procedur związanych z tymi ograniczeniami zawarte zostały w przepisach ustaw regulujących określone rodzaje działalności gospodarczej, które również określają organy wydające te uprawnienia jak i wszelkie warunki wykonywania działalności związane z tymi ograniczeniami oraz warunki odmowy wydania i cofania tych uprawnień. Katalog działalności wymagającej uzyskania tych form uprawnień jest w przeciwieństwie do katalogu koncesji katalogiem otwartym.
4.REGULOWANA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
Ma ona na celu poszerzyć zakres swobody gospodarczej w takim zakresie, w jakim zrezygnowano z wyżej wymienionych ograniczeń. Wykonanie tego rodzaju dział. gosp. wymaga spełnienia wszystkich szczególnych warunków jej wykonania , określonych w przepisach ustawy ustanawiającej rodzaj dział. gosp. - działalnością regulowaną. Przedsiębiorca może prowadzić działalność regulowaną, gdy spełni szczególne warunki określone przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej. (Przedsiębiorca występuje do organu prowadzącego rejestr działalności regulowanej z pisemnym wnioskiem o wpis do tego rejestru oraz pisemnym oświadczeniem o spełnieniu warunków w celu wykonywania działalności. Gdy nie ma zastrzeżeń organ prowadzący rejestr jest obowiązany dokonać wpisu przedsiębiorcy w terminie 7dni od dnia złożenia wniosku wraz z oświadczeniem. I w ks jest, co się dzieje jak organ go nie wpisze ale uważam że to chyba jest tu zbędne jak coś str.181.) Dla przedsiębiorcy wpisanego do rejestru prowadzi się akta rejestrowe. Rejestr działalności regulowanej jest jawny. Wpis do rejestru ( poza wykreśleniem na wniosek przedsiębiorcy) może być dokonany przez organ prowadzący rejestr działalności regulowanej wyłącznie w przypadkach przewidzianych przez ustawę. Organ prowadzący rejestr wydaje decyzje (rygor natychmiastowej wykonalności) o zakazie wykonywania działalności objętej wpisem, gdy: 1)przedsiębiorca złożył oświadczenie niezgodnie ze stanem faktycznym; 2)przedsiębiorca nie usunął naruszeń warunków wymaganych do wykonania działalności regulowanej w wyznaczonym przez organ terminie; 3)przedsiębiorca naruszy rażąco warunki wykonywania tej działalności. Działalność regulowana podlega kontroli, w szczególności przez organ prowadzący rejestr (zgodnie z przepisami o kontroli organu koncesyjnego).
38.PODMIOTOWE OGRANICZENIA WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ.
1.OGRANICZENIA PODMIOTOWE W ZAKRESIE PODEJMOWANIA Działalności Gospodarczej Przez Os. FIZYCZNE zamieszczone są w aktach prawnych rangi ustawowej. Znaczące miejsce zajmują przepisy ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczn, które ograniczają prowadzenie tej działalności przez os. zajmujące kierownicze stanowiska państw., sędziów TK oraz osoby piastujące wymienione w jej przepisach stanowiska. Sąd zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe i naprawcze może orzec pozbawienie na okres od 3-10 lat praw prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta oraz pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu:*
1A)OSOBY, KTÓRA: - nie złożyła w terminie 2 tyg od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości; - po ogłoszeniu upadłości nie wydała dokumentów, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy; - po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości; - jako upadły nie wykonała ciążących na na niej obowiązków lub w inny sposób utrudniała postępowanie.
1B) WOBEC OSOBY, KTÓREJ: - już, co najemnie raz ogłoszono upadłość, z umorzeniem jej długów po zakończeniu postępowania upadłościowego; -ogłoszono upadłość nie dawniej niż pięć lat przed ponownym ogłoszeniem upadłości
1C)ORZEC ZAKAZ PROWADZENIA DZIAŁ. GOSP PRZEZ WOBEC DŁUŻNIKA BĘDĄCEGO OS FIZ., także jeżeli niewypłacalność dłużnika jest następstwem jego celowego działania lub niedbalstwa, a także osób, które były uprawnione do reprezentowania osoby prawnej lub spółki handlowej mniemającej osobowości prawnej oraz innych przedsiębiorców. Ustawa dopuszcza możliwość podjęcia wspomnianych wyżej zakazów nawet w przypadku, gdy postępowania upadłościowego nie wszczęto albo oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzono postępowanie upadłościowe - sądem właściwym w tych sprawach będzie sad właściwy do rozpoznania sprawy o ogłoszenie upadłości. Postępowanie w sprawie orzeczenia zakazu prowadzenia dział gosp ( nie następuje z urzędu) wszczynane jest na wniosek określonych podmiotów i są to: *wierzyciel, *syndyk, *nadzorca sądowy albo rządca, *Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, *Przewodniczący Komisji Nadzoru finansowego.
2.OSOBY, KTÓRE PRZEZ SĄD UPADŁOŚCIOWY ZOSTAŁY POZBAWIONE PRAW PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ na własny rachunek oraz pełnienia określonych funkcji wpisane są zgodnie z przepisem ustawy o KRS do rejestru dłużników niewypłacalnych - wpis następuje z urzędu. Podejmowanie określonych rodzajów działalności gospodarczej związane jest z koniecznością utworzenia określonej formy prawnej prowadzenia tej działalności gospodarczej. Tak, więc: Osoba fizyczna nie może prowadzić działalności gosp polegającej na prowadzeniu banku gdyz banki tworzone są jako banki państwowe, banki spółdzielcze lub banki w formie spółek akcyjnych ( tu może być os pr lub fiz ale co najemnej 3) -prawo bankowe; „Działalność ubezpieczeniowa” może być prowadzona wyłącznie za zezwoleniem. Działalność tą wykonuje zakład ubezpieczeń działający jako zakład ubezpieczeń reasekuracji albo zakład ubezpieczeń albo zakład reasekuracji. Zakład ubezpieczeń wykonuje ta działalność w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnyc; Nie każdy rodzaj działalności gosp może prowadzić osoba fiz ze względu na przymus kwalifikacji ( przedsiębiorca obowiązany jest zapewnić, aby działalność gosp była wykonywana bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień, niemniej jednak niekiedy przepisy szczególne wprowadzają wymóg ich osobistego posiadania (np. doradca podatkowy),; pewne sfery dział gosp zastrzezone są tylko dla osób fizycznych(maklerzy, doradcy) - ustawa o obrocie instrumentami finansowymi; szczególne przepisy dotyczące rzemiosła - rzemiosłem jest zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez os fiz lub przez wspólników spółki cywilnej osób fizycznych, fizycznych udziałem kwalifikowanej pracy własnej w imieniu własnym i na ich/jej rachunek przy zatrudnieniu do 50 pracowników.
63. PRAWNE WARUNKI PODEJMOWANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
ZASADY PODJĘCIA I WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
1.ZASADY PODJĘCIA I WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ WARUNKUJE KONSTYTUCJA ORAZ REGULACJE USTAWOWE: art.6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - wykonywanie, podejmowanie i zakończenie działalności gospodarczej jest WOLNE dla każdego na RÓWNYCH prawach;
1A)ZASADY OKREŚLAJĄCE WYKONYWANIE, PODEJMOWANIE I ZAKOŃCZENIE DZIAŁALNOSCI GOSPODARCZEJ : 1.wolności gospodarczej, ograniczona zasadniczo do podmiotów prawa prywatnego ( os. Fizyczne i prawnych prawa prywatnego)-rozwiniecie i konkretyzacji konstytucyjnej zasady wolności gospodarczej ( gwarantuje prawo podejmowania, wykonywania i zakończenia dzialanosci gospodarczej, obejmującej autonomiczność podjęcia działanosci gosp. W okreslonycm trybie. I w wybranej formie. org administracji publicznej sa zobowiązane do załatwienia spraw przedsiębiorców bez zbędnej zwłoki, z poszanowaniem interesów przedisebiorcy - KLAUZULA WIĄŻĄCEGO CHARAKTERU co do zakresu i stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia daniny publicznej w indywidualnej sprawie; 2.równości podmiotów gospodarczych: rozwija konstytucyjna zasadę rownosci zarównując przedsiębiorców zagranicznych i krajowych; zasada ta oznacza także zrownanie statusu prawnego przesiebiorcow bez wzgledu na reprezentowany typ wlasnnosci; 3.uczciwej konkurenjci; sformulowala pozytywny model zachowania przedsiebiorcy, przez co rozszerzyła zakres oceny i ch legalnosci obejmujacy uczciwa konkurencje.; 4.poszanowania dobrych obyczajów: przestrzeganie norm moralnych i zwyczajowych w danej dziedzinnie gospodarczej wynikajacych z standardow etyczno moralnych zawartych np. W aktach koroporacji zawodwocyh i gospodarczych; 5.słusznych interesów konsumnetow; wykonywanie dzialalnosci gosp. Przez przedsiebiorce z uwzględnieniem słusznych interesów konsumenta; interesów chronionych przez przepisy ograniczające autonomie gospodarcza przedsiebiorcow
2.RODZAJE DZIAŁALNOSCI GOSPODARCZEJ: wolna( rejestrowana) dzialanosc gospodarcza; decyduje o niej wola podmiotu zainteresowanego bez udziału organów administracji publicznej; podjecie i wykonywanie dzialalnosci gosp jest wyrazem woli podmiotu prawa, pod warunkiem wpisu do REJESTRU PRZEDSIEBIORCOW lub EWIDENCJI DZIALANOSCI GOSPODARCZEJ; art. 14 ust. 1-ustawa o swobodzie gospod. Przedsiębiorca może podjac dzialalnosc gosp po uzysakniu wpisu do rejestru przedsiebiorcow w KRS albo EWIDENCJI DZIALALNOSCI GOSPODARCZEJ ( EDG); rejestr przedsiębiorców prowadza sądy rejonowe (gospodarcze), ich właściwość - wojewodzwo badz jego część; Centralna Informacja KRS - niezależna - ma oddzialy przy sadach rejonowych w celu prowadzenia zbioru informacji Rejestru i udzielania info z rejestru; postępowanie przed sadami rejestrowymi- przepisy K.Cywil. o postepowaniu nieprocesowym; wpisowi do ewidencji podlegają przedsiębiorcy bedacy os. Fiz.; Podstawa prawna - prawo dzialalnosci gospodarczej ( przewidują ze przedsiębiorca bedacy os fiz może podjac dzialalnosc gosp. Po uzyskaniu wpisu do EDG; organem właściwym jest organ ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy; w odniesieniu do obywat UE, podejmujących dzialal gosp w RP wlasciwosc miejscowa gminy określa sie według miejsca wykonywania dzialalnosci gosp na terytorium RP
2A)ZAKRES PODMIOTOWY: wolnej dziala gosp. Wyznacza nie tylko zakres podmiotowy poejcia przedsiebiorcy oraz zakres sotosowania przepiaow ustawy o KRS, ale także innych podmiotów gospodarczych oraz innych przepisów prawnych zawartych zawartych w innych aktach prawnych
2B)ZAKRES PRZEDMIOTOWY: określony od strony negatywnej - czyli podejmowania dzialalnosci gosp w innych sposob tj. Po spełnieniu innych wymogów; wykonywanie dzialal gosp do której wykonywania jest potrzebne spełnienie: uzyskania zezwolenia; uzyskania licencji; dokonanie zgłoszenia; zakres dzialanosci gosp został okreslony w sposób definitywny; ograniczenia dopuszczalności przedmiotowego zakresu wolnej dzialal gosp. Przez przespis prawny , zgodnie z którym wprowadzanie innych niż określone w ustawie koncesji wylacznie w dziedzinach dzialaLNOSCI gospodarczej mające znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli jest DOPUSZCZALNE TYLKO GDY dzialanosc ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do rejestru dzialalnosci regulowanej albo zezwolenia, oraz wymaga zmiany ustawy o swobodzie dzialalnosci gospodarczej.; Podstawowym sposobem prowadzenia dzialalnosci gospo jest - wolna dzialalnosc gospodarcza; WYJATKIEM - jest dzialalnosc wymagająca uzyskania wpisu do dzialanosci regulowanej, albo zezwolenia, licencji zgody oraz dzialanosc gosp wymgajaca koncesji; wolna dzialalnosc gospodarcza NIE JEST dzialanoscia gospodarcza PODDANĄ PUBLICZNOPRAWNEJ REGLAMENTACJI; obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców lub EDG nie jest ograniczeniem dostępu do dzialalnosci gosp gdyż nie odpowiada mu kompetencja określonego organu adm publ. Udzielenia zgody lub odmowy udzielania zgody na podjecie dzialalonosci gosp.; Uzyskanie wpisu= spełnienie ustawowego wymogu który legalizuje dzialanosc
3.WYMÓG SPEŁNIENIA WARUNKÓW WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: wykonywanie i podejmowanie dzialalnosci gospjest wolne dla każdego na równych prawach; sformułowanie „ zachowanie warunków „wykonywania dzialalnosci jest to obowiązek przestrzegania przepisów prawnych okreslajacych ograniczenia związane z podejmowaniem dzialalnosci gospodarczej ( przepisy dookreślające ogólne zasady podjęcia i wykonywania dzialanosci gosp np. W przepisach prawa pracy, prawa ubezpieczen społ, ); ustawa nakłada obowiązek spełnienia określonych warunków dotyczących; ochrony życia i zdrowia; ochrony środowiska
4.WYMÓG POSIADANIA ODPOWIEDNICH KWALIFIKACJI: wykonywanie dzialalnosci przez osobę bezpośrednio legitymująca sie uprawnieniami zawodowymi ( jeśli przepisy szczególne nakaldaja obowiązek posiadania takich)
4A)KWALIFIKACJE ZAWODOWE- wiedza teoretyczna i umiejetnosci praktyczne ( potwierdzone odpowiednim dokumentem) wymagane do wykonywania określonego zawodu warunkując ich realna realizacje; wymagania kwalifikacyjne to warunek prawny o charakterze podmiotowym; przedsiębiorce obciaza obowiązek zapewnienia aby dzialalnosc gospodarcza( jeśli przepis tak stanowi) była wykonywana przez osoby legitymujące sie uprawnieniami zawodowymi; w ramach obowiązku - sprawdzenie posiadania dokumentów; weryfikacja ich aktualności; wymóg legitymowania sie kwalifikacjami dotyczy tylko osób BEZPOSREDNIO i FAKTYCZNIE wykonujących dzialalnosco gos.; Wymóg posiadania kwalifikacji może dotyczyć przedsiębiorców jeśli bezpośrednio i faktycznie wykonują dzialalnosc gospodarczą; dotyczy to głownie tzw. Wolnych zawodów; przesłanki wprowadzenia wymogu kwalifikacji: bezpieczeństwo; ochrona życia/ zdrowia; jakosc produktów i usług; ochrona niektórych zawodów przed nieuczciwa konkurencja.; przykłady takich zawodów to: usługi medyczne, budowlane, finansowe. Ograniczenie konieczności egzekwowania prawnego wymagań kwalifikacyjnych do wymagań o charakterze bezwzględnie obowiązującym
5.OBOWIĄZEK OZNACZANIA PRZEDSIĘBIORCY: jeśli oferuje towary za pomocą srodkow masow przekazu, internetu jest obowiązany do podania w ofercie danych: firmy przedsiębiorcy; numer NIP; siedziba; adres przedsiębiorcy; umowa na odleglosc zawierana jest bez jednoczesnej obecności obu stron
6.OBOWIĄZEK ROZLICZEŃ ZA POMOCĄ RACHUNKU BANKOWEGO: obowiązek rozliczenia taka forma jest gdy strona jest inny przedsiębiorca a jednorazowa wartosc transakcji przekracza 15 000 euro ( przeliczonych na złote)
18. KOMPETENCJE KONTROLNE ORGANÓW GMINY WOBEC PRZEDSIĘBIORCÓW
1)ISTOTA KONTROLI sprowadza się przede wszystkim do zarejestrowania stanu faktycznego dot. przedmiotu kontroli oraz porównania go ze stanem wyznaczonym przez prawo, plany oraz organizację przyjętą dla podmiotu kontrolowanego. Funkcją kontroli jest także ocena tego, co wynika z owego porównania, oraz wyciąganie na tej podstawie wniosków dotyczących dalszego funkcjonowania zjawiska badanego lub kontrolowanego. Kontrola dostarcza więc materiału, na podstawie którego możliwe jest zapobieżenie powstawaniu niekorzystnych zjawisk i zweryfikowanie nieprawidłowych zachowań kontrolowanych podmiotów. Wyniki kontroli mogą być również podstawą orzekania o odpowiedzialności prawnej podmiotów, którym powierzono uprawnienia i obowiązki lub kompetencje w zakresie objętym kontrolą. Orgaany administracji publicznej kontrolują przedsiębiorców na zasadach określonych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (art. 77 i nast.), przy czym zakres przedmiotowy kontroli działalności gospodarczej oraz organy upoważnione do jej przeprowadzenia określają odrębne ustawy.Dodatkowo, organy administracji wykonując swoje zadania działają wyłącznie na podstawie i w granicach prawa, z poszanowaniem interesów przedsiębiorcy.
2)ORGANY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO wyraźnie zostały włączone przez ustawodawcę do realizacji zadań wynikających ze sfery policji oraz reglamentacji. Organy te zostały wyposażone w kompetencje do podejmowania w sferze działalności gospodarczej działań władczych, zabezpieczonych możliwością przymusu. Szczegółowe zadania organów gminy: a.wydawanie, odmowa wydania i cofanie zezwoleń i koncesji, jeśli przepisy odrębnych ustaw tak stanowią; b.kontrola przestrzegania przepisów prawa przez przedsiębiorców w zakresie o którym mowa w art. 78 (dalej).; c.wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach. Orrgany gminy zostały wyposażone w stosunkowo duże kompetencje władcze związane z działalnością gospodarczą. Wyposażone one zostały w szerokie uprawnienia kontrolne, a praktycznie i nadzorcze, związane z działalnością przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na ich terenie. Wykonywana kontrola jest w większości kontrolą funkcjonalną, co ogranicza swobodę działalności przedsiębiorców. Przepis art. 78 obliguje wójta, burmistrza czy prezydenta miasta aby niezwłocznie zawiadamiał właściwe organy administracji rządowej lub właściwe organy JST w razie: a)powzięcia wiadomości o wykonywaniu działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami ustawy; b)stwierdzenie zagrożenia życia, zdrowia ludzkiego, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach, lub c)naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności. [Właściwe organy administracji rządowej lub właściwe organy JST niezwłocznie zawiadamiają wójta/burmistrza/prezydenta miasta o podjętych czynnościach. W wypadku braku możliwości zawiadomienia wspomnianych organów, wójt/burmistrz/prezydent może nakazać w drodze decyzji wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej na czas niezbędny, nie dłuższy niż 3 dni. Decyzji tej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.]
52. POJĘCIE REGLAMENTACJI GOSPODARCZEJ I JEJ GŁÓWNE OBSZARY.
Reglamentacja gospodarcza to taka sfera restrykcyjnej działalności organów państwa (interwencjonizmu państwowego), celem której, także w obszarze gospodarki jest preferencja i ochrona interesów gospodarczych pewnych zbiorowości (także interesu gospodarczego, a niekiedy i politycznego państwa) w przeciwstawieniu do indywidualnych interesów podmiotów gospodarujących (przedsiębiorców).
1.REGLAMENTACJA A POLICJA GOSPODARCZA
Nie ulega wątpliwości, iż policja różni się od reglamentacji. Co prawda, w obu przypadkach mamy do czynienia z ograniczeniami formułowanymi w interesie publicznym, stosowaniem władczych form działania, to jednak w pewnym stopniu przedmiot, a przede wszystkim cel, jaki ma być osiągnięty przez realizację obu tych funkcji, jest mimo wszystko różny.A) Policja administracyjna (gospodarcza) ma bowiem na celu zagwarantowanie nienaruszalności dotychczasowego stanu porządku prawnego, mienia i niektórych poddanych ochronie administracyjno-prawnej dóbr osobistych człowieka, takich jak życie i zdrowie. Jest to więc głównie działalność o charakterze ochronnym (w tym znaczeniu - negatywnym) „wykonywana wszakże niemal zawsze z możliwością używania wskazanych w przepisach ustawy środków przymusu bezpośredniego". Policja, jak i reglamentacja gospodarcza, mają niewątpliwie jedną B) wspólną cechę, której istnienie utrudnia rozróżnienie obu funkcji. Zarówno policja, jak i reglamentacja, polegają na stanowieniu przez organy państwa warunków (wymogów ustawowych), których konieczność spełnienia przez przedsiębiorców powoduje ograniczenie ich samodzielności. Obu funkcjom wszakże przypisać można restrykcyjny charakter, podobny skutek osiągany przy ich stosowaniu (ograniczenie samodzielności przedsiębiorców), jak i podobne środki. Ta w dużej mierze jednolitość środków oddziaływania stosowanych przy realizacji obydwu tych funkcji, powoduje nader częste utożsamianie funkcji policyjnej z funkcją reglamentacyjną.
C)Wskazuje się także, iż w odróżnieniu od policji reglamentacja pełni funkcje kreatywne w zakresie celowego kształtowania działalności gospodarczej przez udzielanie koncesji, zezwoleń i podobnych form, a sam termin „reglamentacja" akcentuje właśnie te metody działa¬nia organów administracji. Ograniczenia policyjno-porządkowe, mieszczące się w ramach policji, polegają na ustanowieniu wymogów, którym powinien odpowiadać każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą, a są one motywowane względami bezpieczeństwa i porządku publicznego, sanitarnymi, przeciwpożarowymi itp. D)Policja administracyjna niejednokrotnie była utożsamiana z reglamenacją. Niekiedy twierdzono, iż stanowi wyróżniającą się jej część. Różnice poglądów co do zakresu funkcji reglamentacyjnej nie pozostają bez wpływu także na samą definicję reglamentacji. Większość analizujących zgodna jest co do tego, iż reglamentacja oznacza działalność państwa, istotą której w obszarze gospodarki jest ograniczenie swobody działania podmiotów gospodarczych (przedsiębiorców). Wskazuje się też, iż ograniczenia te dotykają zarówno samego procesu produkcji (wykonywania świadczonych usług), jak i oczywiście wymiany, a podejmowane są w celu ochrony interesu obywateli (konsumentów) oraz interesu gospodarczego państwa. E)Reglamentacja, w odróżnieniu od policji gospodarczej, jest formą inter-wencjonizmu państwowego. Przez interwencjonizm państwowy rozumieć będziemy aktywne, zmierzające do realizacji określonych celów, oddziaływanie państwa na procesy gospodarcze i społeczne, przy czym pojęciem tym nie można objąć takich działań, które zawsze były atrybutem nowoczesnego państwa, np. działalności sądowniczej, administracyjnej, czy też obronnej i porządku publicznego. Natomiast ingerowanie państwa w sferę gospodarki (zarówno produkcję, jak i podział), regulowanie jej za pomocą wielu środków i metod, wkraczanie w te dziedziny, gdzie funkcjonują przedsiębiorstwa pry¬watne, a także inne, na pewno można zaliczyć do interwencjonizmu.
2.REGLAMENTACJA A REGULACJA
2A)Podobne do reglamentacji cechy wykazuje także inna szczególna metoda interwencji administracji publicznej w gospodarkę rynkową określana mianem regulacji, która dopiero od niedawna stanowi przedmiot zainteresowania polskiej i europejskiej nauki prawa administracyjnego gospodarczego. Ta zawarta w aktach generalnych, a także indywidualnych aktach stosowania i egzekwowania prawa regulacja, ogranicza wolność gospodarczą firm działających w sektorze użyteczności publicznej.
2B)Podstawową przesłanką powstania tej funkcji była konieczność zapew¬nienia przez państwo skutecznego funkcjonowania tzw. sektorów infrastrukturalnych (sektorów sieciowych) świadczących usługi w ogólnym interesie gospodarczym, które przestały działać w warunkach publicznego monopolu usług użyteczności publicznej. Świadczenie także tego typu usług, z jednej strony winno zostać poddane regułom konkurencji i dążeniu do osiągnięcia zysku, z drugiej zaś państwo poprzez swe uzupełniające działania, dokony-wane na rzecz dobra wspólnego, winno zapewnić odpowiednią wydajność prowadzonej działalności, a także gwarantować świadczenie usług, przez podmioty poddane regulacji, na właściwym poziomie. Pomimo zniesienia w tej sferze działalności prawnego monopolu państwa na świadczenie tego rodzaju usług, pozostał w tej sferze monopol naturalny. W dużej mierze wynika on ze struktury własnościowej sieci, energetycznych, telekomunikacyjnych, wodociągowych i innych. Inni przedsiębiorcy, a także osoby fizyczne nie posiadające tego statusu, praktycznie przymuszone są do korzystania z tej infrastruktury.
2C)Regulacja jest alternatywą dla zaspokajania usług użyteczności publicznej przez państwo. Wycofywanie się państwa z tego rodzaju działalności, nie zwalnia go od pośredniej odpowiedzialności za dostarczanie podstawowych usług użyteczności publicznej. Ta sfera gospodarki, ze względu na swą wagę dla rozwoju gospodarki i funkcjonowania społeczeństwa pozostawać będzie zawsze w „szczególnym zainteresowaniu" państwa i stąd konieczność poddania jej nie tylko „szczególnej kontroli". Przedmiotem regulacji jest budowa, utrzymanie i eksploatacja sieci przesyłowych, która będąc w dużej mierze działalnością monopolistyczną, może stanowić zagrożenie dla efektywnego funkcjonowania gospodarki, a niekiedy, bezpieczeństwa energetycznego państwa. Funkcja regulacyjna ma więc wiele wspólnego z funkcją reglamentacyjną. Przyświeca jej niemal identyczny cel, wykonywana będzie za pomocą niemal tych instrumentów prawnych, które podejmowane będą w dużej mierze przez te same organy administracji publicznej. Do tych instrumentów zaliczać będziemy klasyczne środki prawne reglamentacji działalności gospo¬darczej, takie jak koncesje, licencje i zezwolenia, oraz całą gamę decyzji podejmowanych w ramach nadzoru regulacyjnego, podobnych do decyzji po¬dejmowanych w ramach nadzoru policyjnego i reglamentacyjnego. Wymienić tu należy decyzje w przedmiocie zatwierdzenia taryf, cen, planów rozwoju, czy też dotyczących kar nakładanych przez organy regulacyjne, w przypadku nie realizowania obowiązków wynikających z decyzji tych organów.
D)Jedna i druga funkcja niewątpliwie w określonym stopniu nastawiona jest na zastąpienie (oczywiście w pewnym stopniu) słabo działającego, w określonych obszarach gospodarki mechanizmu rynku i konkurencji (przede wszystkim funkcja regulacyjna), a niekiedy także na korygowanie, nieprawidłowego, z punktu widzenia interesu publicznego, działania tego mechanizmu (funkcja reglamentacyjna).
3.POJĘCIE REGLAMENTACJI GOSPODARCZEJ
3A)ZASADA WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ I RÓWNEGO TRAKTOWANIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH, opierających swą działalność gospodarczą na własności prywatnej, każe patrzeć także inaczej na reglamentację gospodarczą, jako funkcję organów państwa, a w zasadzie mówiąc szerzej - organów publicznych w gospodarce. Zakres reglamentacji (z czym formalnie nie mieliśmy do czynienia w wypadku policji) nie zależy już od statusu prawnego podmiotów, wobec których funkcja ta jest stosowana. Także ograniczenia wolności działalności gospodarczej, stanowiące istotę zarówno reglamentacji, jak i policji gospodarczej, mogą być, zgodnie z przepisami Konstytucji RP, nakładane jedynie w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Oznacza to, iż współcześnie reglamentacja gospodarcza, obok policji administracyjnej (gospodarczej), jawi się jako jedna z podstawowych funkcji wykonywanych przez państwo w sferze gospodarki.
3B)PRZEZ REGLAMENTACJE GOSPODARCZĄ rozumieć należy taką sferę restrykcyjnej działalności organów państwa (interwencjonizmu państwowego), celem której, także w obszarze gospodarki, jest preferencja i ochrona interesów gospodarczych pewnych zbiorowości (także interesu gospodarczego, a niekiedy, i politycznego państwa) w przeciwstawieniu do indywidualnych interesów podmiotów gospodarujących (przedsiębiorców). W pewnym sensie celem jej jest także ochrona producentów, konsumentów przed anty konkurencyjnymi działaniami innych podmiotów, a także w określonym zakresie zasobów naturalnych kraju.
Polega ona (podobnie jak policja czy regulacja) na ustanawianiu przez organy państwa warunków (w formie nakazów i zakazów zawartych w aktach generalnych czy indywidualnych), od których spełnienia przez podmioty gospodarujące, uzależniona jest możliwość skutecznej realizacji ich publicznych praw podmiotowych, jak i praw podmiotowych, zwanych wolnościami. W sensie bezpośrednim - reglamentacja ogranicza swobodę działania podmiotów gospodarujących w realizacji wolności podmioto¬wych, w szczególności zaś wolności działalności gospodarczej.
3C)REGLAMENTACJA TO BEZPOŚREDNIA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA INGERENCJA PAŃSTWA W GOSPODARKĘ, choć nie obejmująca tej sfery ingerencji, jaka związana jest z ustalaniem podatków i innych danin publicznych. Tych działań państwa, które mają na celu gromadzenie środków niezbędnych do jego prawidłowej działalności poprzez ustanawianie i egzekwowanie podatków i innych danin publicznych, nie będziemy zaliczać do działalności reglamentacyjnej, choć metodą regulacji stosunków podatkowych jest metoda administracyjna, oparta na władztwie i podporządkowaniu. Powstający tu stosunek zobowiązaniowy, charakteryzuje się nierównorzędnością, podległością jednego podmiotu tego stosunku drugiemu, wynikającą z władztwa podatkowego państwa. Same podatki zaś to swego rodzaju stała przymusowa ofiara materialna - przyjmująca współcześnie postać pieniężną, ponoszona na rzecz państwa lub związku samorządowego.
3D)REGLAMENTACJA NIE MA NA CELU wymuszania na przedsiębiorcach stałych świadczeń w naturze bądź pieniądzu na rzecz państwa lub związku samorządowego przy użyciu metod administracyjnych. Nie przeczy temu fakt, że niekiedy stosowane w jej ramach środki wiążą się z określonym obciążeniem materialnym przedsiębiorców (w szczególności opłaty), czy koniecznością utraty spodziewanych zysków. Istotą jej jest bowiem wskazanie przedsiębiorcom (jednostkom gospodarującym), iż w określonych sytuacjach oczekuje się od nich określonego sposobu postępowania, co wynika z konieczności preferencji interesu gospodarczego państwa lub interesów określonych zbiorowości w stosunku do interesów przedsiębiorców.
4,INTERESY I DOBRA PODLEGAJĄCE OCHRONIE W REGLAMENTACJI GOSPODARCZEJ
Polityka, realizowana przez organy państwa, wyznacza cele, jakie w wyniku tego rodzaju aktywności organów publicznych, która nazywamy reglamentacją, powinny zostać osiągnięte (ustalenie katalogu interesów podlegających preferencjom - ochronie). Ograniczenia typu reglamentacyjnego wprowadzane są bowiem dla ochrony pewnych interesów ogólnych ( publicznych) oraz dóbr istotnych z punktu widzenia tego interesu, a mających znaczenie dla pewnych większych zbiorowości, niekiedy zaś istotnych dla całego państwa, takich dóbr, jak: [a) interesy zewnętrzne (polityczne) państwa, różnego rodzaju embarga i ograniczenia obrotu towarowego z zagranicą wynikające z celów politycznych kraju; b) prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego oraz rynku wspólnotowego (zakazy, kontyngenty, plafony i ich zamknięcia, automatyczna rejestracja obrotu, nieautomatyczna rejestracja obrotu, ceny, ograniczenia antymonopolowe); c)wyczerpywalne zasoby naturalne kraju, ograniczenia rybołówstwa, czy kontyngenty upraw; d)zasady współżycia społecznego oraz interesy producentów i konsumentów, ograniczenia w publicznym obrocie papierami wartościowymi, ceny, normalizacja, certyfikacja, a także ograniczenia antymonopolowe, ograniczenia w działalności ubezpieczeniowej, bankowej, maklerskiej, turystycznej, obrotu nieruchomościami itp.; e) interesy gospodarcze państwa, wprowadzanie monopolu prawnego, zakazy transferu technologii, ograniczenia w publicznym obrocie papierami wartościowymi, ograniczenia w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców; f)wolna konkurencja, zakazy koncentracji kapitałowej i organizacyjnej, zakazy działań antykonkurencyjnych, ograniczenia antymonopolowe, ograniczenia w możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.]
5.ZMIENNOŚĆ PRZYCZYN UZASADNIAJĄCYCH WPROWADZANIE OGRANICZEŃ REGLAMENTACYJNYCH
Reglamentacja, szczególnie w sferze gospodarki, jest działalnością kreatywną, podejmowaną dla celowego kształtowania działalności gospodarczej. Mamy tu bowiem do czynienia z wyraźną ingerencją państwa w sferę gospodarki w celu wywołania w niej skutków, uznanych przez organy państwa za pożądane z punktu widzenia interesu publicznego, determinowanego przez inne cele niż ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego. Stąd też, przyczyny uzasadniające wprowadzenie ograniczeń reglamentacyjnych mają charakter niestały i zmienny, gdyż wynikają z sytuacji gospodarczej, która jest zmienna i podlega różnym ocenom. Doraźność interwencji reglamentacyjnych pozwala, jak się wydaje, na odróżnienie ich od ingerencji policyjnych, gdzie trudno doszukać się ingerencji o charakterze doraźnym.
5A)REALIZACJA FUNKCJI REGLAMENTACYJNEJ polega wszakże przede wszystkim na tym,, by za pomocą zamkniętego katalogu instrumentów prawnych umożliwić osiąganie, także w gospodarce opartej na wolnej konkurencji, pewnych celów (interesów) społecznych (ogólnych). Przyczyny uzasadniające wprowadzanie ograniczeń reglamentacyjnych są więc zmienne, ograniczone w czasie i mają niekiedy charakter subiektywny. Podejmowane przez organy publiczne dzia¬łania władcze, ograniczać będą w tej sytuacji swobodę wyboru podmiotów gospodarujących, czyli wyznaczać granice wolności gospodarczej. Przemożne, jeśli nie decydujące, znaczenie aktualnej polityki gospodarczej w ustalaniu zakresu reglamentacji, decyduje także i o tym, że zagrożenia reglamentacyjne są zmienne (w odróżnieniu od zagrożeń policyjnych, które są stałe i niezmienne) i pojawiają się „w miarę rozwoju sytuacji", gdyż w istocie ich katalog jest w zasadzie zawsze wynikiem wcześniej dokonanego wyboru. Te zagrożenia reglamentacyjne związane są m.in. z uświadomioną i uznaną, w konkretnej sytuacji, przez organy państwa koniecznością ochrony określonych dóbr. Katalog dóbr, podlegających ochronie przez ograniczenia reglamentacyjne, jest zmienny i wyznaczany przez obowiązujące ustawodawstwo.
5B)IMPERATYWNE DZIAŁANIA ORGANÓW PAŃSTWA, mające na celu wprowadzanie ograniczeń reglamentacyjnych, motywowane będą koniecznością realizacji celów zarówno długo-, jak i krótkookresowych. Państwo, oprócz środków realizacji celów długofalowych, musi także posiadać środki pozwalające na
dokonywanie pewnych ingerencji, związanych z koniecznością rozwiązywa¬nia doraźnych problemów związanych z zaistniałą sytuacją gospodarczą. Stąd też ograniczenia reglamentacyjne z tego punktu widzenia będą nosiły znamiona interwencji: , a) długookresowych: do tej grupy zaliczymy ograniczenia zawarte w przepisach o ochronie konkurencji i konsumentów, ograniczenia w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej, odnoszące się do osób sprawujących określone przepisami prawa funkcje publiczne, ograniczenia związane z możliwością wyboru formy prawnej prowadzenia pewnych rodzajów działalności gospodarczej, a także określone działania normalizacyjne oraz konieczność uzyskiwania certyfikatów; b)doraźnych: do tej grupy zaliczyć można z kolei takie działania, podejmowane przez organy publiczne, jak np. ustalanie cen urzędowych, ustalanie kontyngentów, plafonów czy rejestracja obrotu, ograniczenia w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, a także określanie aktualnego zakresu przymusu koncesyjnego czy zakresu konieczności uzyskiwania zezwoleń na pewne rodzaje działalności gospodarczej.
6.ORGANY NADZORU REGLAMENTACYJNEGO
Zadania w zakresie praktycznego wykonywania i stosowania założeń po¬lityki reglamentacyjnej państwa niewątpliwie należą do naczelnych organów administracji. Szczególną rolę wśród nich odgrywać będzie minister właściwy w sprawach gospodarki, który zgodnie z przepisami art. 9 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej zajmować się powinien problemami współpracy gospodar¬czej z zagranicą, energetyki, certyfikacji, własności przemysłowej, działalności gospodarczej oraz współpracy z organizacjami samorządu gospodarczego.
6A)KOMPETENCJE: Do jego kompetencji należą zwłaszcza sprawyA) funkcjonowania krajowych systemów energetycznych z uwzględnie¬niem zasad racjonalnej gospodarki i potrzeb bezpieczeństwa energe¬tycznego kraju,; B) działalności związanej z wykorzystaniem energii atomowej na potrze¬by społeczno-gospodarcze kraju,; C) kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z po¬rozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi,; D)wspieranie inwestycji w dziedzinie informatyki, Do wykonywania bieżącej działalności w zakresie stosowania środków reglamentacyjnych oraz wykonywania kontroli i nadzoru nad praktycznym przestrzeganiem ograniczeń reglamentacyjnych przez przedsiębiorców powołane zostały specjalne organy administracji, którym nadano status centralnych organów administracji. One to przede wszystkim, jako organy wyspecjalizo¬wane, podejmuj ą bieżące działania decydujące o tym, który z przedsiębiorców otrzyma koncesję czy zezwolenie umożliwiające mu podjecie działalności, która ze względu na konieczność ochrony dóbr uznanych za ważne, wyłą¬czona została z działalności wolnej (nieograniczonej koniecznością uzyskania koncesji czy zezwolenia). Wyrażają także zgodę na podejmowanie pewnych kategorii czynności przez przedsiębiorców oraz, co wydaje się rzeczą nie¬zmiernie istotną, analizują także działania podejmowane przez przedsiębiorców pod kątem ich zgodności z ograniczeniami zawartymi w przepisach reglamentacyjnych. Mają one także prawo do kontroli wykonania swych decyzji przez przedsiębiorców oraz do wydawania decyzji określających odpowiedzialność podmiotów za nieprzestrzeganie ograniczeń reglamentacyjnych.
6B)WŚRÓD ORGANÓW TYCH NALEŻAŁOBY WYMIENIĆ PRZEDE WSZYSTKIM TAKIE CENTRALNE ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ, JAK; A) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki realizuje zadania z zakresu spraw regulacji gospodarki paliwami i energią oraz promowania konkurencji. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) jest centralnym organem administracji rządowej powoływanym na okres 5 lat przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki. Prezes URE wykonuje zadania przy pomocy Urzędu Regulacji Energetyki. Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgod¬nie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii. Do zakresu działania Prezesa URE należy m.in.: 1) udzielanie i cofanie koncesji; 2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w ustawie, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach;3) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci w zakresie bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami systemowymi4) kontrolowanie standardów jakościowych obsługi odbiorców oraz kontro¬lowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrów jakościowych pa¬liw gazowych i energii elektrycznej;5) publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowa¬nia paliw i energii; 6) wydawanie oraz umarzanie świadectw pochodzenia. Do postępowania przed Prezesem URE stosuje się przepisy kodeksu po¬stępowania administracyjnego. Od decyzji Prezesa URE służy odwołanie do Sądu Wojewódzkiego w Warszawie - sądu antymonopolowego w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji. Postępowanie w sprawie odwołania od decyzji Prezesa URE toczy się według przepisów kodeksu postępo¬wania cywilnego o postępowaniu w sprawach gospodarczych. do postanowień Prezesa URE, od których służy zażalenie, przepisy po¬wyższe stosuje się odpowiednio, z tym że zażalenie wnosi się w terminie 7 dni. B) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów. Prezes Urzędu jest organem wykonującym zadania nałożone na władze państw członkowskich Unii Europejskiej na podstawie art. 84 i art. 85 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. W szczególności Prezes Urzędu jest właściwym organem ochro¬ny konkurencji. Nadzór nad jego działalnością sprawuje Prezes Rady Ministrów. On też powołuje na okres 5 lat Prezesa Urzędu, wyłonionego w drodze konkursu spośród osób posiadających wykształcenie wyższe, w szczególności z zakresu prawa, ekonomii lub zarządzania, i wyróżniających się wiedzą teoretyczną i doświadczeniem z zakresu gospodarki rynkowej oraz ochrony konkurencji i konsumentów. Odwołanie Prezesa Urzędu przez Prezesa Rady Ministrów przed upływem kadencji jest możliwe jedynie w wypadku: 1) nawiązania stosunku pracy, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku profesora w szkole wyższej lub placówce naukowej, 2) podjęcia działalności gospodarczej w charakterze przedsiębiorcy lub objęcia funkcji członka organu zarządzającego czy kontrolnego przedsiębiorcy, 3) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo popełnione umyślnie, Prezes Urzędu wykonuje swoje zadania przy pomocy wiceprezesów Urzędu, których na wniosek Prezesa powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który jest urzędem administracyjnym o dość specyficznej strukturze organizacyjnej. Do zakresu działania Prezesa Urzędu należy m.in.: 1) sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów ustawy, 2) wydawanie w przypadkach określonych ustawą decyzji w sprawach prze¬ciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję, w sprawach kon¬centracji czy podziału przedsiębiorców oraz przeciwdziałania praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów, a także decyzji w spra¬wach kar pieniężnych, 3) prowadzenie badań stanu koncentracji gospodarki oraz zachowań rynkowych przedsiębiorców, 4) przygotowywanie projektów rządowych programów rozwoju konkurencji oraz projektów rządowej polityki konsumenckiej, 5) nadzorowanie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom na podsta¬wie odrębnych przepisów. Prezesowi Urzędu podlega Inspekcja Handlowa. Prezes Urzędu zatwier¬dza przedkładane mu przez Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej kierunki działania Inspekcji Handlowej oraz jej plany kontroli o znaczeniu krajowym. Przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów regulują głównie kompetencje Prezesa w sferze praktyk ograniczających konkurencję oraz w sferze kontroli koncentracji przedsiębiorców. C) Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, która zgodnie z przepisa¬mi art. 12 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi jest organem w zakresie publicznego obrotu oraz działalności giełd towarowych, giełdowych izb rozrachunkowych, maklerów giełd towarowych, podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie na rynku towarów giełdowych oraz w sprawach nadzoru nad rynkiem instrumentów finansowych dopusz¬czonych do publicznego obrotu lub będących przedmiotem ubiegania się o takie dopuszczenie, w rozumieniu aktów prawnych wydawanych przez instytucje i organy Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 13 ustawy do zadań Komisji m.in. należy: 1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem reguł uczciwego obrotu i konkurencji w zakresie publicznego obrotu oraz nad zapewnieniem powszechnego dostępu do rzetelnych informacji na rynku papierów wartoś¬ciowych,2) sprawowanie nadzoru nad wypełnianiem przez domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską oraz zagraniczne osoby prawne, o których mowa w art. 52 ust. 2, prowadzące działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wymogów dotyczących ich sytu¬acji finansowej oraz dotyczących posiadania przez osoby zarządzające tymi podmiotami lub kierujące działalnością maklerską prowadzoną przez te podmioty odpowiedniego doświadczenia zawodowego i dobrej opinii związanej z pełnionymi funkcjami; 3) inspirowanie, organizowanie i podejmowanie działań zapewniających sprawne funkcjonowanie rynku papierów wartościowych oraz ochronę inwestorów; 4) współdziałanie z innymi organami administracji rządowej, Narodowym Bankiem Polskim oraz instytucjami i uczestnikami publicznego obrotu w zakresie kształtowania polityki gospodarczej państwa zapewniającej rozwój rynku papierów wartościowych; 5) upowszechnianie wiedzy o zasadach funkcjonowania rynku papierów wartościowych;
6C)W SKŁAD KOMISJI WCHODZĄ: przewodniczący, dwóch zastępców przewod¬niczącego i pięciu członków. Przewodniczącego Komisji powołuje, na pię¬cioletnią kadencję, Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z Prezesem Narodowego Banku Polskiego. Wniosek ten wymaga zaopiniowania przez właściwe ko¬misje sejmowe. Zastępców Przewodniczącego Komisji powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych na wniosek Przewodni¬czącego Komisji. Ta sama osoba nie może być Przewodniczącym Komisji dłużej niż przez dwie kolejne kadencje. Komisja w zakresie swojej właściwości podejmuje uchwały, a w sprawach indywidualnych wydaje decyzje administracyjne. Uchwały oraz decyzje podpisuje Przewodniczący Komisji. Przewodniczący Komisji może wydawać postanowienia o wszczęciu postępowania administracyjnego oraz decyzje w sprawach określonych w przepisach ustawy. Komisja zatwierdza je na naj¬bliższym posiedzeniu. Komisja może nadawać decyzjom administracyjnym rygor natychmiastowej wykonalności, w przypadku gdy wymaga tego interes rynku kapitałowego. Komisja może nakładać kary pieniężne w przypadkach określonych w ustawie. Należności z tytułu nakładanych kar pieniężnych stanowią dochód budżetu państwa. Wskazane powyżej centralne organy administracji rządowej, z jednej strony upoważnione są do analizy skuteczności „swego przedmiotowego seg¬mentu" reglamentacji, a co za tym idzie uprawnione są one do opracowy¬wania i projektowania nowych rozwiązań normatywnych w tej dziedzinie, z drugiej strony zaś uprawnione są do kontroli prawidłowości działania oraz podejmowania władczych działań reglamentacyjnych w stosunku do przedsię¬biorców, poddanym ograniczeniom. Te władcze działania, to obok koncesji i zezwoleń na prowadzenie określonych rodzajów działalności gospodarczej, oraz wydawania osobowych i rzeczowych aktów kwalifikacyjnych61, przede wszystkim działania indywidualne podejmowane w ramach nadzoru reglamentacyjnego. Organy nadzoru reglamentacyjnego, a w pełni odnosi się to także do nad¬zoru policyjnego, są organami administracji, których podstawowym zadaniem jest ocena przestrzegania ograniczeń przez przedsiębiorców podejmujących i prowadzących działalność gospodarczą oraz ingerencja w działalność tych podmiotów w celu wymuszenia tych przewidzianych przepisami prawa za¬chowań. Tym samym odpowiedzialność organów policyjnych i reglamenta¬cyjnych koncentrować się będzie przede wszystkim na prawidłowym wyko¬nywaniu swych konkretnych kompetencji zawartych w prawie materialnym.
7)CECHY REGLAMENTACJI: A)stosowanie władczych form działania; B)ograniczenia formułowane w interesie publicznym; C)działalność kreatywna, podejmowana dla celowego kształtowania działalności gospodarczej. (zależy od linii polityki państwa, czyli także od aktualnej ekipy rządzącej); D)wyraźna ingerencja państwa w sferę gospodarki w celu wywołania w niej skutków, uznanych przez organy państwa za pożądane z punktu widzenia interesu publicznego, determinowanego przez inne cele niż ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego. E)polega na (tak jak policja) stanowieniu przez organy państwa warunków, których konieczność spełnienia przez przedsiębiorców powoduje ograniczenie ich samodzielności; F)Reglamentacją administracyjną sensu stricte (w najwęższym znaczeniu) są wymogi uzyskania zezwolenia, koncesji, licencji itp. G)Reglamentacja oznacza działalność państwa, istotą której w obszarze gospodarki jest ograniczenie swobody działania podmiotów gospodarczych (przedsiębiorców). Wskazuje się też, iż ograniczenia te dotykają zarówno samego procesu produkcji (wykonywania świadczonych usług), jak i oczywiście wymiany, a podejmowane są w celu ochrony interesu obywateli (konsumentów) oraz interesu gospodarczego państwa; H)Reglamentacja (w odróżnieniu od policji) jest formą interwencjonizmu państwowego. Przez interwencjonizm państwowy należy rozumieć aktywne, zmierzające do realizacji określonych celów, oddziaływanie państwa na procesy gospodarcze i społeczne. Do interwencjonizmu zaliczyć można: Ingerowanie państwa w sferę gospodarki; Regulowanie gospodarki za pomocą wielu środków i metod; Wkraczanie w te dziedziny, gdzie funkcjonują przedsiębiorstwa prywatne.
8)DODATKOWO Reglamentacja gospodarcza to funkcja państwa wobec gospodarki w celu ochrony interesów gospodarczych pewnych zbiorowości w sytuacji konfliktów tego interesu z interesami indywidualnymi. Reglamentacja przejawia się poprzez: -Ochronę interesów gospodarczych państwa; -Ochronę konkurencji i konsumentów; -Ochronę swobody rynków i mechanizmów rynkowych; -Ochronę wyczerpywalnych zasobów naturalnych kraju
8A)ŚRODKI PRAWNE REGLAMENTACJI: Kontyngenty-ograniczenia ilościowe w wożeniu i wywożeniu towarów; Embarga- zakazy przywozu lub wywozu określonych towarów do lub z danego państwa, (czyli ograniczenie handlu i innych stosunków z określonym państwem i jego bojkot na arenie międzynarodowej); Ograniczenia celne; Monopol- wyłączność prowadzenia działalności gospodarczej przez państwo; Ograniczenia w nabywaniu nieruchomości; Ustalenie cen sztywnych- Ceny sztywne sprawiają że produkt sprzedawany jest po takiej samej cenie wszystkim nabywcom na takich samych warunkach i w takich samych ilościach; Wprowadzenie ustawowych nakazów naruszających konkurencję połączonych z nadzorem; Ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne; Zakaz koncentracji przedsiębiorców; Wydawanie ograniczeń w koncesji na wydobycie np. węgla, limity połowowe; Plafony i ich zamknięcia; Automatyczna rejestracja obrotu; Nieautomatyczna rejestracja obrotu; Ograniczenia antymonopolowe; Ograniczenia w publicznym obrocie papierami wartościowymi; Normalizacja- to działalność polegająca na analizowaniu wyrobów, usług i procesów w celu zapewnienia m.in.: funkcjonalności i bezpieczeństwa użytkowania; Certyfikacja-postępowanie w którym osoba trzecia daje pisemne zapewnienie o tym , że produkt, proces lub usługa spełnia określone wymagania; Ograniczenia w działalności ubezpieczeniowej, maklerskiej, bankowej, turystycznej; Wprowadzenie monopolu prawnego; Zakazy transferu technologii; Zakazy działań antykonkurencyjnych.
8B)ZMIENNOŚĆ PRZYCZYN UZASADNIAJĄCYCH WPROWADZENIE OGRANICZEŃ REGLAMENTACYJNYCH- Przyczyny uzasadniające wprowadzenie ograniczeń reglamentacyjnych mają charakter zmienny i niestały, gdyż wynikają z sytuacji gospodarczej, która jest zmienna i podlega różnym ocenom. Przyczyny te są także ograniczone w czasie i mają niekiedy charakter subiektywny. Imperatywne działania organów państwa, mające na celu wprowadzenie ograniczeń reglamentacyjnych, motywowane będą koniecznością realizacji celów zarówno długo- jak i krótkookresowych. Ograniczenia reglamentacyjne z tego punktu widzenia będą nosiły znamiona interwencji: A)Długookresowych, do tej grupy zaliczyć można m.in.: ograniczenia zawarte w przepisach o ochronie konkurencji i konsumentów, ograniczenia w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej, odnoszące się do osób sprawujących określone przepisami prawa funkcje publiczne; B)Krótkookresowych, do tej grupy zaliczyć można m.in.: takie działania, podejmowane pr\zez organy publiczne, jak np. ustalanie cen urzędowych, ustalanie kontyngentów, rejestracja obrotu.
14. INSTRUMENTY PRAWNE REGLAMENTACJI.
Reglamentacja może być prowadzona za pomocą: a)powszechnie obowiązujących zakazów lub nakazów (np. Ograniczenia antymonopolowe, ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby sprawujące funkcje publiczne); b)ograniczeń co do swobody wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej (np. Banki mogą funkcjonować tylko w formie spółki akcyjnej lub banku spółdzielczego); c)obowiązku uzyskania aktu administracyjnego: -koncesji; -zezwolenia; -aktu kwalifikacyjnego , standaryzacji, normalizacji i certyfikacji. d)kontroli obrotu gospodarczego z za granicą: ustalenia taryf celnych oraz kontyngentów; e)bezpośrednia interwencję państwa na rynku (skup interwencyjny, sprzedaż rezerw) (Dodatkowo środki prawne i zadania wskazane w pkt 66.)
21.KONCESJONOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
1)KONCESJE TO akty administracyjne wymagane do podjęcia działalności gospodarczej w tych dziedzinach, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny. Uzyskanie koncesji wymagane jest do podjęcia działalności gospodarczej w zakresie: A)poszukiwania rozpoznawania złóż kopalin; wydobywania kopalin ze złóż; bezzbiornikowego magazynowania oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach. B)wytwarzania i obrotu: materiałami wybuchowymi; bronią; amunicją; wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią; ochrony osób i mienia; transportu lotniczego oraz wykonywania innych usług lotniczych; budowy i eksploatacji autostrad płatnych; zarządzania liniami kolejowymi oraz wykonywania przewozów kolejowych; rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych
2)ORGANEM WYDAJĄCYM KONCESJĘ JEST właściwy minister (wyjątkiem jest Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydająca koncesje na rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych). Sprawuje on nadzór nad wykonywaniem koncesjonowanej działalności gospodarczej. Jeżeli organ koncesyjny przewiduje wydanie ograniczonej liczby koncesji obowiązany jest o możliwości uzyskania koncesji ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym.
3)OGŁOSZENIE POWINNO ZAWIERAĆ: określenie przedmiotu i zakresu działalności gospodarczej, na którą ma by wydana koncesja; szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być wydana koncesja; termin składania wniosków o udzielenie koncesji; wymagane dokumenty i informacje dodatkowe. Jeżeli wnioski złożyło kilku przedsiębiorców, organ prowadzący postępowanie w sprawie udzielenia koncesji prowadzi jedno postępowanie, w którym przeprowadza rozprawę administracyjna. Koncesja jest wydawana na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat.
19.KONCESJA A ZEZWOLENIE.
1)KONCESJE wiążą się z odstąpieniem od monopolu prawnego państwa na rzecz podmiotów prawnych zazwyczaj w celu wykonywania zadań o charakterze publicznym. Wydawane są przez naczelne organy administracji publicznej. Jest to akt nadający nowe uprawnienia. Koncesjonowaniu podlegają dziedziny działalności o szczególnym znaczeniu ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny, ważny interes publiczny. Koncesje wydaje się na czas oznaczony nie krótszy, niż 2 lata i nie dłuższy, niż 50 lat. Koncesja może być cofnięta, jeżeli działalność na jej podstawie prowadzona jest z naruszeniem prawa lub niezgodnie z zawartymi w niej szczególnymi warunkami.
2)ZEZWOLENIA - stanowią uchylenie ogólnie obowiązującego zakazu. Dzielą się na: [A)reglamentacyjne jeżeli zakaz został ustanowiony z uwagi na ochronę interesów gospodarczych państwa lub rynku krajowego przed konkurencją zagraniczną; B)policyjne jeżeli zakaz został ustanowiony z uwagi na ochronę bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego, życia i zdrowia ludzkiego, środowiska naturalnego, bezpieczeństwa lub obronności państwa itp.]. Zezwolenia wydaje się z zasady na czas nieoznaczony. Mogą być cofnięte jeżeli działalność na ich podstawie prowadzona jest z naruszeniem prawa lub szczególnych warunków określonych w zezwoleniu. Zezwolenia tylko wyjątkowo są wydawane przez organy naczelne i centralne. Koncesje maja charakter uznaniowy, a zezwolenia, to z reguły decyzje związane.
Koncesje oraz pozwolenia, w tym zezwolenia, są decyzjami administracyjnymi w rozumieniu k.p.a. Dla ich charakterystyki jako indywidualnych aktów administracyjnych pozostają aktualne przedstawione wyżej ustalenia odnośnie do decyzji uprawniających w administracyjnym prawie gospodarczym. Pozwolenia i koncesje są decyzjami uprawniającymi. Przybliżmy podstawowe zagadnienia regulowane prawem materialnym i prawem formalnym związane z koncesjami i zezwoleniami. Zaznaczyć należy, iż jeżeli normy prawne regulujące daną działalność gospodarczą stanowią, że wydawanie, odmowa wydania, zmiana zakresu i cofanie koncesji i zezwoleń, a także prowadzenie rejestrów działalności regulowanej należy do zadań organów jednostek samorządu terytorialnego, to zadania te są wykonywane jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Ad1 1.KONCESJE:
1A)WCZEŚNIEJ POJĘCIE KONCESJI: obok pozwoleń odmienną kategorię środka reglamentacji administracyjnej stanowi KONCESJA , która ujmowana była jako „rozszerzenie udziału osób prywatnych w realizacji zadań interesu publicznego". Koncesja związana była z ściśle określonymi dziedzinami i stanowiła formę zlecania wykonywania, niejednolicie rozumianych służb publicznych. Charakter prawny koncesji budził wiele kontrowersji, utożsamiano ją bądź z umowami administracyjnymi albo aktami złożonymi.
1B)OBECNIE: Koncesje ustanowione zostały (przymus koncesyjny) tylko w dziedzinach działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo ze względu inny ważny interes publiczny. Wprowadzenie koncesji na innych obszarach działalności gospodarczej -poza powyższym numerus clausus - może nastąpić wyłącznie w dziedzinach działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny i jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia oraz wymaga zmiany u.s.d.g.
1C)PRZYMUS KONCESYJNY obejmuje wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:
1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, 2) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją 3) wytwarzania, przetwarzania, , dystrybucji i obrotu paliwami i energią;4) ochrony osób i mienia;5) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych; 6) przewozów lotniczych.
1D)WYDAWANIE KONCESJI: Koncesje wydawane są przede wszystkim przez naczelne i centralne organy administracji rządowej - ministrów - właściwych ze względu na prze¬miot działalności podlegającej koncesjonowaniu. Niniejszym organom (organom koncesyjnym) powierzono normę kompetencyjną do: 1) prowadzenia (niekiedy w warunkach współdziałania) postępowania administracyjnego w sprawie koncesji oraz 2) wydawania (udzielania) koncesji. Szczególny przypadek odnosi się do koncesji w zakresie rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, gdzie organem właściwym do wydania koncesji jest Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, który decyzje po¬dejmuje na podstawie uchwały Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1992). Podkreślić należy, iż organami udzielającymi koncesji są także centralne organy administracji rządowej o swoistej pozycji prawnej określane mianem „administracyjnych organów regulacyjnych" (np. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki), jak i wojewodowie oraz starostowie.
1E)POSTĘPOWANIE W SPRAWIE KONCESJI: Podkreślić należy - w zakresie postępowania w sprawie koncesji - relacje zachodzące pomiędzy ustawą u.s.d.g. zawierającą przepisy materialne, proceduralne oraz kompetencyjne a ustawą k.p.a. zawierającą przepisy proceduralne oraz przepisy materialne. Postępowanie w sprawie koncesji - tj. jej udzielenia, odmowy udzielenia, zmiany i cofnięcia lub ograniczenie jej zakresu - jest postępowaniem prawnym - postępowaniem administracyjnym, a dokładniej jurysdykcyjnym postępowaniem administracyjnym. Regulowane jest ono w zasadzie przepisami prawa zawartymi w k.p.a., poza wyjątkami wynikającymi z u.s.d.g.
1F)KONCESJA JAKO AKT ADMINISTRACYJNY: Koncesja jest kwalifikowanym aktem administracyjnym, bowiem - po pierwsze -jej podstawę prawną stanowi norma materialna zawarta zwłaszcza w u.s.d.g. (ustawie), po drugie, procedurę wydawania koncesji regulują ustawy u.s.d.g. oraz k.p.a (ustawy) oraz - po trzecie - norma kompetencyjna określona jest w aktach normatywnych rangi ustawy. Nie wszystkie indywidualne akty administracyjne w obszarze działalności gospodarczej (zwłaszcza decyzje administracyjne uprawniające) posiadają determinację prawną - normy: materialnej, proceduralnej i kompetencyjnej - wynikającą ze źródeł prawa rangi ustawy. Nie wdając się dalej w szczegółowe rozważania na temat różnej determinacji prawnej aktów administracyjnych, należy stwierdzić, że tak ukształtowaną determinację prawną koncesji należy uznać za poprawną, patrząc z punktu widzenia ochrony interesu przedsiębiorcy. Decyzje administracyjne w sprawie koncesji podejmowane są zazwyczaj po przeprowadzeniu - przez organ koncesyjny - samodzielnego postępowania administracyjnego.
1G)TRYB UDZIELANIA KONCESJI: Postępowanie w sprawie koncesji regulowane jest zasadniczo przepisami k.p.a oraz uzupełniane - stosowanymi w pierwszej kolejności - przepisami zawartymi w u.s.d.g. Szczególny tryb postępowania w zakresie udzielania koncesji odmienny od powyższego - regulowany w istotnym zakresie w u.s.d.g. - ma miejsce w wypadku gdy organ koncesyjny przewiduje udzielenie ograniczonej liczby koncesji („tryb ograniczonej liczby koncesji"). W omawianej tutaj sytuacji organ koncesyjny winien (obowiązek prawny) fakt niniejszy ogłosić w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski". Zastosowanie omawianego trybu udzielania koncesji (tryb ograniczonej liczby koncesji) wyklucza uprawnienie (prawo podmiotowe) przedsiębiorcy do ubiegania się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwane dalej „promesą". Wzmiankowane ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski" obejmuje: 1) określenie przedmiotu i zakresu działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja; 2) liczbę koncesji;; 3) szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja, o ile organ koncesyjny, w granicach przepisów odrębnych ustaw przewiduje ich określenie;; 4) termin i miejsce składania wniosków o udzielenie koncesji;; 5) wymagane dokumenty i informacje dodatkowe;; 6) czas, na jaki może być udzielona koncesja.
1H)WYDANIE KONCESJI: Koncesje wydawane są na czas oznaczony (określony), nie krótszy niż 5 lata i nie dłuższy niż 50 lat, chyba że przedsiębiorca wnioskuje o udzielenie koncesji na czas krótszy. Nabyte na mocy koncesji publiczne prawo podmiotowe ma określoną trwałość, którą przedsiębiorca powinien uwzględnić w planie całego przedsięwzięcia gospodarczego. Pamiętać także należy, że pomimo oznaczonego czasu ważności koncesji może ona, po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania, z powodu przesłanek subiektywnych albo obiektywnych zostać (obligatoryjnie albo fakultatywnie) cofnięta lub zmieniona.
Koncesje wydawane są tylko na żądanie (na wniosek) przedsiębiorcy, który z momentem złożenia wniosku staje się stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a. Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Koncesja wydana z urzędu jest z mocy prawa nieważna. Odpowiadając ostatecznie na pytanie: jaką kategorią publicznego prawa podmiotowego dysponuje przedsiębiorca żądający udzielenia koncesji, podkreślmy, że przedsiębiorcy przysługuje interes prawnie chroniony, nazywany niekiedy prawem podmiotowym formalnym.
1I)COFNIĘCIE KONCESJI: Organ koncesyjny obligatoryjnie cofa koncesję w wypadku gdy: - wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją,; - przedsiębiorca nie podjął działalności objętej koncesją mimo wezwania organu koncesyjnego lub trwale zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją. Cofnięcie koncesji z powyższych przesłanek powoduje dodatkowy skutek prawny w takiej postaci, że przedsiębiorca może wystąpić ponownie z wnioskiem o udzielenie koncesji w takim samym zakresie nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o cofnięciu. Jest to specjalny rodzaj dolegliwości (sankcji) dla przedsiębiorcy, specyficzny dla administracyjnego prawa gospodarczego. Organ koncesyjny obligatoryjnie cofa koncesję, czy zmienia jej zakres.
1J)PROMESA Szczególną kategorią aktu uprawniającego jest przyrzeczenie wydania koncesji, zwane „promesą", o którą ubiegać się może przedsiębiorca zamierzający podjąć działalność gospodarczą w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu. W postępowaniu o udzielenie promesy stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące udzielania koncesji (u.s.d.g.) oraz k.p.a. W promesie uzależnia się udzielenie koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją210. Okres ważności promesy ustala organ koncesyjny w oparciu o uznanie administracyjne, z tym że nie może być on krótszy niż 6 miesięcy. W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności określonej w promesie, z wyjątkiem kiedy:- uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy;- wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie;- gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją określonych w ustawie lub warunków podanych do wiadomości przedsiębiorcom w trybie art. 48 ust. 2 lub- ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli. Przedsiębiorcy niezadowolonemu z treści decyzji administracyjnej w sprawie promesy przysługuje - podobnie jak od każdej decyzji administracyjnej - środek prawny w postaci odwołania (wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy).
ad.2.ZEZWOLENIA
2A)WCZEŚNIEJ POJĘCIE POZWOLENIA: Katalog form prawnych (instytucji prawnych) wykorzystywanych przez reglamentację administracyjną, podkreślmy na gruncie u.s.d.g., uprawnia aby wydzielić: koncesje, zezwolenia, licencje, zgody oraz działalność regulowaną. W świetle powyższego można zaproponować co następuje. Dla tych wszystkich przypadków - z wyłączeniem koncesji w rozumieniu u.s.d.g. -gdzie określone zachowanie się jednostki (jednorazowe czy powtarzalne) wymaga uzyskania od organu administracji indywidualnego administracyjnego aktu stosowania prawa (tzw. decyzji administracyjnej w znaczeniu ogólnym), przyjąć umownie wspólne dla nich określenie „pozwolenie". Pozwolenia będące decyzjami administracyjnymi w rozumieniu k.p.a. i spełniającymi jednocześnie kryteria z u.s.d.g. nazywać należy zezwolenie".
2B)OBECNIE: Poza koncesjami u.s.d.g. przewiduje kategorię indywidualnych aktów reglamentacji administracyjnej, jakimi są zezwolenia (decyzje administracyjne) stanowiące szczególną postać pozwoleń. Ustanowienie obowiązku uzyskania zezwoleń, w określonej dziedzinie działalności gospodarczej, jest wyrazem istnienia nadzoru prawnego zapobiegawczego w gospodarce. Dziedziny działalności gospodarczej, gdzie są one wymagane, nie określa u.s.d.g., lecz przepisy odrębnych ustaw212. Zezwolenia ustanowione zostały w dziedzinach, gdzie wymagał tego ważny interes publiczny inny niż w sytuacji koncesji.
Organy zezwalające oraz wszelkie warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej zezwoleniami, a także tryb wydawania, odmowy wydawania i cofania zezwoleń określają przepisy odrębnych ustaw. Zezwolenie -wydanie, odmowa wydania i cofnięcie - przybiera formę decyzji administracyjnej, zatem poczynione wyżej ustalenia dotyczące koncesji i wcześniej indywidualnego aktu administracyjnego (decyzji uprawniającej) zachowują swoją aktualność. Środki prawne przysługujące przedsiębiorcy od negatywnych dla niego rozstrzygnięć w sprawie zezwoleń są następujące. Jeżeli decyzje w I instancji wydaje organ zezwalający niebędący centralnym lub naczelnym organem publicznej administracji środkiem prawnym przysługującym jest odwołanie, w pozostałych przypadkach jest nim wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Od decyzji wydanych przez organ zezwalający jako organ II instancji przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz następnie od skarga kasacyjna. Za udzielenie zezwolenia lub jego zmianę pobiera się w zasadzie opłatę skarbową. Po doręczeniu decyzji w sprawie koncesji lub pozwolenia (w tym zezwolenia) przedsiębiorca nabywa nową sytuację prawną (uprawienia i obowiązki)
20.KONCESJA JAKO PRAWNA FORMA DZIAŁANIA ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ.
1)KONCESJA- Rozumiana jako rozszerzenie udziału osób prywatnych w realizacji zadań interesu publicznego; Związana ściśle z określonymi dziedzinami; Stanowiła formę zlecania wykonywania, niejednolicie rozumianych służb publicznych; Przymus koncesyjny był związany z realizacją zadań interesu publicznego i obejmowało często monopol państwa. Nie stanowi to jednak uchylenia zakazu, ale celem jest, że koncesjonariusze będzie wydatkował srodki oszczędniej. Koncesje udzielane przez organy adm publicznej, charakteryzują się tym, że ich podmioty: nadają ich adresatom szczególną pozycję wśród innych podmiotów prawa, realizują zadania należące do państwa lub jst, prowadzą działalność na rzecz mieszkańców i jednostek organizacyjnych, koncesje przybierają forme indywidualnego aktu adm - dec adm w rozumieniu kpa, koncesja jest udzielana w drodze dec adm - indywidualny akt adm
2)REGLAMENTACJA ADM Zdeterminowana jest przez model panstwa, który w Konstytucji RP zapewnia, że ustrój państwa oparty jest na społecznej gosp rynkowej, opartej na wolności gosp, wł. Prywatnej, solidarności, dialogu, współpracy partnerów społecznych; jest zjawiskiem przeciwstawnym do swobody umów i wolnej konkurencji; jest metodą prawną; skierowana przeciw „grze wolnego rynku”, rodząc nowe zjawiska w naszym życiu społecznym; już nie sam przedsiębiorca, na własną odpowiedzialność decyduje o podjęciu inwestycji, ale to organ adm ocenia wg reguł prawnych celowość danej inwestycji; dlatego system prawny powinien zapewniać możliwość kontroli tych rozstrzygnięć organów adm na wniosek zainteresowanego działalnością gospodarczą podmiotu; koncesje/ przymus koncesyjny został ustanowiony tylko w dziedzinach działalności gosp mających szczególne znaczenie ze względu na obronnośc i bezpieczeństwo państwa lub obywateli, albo inny wazny interes panstwa; przymus koncesyjny obejmuje wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: a)poszukiwania i rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych; b)wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; c)wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią; d)ochrony osób i mienia; e)rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych; f)przewozów lotniczych]. Wprowadzanie koncesji na innych obszarach może nastąpić tylko w dziedzinach dział gosp mających szczególne znaczenie ze wzg na bezpieczeństwo państwa i obywateli, albo inny ważny interes publiczny, i jest dopuszczalne tylko w przypadku gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia oraz wymaga zmiany u.s.d.g. ;łączne spełnienie tych przesłanek umożliwia wprowadzenie „przymusu koncesyjnego”; koresponduje to z art. 22 Konst RP: „Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.” A także art. 30 TWE
3)KONCESJE SĄ WYDAWANE PRZEZ : [Naczelne organy adm rządowej; centralne organy adm rządowej - ministrów właśc. ze wzg na przedmiot działalności podlegającej koncesjonowaniu; centralne organy adm rządowej o swoistej pozycji prawnej okreslane mianem „ administracyjnych organów regulacyjnych, np. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki; wojewodowie; starostowie]. Organy te posiadają normę kompetencyjną do: a)prowadzenia post adm w sprawie koncesji ( czasami przy współdziałaniu ); b)wydawania/udzielania koncesji;
4)ŚRODKIEM PRAWNYM PRZYSŁUGUJĄCYM PRZEDSIĘBIORCY: a)od dec wydanych ws koncesji przez ministra jako organu I instancji jest wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy,; b)od dec wydanych ws koncesji przez ministra jako organu II instancji przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu adm i następnie skarga kasacyjna. Koncesja jest kwalifikowanym aktem adm w rozumieniu art. 104 kpa, bo: a)jej podstawę prawna stanowi norma materialna zawarta zwłaszcza w u.s.d.g. (ustawa); b)procedurę wydawana koncesji regulują ustawy u.s.d.g. oraz kpa; c)norma kompetencyjna określona jest w aktach rangi ustawy
58.POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O UZYSKANIE KONCESJI.
1)POSTĘPOWANIE WS KONCESJI tj. udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana, cofnięcie lub ograniczenie jej zakresu jest postępowaniem prawnym - postępowaniem adm - jurysdykcyjnym postępowaniem adm. Regulowane jest w zasadzie przepisami kpa, poza wyjątkami w u.s.d.g. Można to ująć w formule: lex specialis ( u.s.d.g. ) do lex generalis ( kpa)
2)KONCESJA jest kwalifikowanym aktem adm w rozumieniu art. 104 kpa, bo: jej podstawę prawna stanowi norma materialna zawarta zwłaszcza w u.s.d.g. (ustawa) ;procedurę wydawana koncesji regulują ustawy u.s.d.g. oraz kpa; norma kompetencyjna określona jest w aktach rangi ustawy. decyzje adm wydawane ws koncesji są po przeprowadzeniu samodzielnego postepowania adm; obowiązek współdziałania org adm pub z organem koncesyjnym np. opinie Ministra Obrony Narodowej; szczegółowy tryb udzielania koncesji ( odmienny od powyższego )regulowany w istotnym zakresie przez u.s.d.g., jest wtedy , gdy organ chce wydać ograniczoną liczbę koncesji („ tryb ograniczonej liczby koncesji”). Organ koncesyjny musi ten fakt ogłosić w Dzienniku Urzędowym RP „ Monitor Polski”. Zastosowanie tego trybu wyklucza uprawnienie przedsiębiorcy do ubiegania się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwanej „promesą”
3)WZMIANKOWANE OGŁOSZENIE W MONITORZE POLSKIM OBEJMUJE: określenia przedmiotu i zakresu działalności gosp, na którą ma być udzielona koncesja, o ile organ koncesyjny w granicach prawa z innych ustawa przewiduje ich określenie; liczbę koncesji; szczególne warunki wykonywania działalności gosp, na którą ma być udzielona koncesja o ile organ koncesyjny w granicach prawa z innych ustawa przewiduje ich określenie; termin i miejsce składania wniosków o udzielenie koncesji; wymagane dokumenty i inf dodatkowe; czas na jaki może być udzielona koncesja. Jeżeli liczba przedsiębiorców spełniających warunki do udzielenia koncesji i dających rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją, jest wieksza niż liczba koncesji przewidzianych do udzielenia ( tryb ograniczonej liczby koncesji ), to organ koncesyjny obowiązkowo zarządza przeprowadzenie przetargu o udzielenie koncesji
4)PROMESA -szczególna kategoria aktu uprawniającego, przyrzeczenie wydania koncesji. Ubiegać o nią może się każdy przedsiębiorca zamierzający podjąć działalność gosp w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu. W post o udzielenie promesy stosuje się odpowiednio przepisy dot udzielenia koncesji (u.s.d.g. i kpa ) Udzielenie promesy jest uzależnione od spełnienia warunków wyk dział gosp objetej koncesją. Okres promesy ustala organ koncesyjny w oparciu o uznanie adm, ale nie krótszy niż 6 mies. W okresie promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wyk dział określonej w promesie, z wyjątkiem, gdy: Uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy; Wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie; Gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania dział gosp objętej koncesją określonych w ustawie lub warunków podanych do wiadomości przedsiębiorcom w trybie art. 48 ust. 2 lub art. 51 ust. 1; Ze wzg na zagrożenie obronności i bezp państwa lub obywateli. Przedsiębiorcom przysługuje środek prawny: odwołanie; Skarga do woj. Sądu adm od dec wyd przez org koncesyjny jako II inst; Skarga kasacyjna do NSA. Za udzielenie koncesji lub jej zmianę oraz udzielenie promesy pobiera się w zasadzie opłatę skarbową, którą wnosi się na rachunek organu koncesyjnego, chyba ze przepisy stanowią inaczej.
5)PRZETARG- Organ koncesyjny ogłasza w Dz U RP Monitor polski o konieczności przeprowadzenia przetargu. W ogłoszeniu o przetargu organ koncesyjny określa: minimalną opłatę, za którą może być udzielona koncesja - nie niższa niż opłata skarbowa labo inna opłata o charakterze publ - prawnym, przewidziania w odrębnych przepisach; miejsce i termin składania ofert; szczegółowe warunki , jakie powinna spełniać oferta; wysokośc, forma, i termin wniesienia wadium; termin rozstrzygnięcia przetargu. Przetarg przeprowadza organ koncesyjny. Oferta sporządzona w języku polskim, składa się w miejscu, terminie i formie określonych w tresci ogłoszenia, w zapieczętowanych kopertach. Oferta zawiera: [a)firmę przedsiębiorcy, oznaczenie siedziby i adresu, albo miejsce zamieszkania i adres oraz głowne miejsce wyk dział gosp; b)deklarowaną wysokość opłaty za udzielenie koncesji. oferty złożone nie podlegają wycofaniu.] organ koncesyjny wybiera tyle ofert ile jest koncesji do udzielenia, kierując się wysokością zadeklarowanych opłat za udzielenie koncesji. jeśli kilku przedsiębiorców zadeklarowało taką samą kwotę, organ wzywa ich do ponownego określenia wysokości opłaty, i wybiera tego, który zadeklarował opłatę za koncesję wyższą. organ przekazuje uczestnikom przetargu pisemną inf o wyniku przetargu niezwłocznie po jego rozstrzygnięciu oraz zwraca wadium, tym, których oferty nie zostały wybrane oraz zalicza wadium na poczet opłaty przedsiębiorcom , których ofety zostały wybrane. organ koncesyjny udziela koncesji w drodze decyzji adm zwycięzcom. Przedsiębiorcy przekazujący podczas postępowania inf stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa mogą na wniosek żadać o nadanie klauzuli poufności, czyli nie będę udostępniane pozostałym uczestnikom inf o nich. Warunkiem jest, że przedsiębiorca: przekazując inf, uzasadni swoje żądanie; z przekazanych inf sporządzi streszczenie, które może zostać udostępnione innym uczestnikom postępowania. Koncesje wydawane są na czas oznaczony/określony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat, chyba, ze przedsiębiorca wnioskuje o krótszy czas.
6)KONCESJA MOŻE ZOSTAĆ COFNIĘTA LUB ZMIENIONA. Przesłanki subiektywne (zależne od przedsiębiorcy) zmiany lub cofnięcia koncesji: a)wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywanie dział gosp objetej koncesja; b)przedsiebiorca nie podjąt w wyznaczonym terminie działalności objętej koncesją, mimo wezwania organu koncesyjnego, lub trwale zaprzestał wykonywania dział gosp objętej koncesją; c)przedsiebiorca rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gosp, określone przepisami prawa; d)przedsiębiorca w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub przepisami regulującymi działalność gosp objętą koncesją. Przesłanki obiektywne -sytuacje, gdy wystąpi stan zagrożenia obronności i bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli. Stos. prz prawa determinujących zag związane jest z tradycyjną konstrukcją pr adm jaką jest uzanie adm ->( 412-415 wywód na temat uznania adm). Organ adm gosp posiada możliwość działania także po udzieleniu koncesji.
7) ORGAN KONCESYJNY: Jeżeli w trakcie wykonywanego nadzoru bieżącego (post adm) org koncesyjny stwierdzi, ze istnieje zagrożenie dla określonych kateg dóbr (poj nienazwane ) oraz zadecyduje (uznanie), aby objąć ochroną, to posiada podst prawna do działania, która właśnie łączy uzanie i pojęcia nienazwane , np. art. 58 ust 3 u.s.d.g. ( to chyba jeszcze do tego uznania było). Warunki wykonywania dział gosp podlegającej koncesjonowaniu określają przepisy u.s.d.g. oraz inne ustawy. Organ Koncesyjny może w danej koncesji okreslic „szczególne warunki” wykonywania koncesji dla danego przedsiębiorcy. Tu tez jest uznanie organu koncesyjnego. Koncesje są wydawane tylko na żądanie/wniosek przedisebiorcy, który z chwilą złożenia wniosku staje się stroną w rozumieniu art. 28 kpa. Koncesja wydana z urzedu jest z mocy prawa nieważna. Datą wszczęcia post o udzielenie koncesji jest dzień doręczenia żądania organowi adm pan, wniosek zawiera: a)firmę/nazwę przedsiębiorcy, oznaczenie siedziby, adresu/ miejsca zam i adresu oraz adresu głównego miejsca wyk dział gosp; b)nr w rejestrze przedsiębiorców lub ewidencji oraz NIP; c)określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gosp, na która ma być udzielona koncesja. pozostałe obligatoryjne elementy wn o udzielenie koncesji określają przepisy prawa zawarte w ustawach i rozporządzeniach min wł ze wzg na przedmiot dział podlegającej koncesjonowaniu.
29. NADZÓR ORGANU KONCESYJNEGO.
Organ koncesyjny na obowiązek prawny czuwania nad wykonywaniem koncesji przez przedsiębiorcę, dlatego posiada kompetencje nadzorcze ( nadzór bieżący ) i kontrolne. Kontrola jest porównywaniem stanu postulowanego za stanem zastanym. Kontrola jest swoistą działalnością, na którą składają się takie czynności: 1.ujmowanie stanu rzeczywistego ( wykonań); 2.ujmowanie stanu obowiązującego (wyznaczeń); 3.porównanie wykonań z wyznaczeniami w celu ustalenia ich zgodności lub niezgodności; 4.wyjaśnienie przyczyn stwierdzonej zgodności lub niezgodności między wykonaniami i wyznaczeniami. kompetencje nadzorcze - możliwość zastosowania środków nadzorczych w przypadku stwierdzenia, w wyniku przeprowadzonej kontroli - określonych nieprawidłowości. Środki nadzorcze podejmowane są celu przywrócenia stanu postulowanego. Nad wykonywaniem koncesji sprawowana jest kontrola przez organ koncesyjny. A)Kryteriami kontroli są: Legalność i Zgodność ze stanem faktycznym. Post kontrolne jest w pewny zakrsie sformalizowane, należy do kategorii post adm, regulowane przez u.s.d.g. oraz uzupełnione przez kpa. B)Kontrola dokonywana w zakresie: a)Zgodności wykonywanej działalności z udzieloną koncesją; b)Przestrzegania warunków wyk dział gosp; c)Obronności i bezp pan, ochrony bezp lub dóbr osób obywateli. Postanowienia kontrolne przeprowadzane jest na podst upoważ wydanego przez org koncesyjny. Czynności kontrolnych dokonuje się tylko w obecności osoby upoważnionej do reprezentowania przedsiębiorcy lub os upoważ do re prezent go podczas kontroli. Osoby upowaz do dokonania kotroli są uprawnione w szczególności: 1.Wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest wykonywana dział gosp objęta koncesją, w dniach i godz w których ta działalność powinna być lub jest wykonywana; 2.Żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień , okazania dok, lub innych nośników inf, oraz udostępnienia danych mających związek z przedmiotem kontroli. -Uprawnienia kontrolne są jednocześnie obciążeniami dla przedsiębiorcy, który musi znosić w związku z wykonywana przez siebie koncesją.; -Kontrola kończy się spisaniem protokołu z przeprowadzonej kontroli, jest to swego rodzaju akt kwalifikacyjny; -Całe post kontrolne służy sprawowaniu nadzoru prawnego bieżącego przez organ koncesyjny nad wykonaniem koncesji przez przedsiębiorcę.; -Nadzór bieżący wykonywany jet przez organ koncesyjny w przypadku stwierdzenia syt przewidzianych przez u.s.d.g.; -Środkami nadzoru są podejmowane w formie dec adm cofnięcie koncesji albo zmiana zakrsu koncesji.; -Organ koncesyjny obligatoryjnie cofa koncesję, gdy: a)Wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gosp objętej koncesją; b)Przedsiębiorca nie podjął dział objętej koncesją mimo wezwania organy koncesyjnego lub trwale zaprzestał wykonywania działalności gosp objętej koncesją. W przypadku cofnięcia koncesji, przedsiębiorca może wystąpić o ponowne udzielenie koncesji w tym samym zakresie ale nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania dec o cofnięciu. Organ koncesyjny obligatoryjnie cofa lub zmienia koncesję, gdy przedsiębiorca (przesłanki subiektywne - zależne od przedsiębiorcy) : 1.Rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gosp, określone przepisami prawa; 2.W wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub przepisami regulującymi dział gosp objętą koncesją. Środki nadzoru są podane w ustawie, natomiast zastosowanie któregoś z nich zależy od uznania adm organu koncesyjnego. Organ koncesyjny może fakultatywnie cofnąć lub zmienić jej zakres ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli, a także w razie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy ( art. 58 ust .3 u.s.d.g. ). Zawarte w u.s.d.g. srodki nadzoru, mimo iż przewidują możliwość cofnięcia lub zmiany zakresu koncesji, korzystnie kształtują trwałość wydanej koncesji. Przesłanki subiektywne są skutkiem określonego zachowania przedsiebiorcy i ch wystąpienie powiązane jest wyłącznie z osobą koncesjonariusza. Przesłanki obiektywne - zagrożenie obronność i bezp pan czy innego waznego interesu publicznego, są zbieżne z przesłankami stanowiącymi podstawę do odmowy udzielenia koncesji lub ograniczenia jej zakresu w stos do złożonego wniosku o udzielenie tej koncesji. Utrata syt prawnej nabytej na mocy koncesji nie daje możliwości ządania odszkodowania od adm gosp. Decyzje ws koncesji mogą być uchylone i zmienione w trybie kpa - art. 154. Od aktów nadzoru skierowanych do koncesjonariusza,( które: Wzywają do usunięcia stwierdzonych uchybień; Cofają koncesję; Zmieniają koncesję wydaną w I inst przez organ koncesyjny) Przysługuje środek prawny w postaci odwołania/ wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Od dec wydanych przez org koncesyjny jako organ II inst przysługuje skarga do woj. Sądu adm a nadepnie skarga kasacyjna do NSA. I teraz wywód czy koncesje można zmienić w trybie szczególnym str. 422-423. Uznali, że art. 161 ust. 1 kpa ma szersze znaczenie niż art. 58 ust .3 u.s.d.g. A zatem w przypadku nieprawidłowego zast normy z art. 58 ust. 3 u.s.d.g. przedsiębiorcy odszkodowania z tytułu zmiany bądź cofnięcia koncesji nie przysługuje. Uchylenie lub zmiana w trybie art. 161 ust .1 kpa daje możliwość przedsiębiorcy ubiegania się o odszkodowanie za poniesione straty. Koncesja tak jak pozwolenia rodzą skutki prawne: a)bo umocowują przedsiębiorcę do legalnego wykonywania dział gosp; b)(poza apg )ponoszone przez przedsiębiorców opłaty z tytułu koncesji mają wpływ na obowiązki w prawie podatkowym
103.ZEZWOLENIE JAKO PRAWNA FORMA DZIAŁANIA ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ.
Zezwolenie - indywidualny akt reglamentacji adm, stanowią szczególna postać pozwoleń. Obowiązek posiadania zezwolenia jest wyrazem istnienia nadzoru prawnego zapobiegawczego w gospodarce. Zezwolenia zostały ustanowione tam gdzie wymagał tego ważny interes publiczny inny niż w syt. Koncesji, Organy zezwalające, tryb wydawania, odmowa wydawania i cofania zezwoleń określają przepisy odrębnych ustaw ( nie u.s.d.g. ). Zezwolenia przybierają formę dec adm. Środki prawne przysługujące przedsiębiorcom od negatywnych dla niego rozstrzygnięć: Dec w I inst wyd przez organ zezwalający niebędący centralnym lub naczelnym organem adm pub - odwołanie. Pozostałe przypadki - wn o ponowne rozpatrzenia sprawy. Od dec wyd przez organ zezwalający jako organ II inst - skarga do woj. Sądu adm i następnie skarga kasacyjna do NSA. Za udzielenie zezwolenia lub jego zmianę pobiera się opłatę skarbową
65. PRAWNE WARUNKI UDZIELENIA ZEZWOLENIA
1)Warunki mogą dotyczyć:
1A)Prowadzenia działalności gospodarczej Ad. A. Warunki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej: 1.Zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej lub rejestracja podmiotu gospodarczego 2.Zgłoszenie do rejestrów specjalnych (REGON, ZUS) 3.Założenie rachunku bankowego i przeprowadzanie za jego pomocą rozliczeń pieniężnych 4.Prowadzenie rachunkowości 5.Oznaczenie siedziby i miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz wyrobów wprowadzanych do obrotu 6.Spełnienie warunków prowadzenia działalności gospodarczej związanych z ochroną życia i zdrowia ludzkiego 7.Spełnienie warunków prowadzenia działalności gospodarczej wynikających z przepisów sanitarnych, budowlanych, przeciwpożarowych, ochrony środowiska 8.Spełnienie wymogów związanych z zapewnieniem w działalności gospodarczej odpowiednich kwalifikacji zawodowych. (Pkt 6 - 8 są określone w ustawie o działalności gospodarczej i w ustawach wprowadzających wymóg zezwolenia. Z prawnego punktu widzenia zasadą powinno być, że wymogi dotyczące udzielania zezwoleń na dany rodzaj działalności gospodarczej są określone w ustawie. Uzasadnia to celowość instytucji zezwoleń. Osobną grupę aktów normatywnych zawierających regulację warunków prowadzenia działalności gospodarczej ze względu na ochronę zdrowia i życia ludzkiego stanowią ustawy odnoszące się do różnych form aktywności ludzkiej.) Przykłady warunków prawnych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej: a)Prawo budowlane: Warunki mogą dotyczyć: Warunków technicznych budynków i urządzeń. Projektów budynków; Prac geodezyjnych i kartograficznych; Górniczych robót budowlanych Konserwacji zabytków; Remontów/ odbudowy/ wykańczania budynków. b)Przepisy przeciwpożarowe: Warunki mogą dotyczyć: Instalacji; Technologii; c)Przepisy sanitarne: Warunki mogą dotyczyć: Ochrony zdrowia; Ochrony żywności; Ochrona żywienia
1B)Wypełniania indywidualnie określonych wymogów Ad. B. Indywidualnie określone wymogi, czyli kwalifikacje zawodowe, dotyczą: zawodów medycznych; związanych z kierowaniem pojazdów mechanicznych i elektronicznych, samolotów, statków morskich; niektórych zawodów technicznych; zawodów związanych z finansami i ubezpieczeniami. W niektórych przypadkach warunkiem udzielenia zezwolenia na podjęcie działalności gospodarczej mogą stać się właściwości podmiotowe odnoszące się do ubiegających o zezwolenie: obywatelstwo polskie; stałe miejsce zamieszkania; niekaralność; pełnia praw publicznych i obywatelskich; nie wykonywanie innej działalności/ funkcji. Warunki takie muszą istnieć lub być stworzone od chwili podjęcia działalności gospodarczej aż do chwili jej zakończenia.
90. TRWAŁOŚĆ ZEZWOLENIA
Postępowanie związane z wydawaniem, odmową wydania, zmianą i cofaniem zezwoleń na działalność gospodarczą jest postępowaniem administracyjnym. Toczy się ono wg. przepisów k.p.a., wyjątkowo także wg. przepisów ustaw szczególnych. Mają one pierwszeństwo w stosowaniu, jeżeli przepisy p.d.g. nie stanowią inaczej.
1)ZASADA: Zezwolenia wydaje się na wniosek przedsiębiorcy. W postępowaniu w sprawach zezwoleń stosuje się w większości te same zasady postępowania, co w postępowaniu koncesyjnym. Dotyczy to m.in. przyczyn odmowy udzielenia zezwolenia, możliwości poddania wniosku przedsiębiorcy czynnościom sprawdzającym oraz możliwości kontroli działalności objętej zezwoleniem ze strony organu udzielającego zezwolenia. Zgodnie z przepisem art. 29 p.d.g. wydawanie, odmowa wydania i cofnięcie zezwolenia następuje w drodze decyzji administracyjnej. Decyzje administracyjne w sprawie zezwoleń na działalność gospodarczą muszą odpowiadać wymaganiom określonym w art. 107 §2 k.p.a.. ZASADĄ jest udzielanie zezwoleń na wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieoznaczony (art. 31 ust.1 p.d.g). Jest to rozwiązanie korzystne dla przedsiębiorcy ponieważ zapewnia mu trwałość decyzji wyrażającej zezwolenie. Trwałość ta jest względna! Ponieważ zezwolenie może byćcofnięte. Zgodnie z art. 31 ust.2 p.d.g A)zezwolenie wydaje się na czas oznaczony, gdy: - jest taki wniosek przedsiębiorcy; - gdy odrębne przepisy tak stanowią; B)zezwolenie nie może być wydane na czas nieoznaczony, jeżeli jego wydanie nastąpiło w wyniku rozprawy administracyjnej z udziałem wielu wnioskodawców - art. 31 ust.3 p.d.g.. W odniesieniu do zezwoleń p.d.g. przewiduje możliwość: A) zmiany zakresu zezwolenia; B) cofnięcie zezwolenia; Artykuł 32 p.d.g różnicuje dwie sytuacje: 1. obligatoryjne cofnięcie zezwolenia art. 32 ust.1 p.d.g; gdy wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej zezwoleniem; pkt. 1; przedsiębiorca przestał spełniać warunki określone przepisami prawa, wymagane do prowadzenia działalności gospodarczej określonej w zezwoleniu; pkt. 2; przedsiębiorca nie usunął, w wyznaczonym przez organ wydający zezwolenie. terminie, stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z przepisami. prawa regulującymi działalność gospodarczą objętą zezwoleniem; pkt. 3. Przedsiębiorca, któremu cofnięto zezwolenie obligatoryjnie, może ponownie wystąpić z wnioskiem o wydanie zezwolenia w takim samym zakresie nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia. 2.- fakultatywne cofnięcie zezwolenia art. 32 ust.2 p.d.g : przepisy odrębne tak stanowią; (zdarza się, że przepisy odrębnych ustaw przewidują obligatoryjne cofnięcie zezwolenia), pkt. 1; przedsiębiorca nie podjął, mimo wezwania organu zezwalającego, lub zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej, na którą uzyskał zezwolenie przypadku, o którym mowa w art. 28 ust. 3. wydanie nastąpiło w wyniku rozprawy administracyjnej z udziałem wielu wnioskodawców, pkt. 2. Cofnięcie obligatoryjne zezwolenia powinno więc nastąpić w związku z przyczynami określonymi w art. 32 ust.1- przyczyny te wynikają z zachowań przedsiębiorcy. Taki sam charakter ma też przyczyna z art. 32 ust.2 pkt. 2, wobec czego opisane zachowanie przedsiębiorcy również powinno spowodować obligatoryjne cofnięcie zezwolenia. Konsekwencją wyróżnienia obligatoryjnego i fakultatywnego przypadków cofnięcia zezwolenia jest to, że: - cofnięcie zezwolenia z przyczyn określonych w art. 32 ust. 2 p.d.g. czyli cofnięcia fakultatywnego, nie powoduje konieczności zachowania okresu karencji w ponownym ubieganiu się o wydanie zezwolenia w takim samym zakresie działalności gospodarczej
28. NADZÓR NAD WYKONANIEM ZEZWOLENIA
A)Organ zezwalający jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie przestrzegania warunków działalności gospodarczej objętej zezwoleniem. B)Czynności kontrolne przeprowadza się na podstawie upoważnienia wydanego przez organ zezwalający. C)Osoby upoważnione przez organ zezwalający do dokonywania kontroli są uprawnione w szczególności do: 1.wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest wykonywana działalność gospodarcza objęta zezwoleniem, w dniach i w godzinach, w których jest wykonywana lub powinna być wykonywana ta działalność, 2.żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępnienia danych mających związek z przedmiotem kontroli, D)Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego, osoby zastępującej kontrolowanego lub przez niego zatrudnionej, a w razie nieobecności tych osób - w obecności przywołanego świadka,E)Organ zezwalający może wezwać przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych uchybień w wyznaczonym terminie F)Organ zezwalający może upoważnić do dokonywania kontroli, o której mowa w pkt. C, inny organ administracji wyspecjalizowany w kontroli danego rodzaju działalności G)Przedsiębiorca jest obowiązany zgłaszać organowi zezwalającemu wszelkie zmiany danych określone w zezwoleniu
3.AKTY KWALIFIKUJĄCE (KWALIFIKACYJNE) JAKO FORMA DZIAŁANIA ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ.
Stanowią odrębną formę reglamentacji administracyjnej w gospodarce ( obok koncesji i pozwoleń/zezwoleń); Wydawane są przez organy adm publicznej w znaczeniu organizacyjnym i funkcjonalnym; są to akty stosowania prawa adm gospodarczego - przyjmuję postać decyzji adm; posiadają swoiste cechy własne ( znamiona jurydyczne): szczególny model wykonywania prawa, wyczerpujący się na etapie subsumcji/kwalifikacji; treść rozstrzygnięcia zawarta w aktach kwalifikujących - 2 znoszące się wzajemnie ustalenia jurysdykcji adm - kwalifikacja pozytywna albo kwalifikacja negatywna; wprowadzenie do syt prawnej przedsiębiorcy szczególnej treść publicznych praw podmiotowych oraz obowiązków prawnych
1)TREŚĆ NORM USTAWOWYCH ustanawiających ograniczenia reglamentacyjne składa się z: A)Norm zakazujących pewnych działań; Norm nakazujących pewnych działań; Pozwoleń, jako działań uchylających pewien generalny zakaz/nakaz w stos do indyw określonych podmiotów w określonych sytuacjach; Normy kwalifikacyjne. B)Normy kwalifikujące:. Nie nakładają na adresatów nowych praw, Nie nakładają nowych obowiązków; Kwalifikują one za to pewien stan faktyczny związany z daną osobą lub rzeczą, Tworzą dla adresatów interes prawny - możliwość domagania się wydania właściwej decyzji najczęściej uprawniającej; Interes zwykły - możność swobodnego zachowania się; Albo dla organów adm dają podstawę do władczego wkraczania w sferę praw i interesów tych podmiotów. Do takich decyzji można zaliczyć: dyplomy i świadectwa szkolne, decyzje o kwalifikacji gruntów, decyzje o uznaniu za zabytek kultury itp. Akty te stwierdzają pewne stany faktyczne i stany prawne i niekiedy równocześnie dokonują ich oceny, te czynności są dokonywane w ramach postępowania administracyjnego ( głównie wyjaśniającgo/rozpoznawczego ); Właściwe organy posługują się zawsze określonym wzorcem, odwołują się do norm prawa gospodarczego, często mają charakter niewymierny, Nie zawsze wzorzec ten jest wyczerpująco określony w normach prawa. Często wymagane jest stosowanie specjalnej wiedzy i doświadczenia organów adm. Obszary stos gospodarczych w jakich występują akt kwalifikacyjne - Dziedziny zainteresowania policji gospodarczej i reglamentacji gospodarczej. C)Podział aktów kwalifikujących: 1.Akty osobowe - dotyczące osób fiz, np. prawo jazdy, uprawnienia klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy, dyplom ukończenia studiów, nabycie uprawnień do naprawy urządzeń pracujących pod ciśnieniem różnym od ciśnienia atmosferycznego: Akty dotyczące kwalifikacji osobistych np. świadectwo lekarskie; Akty dotyczące kwalifikacji zawodowych, np. prawo jazdy, dyplom ukończenia uczelni; 2.Akty rzeczowe - dotyczące rzeczy w rozumieniu KC, np. świadectwo sprawności technicznej zdatności do lotów sprzętu lotniczego, zaszeregowanie obiektu hotelarskiego do kategorii hotel, dowód rejestracyjny. D)Akty kwalifikacyjne są: Indywidualnymi aktami administracyjnymi - aktami stosowania prawa. Przybierają najczęściej formę decyzji adm w znaczeniu ogólnym, dec adm w znaczeniu kpa. Mogą być obarczone różnymi wymogami w zależności od konkretnych przepisów i sytuacji .Określane są najczęściej jako: Decyzje; Postanowienia; Świadectwa; Dyplomy; Stwierdzenia; Certyfikaty; Uprawnienia; Zaszeregowania; Zaświadczenia; Potwierdzenia; Oceny; Paszporty; Homologacja. [U.s.d.g. stanowi, że jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby działalność gospodarcza była wykonywana rzez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych]. Akty kwalifikacyjne Wywołują skutki prawne w adm prawie gosp. Powodują niekiedy też określone konsekwencje na innych obszarach prawa. [Katalog form prawnych (instytucji prawnych ) wykorzystywanych przez reglamentację administracyjną, na gruncie u.s.d.g. Wyróżnia: Koncesje, Zezwolenia, Licencje, Zgody- na gruncie art. 75 ust. 4 u.s.d.g. stanowi pozwolenie; Działalność regulowana.]
59. PRAKTYKI OGRANICZAJĄCE KONKURENCJĘ
Ustawa o.o.k.i.k. ta reguluje tryb i zasady przeciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję oraz praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów, a także antykonkurencyjnym koncentracjom przedsiębiorców i ich związków. Konkurencją możemy nazwać rywalizację samodzielnych przedsiębiorców, którzy zmierzają do osiągnięcia korzyści ekonomicznych i wykorzystują różne instrumenty, aby wyeliminować rywali i co najważniejsze: pozyskać klientów. Ustawa ma na celu ochronę konkurentów tych przedsiębiorców (za konkurenta jest uważany przedsiębiorca, który wprowadza lub może wprowadzić albo nabywa lub może nabywać, w tym samym czasie, towary na rynku właściwym), a także ochronę konsumentów (osoby fizyczne dokonujące czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową). Przedsiębiorca wg tej ustawy (art. 4 pkt 1) to przedsiębiorca w rozumieniu u.s.d.g. (czyli osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą), ale również też: A)Osoba fizyczna, prawna, ułomna osoba prawna, organizująca lub świadcząca usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu u.s.d.g. B)Osoba fizyczna wykonująca zawód we własnym imieniu i na własny rachunek C)Osoba fizyczna, która posiada kontrolę nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej D)Związek przedsiębiorców - izby, zrzeszenia i inne organizacje zrzeszające przedsiębiorców, jak również związki tych organizacji 1)Publicznoprawne instrumenty ochrony konkurencji i konsumentów o charakterze ogólnym: Ustawodawca wskazuje instrumenty prawne, w które wyposażony jest Prezes UOKiK, aby chronić konkurencję i konsumentów. Te instrumenty możemy podzielić na:
1)INSTRUMENTY OCHRONY KONKURENCJI: (2 RODZAJE) A)Zakaz stosowania praktyk ograniczających konkurencję - zakaz nadużywania pozycji dominującej; - zakaz porozumień ograniczających konkurencję. B)Ograniczenia koncentracji: instrumenty ochrony konkurencji: 1)Zakaz stosowania praktyk ograniczających konkurencję; 2)Zakaz porozumień ograniczających konkurencję: Zakazane są porozumienia pomiędzy przedsiębiorcami, których celem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Porozumienia te to wg ustawy: (art. 4 pkt 5) - umowy zawierane między przedsiębiorcami, między związkami przedsiębiorców oraz między przedsiębiorcami i ich związkami, albo niektóre postanowienia tych umów,; - uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie przez 2 lub więcej przedsiębiorców/związki,; - uchwały lub inne akty związków przedsiębiorców lub ich organów statutowych, np. uchwały Krajowej Rady Notarialnej (kazus na zajęciach). W zakazie porozumień jest mowa o rynku właściwym, przez który ustawodawca rozumie rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji (art. 4 pkt 9). Porozumienia są zakazane, jeżeli mają na celu (działanie nawet dorozumiane) lub skutkiem tego będzie wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w istotny sposób konkurencji na rynku właściwym, w szczególności może to polegać na: a)Ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów; b)Ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji, c)Podziale rynków zbytu lub zakupu, d)Stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji, e)Uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez druga stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy, f)Ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem, g)Uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składania ofert, w szczególności zakresu prac lub oceny Takie porozumienia, są w całości lub w odpowiedniej części nieważne!!!! Zakaz nadużywania pozycji dominującej. Pozycją dominującą jest taka pozycja przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów. Domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku właściwym przekracza 40%! (art. 4 pkt 10). Zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej przez jednego lub kilku przedsiębiorców, które polega w szczególności na: a)Bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen (nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich), odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów, b)Ograniczaniu produkcji, zbytu, lub postępu technicznego ze szkodą dla konsumentów, c)Stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji, d)Uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez druga stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy, e)Przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbednych do powstania bądź rozwoju konkurencji f)Narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów przynoszących mu nieuzasadnione korzyści g)Podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych. Czynności prawne będące przejawem nadużywania pozycji dominującej sąw całości lub w odpowiedniej części nieważne! Środki prawne wydawane przez Prezesa UOKiK takie same jak przy zakazie porozumień naruszających konkurencję, oczywiście stosując regulacje odnośnie nadużywania pozycji dominującej, np. decyzja o uznaniu nadużywania pozycji dominującej, która narusza konkurencję i nakazująca zaniechanie jej stosowania.
2)INSTRUMENTY OCHRONY KONSUMENTÓW
Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. instrumenty ochrony konsumentów. Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy, w szczególności: a)Stosowanie postanowień wzorców umów, które są wpisane do rejestru postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone w ustawie - Kodeks postępowania cywilnego; b)Naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji,; c)Nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji,. Nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów! (przedsiębiorca swoim działaniem musi naruszać interesy zbiorowe, obejmujące sporą liczbę osób, w zasięgu krajowym, którego działanie jest skierowane do ogółu a np. reklama, promocja czy usługi jako całokształ działań przedsiębiorcy w pewnym zakresie naruszają zbiorowy (a nie indywidualny, jednostkowy, przypadkowy) interes konsumentów)
5. ANTYKONKURENCYJNA KONCENTRACJA GOSPODARCZA.
1)OGRANICZENIA KONCENTRACJI PRZEDSIĘBIORCÓW. Koncentracją możemy nazwać zwiększenie potencjału koncentrujących się przedsiębiorców w celu wzmocnienia pozycji na rynku. Koncentracja polega na: (art. 13 ust. 2) a)Połączeniu 2 lub więcej samodzielnych przedsiębiorców (fuzja); b)Przejęciu, przez nabycie lub objęcie akcji, innych papierów wartościowych, udziałów lub w jakikolwiek inny sposób bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad jednym lub więcej przedsiębiorcami przez jednego lub więcej przedsiębiorców; c)Utworzenia przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy (tworzenie nowego podmiotu gospodarczego pod ich kontrolą na rynku); d)Nabycia przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy, całości lub części przedsiębiorstwa, jeżeli obrót przez to mienie zrealizowany z 2 lat obrotowych miał równowartość 10 mln euro. (Jeżeli koncentracja przedsiębiorców powoduje, że: (art. 13 ust. 1) -Łączny obrót światowy przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzednim przekracza miliard euro, lub -Łączny obrót na terytorium RP przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzednim przekracza 50 milionów euro -> to zamiar takiej koncentracji podlega ZGŁOSZENIU Prezesowi UOKiK!!!!
62. PRAWNE ŚRODKI ZWALCZANIA PRAKTYK OGRANICZAJĄCYCH KONKURENCJĘ.
1)ŚRODKI PRAWNE, JAKIE MOŻE PODJĄĆ PREZES UOKIK w sprawie praktyk naruszających konkurencję: A)Wydaje DECYZJĘ O UZNANIU PRAKTYKI ZA OGRANICZAJĄCĄ KONKURENCJĘ I NAKAZUJĄCĄ ZANIECHANIE JEJ STOSOWANIA (art. 9) - jeżeli stwierdzi naruszenie zakazu porozumień ograniczających konkurencję (ten zakaz jest stale łamany, ciągły, przedsiębiorcy dalej trwają w porozumieniach). B)Wydaje DECYZJĘ O UZNANIU PRAKTYKI ZA OGRANICZAJĄCĄ KONKURENCJĘ I STWIERDZAJĄCĄ ZANIECHANIE JEJ STOSOWANIA (art. 11) - wydaje taką decyzję wtedy, gdy przedsiębiorcy zaniechali już stosowania takich praktyk, zerwali porozumienie, albo w taki istotny sposób je ograniczyli, że nie podlega stosowaniu ustawy; C)Wydaje DECYZJĘ ZOBOWIĄZUJĄCĄ PRZEDSIĘBIORCĘ DO WYKONANIA ZOBOWIĄZAŃ I MOŻE USTALIĆ TERMIN WYKONANIA TYCH ZOBOWIĄZAŃ (art. 12) - ma prawo wydać taką decyzję, jeżeli w toku postępowania antymonopolowego zostanie uprawdopodobnione na podstawie okoliczności sprawy, informacji, lub będących podstawą wszczęcia postępowania z urzędu, że został naruszony zakaz, a przedsiębiorca, któremu jest zarzucane naruszenie tego zakazu, zobowiąże się do podjęcia lub zaniechania określonych działań zmierzających do zapobieżenia tym naruszeniom zakazu. - wtedy to Prezes UOKiK nie wydaje dwóch rodzajów decyzji ww, ani też nie nakłada kary pieniężnej (ta kara może nawet wynosić do 10% przychodu osiągniętego za rok poprzedni) - przedsiębiorca ma obowiązek składania w wyznaczonym terminie informacjji o stopniu realizacji zobowiązań.
2)ŚRODKI PRAWNE PREZESA UOKIK w sprawie naruszeń zbiorowych interesów konsumentów: A)Wydaje DECYZJĘ O UZNANIU PRAKTYKI ZA NARUSZAJĄCĄ ZBIOROWE INTERESY KONSUMENTÓW I NAKAZUJE ZANIECHANIE JEJ STOSOWANIA - jeżeli przedsiębiorca narusza zakaz stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów; - w tej decyzji może określić środki usunięcia skutków tych naruszeń, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści w formie określonej w decyzji.; - może również nakazać publikację decyzji w całości lub w części na koszt przedsiębiorcy. B)Wydaje DECYZJĘ O UZNANIU PRAKTYKI ZA NARUSZAJĄCĄ ZBIOROWE INTERESY KONSUMENTÓW I STWIERDZAJĄCĄ ZANIECHANIE JEJ STOSOWANIA; - podobnie jak przy zakazie praktyk ograniczających konkurencję. Wydaje DECYZJĘ NAKAZUJĄCĄ WYKONANIE PODJĘTYCH PRZEZ PRZEDSIĘBIORCĘ ZOBOWIĄZAŃ (MAJĄCYCH OGRANICZYĆ SKUTKI PRAKTYK), JEŻELI UPRAWDOPODOBNIONO STOSOWANIE PRAKTYK NARUSZAJĄCYCH ZBIOROWE INTERESY KONSUMENTÓW PRZEZ TEGO PRZEDSIĘBIORCĘ
61. PRAWNE ŚRODKI ZAPOBIEGANIA ANTYKONKURENCYJNEJ KONCENTRACJI.
1)ŚRODKI PRAWNE STOSOWANE PRZEZ PREZESA UOKIK: A)Wydaje DECYZJĘ ZAKAZUJĄCĄ DOKONANIA KONCENTRACJI (art. 20 ust. 1) - w wyniku której konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona, w szczególności poprzez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku; B)Wydaje DECYZJĘ ZEZWALAJĄCĄ NA KONCENTRACJĘ - w wyniku której konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona; C)Wydaje DECYZJĘ ZEZWALAJĄCĄ NA KONCENTRACJĘ - ale przy spełnieniu warunków, które spowodują, że konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona: a) zbycie całości lub części majątku jednego lub kilku przedsiębiorców, b) wyzbycie się kontroli nad określonym przedsiębiorcą (wyzbycie się pakietu akcji lub udziałów, odwołanie z funkcji członka organu zarządzającego); c) udzielenie licencji praw wyłącznych konkurentowi. - skutek koncentracji powstanie wtedy, gdy spełnione zostaną owe warunki w terminie danym przez Prezesa (warunek zawieszający). D)Wydaje DECYZJĘ ZEZWALAJĄCĄ NA KONCENTRACJe - ale w wyniku której konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona, a odstąpienie od zakazu koncentracji jest uzasadnione, w szczególności: Przyczyni się ona do rozwoju ekonomicznego lub postępu technicznego Może ona wywrzeć pozytywny wpływ na gospodarkę narodową; E)Wydaje DECYZJĘ UCHYLAJĄCĄ ww. DECYZJE - jeżeli wydanie ww. decyzji zostało opartych na nierzetelnych informacjach, za które są odpowiedzialni przedsiębiorcy uczestniczący w koncentracji F)Wydaje DECYZJĘ NAKAZUJĄCĄ WYKONANIE NOWYCH WARUNKÓW POPRZEDNIEJ DECYZJI - wydaje ją wtedy, jeżeli poprzednia decyzja została oparta na nierzetelnych informacjach, a nie można jej uchylić, ponieważ koncentracja została już dokonana, a przywrócenie konkurencji na rynku nie jest możliwe w inny sposób. Prezes UOKiK może nałożyć w decyzji dodatkowe warunki, które mają na celu ograniczenie koncentracji: a) podział połączonego przedsiębiorcy na warunkach określonych w decyzji, b) zbycie całości lub części majątku przedsiębiorcy, c) zbycie udziałów lub akcji zapewniających kontrolę nad przedsiębiorcą- jest jeden warunek: taka decyzja nie może być wydana po upływie 5 lat od dnia dokonania koncentracji!!!!
35. ORGANY OCHRONY KONKURENCJI I ICH KOMPETENCJE
1)PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW: Jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów (pozycja uregulowana w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów). Jest: Organem wykonującym zadania nałożone na władze państw członkowskich UE na podst. art. 84 i art. 85 Traktatu WE, oraz art. 35 rozporządzenia nr 1/2003/WE, a także jednolitym urzędem łącznikowym w zakresie swoich kompetencji (art.4 ust. 1) w rozumieniu przepisów rozporządzenia nr 2006/2004/WE. Prezes Rady Ministrów: A)sprawuje nadzór nad Prezesem UOKiK, B)powołuje Prezesa spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Stanowisko Prezesa Urzędu może zajmować osoba, która: 1) posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny; 2) jest obywatelem polskim; 3) korzysta z pełni praw publicznych; 4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; 5) posiada kompetencje kierownicze; 6) posiada co najmniej 6-letni staż pracy, w tym co najmniej 3-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym; 7) posiada wykształcenie i wiedzę z zakresu spraw należących do właściwości Prezesa Urzędu. C)odwołuje PUOKiK, który pełni swoje obowiązki do czasu powołania jego następcy. [Prezes UOKiK wykonuje swoje zadania przy pomocy: a) wiceprezesów Urzędu (powoływani i odwoływani na wniosek Prezesa przez PRM; b) Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (urząd administracyjny o specyficznej strukturze organizacyjnej): w skład Urzędu wchodzą CENTRALA w Warszawie i 9 DELEGATUR w: Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Warszawie i we Wrocławiu. Delegaturami kierują dyrektorzy delegatur. Zadania delegatur: Sprawy ze względu na właściwość; Sprawy przekazane przez Prezesa Urzędu Prezes Urzędu w szczególnych przypadkach może: [a)Przejąć sprawę należącą do właściwości delegatury b)Przekazać do załatwienia delegaturze sprawę należącą do niego. c)Przekazać do załatwienia sprawę jednej delegatury innej]., Decyzje i postanowienia w sprawach z zakresu właściwości delegatur (oraz w sprawach przekazanych do załatwienia) są wydawane przez dyrektorów delegatur w imieniu Prezesa Urzędu. Statut określa organizację Urzędu i jest nadawany przez PRM w drodze rozporządzenia.
2)ZAKRES DZIAŁANIA PREZESA URZĘDU: 1) sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów ustawy; 2) wydawanie decyzji w sprawach praktyk ograniczających konkurencję, w sprawach koncentracji przedsiębiorców oraz w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, a także innych decyzji przewidzianych w ustawie; 3) prowadzenie badań stanu koncentracji gospodarki oraz zachowań rynkowych przedsiębiorców; 4) przygotowywanie projektów rządowych programów rozwoju konkurencji oraz projektów rządowej polityki konsumenckiej; 5) współpraca z krajowymi i międzynarodowymi organami i organizacjami, do których zakresu działania należy ochrona konkurencji i konsumentów; 6) opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów, okresowych sprawozdań z realizacji rządowych programów rozwoju konkurencji i polityki konsumenckiej; 7) współpraca z organami samorządu terytorialnego, w zakresie wynikającym z rządowej polityki konsumenckiej; 8) inicjowanie badań towarów, wykonywanych przez organizacje konsumenckie; 9) opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o ochronie konkurencji i konsumentów; 10) realizacja zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie współpracy i wymiany informacji w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów oraz pomocy publicznej;
3)KOMPETENCJE PREZESA URZĘDU: [W sferze praktyk ograniczających konkurencję- uregulowane w u. o o. k. i k. W sferze kontroli koncentracji przedsiębiorców - uregulowane w u. o o. k. i k. W sferze nadzorowania pomocy publicznej dla przedsiębiorców - ustawa o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej; - korzystanie z pomocy publicznej (warunkiem przyznania pp może być współdziałanie z innymi przedsiębiorcami oparte na porozumieniach, mogących przybierać formy umów handlowych) może spowodować zafałszowanie konkurencji przez pp lub sprzyjać praktykom monopolowym. W sferze bezpieczeństwa produktów - ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów; - Prezes Urzędu sprawuje nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów przy pomocy Inspekcji Handlowej. W sferze zwalczania nieuczciwej konkurencji - ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji; - art. 76 Konstytucji RP; - do nieuczciwych praktyk rynkowych należą czyny nieuczciwej konkurencji i praktyki ograniczające konkurencje - zapobieganie którym leży w gestii PU.] Prezesowi Urzędu podlega Inspekcja Handlowa. Prezes Urzędu zatwierdza plany kontroli o znaczeniu krajowym oraz kierunki działania przedłożone mu przez Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej. Prezes może zlecić Inspekcji przeprowadzenie kontroli lub realizację zadań należących do zakresu jego działania.
95. WARUNKI PRAWNE NABYWANIA NIERUCHOMOŚCI PRZEZ PODMIOTY ZAGRANICZNE.
1)OGOLNE: Reglamentacja obrotu nieruchomościami na rzecz podmiotów zagranicznych ma znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa oraz ochronę jego interesów ekonomicznych. Czuwa nad tym MSWiA, który ma kompetencję do wydawania zezwoleń uprawniających cudzoziemca do nabycia nieruchomości. Akcesja Polski do UE spowodowała częściową liberalizację reglamentacji tego obrotu, ze względu na konieczność dostosowania polskiego ustawodawstwa w tym zakresie do unijnych aktów prawnych. a)Istotne znaczenie ma w tej kwestii prywatne prawo międzynarodowe, zawierające normy kolizyjne, które rozgraniczają obszary działania systemów prawnych różnych państw. b)Łącznik jest to kryterium wskazujące którego państwa system prawny jest właściwy dla określonego stanu faktycznego z elementami zagranicznymi - to jest dla określenia prawa własności i innych praw rzeczowych bierze się pod uwagę miejsce położenia rzeczy c)A zatem dla określenia własności i innych praw rzeczowych dla nieruchomości położonych na obszarze Polski właściwe jest prawo polskie; d)Konsekwencją akcesji Polski do UE było odstąpienie od reglamentacji obrotu nieruchomościami (z pewnymi wyjątkami) wobec obywateli pochodzących z państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
2)ZAKRES PODMIOTOWY I PRZEDMIOTOWY: Zgodnie z ustawą o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (szersza definicja niż w ustawie o cudzoziemcach), cudzoziemcem jest osoba: a)fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego b)prawna mająca siedzibę za granicą c)nieposiadająca osobowości prawnej spółka osób wymienionych wyżej, mająca siedzibę za granicą, utworzona zgodnie z ustawodawstwem państw obcych d)osoba prawna i spółka handlowa nieposiadająca osobowości prawnej, mająca siedzibę na terytorium RP, kontrolowana bezpośrednio lub pośrednio przez osoby lub spółki wymienione w punktach 1, 2, 3. Ustawa nie definiuje pojęcia nieruchomości, ale definicja jest zawarta w kc: 'Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej, stanowiące odrębny przedmiot własności oraz budynki lub ich części trwale z gruntem związane, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.' Ustawa nie ma zastosowania do „nabycia nieruchomości”, które następuje w wyniku łączenia spółek kapitałowych oraz ich podziału.
3)WARUNKI NABYCIA NIERUCHOMOŚCI W POLSCE PRZEZ CUDZOZIEMCA Warunki nabywania nieruchomości przez cudzoziemców nie mogą być zbyt restrykcyjne, ponieważ mogą spowodować zamknięcie przed pożądanymi inwestycjami zagranicznymi. Uwarunkowania te są ustalane za pomocą instrumentów administracyjnoprawnych, do których zaliczamy: A)Promesę zezwolenia- Zgodnie z ustawą cudzoziemiec zamierzający nabyć nieruchomość, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania zezwolenia, zwane promesą. W okresie jej ważności organ nie może odmówić wydania zezwolenia, chyba że zmienił się stan faktyczny istotny dla rozstrzygnięcia sprawy - jest to zobowiązanie organu do wydania zezwolenia w przyszłości (zachowuje ważność przez rok, po upływie którego promesa traci moc prawną a zobowiązanie organu wygasa) Postępowanie w sprawie wydania promesy toczy się na takich samych zasadach jak postępowanie o wydanie zezwolenia, czyli zgodnie z zasadami k.p.a. Postępowanie to wszczynane jest na wniosek cudzoziemca i kończy się wydaniem decyzji administracyjnej. Adresat tej decyzji nie otrzymuje uprawnienia do nabycia nieruchomości w Polsce, ale jedynie gwarancję uzyskania zezwolenia, a zatem promesa sama w sobie nie wywołuje skutków materialno prawnych. odmowa wydania zezwolenia może nastąpić wyłącznie w przypadku gdy nastąpi istotna zmiana w stanie faktycznym. B)Zezwolenie na nabycie nieruchomości. Zezwolenie jest decyzją administracyjną poddaną regułą proceduralnym zawartych w przepisach ogólnego postępowania administracyjnego - ustawa wskazuje jednak pewne odrębności: Organem właściwym do wydania decyzji jest minister właściwy do spraw wewnętrznych. Organami współdziałającymi, które mają prawo sprzeciwu, są: Minister Obrony Narodowej, który współdziała z MSWiA w zakresie wydawania wszystkich zezwoleń i Minister właściwy do spraw rozwoju wsi w przypadku zezwoleń na nabycie nieruchomości rolnej. [Po 2004 roku ustawodawca zrezygnował z obowiązku uzyskania zgody od organów współdziałających, jednak przyznał im prawo do sprzeciwu (przyspieszenie procedury wydawania zezwolenia przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesów państwa). Ministrowie mają obowiązek pisemnego ustosunkowania się do sprawy, w drodze postanowienia tylko w przypadku negatywnego podejścia. Jeśli w ciągu 14 dni nie wydadzą takiego postanowienia, uznaje się to brak zastrzeżeń do wydania decyzji.] MSWiA nie ma obowiązku powiadamiania organów współdziałających jeśli wydaje decyzję odmawiającą wydania zezwolenia. MSWiA ma obowiązek wydać decyzję w sprawie zezwolenia w terminie miesiąca od dnia złożenia wniosku. MSWiA może żądać od wnioskodawcy dowodów i informacji niezbędnych do stwierdzenia czy nabycie nieruchomości nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, a także czy będzie ono zgodne z interesem państwa - w tym celu może przeprowadzić czynności sprawdzające przy pomocy właściwych organów administracji rządowej. Szczególne zasady przy wydawaniu zezwolenia: [-Organ może odstąpić od uzasadnienia faktycznego decyzji ze względu na obronność lub bezpieczeństwo państwa; -Podstawa prawna wynika z norm kompetencyjnych w ramach uznania administracyjnego - przepisy prawa nie wyrażają expresis verbis w jakich okolicznościach mogą wydać decyzję o ustalonej treści; -Kontrola sądowa polega na dokonaniu oceny czy organ orzekający przeprowadził postępowanie zgodnie z przepisami procesowymi i czy dokonane ustalenia nie noszą cech dowolności; -MSWiA ma obowiązek przedstawiania corocznego szczegółowego sprawozdania z realizacji postanowień ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.
3A)ZEZWOLENIE- jest wydawane, jeżeli nabycie nieruchomości przez cudzoziemca nie spowoduje zagrożenia dla: Obronności i bezpieczeństwa państwa; Porządku publicznego; A także gdy nie sprzeciwiają się temu względy polityki społecznej i zdrowia publicznego; Pomocnicze są też powiązania cudzoziemca z RP: - posiadanie polskiej narodowości lub polskiego pochodzenia; - zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim; - posiadanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub zezwolenie za osiedlenie się; - zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE; - wykonywanie na terytorium RP działalności gospodarczej lub rolniczej; - członkowstwo w organie zarządzającym kontrolowanej osoby prawnej lub kontrolowanej spółki prawa handlowego, nieposiadającej osobowości prawnej z siedzibą w Polsce. Konsekwencją niedochowania obowiązku posiadania zezwolenia przy nabyciu nieruchomości przez cudzoziemca jest jej nieważność, gdy: [a)Nabycie nieruchomości następuje bez wymaganego zezwolenial; b)Z naruszeniem postanowień tego zezwolenia; c)Lub gdy cudzoziemiec legitymuje się zezwoleniem nieważnym.] O nieważności takiego nabycia orzeka sąd, na żądanie: MSWiA; Wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa lub wojewody, właściwych ze względu na miejsce położenia nieruchomości; Każdego kto ma w tym interes prawny (gdyż nieważność ma charakter bezwzględny); Prokuratora.
77. REGLAMENTACJA CEN:
Cena -wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. W cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towarów lub usług podlega obciążeniu tymi podatkami. Marża handlowa - wyrażona kwotowo lub procentowo różnica między ceną, płaconą przez kupującego, a ceną uprzednio zapłaconą przez przedsiębiorcę, wynikającą z kosztów i zysku przedsiębiorcy. Cena urzędowa i marża handlowa urzędowa - cena i marża handlowa ustalone w rozporządzeniu przez właściwy organ administracji rządowej lub w uchwale podjętej przez organ stanowiący właściwej j.s.t. Mają one charakter cen i marż maksymalnych, chyba że organ administracji publicznej w przepisach wydanych na podstawie ustawy, ustali inaczej. Ceny urzędowe ustala się na: Produkty lecznicze i wyroby medyczne nabywane bezpośrednio od wytwórcy lub bezpośrednio z hurtowni farmaceutycznej przez zakłady lecznictwa zamkniętego, w celu realizacji świadczeń opieki zdrowotnej wykonywanych w ramach umów zawartych z NFZ. Minister właściwy ds. zdrowia w porozumieniu z MFP, po zasięgnięciu opinii Prezesa NFZ, określa w drodze rozporządzenia, wykaz produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Minister właściwy ds. zdrowia w porozumieniu z MFP, określa w drodze rozporządzenia: a)Ceny urzędowe detaliczne i hurtowe w odniesieniu do produktów leczniczych i wyrobów medycznych, mając na względzie równoważenie interesów konsumentów i przedsiębiorców zajmujących się wytwarzaniem i obrotem tymi środkami i materiałami oraz biorąc pod uwagę możliwości płatnicze NFZ. b)Ceny urzędowe hurtowe w odniesieniu do produktów leczniczych i wyrobów medycznych, jeżeli nabywane są przez zakłady lecznictwa zamknietego na zasadach określonych w ustawie - Prawo farmaceutyczne. c)Ceny transportowe za usługi przewozowe transportu zbiorowego oraz za przewozy taksówkami na terenie gminy może ustalać rada gminy (w Warszawie - Rada Warszawy). Rada gminy ustala strefy cen (stawki taryfowe) obowiązujące przy przewozie osób i ładunków taksówkami. Rada powiatu może określić ceny urzędowe za usługi przewozowe transportu zbiorowego na terenie powiatu.
1)OBOWIĄZEK OBNIŻENIA CENY Przedsiębiorca, będący producentem ma obowiązek obniżyć cenę w przypadkach gdy: - towar nie posiada wymaganych cech określonych w charakterystyce jakościowej, bądź posiada wady polegające na zmniejszeniu ilości, masy lub objętości towaru, albo uszkodzenia, chyba że przy dołożeniu staranności wymaganej w stosunkach sprzedaży danego rodzaju nie mógł wiedzieć o wadzie towaru. [Cena powinna być obniżona w stopniu odpowiadającym zaistniałym wadom lub uszkodzeniom. Przedsiębiorca ma obowiązek uwidocznić przyczynę obniżki ceny lub poinformować konsumenta o przyczynie obniżki w sposób zwyczajowo przyjęty w miejscu oferowania towaru (również w innym niż m-ce sprzedaży).]
2)OBOWIĄZEK OZNACZENIA TOWARU CENĄ Towar przeznaczony do sprzedaży zgodnie z przepisami ustawy musi być oznaczony ceną. W m-cach sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się ceny jednostkowe towarów i usług, w sposób zapewniający prostą i nie budzącą wątpliwości informację co do jej wysokości, a w odniesieniu do cen urzędowych także o ich rodzaju i przyczynach wprowadzenia obniżki. MFP w porozumieniu z M ds. gospodarki i po zasięgnięciu opinii Prezesa UOKiK, określi w drodze rozporządzenia: 1)Szczegółowe zasady uwidaczniania cen towarów i usług. 2)Sposób oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży (uwzględniając utrudnienia związane z rodzajem towaru czy m-cem sprzedaży, rozmiarem działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę)
48. POJĘCIE POLICJI ADMINISTRACYJNEJ I JEJ RODZAJE.
1)POJECIE Policja administracyjna w swej historycznie wykształconej postaci oznacza całokształt działań podejmowanych przez organy państwa, celem których jest ochrona porządku, bezpieczeństwa i spokoju publicznego, a w szczególności życia, zdrowia i mienia w różnych sferach aktywności społecznej. Chroni się w niej pewne dobra (życie, zdrowie i mienie) i pewne stany (bezpieczeństwo, porządek i spokój publiczny). Przedmiotem jej zainteresowania są wszystkie sfery aktywności jednostek także i te związane z działalnością gospodarczą. Rola policji staje się coraz bardziej znacząca. Potwierdza to fakt poszerzenia katalogu dóbr chronionych regulacją policyjną w gospodarce o moralność publiczną. Zgodnie bowiem z art. 9 ustawy prawo działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska. Celem działalności organów państwa i innych podmiotów publicznoprawnych, określanej mianem POLICJI GOSPODARCZEJ, jest ochrona bezpieczeństwa publicznego, tj. życia, zdrowia, mienia oraz moralności publicznej przed zagrożeniami wynikającymi prowadzenia działalności gospodarczej.
2)FUNKCJA Realizacja funkcji policyjnej w gospodarce, którą nazywa się Policją gospodarczą, polegać będzie na: a)Ustalaniu wzorców zachowań, zapobiegającym zagrożeniom dla: [Życia; Zdrowia; Mienia i mienia jednostek (bezpieczeństwa publicznego); Środowiska naturalnego; Moralności publicznej.]. Jakie powstają czy powstawać mogą w toku podejmowania i prowadzenia przez przedsiębiorców działalności gospodarczej, Podejmowaniu przez organy państwa i inne podmioty publicznoprawne władczych działań indywidualnych . Władcze działania indywidualne mogą mieć na celu : b)Uchylenia obowiązującego zakazu lub nadanie podmiotowi nowych uprawnień- część koncesji oraz znaczna część pozwoleń i licencji, przy przyznawaniu których zasadniczą rolę odgrywają kryteria policyjne c)Ustalenie określonych wzorców zachowań- np. Główny Inspektor Sanitarny może czasowo ograniczyć lub zawiesić obrót wodami pochodzącymi z państw członkowskich UE d)Ustalenie czynności niezgodnych z prawem, lub dodatkowymi warunkami ustalonymi w decyzjach zezwalających- np. w przypadku nieprzestrzegania przez eksploatującego przepisów o dozorze technicznym organ właściwej jednostki dozoru technicznego wydaje decyzję o wstrzymaniu eksploatacji urządzenia e)Uchylenie udzielonych decyzji zezwalających- ich skutkiem jest konieczność zaprzestania działalności gospodarczej , np. organ koncesyjny cofa koncesję lub zmienia jej zakres, w przypadku gdy przedsiębiorca rażąco narusza warunki określone w koncesji itp. Itd. f)Egzekucja praw- zastosowanie znajdą tutaj w dużej mierze przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
3)PRZEDMIOTOWE I PODMIOTOWE OKREŚLENIE POLICJI
3A)Policja w znaczeniu przedmiotowym oznacza całokształt działań podejmowanych przez organy państwa, celem których jest ochrona bezpieczeństwa oraz porządku i spokoju publicznego, w różnych sferach aktywności społecznej. Chroni się w niej pewne dobra (życie, zdrowie i mienie) i pewnestany (bezpieczeństwo, porządek i spokój publiczny). Przedmiotem jej zainteresowania są wszystkie sfery aktywności jednostek, także a współcześnie może przede wszystkim te, które związane są z szeroko rozumianą działalnością gospodarczą.
3B)Policja w znaczeniu podmiotowym to organy wykonujące funkcję policyjną. Wyróżnić można tu : Organy pełniące funkcje przypisywane policji i zorganizowane na wzór wojskowy jako uzbrojone i umundurowane formacje (Policja Państwowa, Straż Graniczna czy straże miejskie); Organy „cywilne” administracji publicznej nie oparte na wzorach wojskowych (różnego rodzaju inspekcje i nadzory) Tradycyjnie wśród organów policyjnych (biorąc pod uwagę przedmiot ochrony i zakres oddziaływania ) wyróżnić można : [Policję finansową; Sanitarną; Przemysłową; Pożarową; Pracy; Drogową; Budowlaną; Wodną; Ochrony środowiska; Leśną; Łowiecką; Rybacką;] Działania podejmowane w ramach realizacji funkcji policyjnej to działania prewencyjno-zachowawcze. Działalność prewencyjna : Polega na niedopuszczeniu do powstania zagrożenia dla chronionych dóbr lub stanów. Działalność zachowawcza: Polega na tym, że w wypadku zaistnienia zagrożenia, organy wykonujące funkcję policyjną, mają obowiązek doprowadzenia do przywrócenia stanu poprzedniego (stanu, jaki istniała przed powstaniem zagrożenia)
3C) AKTY PRAWNE ZAWIERAJĄCE OGRANICZENIA POLICYJNE Policyjne wzorce zachowań zawarte są zarówno w aktach generalnych , jak i aktach indywidualnych, mających charakter aktów kształtujących (koncesje, zezwolenia, licencje, zgody). Formułowane są najczęściej w formie nakazów i zakazów. Akty generalne: [Akty prawne rangi ustawowej; Akty prawne niższego rzędu, przede wszystkim rozporządzenia.]. Akty indywidualne : Normy zawierające ograniczenia policyjne zawarte będą także w aktach indywidualnych , wśród których decydującą rolę odgrywać będą administracyjne akty indywidualne. |Głównie dotyczyć to będzie przypadków ograniczeń związanych z wydawaniem: [Decyzji koncesyjnych; Zezwoleń uwarun;kowanych; Licencji; Zgód.]
4)POLICJA ADMINISTRACYJNA (GOSPODARCZA) ma na celu zagwarantowanie nienaruszalności dotychczasowego stanu porządku prawnego, mienia i niektórych poddanych ochronie administracyjnoprawnej dóbr osobistych człowieka, takich jak zdrowie i życie. Jest to więc głównie działalność o charakterze ochronnym (w tym znaczeniu-negatywnym) „wykonywana wszakże niemal zawsze z możliwością używania wskazanych w przepisach ustawy środków przymusu bezpośredniego”.
Policja polega na stanowieniu przez organy państwa warunków (wymogów ustawowych), których konieczność spełnienia przez przedsiębiorców powoduje ograniczenie ich samodzielności. Policja ma charakter restrykcyjny. Ograniczenia policyjno-porządkowe, mieszczące się w ramach policji, polegają na ustanowieniu wymogów, którym powinien odpowiadać każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą, a są one motywowane względami bezpieczeństwa i porządku publicznego, sanitarnymi, przeciwpożarowymi itp.
7. CIĘŻARY POLICYJNE.
ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego wymaga realizacji pewnych zachowań, oraz poniesienia pewnych wydatków ( wyposażenie, urządzenia). konieczność spełnienia określonych zachowań wynikających z wzorców policyjnych, jest to obowiązek wynikający z przepisów prawa lub decyzji adm.. Wypełnienie tego obowiązku związane jest z ponoszeniem pewnych niedogodności osobistych, oraz obciazen materialnych.
1)OBCIĄŻENIA OSOBISTE:
1A)OBOWIĄZEK MELDUNKOWY: dla przyszłych przedsiębiorców będzie wyznaczala właściwość sadu rejonowego. osoba przebywająca na terenie RP jest obowiązana wykonać obowiązek meldunkowy, polegający na: zameldowaniu sie w miejscu pobytu stałego lub czasowego; wymeldowaniu sie z miejsca pobytu stałego lub czasowego; zameldowaniu o urodzeniu dziecka; zameldowanie o zmianie stanu cywilnego; zameldowanie o śmierci osoby; osoba przebywająca na stale w RP jest obowiązana zameldować sie w miejscu stałego pobytu ( miejsce stałego pobytu to - zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania).
1B)KONTROLA OSOBISTA obowiązek ten wynika z przepisów ustawy o policji; policjanci maja prawo do; legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości; kontroli osobistej; przeglądania zawartości bagaży; obowiązek ten wynika także z ustawy o ochroni;e granicy państwowej, zgodnie z która osoba przekraczająca granice ma obowiązek poddać sie kontroli granicznej; w razie zaistnienia podejrzenia o wykonanie czynu zabronionego osoba jest obowiązana udostepnic przedmioty bagaże i środki transportu, a także udać sie do kontroli osobistej.
1C)OKRESOWE BADANIA LEKARSKIE obowiązek poddania sie badaniom wynika z rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie stanów stanowiących przeciwwskazanie do wykonywania niektórych czynności z zakresu produkcji srodkow spożywczych; kierownicy zakladow produkcyjnych sa obowiązani ustalić wykaz stanowisk na których nie wolno zatrudniać osób ze stanami chorobowymi utrudniającymi utrzymanie higieny osobistej; wykaz uzgadnia sie z przyzakładowa przychodnia lekarska ( przy jej braku - powiatowym inspektorem sanitarnym); osoby ubiegające sie o takie stanowiska sa obowiązane do WSTEPNYCH BADAN LEKARSKICH; osoby pracujące juz na tych stanowiskach do OKRESOWYCH badan lekarskich.
1D)OBCIĄŻENIA MATERIALNE odpłatne, okresowe badania techniczne pojazdów; obowiązani sa do tego właściciele: samochodu, ciągnika, motoroweru, motoroweru; okresowe badania techniczne : samochód osobowy, ciężarowy( do 3, 5 tony) - przed upływem 3 lat od pierwszej rejestracji, nasteonie przed upływem 2 lat od dnia przeprowadzenia badania, a potem corocznie- NIE DOTYCZY TO pojazdów przewodzących subst niebezpieczne; taksówki osobowej; pojazdów marki SAM; pojazdów zasilanych gazem; pojazdu uprzywilejowanego; pojazdu do nauki jazdy., które podlegają corocznym badaniom technicznym; autobus o liczbie miejsc powyżej 15 ( lacznie z kierowca, oraz pojazdu do naki jazdy - badanie przeprowadza sie przed upływem roku od pierwszej rejestracji i następnie co 6 miesięcy; badania sa na koszt wlasciciela pojazdu.
1E)OZNACZANIE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH - wynika z ustawy u jakości handlowej artykułów rolno spożywczych oraz ustawy o bezpieczeństwie zywnosci i żywienia. stwierdzono tam ze środek spożywczy znakuje sie podjac niestepujące informacje: nazwę środka spożywczego; składniki datę minimalnej trwałości i przydatności do spożycia; sposób przygotowania lub stosowania; dane informacyjne; -os. fiz, prawną, albo jednostkę nieposiadająca osobowości prawnej, która, produkuje lub paczkuje środki spożywcze; wprowadza środki spożywcze do obrotu jeśli widzialność jest zarejestrowana na terytorium jednego z państw UE. -miejsce albo źrodlo pochodzenia, gdyby brak info moglby wprowadzić konsumenta w błąd. zawartość netto lub liczbę sztuk; warunki przechowywania; oznaczenie partii produkcyjnej jako określenie ilości środka spozywaczego wyprodukowanego; klasę jakości handlowej jeżeli została ona ustalona w przepisach.
1F)WYPOSAŻENIE PRZECIWPOŻAROWE -ustawa o ochronie przeciwpożarowej mówi, ze właściciel budynku, obiektu budowlanego, jest obowiązany. 1.przestrzegać przeciwpożarowych wymagań tech - budowlanych, instalacyjnych , technologicznych; 2.wyposażenie budynku w urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice; 3.konserwacja i naprawa urządzeń p. Poż i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie; 4.zapew, osoba przebywającym w bud możliwość ewakuacji oraz bezpieczeństwo; 5.przygotować budynek do prowadzania akcji ratowniczej; 6.zapozanc pracow. Z przepisami przeciw pożarowymi; 7.ustalić sposoby postępowania na wypadek pożaru; (obowiązek realizacji ww. Obowiązkow przejmuje zarządca lub użytkownik ( na podst umowy cywilnoprawnej) jeśli takiej umowy nie ma- obowiązek na faktycznie władającym budynkiem).
1G)OCHRONA MIENIA - obszary, badz obiekty ważne dla obronności interesu gosp, i obronnego państwa podlegały obowiązkowej ochronie przez specjalne wojskowe formacje lub zabezpieczenia techniczne: do wspomnianych obszarów, obiektów i urządzeń nalezą : 1)w zakresie obronności państwa: zakłady produkcji specjalnej gdzie prowadzone sa prace naukowo badawcze lub konstruktorskie; zakłady produkujące, remontujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt wojskowy.; Magazyny rezerw państwowych; 2)w zakresie ochrony interesu gospodarczego państwa: zakłady wydobywające surowce mineralne o strategicznym polozeniu; porty lotnicze i morskie; banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące lub transportujące pieniądze w znacznych ilościach; 3)w zakresie bezpieczeństwa publicznego: zakłady i obiekty aglomeracji których zniszczenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia lub życia ( elektrownie cieplne, ujęcia wody, wodociągi; zakłady stosujące, produkujące, magazynujące materiały jądrowe, odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, wybuchowe itp.; Rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne, śluzy; 4)w zakresie ochrony ważnych interesów państwa: zakłady o unikatowej produkcji gospodarczej; obiekty telekomunikacyjne, pocztowe, telewizyjne; muzea; archiwa państwowe; [realizacje wyżej wskazanych obiektów wiąże się z ponoszeniem przez przedsiębiorcę określonych kosztów związanych z ochrona porządku i bezpieczeństwa publ. ( zdrowia, życia , mienia i moralności publicznej ); obciazenia te chronią interes jednostki; ograniczenia policyjne sa ustalane i egzekwowane ze względu na konieczność ochrony interesu publicznego, zmierzają także do ochrony indywidualnego przedsiębiorcy.].
71. PREWENCYJNO-ZACHOWAWCZY CHARAKTER DZIAŁALNOŚCI ORGANÓW POLICYJNYCH.
Działania podejmowane w ramach realizacji funkcji policyjnej to działania prewencyjno-zachowawcze. Działalność prewencyjna : Polega na niedopuszczeniu do powstania zagrożenia dla chronionych dóbr lub stanów. Działalność zachowawcza: Polega na tym, że w wypadku zaistnienia zagrożenia, organy wykonujące funkcję policyjną, mają obowiązek doprowadzenia do przywrócenia stanu poprzedniego (stanu, jaki istniała przed powstaniem zagrożenia).
56. POLICJA URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH (DOZÓR TECHNICZNY).
1)POLICJA PRZEMYSŁOWA (ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r o dozorze technicznym). Dozór techniczny to działania zmierzające do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń technicznych. Urządzenia techniczne to urządzenia, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska wskutek: a)Rozprężenia cieczy lub gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego,; b)Wyzwolenia energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ludzi lub ładunków; c)Rozprzestrzeniania się materiałów niebezpiecznych podczas ich magazynowania lub tansportu; -Przykładami takich urządzeń są np. dźwigi, piece, windy, ruchome schody, pojazdy tansportujące chemiczne środki żrące, cysterny zawierające sunstancje żrące.; -Dozór techniczny jest wykonywany przez jednostki dozoru technicznego, czyli: A)URZĄD DOZORU TECHNICZNEGO (UDT) - jest to państwowa osoba prawna; - podlega ministrowi właściwemu do spraw gospodarki; - na jego czele stoi Prezes, powoływany przez ministra właściwego do spraw gospodarki.; - wykonuje zadania przy pomocy ODDZIAŁÓW TERENOWYCH, którymi kierują dyrektorzy oddziałów, powoływani przez Prezesa UDT.; B)TRANSPORTOWY DOZÓR TECHNICZNY - specjalistyczna jednostka dozoru; C)WOJSKOWY DOZÓR TECHNICZNY - specjalistyczna jednostka dozoru. Dozorowi technicznemu podlegają urządzenia techniczne w toku ich: [- projektowania,; - wytwarzania materiałów i elementów,; - naprawy i modernizacji,; - obrotu,; -eksploatacji.] Dozór techniczny to szereg środków prawnych i warunków, które determinują projektujących, wytwarzających, naprawiających , eksploatujących i modernizujących do stosowania w sposób właściwy ustawy. W toku C)NADZORU ZAPOBIEGAWCZEGO: a)Jeżeli podmiot zamierza wytwarzać a następnie wprowadzić do eksploatacji urządzenie techniczne, to musi na początku uzgodnić dokumentację techniczną w zakresie zgodności z warunkami technicznymi dozoru technicznego z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.; b)urządzenia techniczne oraz materiał i elementy stosowane do wytwarzania, naprawy lub modernizacji mogą być wytwarzane, naprawiane lub modernizowane przez wytwarzającego, naprawiającego lub modernizującego, jeżeli spełnia on wymagania w zakresie wytwarzania, naprawy lub modernizacji tych urządzeń, w szczególności:[-wdrożył właściwą technologię,; -posiada urządzenia zapewniające wytwarzanie, naprawę lub modernizację,; -zatrudnia pracowników o odpowiednich kwalifikacjach,; - posiada zorganizowaną kontrolę jakości,; - ma możliwość przeprowadzenia badań niszczących i nieniszczących wytwarzanych, naprawianych lub modernizowanych urządzeń oraz materiałów we własnym laboratorium.] Dopiero po spełnieniu tych wymagań organ właściwej jednostki dozoru technicznego wydaje decyzję administracyjną w formie uprawnienia do wytwarzania, naprawiania lub modernizacji urządzeń technicznych. D)w ramach NADZORU BIEŻĄCEGO: Jeżeli podmiot nieprzestrzega warunków określonych w uprawnieniu (decyzji) to UDT ma prawo ZAWIESIĆ UPRAWIENIE i wyznaczyć TERMIN usunięcia uchybień. Jeżeli uchybienia nie zostaną usuniętę, UDT COFA uprawienie. Środki prawne odnośnie EKSPLOATACJI urządzeń technicznych: E)W ramach NADZORU ZAPOBIEGAWCZEGO: [- przed wydaniem decyzji zezwalającej na eksploatację udt przeprowadza badania i wykonuje czynności sprawdzające, a także: - sprawdza kompletność i prawidłowość przedłożonej dokumentacji,; - dokonuje badania urządzenia poprzez sprawdzenie zgodności wykonania tego urządzenia z dokumentacją i warunkami technicznymi dozoru technicznego, jego stan, wyposażenie i oznakowanie; - przeprowadza próby techniczne przed jego uruchomieniem; - przeprowadza badania specjalne ustalone w dokumentacji projektowej urządzenia; - jeżeli wszystko jest w jak najlepszej sprawności organ wydaje decyzję zezwalającą na eksploatację]. F) w ramach NADZORU BIEŻĄCEGO: Organ ma prawo wydać decyzję o wstrzymaniu eksploatacji urządzenia: - jeżeli eksploatujący nieprzestrzega przepisów o dozorze technicznym lub gdy organ stwierdzi zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, mienia i środowiska.Organ ma prawo wydać DECYZJĘ O WYCOFANIU urządzenia technicznego z obrotu i WSTRZYMANIU jego wytwarzania: [- jeżeli urządzenie dopuszczone do obrotu stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska; - dodatkowo organ podaje do publicznej wiadomości w formie komunikatu w środkach masowego przekazu swoją decyzję o wycofaniu i wstrzymaniu wytwarzania danego urządzenia technicznego]
54. POLICJA HANDLOWA
Funkcje policji handlowej pełni Inspekcja Handlowa uregulowana w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z dnia 23 stycznia 2001 r.). Inspekcja Handlowa jest organem kontrolnym. Ma za zadanie ochronę interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa
1)ZADANIA INSPEKCJI: 1)kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług, 2) kontrola produktów znajdujących się w obrocie handlowym lub przeznaczonych do wprowadzenia do takiego obrotu, z zastrzeżeniem ust. 2, w tym w zakresie oznakowania i zafałszowań, oraz kontrola usług, 3) podejmowanie mediacji w celu ochrony interesów i praw konsumentów, 4) organizowanie i prowadzenie stałych polubownych sądów konsumenckich, 5) prowadzenie poradnictwa konsumenckiego, 6) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub przepisach odrębnych
2)KONTROLĄ INSPEKCJI OBJĘCI SĄ: [- przedsiębiorcy, pod względem legalności i rzetelności działania,; - produkty, pod względem zgodności z ustalonymi wymaganiami (przede wszystkim w zakresie oznakowań i ewentualnych zafałszowań); - czynności, zachowania i stany, które mogą być związane z interesami gospodarczymi państwa.]
3)ORGANIZACJA (O CHARAKTERZE DWUSTOPNIOWYM) INSPEKCJI: 1.Główny Inspektor IH i jego zastępcy: Główny Inspektor jest powoływany i odwoływany przez Prezesa UOKiK; zastępcy powoływani i odwoływani przez Prezesa UOKiK, na wniosek Głównego Inspektora IH. 2.Wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora IH : Wojewódzki Inspektor IH jest kierownikiem Wojewódzkiej IH, będącej organem zespolonej administracji rządowej w województwie, jest powoływany i odwoływany przez wojewodę za zgodą Głównego Inspektora. Wojewódzki Inspektor kieruje Wojewódzkim Inspektoratem IH, będącym jednostką budżetową, którego zasady organizacji określa Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia. Wojewódzki Inspektor posiada zastępców, których powołuje i odwołuje wojewoda na wniosek wojewódzkiego inspektora, po zasięgnięciu opinii Głównego Inspektora. Wojewódzkie inspektoraty zajmują się wszystkimi sprawami, które nie zostały przypisane Głównemu Inspektorowi. Inspektoraty sporządzają roczne sprawozdania z działalności i przedkładają je Głównemu Inspektorowi i wojewodom. Inspekcja Handlowa podlega Prezesowi UOKiK
4)ORGANY INSPEKCJI: [a)sporządzają okresowe plany kontroli, na podstawie których wykonują swoje zadania b)przeprowadzają kontrole nieplanowane, jeśli wymaga tego interes konsumentów lub interes gospodarczy państwa]. Główny inspektor może zlecić inspektorowi wojewódzkiemu przeprowadzenie dodatkowej kontroli jeżeli jest to niezbędne do zbadania zjawisk lub procesów gospodarczych zachodzących na rynku. Główny inspektor: [Organizuje i koordynuje przebieg kontroli o zasięgu krajowym; Wydaje wytyczne i zalecenia wojewódzkim inspektorom; Sporządzanie różnego rodzaju analiz, oceny funkcjonowania rynku i stanu ochrony interesów i praw konsumentów; Sygnalizuje PUOKiK potrzebę zmiany przepisów prawa i opracowuje projekty aktów prawnych związanych z działalnością IH.]. c)Inspektorzy prowadzą przede wszystkim postępowanie kontrolne, d)Możliwe jest też postępowanie kontrolne uproszczone, w celu zbadania występujących na rynku zagrożeń praw lub interesów konsumentów albo zagrożeń dla interesu gospodarczego państwa. e)Postępowanie pokontrolne w celu sprawdzenia czy kontrolowany wykonał zalecenia zawarte w zarządzeniu pokontrolnym, wydanym po zakończeniu kontroli f)Postępowanie mediacyjne gdy przemawia za tym charakter sprawy, w celu polubownego zakończenia sporu cywilnoprawnego między konsumentem a przedsiębiorcą. g)Mają prawo do pobierania próbek i dowodów oraz zabezpieczenia ich w drodze postanowienia na czas realizacji kontroli.
55. POLICJA SANITARNA.
1POLICJA SANITARNA - PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA.
3A)ZADANIA: policja sanitarna jest jednym z najwcześniej wykształconym rodzajów policji administracyjnej, która objęła swoimi kompetencjami obszar działalności gospodarczej, stając się także jednym z rodzajów policji gospodarczej. Zgodnie z przepisami ustawy o Państwowej inspekcji Sanitarnej, inspekcja jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, publicznego szczególności przez sprawowanie nadzoru nad warunkami: a)higieny środowiska; b)higieny pracy w zakładach pracy; c)higieny radiacyjnej. d)higieny procesów nauczania i wychowania; e)higieny wypoczynku i rekreacji; f)zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku; g)higieniczno - sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia w których są udzielane świadczenia zdrowotne w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawania chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych.] wykonywanie powyższych zadan polega na sprawowaniu zapobiegawczego zapobiegawczego bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciw epidemicznej w zakresie chorób zakaźnym i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, a także na prowadzeniu działalności o światowo-zdrowotnej.
3B)ZAKRES DZIAŁANIA: do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne w szczególności dotyczących: 1.higiena środowiska, woda do spożycia, czystość powietrza atmosferycznego, gleb, wód, innych elementów środowiska w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach.; 2.utrzymanie należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy, instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, dróg, ulic oraz osobowego i towarowego transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i morskiego). 3. warunków produkcji, transportu, przechowywania, procesów sprzedazy zywności oraz warunków żywienia zbiorowego; 4. nadzoru nad jakością zdrowotną żywności; 5. warunków zdrowotnych produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałami materiałami wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością kosmetykami oraz innymi wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi; 6. warunków zdrowotnych zdrowotnych środowisku pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy. 7. higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu uzywanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku. 8. higieny procesów nauczania; 9. przestrzeganie przez osoby wprowadzające substancje lub preparaty chemiczne dfo obrotu na terytorium RP oraz przez użytkowników substancji lub preparatów chemicznych obowiązków wynikających z ustawy z dnia 11 stycznia 2001r o substancjach i preparatach chemicznych. 10. warunków i ograniczeń wprowadzania do obrotu i stopsowania oraz właściwości środków powierzchniowo czynnych i detergentów zawierających środki powierzchniowo czynne określone prze[pisami rozporządzenia parlamentu europejskiego europejskiego rady z dnia 31 marca 2004r w sprawie detergentów. 11. przestrzegania obowiązków wynikających z rozporządzenia parlamentu europejskiego europejskiego Rady z dnia 28 stycznia 2003r dotyczącego wywozu i przywozu niebezpiecznych chemikaliów. 12. przestrzegania przez podmiotu wprowadzające do obrotu prekursory kategorii 2 i 3 obowiazków wynikajacych z ustawy z dnia 29 lipca 2005 o przeciwdziałaniu narkomani, rozporządzenie parlamentu europejskiego europejskiego rady z dnia 11 lutego 2004r w sprawie prekursorów narkotykowych oraz rozporządzenie rady z dnia 22 grudnia 2004r określającego zasady nadzorowania handlu prekursorami, narkotyków, pomiedzy wspólnota a panstwami trzecimi.
3C)ORGANIZACJA: PIS podlega ministrowi właściwemu do spraw zdrowia. PIS kieruje Główny Inspektor Sanitarny, który jest centralnym organem administracji rządowej podległym ministrowi właściwemu do spraw zdrowia. Głównego inspektora sanitarnego powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia. Główny Inspektor Sanitarny wykonuje zadania przy pomocy Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Zadania PIS wykonują następujące organy: a)Główny Inspektor Sanitarny; b)państwowy wojewódzki Inspektor Sanitarny; c)państwowy powiatowy Inspektor Sanitarny; d)państwowy graniczny Inspektor Sanitarny dla obszarów przejść granicznych drogowych, kolejowych, lotniczych, rzecznych i morskich, portów lotniczych i morskich oraz jednostek pływających na obszarze wód terytorialnych. Główny Inspektor Sanitarny koordynuje i nadzoruje ustawowa działalność państwowych inspektorów sanitarnych. Państwowy wojewódzki, państwowy powiatowy i państwowy graniczny Inspektór Sanitarny kierują działalnością odpowiednio w wojewódzkiej, powiatowej i granicznej stacji sanitarno epidemiologicznej, bedących zakładami opieki zdrowotnej. W sprawach należących do zakresu zadań i kompetencji PIS, organem właściwym jest państwowy powiatowy lub państwowy graniczny inspektor sanitarny; zaś państwowy wojewódzki inspektor sanitarny jest organem właściwym w zakresie higieny radiacyjnej. W postepowaniu administracyjnym organami wyższego stopnia w rozumieniu kpk są: 1. w stosunku do państwowego powiatowego powiatowego państwowego granicznego inspektora snitarnego- państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, 2.w stosunku do państwowego wojewódzkiego inspektora snitarnego- Główny Inspektor Sanitarny.
3D)UPRAWNIENIA KONTROLNE I NADZORCZE: państwowy inspektor sanitarny w związku z wykonywana kontrolą ma prawo: 1.wstępu o każdej porze dnia i nocy na terenie miast i wsi do a)zakładów pracy oraz wszystkich pomieszczeń oraz urzadzeń wchodzących w ich skład; b)obiektów użyteczności publicznej, obiektów handlowych, ogrodów działkowych i nieruchomości oraz wszystkich pomieszczeń wchodzących w ich skład; c)środków transportu i obiektów z nimi związanych w tym również statki morskie, żeglugi śródlądowej i powietrznych. d)obiektów będących w trakcie budowy. 2. żądania pisemnych czy ustnych informacji oraz wzywania oraz przesłuchiwania osób. 3. żądania okazania dokumentów i udostępniania wszelkich danych; 4.pobierania próbek do badań laboratoryjnych. W razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień. Jeżeli naruszenia wymagań higiecznych iż zdrowotnych spowodowało bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, inspektor sanitarny nakazuje: unieruchomienie zakładu pracy lub jego części (stanowiska pracy, maszyny lub innego urządzenia); zamkniecie obiektu użyteczności publicznej; wyłączenie z eksploatacji srodka transportu; wycofanie z obrotu środka spożywczego przedmiotu użytku, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z zywnością, kosmetykow, lub innego wyrobu mogącego mieć wpływa na zdrowie ludzi albo podjęcie lub zaprzestania innych działań. Decyzje te podjęte przez inspektora sanitarnego podlegaja natychmiastowemu wykonaniu.
42. POJĘCIE MIENIA PUBLICZNEGO, JEGO RODZAJE ORAZ SPOSOBY NABYCIA.
Kwalifikacji mienia publicznego można dokonać poprzez: a) wskazanie podmiotów, do których przynależy, b) rodzaj jego składników, c) wskazanie celu na jaki jest przeznaczone, d) wskazanie interesu jakiemu służy,
1) MIENIE PUBLICZNE W ZNACZENIU PRZEDMIOTOWYM- jest to własność oraz inne prawa majątkowe, Składniki tak rozumianego mienia: a) najważniejszy składnik-> prawo własności rzeczy, czyli przedmiotów materialnych, zarówno ruchomych jak i nieruchomych, b) ograniczone prawa rzeczowe-> użytkowanie, hipoteka, zastaw, c) wierzytelności,
d) inne prawa o charakterze obligacyjnym-> w tym prawa wynikające z akcji(udziałów) w spółkach, e) prawa własności intelektualnej oraz przemysłowej, f) środki finansowe pochodzące z podatków, opłat, dotacji, subwencji, Zakres przedmiotowy mienia publicznego jest szerszy niż mienia niepublicznego: [- pewne obiekty (rzeczy) nie mogą być bowiem własnością prywatną czy społeczną (np. drogi publiczne, obiekty służące obronności i bezpieczeństwa państwa),; - w tym kontekście uznaje się, że wszelkie rzeczy jak też wszelkie prawa majątkowe, które nie są objęte własnością prywatną czy społeczną, są własnością publiczną, ; - w takim ustawowym ujęciu mienia publicznego nie mieszczą się prawa o charakterze niemajątkowym. Nie oznacza to jednak, że podmiotom tego mienia nie mogą przysługiwać tego rodzaju prawa, ;] Od pojęcia mienia odróżnia się niekiedy pojęcie majątku, używanego w znaczeniu szerszym i węższym: [-szersze rozumienie: pojęcie majątku obejmuje zarówno ogół praw majątkowych przysługujących określonemu podmiotowi (aktywów), jak i ogół ciążących na nim obowiązków majątkowych (pasywów), - węższe znaczenie: pojęcie majątku obejmuje wyłącznie aktywa majątkowe przysługujące konkretnemu podmiotowi,]. Mienie publiczne oznacza zatem środki majątkowe przysługujące podmiotom publicznym do realizacji ich zadań. Poza takim ujęciem mienia publicznego pozostają jednak pasywa, czyli zobowiązania związane z tym mieniem. Przyjąć jednak należy, że te pasywa są ciężarami tego mienia. Oznacza to między innymi., że podmioty mienia publicznego odpowiadają za swe zobowiązania swoim majątkiem,
2). MIENIE PUBLICZNE W ZNACZENIU PODMIOTOWYM- Jest to mienie przysługujące podmiotom państwowym oraz mienie przysługujące podmiotom samorządowym, - Mienie państwowe- jest to własność i inne prawa majątkowe przysługujące Skarbowi Państwa lub innym państwowym osobom prawnym, ; - Mienie samorządowe- obejmuje własność i inne prawa majątkowe należące do: a) poszczególnych gmin, ich związków, oraz innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw (mienie komunalne), b) powiatu lub innych powiatowych osób prawnych (mienie powiatu), c) województwa samorządowego lub innej wojewódzkiej osoby prawnej (mienie samorządu województwa)]. Odróżnienie, w ramach majątku publicznego, mienia państwowego od samorządowego, jak i zróżnicowanie go w ramach mienia samorządowego czy państwowego, następuje głównie przez przynależność do określonych podmiotów, a nie przez jego zróżnicowanie przedmiotowe,
3) FUNKCJA MIENIA PUBLICZNEGO: -służy w sposób pośredni lub bezpośredni interesowi publicznemu, - służy zaspokajaniu w sposób bezpośredni lub pośredni potrzeb materialnych i niematerialnych społeczeństwa, określonej grupy, czy wspólnoty lokalnej,
4) MIENIE PUBLICZNE DZIELI SIĘ NA TRZY KATEGORIE:
4A)MIENIE POWSZECHNE (DOBRA PUBLICZNE),
Są to wszelkie rzeczy przeznaczone do powszechnego użytku, z których może korzystać każdy na równych prawach i bezpośrednio (drogi, place, wody publiczne, wybrzeże morskie). Sposób korzystania z tego mienia określają przepisy prawa administracyjnego,
4B)MIENIE SŁUŻĄCE ADMINISTRACJI (MAJĄTEK ADMINISTRACYJNY),
Jest to mienie publiczne służące celom administracyjnym w znaczeniu zapewnienia funkcjonowania agend państwowych i samorządowych (siedziby władz i urzędów publicznych), jak i służące wypełnianiu zadań administracji publicznej (obiekty służące funkcjonowaniu oświaty, szkolnictwa, zdrowia, porządku publicznego, bezpieczeństwa kraju). Korzystanie z tych dóbr odbywa się z reguły na zasadzie dopuszczenia i regulowane jest n zasadach określonych w przepisach administracyjnych lub cywilnych,
4C)MIENIE SKARBOWE (KAPITAŁOWE),
Stanowi je zespół środków finansowych i rzeczy , z których podmioty korzystają dla realizacji swych celów jako wartości kapitałowej. Składają się nań m.in. dochody z kapitału, pieniądze, papiery wartościowe, pożyczki z nieruchomości, dochody z przedsiębiorstw. Celem tego mienia jest generowanie dochodu stanowiącego bazę materialną należytego funkcjonowania administracji publicznej i zaspokajania potrzeb użyteczności publicznej. Korzystają z niego jedynie w zasadzie dzierżyciele- jak właściciele, inni nie mają z reguły do niego dostępu. Regulacja korzystania z tego mienia odbywa się przede wszystkim na zasadach prywatnoprawnych.
4D)MIENIE PUBLICZNE NA UŻYTEK ADMINISTRACYJNEGO PRAWA GOSPODARCZEGO:
- mienie publiczne to określone rzeczy, dobra, w tym środki finansowe przysługujące Skarbowi Państwa lub innym państwowym osobom prawnym, oraz mienie przynależne podmiotom samorządowym, służące w sposób pośredni lub bezpośredni realizacji ich zadań publicznych, ;- w ramach tego mienia wyróżnić można składniki służące interesowi powszechnemu przez przynoszenie korzyści płynących z działalności gospodarczej- rozumianej jako aktywność gospodarcza państwa lub wspólnoty samorządowej, której celem jest zaspokajanie potrzeb publicznych przez wytwarzanie dóbr lub świadczenie usług, lub której celem jest zabezpieczanie potrzeb poprzez inwestowanie przedsięwzięte do uzyskania środków na tę działalność publiczną, ;- inaczej mówiąc, wyróżnić można tzw. mienie produkcyjne- zorganizowane i wykorzystywane do działalności gospodarczej,
4E)MIENIE NIEPRZEZNACZONE W SPOSÓB BEZPOŚREDNI LUB POŚREDNI DO AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ:
Wyróżnić można także mienie przeznaczone w sposób prawny do użytku publicznego, służące zapewnieniu funkcjonowania i spełniania zadań niegospodarczych przez podmioty publiczne. Chodzi o mienie nieprodukcyjne (dobra publiczne, majątek administracyjny),
5)KOMUNALIZACJA. Komunalizacja mienia Skarbu Państwa może nastąpić poprzez przekazanie mienia Skarbu Państwa na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, Minister Skarbu Państwa, może zbyć nieodpłatnie pakiet akcji spółki na rzecz jednostki samorządu terytorialnego lub związku jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli podstawowy wykonywany przedmiot działalności spółki służy realizacji zadań własnych tej jednostki samorządu terytorialnego lub związku jednostek samorządu terytorialnego i spółka wykonuje działalność gospodarczą na obszarze składającej wniosek jednostki samorządu terytorialnego lub związku jednostek samorządu terytorialnego. Wniosek wymaga przedłożenia uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w sprawie wyrażenia zgody na nabycie akcji/udziałów w związku z zapisem. Wnioskodawca winien również przedstawić koncepcję wykorzystania mienia Spółki w kontekście realizacji zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego.
6) NIEODPLATNE PRZEKAZANIE MIENIA SP- Istnieje możliwość nieodpłatnego przekazania mienia Skarbu Państwa na rzecz samorządu województwa, zgodnie z którym przekazanie województwu mienia Skarbu Państwa, będącego we władaniu państwowych osób prawnych, służącego wykonywaniu zadań gospodarczych, przekraczających zakres użyteczności publicznej, może nastąpić na wniosek zarządu województwa, jeżeli mienie to ma służyć strategii rozwoju województwa i wojewódzkich programów, z wyłączeniem mienia przeznaczonego na zaspokojenie roszczeń reprywatyzacyjnych oraz realizację powszechnego programu uwalszczenia. Wniosek złożony przez zarząd województwa w powyższym trybie musi zawierać uzasadnienie, iż przekazane mienie ma służyć: [a)realizacji strategii rozwoju województwa i wojewódzkich programów gospodarczych oraz; b)wykonywaniu zadań gospodarczych przekraczających zakres użyteczności publicznej.] Niezbędne jest przedłożenie aktualnego dokumentu strategii rozwoju województwa oraz wieloletnich programów wojewódzkich, jak również uchwały sejmiku województwa w sprawie przyjęcia strategii rozwoju województwa, zgodnie z art. 18 pkt 2 ustawy o samorządzie województwa. W przypadku gdy wniosek dotyczy przekazania akcji/udziałów w tym trybie, wnioskodawca zobowiązany jest przedłożyć uchwałę sejmiku województwa o przystąpieniu do spółki prawa handlowego - art. 18 pkt 19 lit. „e” ustawy o samorządzie województwa. W odniesieniu do mienia samorządowego specyficznym specyficznym sposobem powstania i wydzielenia mienia produkcyjnego jest wyposażenie w składniki majątkowe nowo tworzonych instytucji samorządu terytorialnego. W odniesieniu do gminy- nabycie podstawowych zasobów mienia komunalnego nastąpiło w drodze tzw. komunalizacji- przez przejęcie przez właściwe gminy określonych składników mienia ogólnonarodowego (państwowego). Przejęcie tego typu odbywa się na dwa sposoby: A)nabycie z mocy prawa z dniem wejścia w życie ustawy. Okoliczność nabycia tego mienia wymaga potwierdzenia w formie decyzji wojewody o charakterze deklaratoryjnym. W ten sposób na własność gminy przeszło mienie ogólnonarodowe należące do rad: [a) rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego,; b) przedsiębiorstw państwowych, dla których powyższe organy pełniły funkcję organu założycielskiego,; c) zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych radom narodowych i terenowym organom administracji stopnia podstawowego,; Ponadto mienie ogólnonarodowe służące użyteczności publicznej, należące do: d) rad narodowych miasta stołecznego Warszawy, e) rad narodowych miasta Krakowa, f) rad narodowych miasta Łodzi, g) terenowych organów administracji państwowej stopnia wojewódzkiego w tych województwach miejskich h) przedsiębiorstw państwowych, dla których wskazane wyżej organy pełniły funkcję organu założycielskiego, i) zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych powyższym organom,]. B)nabycie przez gminę w drodze konstytutywnego aktu administracyjnego wojewody. Gmina nabywa prawo do przekazanego jej mienia dopiero z chwilą, gdy powyższa decyzja stanie się ostateczna. W drodze tego aktu przekazania przeszło na gminę na rzecz związku gmin mienie ogólnonarodowe, służące użyteczności publicznej i należące do: a) rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia wojewódzkiego, b) przedsiębiorstw państwowych dla których powyższe organy pełniły funkcję organu założycielskiego, c) zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych wskazanym powyżej organom- jeżeli było ono niezbędne do wykonywania ich zadań, d) gminie mogło być także przekazane inne, niż wskazane powyżej mienie, jeżeli było niezbędne do realizacji jej zadań,
7)POWIAT, WOJEWÓDZTWO: [- wraz z ich powołaniem nabycie przez nie mienia nastąpiło na podstawie ustawy;- Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.; - zgodnie z tymi przepisami, mieniem powiatu i odpowiednio województwa stało się z mocy prawa mienie Skarbu Państwa, będące w władaniu instytucji państwowych oraz jednostek organizacyjnych przejmowanych w całości przez wspólnoty samorządowe,; - nabycie tego mienia wymaga jednak decyzji wojewody o charakterze deklaratoryjnym,; - ponadto nabyciu podlegało mienie Skarbu Państwa będące we władaniu jednostek państwowych przejmowanych tylko w części przez powiat lub województwo. Przekazania tego mienia wymaga jednak decyzji o charakterze konstytutywnym. Ponadto jednostkom tym mogło zostać przekazane, w drodze decyzji wojewody, inne, niż wskazane wyżej, mienie Skarbu Państwa oraz będące we władaniu państwowej osoby prawnej, ] Gminie, powiatowi i województwu, jako podmiotom mienia, przysługuje ogół praw majątkowych przynależnych określonym wspólnotom samorządowym, a także ogół obciążających je obowiązków majątkowych (praw i obowiązków wynikających zarówno ze stosunków cywilnych, jak i administracyjnych),
40. PODMIOTY ZARZĄDU MIENIEM PUBLICZNYM.
Wyróżnienie podmiotów zarządzających mieniem publicznym następuje w zależności od tego, komu wspomniane mienie przysługuje. Można więc mówić o jednostkach zarządu w odniesieniu do mienia przynależnego bezpośrednio Skarbowi Państwa oraz w odniesieniu do mienia przynależnego bezpośrednio jednostkom samorządu terytorialnego.
Mienie publiczne jest zorganizowane i wydzielone w jednostki wyodrębnione organizacyjnie, działające bez wyodrębnienia prawnego, oraz w mienie to wyposażone mogą być jednostki organizacyjne mające osobowość prawną. Mowa tutaj więc o zarządzie wydzielonym i zorganizowanym mieniem przez powyższe podmioty. [W przypadku mienia państwowego lub samorządowego występującego w postaci publicznej osoby prawnej, gospodarowanie nim należy do organów tej osoby i odbywa się w sposób samodzielny, w granicach i na warunkach przewidzianych w przepisach prawnych regulujących utworzenie i funkcjonowanie tej osoby. W przypadku mienia publicznego zorganizowanego w formie jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, zarządzającym tym mieniem są organy kierownicze tych jednostek. Podejmują one w ramach tego zarządu działania i czynności przewidziane w prawie i w granicach upoważnienia podmiotu powołującego taką jednostkę oraz wyposażającego ją w odpowiednie składniki majątkowe.] Mienie publiczne może być wykorzystane do wykonywania działalności gospodarczej. W odniesieniu do mienia produkcyjnego ( uwzględniając zarząd, podmioty go wykonujące, sposób oraz formę jego realizacji) wyróżnia się: A)Zarząd pośredni, realizowany przez Ministra Skarbu Państwa, organ założycielski, organy jednostek samorządowych, B)Zarząd bezpośredni, wykonywany przez osoby prawne, och organy ( przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki Skarbu państwa, jednostki samorządowe),
1)SKARB PAŃSTWA I JEGO ORGANY. Skarb państwa jest osobą prawną, która w stosunkach cywilnoprawnych jest podmiotem praw i obowiązków dotyczących mienia państwowego, nie należących do innych państwowych osób prawnych,;
- Skarb państwa jest zbiorczą nazwą dawaną na określenie mienia jednostek państwowych wyodrębnionych organizacyjnie, a nie mających osobowości prawnej,; - Brak ustawy określającej organizację oraz sposób zarządzania majątkiem Skarbu Państwa. Określenie kto jest upoważniony do podjęcia działań administracyjno- prawnych związanych z dysponowaniem tym mieniem, a także określenie czynności prowadzących do nabycia praw i obowiązków cywilnoprawnych, wynika z prawa administracyjnego,; - Organem właściwym do spraw skarbu państwa jest Minister Skarbu Państwa,; - Zgodnie z ustawą o działach administracji rządowej, dział Skarbu Państwa obejmuje sprawy dotyczące: a) gospodarowania mieniem skarbu państwa, w tym komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz narodowych funduszy inwestycyjnych i ich prywatyzacji, b) ochrony interesów Skarbu Państwa, z wyjątkiem spraw, które na mocy odrębnych przepisów przypisane są innym działom, Minister Skarbu Państwa opisany jest szczegółowo w zagadnieniu nr 21.
2)ORGANY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO: -zarząd majątkiem publicznym przynależnym jednostkom samorządowym (gminie, powiatowi, województwu) należy do ich organów, stosownie do przyznanych im kompetencji,; - do wyłącznej właściwości organów stanowiących jednostek samorządowych w zakresie gospodarowania mieniem należy-> podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych, przekraczających zakres zwykłego zarządu,; - do kompetencji organów wykonawczych wspólnoty samorządowej należy:; [a) przygotowywanie projektów uchwał rad lub sejmiku,; b) wykonywanie uchwał podejmowanych przez te organy w zakresie gospodarowania mieniem,; c) gospodarowanie mieniem samorządowym w zakresie nie zastrzeżonym dla rad lub sejmików,; d) zasadą również jest, że w sprawach nie zastrzeżonych dla rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa,; gospodarowanie mieniem tych jednostek należy do organów wykonawczych: gminy, powiatu, województwa,; e) ponadto wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta oraz marszałek, są kompetentni przede wszystkim w sprawach wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, w tym także w odniesieniu do gospodarowania mieniem samorządowym (np. oddanie w trwały zarząd nieruchomości jednostce organizacyjnej, stwierdzenia nabycia przez komunalne osoby prawne prawa wieczystego użytkowania gruntu i własności budynków),.] - o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania tych składników majątkowych gmina, powiat, województwo decydują samodzielnie przy zachowaniu wymogów przewidzianych w ustawach samorządowych i przepisach związkowych oraz w innych odrębnych ustawach, - gmina, powiat województwo nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania innych samorządowych osób prawnych, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej, a te ostatnie nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania wspólnot samorządowych, - obowiązujące ustawodawstwo regulujące zasady gospodarowania mieniem samorządowym przez wspólnoty odwołuje się bądź do metody administracyjnoprawnej, bądź do metody cywilnoprawnej, - władcze akty administracyjne (indywidualne, generalne) stosują organy wspólnot w zależności od przyznanych im kompetencji, z tym, że zasadą jest wydawanie indywidualnych decyzji administracyjnych przez organ jednoosobowy (wójta, burmistrza, prezydenta, starostę, marszałka). Zarządy wspólnot mogą je wydawać w sprawach wyraźnie określonych w przepisach prawa,- w zakresie czynności cywilnoprawnych (głównie chodzi o umowy) w obrocie cywilnoprawnym wspólnotę reprezentują wobec osób trzecich ( działają w ich imieniu)- organy wykonawcze, a) podejmują one swoje rozstrzygnięcia jako organy kolegialne lub jednoosobowe, b) wobec osób trzecich wystarczy złożenie oświadczenia woli przez co najmniej dwóch członków powiatu lub jednego we współdziałaniu z pełnomocnikiem ustanowionym przez zarząd, jeśli statut nie stanowi inaczej, - W imieniu gminy oświadczenie woli składają jednoosobowo wójt, lub działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie lub wraz z inna upoważnioną osobą, - Oświadczenie woli w imieniu województwa składa marszałek województwa wraz z członkiem zarządu województwa, chyba, ze statut województwa stanowi inaczej, a) sejmik województwa może udzielić marszałkowi upoważnienia do składania jednoosobowo oświadczeń woli, innych niż przewidywane w statucie województwa, - Do skuteczności dokonywanych przez organy wykonawcze wspólnot czynności prawnych mogą być niezbędne uchwały, wtedy gdy sprawa zastrzeżona do wyłącznej właściwości organu stanowiącego wspólnoty, a) gdy czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązania pieniężnego do jej skuteczności niezbędna jest kontrasygnata skarbnika, - Obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem samorządowym jest zachowanie szczególnej staranności przy jego wykonywaniu i jego ochrona, - Zarząd mieniem publicznym polega więc na podejmowaniu czynności faktycznych oraz prawnych, mających na celu wykorzystanie tego mienia w sposób zgodny z jego przeznaczeniem, - W procesie zarządu mieniem publicznym organy Skarbu Państwa i organy poszczególnych wspólnot samorządowych podejmują, na podstawie przyznanych im prawem kompetencji, działania o charakterze zarówno cywilnoprawnym jak i administracyjnoprawnym, a) wynika to m.in. ze swoistego pomieszania ról, w jakich występują organy Skarbu Państwa i organy wspólnot samorządowych, tj. roli podmiotów władzy i roli właściciela, b) w tym kontekście sformułowano zasadę, że w dziedzinie zarządu mieniem publicznym czynności prawne i inne działania organów reprezentujących państwo i wspólnoty samorządowe powinny być zgodne nie tylko z normami prawa prywatnego, ale także z odpowiednimi normami prawa publicznego, c) oznacza to, że w stosunkach związanych z wykonywaniem praw majątkowych, w których uczestnikiem jest organ publiczny, zasady prawa prywatnego podlegają ograniczeniom, d) należy także podkreślić, że obszar wykonywania praw majątkowych państwa i innych państwowych podmiotów przez organy administracji rządowej podlega ocenie, według kryteriów: legalności, celowości, gospodarności, oraz rzetelności, przez NIK, e) w odniesieniu do organów samorządu terytorialnego działalność ta podlega ocenie z punktu widzenia: legalności, gospodarności i rzetelności, - Podmioty publiczne i ich organy zarządzające mieniem publicznym poddane są nie tylko normom prawa prywatnego, ale także ich zachowanie regulowane jest w pewnym zakresie przez prawo publiczne, a) następuje to przez ustalenie pewnych reguł działania, którymi winny się one kierować zarządzając tym mieniem, mając na uwadze dobro publiczne a nie jedynie majątkowe interesy podmiotu, który reprezentują,
b) te określone wzorce zachowań stanowią równocześnie punkt odniesienia do działań kontrolnych i nadzorczych wobec podmiotów zarządzających tym mieniem, c) służy ono bowiem realizacji zadań publicznych a nie jedynie działalności czysto fiskalnej, - Na tle regulowania przez prawo publiczne zarządzania mieniem publicznym można mówić o zarządzie mieniem publicznym jako funkcji państwa, a) treścią tej funkcji są prawa majątkowe państwa, jst, i innych podmiotów publicznych, wykonywane przez ich organy, b) realizacja tej funkcji jest przedmiotem prawa publicznego, co następuje poprzez ustalenie dla tych podmiotów, ich organów, wzorców zachowań przy wykonywaniu praw majątkowych w ramach zarządzania mieniem publicznym, c) celem tej funkcji (regulacji publicznej) poprzez określenie zasad i kryteriów zachowania w sferze zarządzania składnikami mienia, jest ochrona mienia publicznego, e) funkcja ta jest zatem w odniesieniu do mienia publicznego-> zespołem działań faktycznych oraz prawnych wykonywanych na rzecz interesu publicznego.
17. KOMERCJALIZACJA PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH:
1) POJĘCIE: Szczególnego rodzaju podmiotem, wykorzystywanym przez państwo do prowadzenia działalności gospodarczej, jest jednoosobowa spółka akcyjna Skarbu Państwa, powstała w wyniku procesu komercjalizacji, Tryb i zasady tego typu przekształceń określa ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji, Komercjalizacja-> polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, o formie prawnej spółki z.o.o., lub spółki akcyjnej. Jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, powstała spółka wstępuje we wszystkie stosunki prawne których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter tych stosunków (zasada sukcesji generalnej), Komercjalizacja jest więc zmianą formy organizacyjnej prowadzenia działalności gospodarczej, a nie kreowaniem nowego podmiotu gospodarczego, - Zmiana ta polega na zastąpieniu dotychczasowej formy zarządu publicznego prowadzenia przez państwo określonej działalności gospodarczej (jaką jest przedsiębiorstwo państwowe), formą zarządu prywatnoprawnego, tj. spółką kapitałową, - Proces przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego może być dokonywany w celu prywatyzacji, lub w innym celu. W tej sytuacji skomercjalizowany podmiot nie musi być jedynie fazą pośrednią między funkcjonowaniem przedsiębiorstwa państwowego, a jego prywatyzacją. Stać się może również pewną stałą samoistną formą zarządu częścią mienia państwowego, - Zgodnie z ustawą, komercjalizacji podlegać mogą wszystkie przedsiębiorstwa państwowe, z wyjątkiem: [a) postawionych w stan likwidacji lub upadłości, b) będących w stadium podziału, łączenia czy postępowania układowego albo ugodowego, a także w zarządzie menadżerskim, c) objętych prywatyzacją bezpośrednią, d) przedsiębiorstwa użyteczności publicznej „Poczta Polska”, e) wykonujących działalność gospodarczą w zakresie międzynarodowego transportu morskiego,].
2) PRZEBIEG KOMERCJALIZACJI: Co warte podkreślenia, w świetl ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz zmianie innych ustaw, winna nastąpić komercjalizacja wszystkich przedsiębiorstw państwowych bez względu na rodzaj ich organów założycielskich,
a) w terminie do dnia 30 czerwca 2007 roku, minister właściwy do spraw Skarbu Państwa dokona komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych działających na podstawie przepisów ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, dla których jest organem założycielskim, b) organy założycielskie inne niż minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, są obowiązane złożyć ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa wnioski o dokonanie komercjalizacji tych przedsiębiorstw,] Komercjalizacji dokonuje minister właściwy do spraw Skarbu Państwa,- Przekształcenia minister Skarbu Państwa dokonuje: [a) z własnej inicjatywy, b) na wniosek: -organu założycielskiego,; - dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i rady pracowniczej,; - sejmiku województwa, na obszarze którego znajduje się siedziba przedsiębiorstwa,;
W przypadku przedsiębiorstw państwowych o podstawowym znaczeniu dla gospodarki państwa, dokonuje tych czynności za zgodą Rady Ministrów,]. Ustawa nie przewiduje warunków materialno- prawnych, na które mogliby się powołać wnioskodawcy, ani środków formalnoprawnych z których wnioskodawcy mogliby skorzystać w wypadku odmowy Ministra czy jego bezczynności. Jedynym prawnym obowiązkiem Ministra jest dokonanie odpowiednich zawiadomień organów przedsiębiorstwa państwowego o podjęciu tego procesu. W konsekwencji dyrektor przedsiębiorstwa jest zobowiązany doręczyć Ministrowi Skarbu Państwa kwestionariusz przedsiębiorstwa państwowego, wraz z dokumentami określonymi w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów,
3)AKT KOMERCJALIZACJI -Podstawą przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego jest akt komercjalizacji sporządzony za Skarb Państwa przez Ministra Skarbu Państwa. W akcie tym ustala się: [a) statut spółki,; b) wysokość kapitału zakładowego spółki,; c) imiona i nazwiska członków władz pierwszej kadencji,; d) osobę upoważnioną do zgłoszenia wniosku o wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców, jeżeli jest to osoba inna niż zarząd,.] Akt komercjalizacji zastępuje czynności określone w przepisach kodeksu spółek handlowych, poprzedzające złożenie wniosku o wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców, a więc: akt założycielski, wniesienie wkładu na pokrycie kapitału zakładowego, powołanie organów.
Akt komercjalizacji pozbawiony jest cech aktu administracyjnego. Do jego oceny nie da się odnieść instrumentów właściwych prawu administracyjnemu przy kwalifikowaniu decyzji. Akt ten jest więc cywilnoprawnym oświadczeniem reprezentanta Skarbu Państwa, jako osoby prawnej, wydane w ramach przyznanych mu na mocy przepisów prawnych szczególnych uprawnień majątkowych wobec innej osoby prawnej. W tym przypadku, może być oceniany jedynie za pomocą kryteriów właściwych prawu cywilnemu (handlowemu), - Niezwłocznie po sporządzeniu aktu komercjalizacji zarząd spółki lub osoba upoważniona składa wniosek o wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców, - Dniem przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę (dniem komercjalizacji) jest pierwszy dzień miesiąca przypadającego po wpisaniu spółki do rejestru,
a) z tym dniem następuje także z urzędu wykreślenie przedsiębiorstwa państwowego z rejestru,
4)INSTYTUCJĘ WNIESIENIA PRZEDSIĘBIORSTWA DO JEDNOOSOBOWEJ SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA, co przewiduje również ustawa: [a) Dokonuje tego minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, w drodze zarządzania o wniesieniu przedsiębiorstwa do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa,; b) jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, z dniem wykreślenia przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorców spółka, do której jest wnoszone przedsiębiorstwo, wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter prawny tych stosunków,; c) wniesienie przedsiębiorstwa do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa w powyższym trybie nie stanowi prywatyzacji.]
84. SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA, ICH USTRÓJ I SYTUACJA PRAWNA.
Spółka Skarbu Państwa jest państwową osobą prawną, opartą na mieniu państwowym, Jedynym akcjonariuszem spółki jest Skarb Państwa, Utworzona jest w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa, Spółka ta wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter tych stosunków, Pracownicy komercjalizowanego przedsiębiorstwa stają się z mocy prawa pracownikami spółki, z wyjątkiem: [a) dyrektora przedsiębiorstwa, oraz; b) pracowników zatrudnionych na podstawie powołania, których stosunek wygasa z mocy prawa z dniem wykreślenia przedsiębiorstwa z rejestru,]. W spółce nie ma bowiem stanowiska, które obsadza się w drodze powołania, - Bilans zamknięcia przedsiębiorstwa państwowego staje się bilansem otwarcia spółki, przy czym suma kapitałów własnych jest równa sumie funduszu założycielskiego, funduszu przedsiębiorstwa i nie podzielonego wyniku finansowego za okres działalności przedsiębiorstwa przed komercjalizacją,- Przekształcenie przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa, zmienia jego miejsce w gospodarce rynkowej przez likwidację wielu różnic, jakie w stosunkach gospodarczych dzieliło ten podmiot od innych przedsiębiorców, - Skomercjalizowane przedsiębiorstwo poddane jest, z wyjątkiem ściśle określonych sytuacji przepisom prawa handlowego. Działania przedsiębiorstwa są więc poddane: a) powszechnym prawom rynkowym,; b) wolności gospodarczej,; c) zasadzie dokonywania na tym rynku wszelkich czynności prawnych i działań nie zakazanych przez prawo, d) ograniczeniom policyjnym i reglamentacyjnym,;
- Spółka ta jest zatem (co do zasady) równorzędnym partnerem innych przedsiębiorców, poddanym tym samym regułom gry kapitału i konkurencji,. Ustawa stanowi, że do spółki powstałej w wyniku komercjalizacji stosuje się przepisy kodeksu spółek handlowych, jeśli ustawa nie stanowi inaczej. Oznacza to, że ustawa o komercjalizacji jako przepis szczególny, ma pierwszeństwo przed przepisami ogólnymi, jakimi są przepisy kodeksu spółek handlowych,
1)ZASADY NADZORU WŁAŚCICIELSKIEGO NAD SPÓŁKAMI SKARBU PAŃSTWA SĄ DOKUMENTEM STANOWIĄCYM
wyraz oczekiwań organu państwowego, ustawowo odpowiedzialnego za ochronę interesów Skarbu Państwa w zakresie zasad realizacji tego celu przez jednostki organizacyjne i osoby fizyczne zaangażowane w prowadzenie spraw związanych z działalnością spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz Skarbu Państwa jako akcjonariusza/wspólnika. Dokument ten nie powinien być traktowany jako akt normatywny administracji rządowej (przepisy prawa nie upoważniają Ministra Skarbu Państwa do wydania takiego aktu), lecz jako dokument wzorcotwórczy. Na jego podstawie organy administracji rządowej lub podmioty publiczne, mogą opracować własne rozwiązania w ramach posiadanych kompetencji, biorąc pod uwagę specyfikę nadzorowanych podmiotów.
2)CELE NADZORU WŁAŚCICIELSKIEGO: - wzrost efektywności działania, skuteczności zarządzania i wartości spółek z udziałem Skarbu Państwa, ;- przygotowanie podmiotów do procesu przekształceń i prywatyzacji w dążeniu do osiągnięcia docelowego modelu sektora państwowego w gospodarce, - zapewnienie transparentności działalności spółek z udziałem Skarbu Państwa.
3)OSIĄGNIĘCIU WYMIENIONYCH CELÓW POWINNO SŁUŻYĆ: -stosowanie rozszerzonych w stosunku do obowiązujących przepisów prawa, form i procedur nadzoru właścicielskiego Ministra Skarbu Państwa, ;- dobór właściwie przygotowanych członków rad nadzorczych dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania nadzoru właścicielskiego, ;- doskonalenie kryteriów doboru kadry zarządzającej spółkami z udziałem Skarbu Państwa,;- opracowanie i wdrożenie nowych standardów oraz mechanizmów monitorowania i oceny działalności ekonomicznej i finansowej spółek z udziałem Skarbu Państwa, umożliwiających szybkie reagowanie na negatywne zjawiska,. Dla realizacji wskazanych celów nadzoru właścicielskiego istotne znaczenie ma właściwe funkcjonowanie kodeksowych organów spółek prawa handlowego: walnego zgromadzenia/zgromadzenia wspólników, rady nadzorczej oraz zarządu. Bezpośredni nadzór nad działalnością spółek z udziałem Skarbu Państwa sprawują rady nadzorcze, a w pewnym zakresie pełnomocnicy wspólnika. Mają oni ustawowo wyznaczone miejsce w systemie nadzoru właścicielskiego nad spółkami. Takie usytuowanie rad nadzorczych i pełnomocników wspólnika w systemie nadzoru właścicielskiego jest instrumentem Ministra Skarbu Państwa stwarzającym możliwość monitorowania i kontrolowania procesów zachodzących w spółkach. Stąd właśnie w polityce nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa szczególną uwagę poświęca się zagadnieniom kompetencji, procedurom i kryteriom doboru, organizacji i oceny pracy, a także wynagradzania członków rad nadzorczych i pełnomocników wspólnika. Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.
4)KOMPETENCJE: Do podstawowych kompetencji i obowiązków rad nadzorczych w spółkach z jednoosobowym i większościowym udziałem Skarbu Państwa należy: a) powoływanie, odwoływanie i zawieszanie członków zarządu spółki,; b) wnioskowanie w sprawie ustalenia zasad wynagradzania i wysokości wynagrodzenia dla członków zarządu w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa oraz w zależności od zapisów statutów/ umów spółek z większościowym udziałem Skarbu Państwa wnioskowanie lub ustalanie zasad i wysokości wynagradzania,; c) ocena sprawozdania finansowego w zakresie jego zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym oraz ocena sprawozdania zarządu z działalności spółki i wniosków co do sposobu podziału zysku lub pokrycia straty (dokumenty te powinny być sporządzone zgodnie zWytycznymi dla jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i spółek z większościowym udziałem Skarbu Państwa - załącznik Nr 1),; d) opiniowanie rocznych planów rzeczowo-finansowych, a także wieloletnich strategicznych planów spółki,; e) opiniowanie i zatwierdzanie indywidualnych zasad sponsoringu oraz opiniowanie i monitorowanie realizacji przez zarząd Planu prowadzenia działalności sponsoringowej, a także ocena tego obszaru funkcjonowania spółki w odniesieniu do informacji umieszczonych w Sprawozdaniu zarządu,; f) monitorowanie i kontrola istotnych dla spółki decyzji zarządu, ocena sytuacji ekonomiczno- finansowej spółki oraz efektów pracy zarządu, ; g) egzekwowanie od zarządu terminowej realizacji obowiązków sprawozdawczych i informacyjnych wobec Ministerstwa Skarbu Państwa oraz szybkie reagowanie na stwierdzone nieprawidłowości,; h) udzielanie zarządowi zgody na podjęcie działań skutkujących: zmianą stanu majątkowego spółki, wzrostem zobowiązań oraz udzieleniem gwarancji i poręczeń majątkowych - ponad ustalony limit,; i) dokonywanie wyboru i bieżąca współpraca z biegłym rewidentem oraz monitorowanie procesu przeprowadzania audytu,; j) stałe monitorowanie stopnia realizacji przedstawionych przez spółkę w planie rzeczowo- finansowym lub strategicznych planach wieloletnich parametrów ekonomicznych, docelowych wyników ekonomiczno-finansowych oraz zleconych konkretnych zadań do wykonania w spółce.
5) W SPÓŁKACH Z MNIEJSZOŚCIOWYM UDZIAŁEM SKARBU PAŃSTWA PRZEDSTAWICIELE MINISTRA SKARBU PAŃSTWA W ORGANACH NADZORU POWINNI: a) informować odpowiednie komórki nadzoru o naruszeniach przez zarząd obowiązującego prawa,; b) właściwie wykorzystywać postanowienia statutowe w celu skutecznego zabezpieczenia interesów Skarbu Państwa,; c) na bieżąco informować odpowiednie komórki nadzoru o sytuacji spółki oraz działaniach zagrażających interesom Skarbu Państwa,; d) inicjować realizację przez zarząd obowiązków sprawozdawczych i informacyjnych,; e) pisemnie informować właściwe terenowe Delegatury Ministra Skarbu Państwa, na podstawie raportów biegłego rewidenta lub oświadczenia zarządu bądź inwestora, o zagrożeniach (zgodnie z umową prywatyzacyjną i wynegocjowanym w statucie/ umowie spółki stosownym postanowieniem określającym indywidualne uprawnienie Ministra Skarbu Państwa) w zakresie realizacji zobowiązań pozacenowych podjętych w ramach umów prywatyzacyjnych przez inwestorów strategicznych.; 4) W ramach monitorowania wykorzystania przekazanej spółce przez Ministra Skarbu Państwa pomocy publicznej ze środków Funduszu Restrukturyzacji Przedsiębiorców członkowie rad nadzorczych i pełnomocnicy wspólnika powinni:; a) na bieżąco sprawdzać prawidłowość wydatkowania środków otrzymanych w ramach pomocy publicznej i realizacji planów restrukturyzacji finansowanych z tych środków,; b) opiniować kwartalne i roczne sprawozdania zarządu dot. realizacji programu restrukturyzacji, zgodnie z wytycznymi Ministra Skarbu Państwa,; c) informować właściwych pracowników odpowiednich komórek nadzoru o zaistniałych przypadkach nieprawidłowości w zakresie wydatkowania otrzymanej pomocy publicznej i realizacji planów restrukturyzacji,; d) ujmować w umowach z biegłymi rewidentami w sprawie badania sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, prawidłowość wydatkowania otrzymanej pomocy publicznej oraz realizacji planów restrukturyzacji.
102. ZASADY PRYWATYZACJI JEDNOOSOBOWYCH SPÓŁEK SKARBU PAŃSTWA
1)JEDNOOSOBOWA SPÓŁKA AKCYJNA SKARBU PAŃSTWA JEST JEDNĄ Z NAJBARDZIEJ ROZPOWSZECHNIONYCH FORM PRAWNYCH PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZEZ PAŃSTWO. Powstała w wyniku komercjalizacji- na zasadach określonych w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji. W znaczeniu prawnym prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych oznacza świadomą i dobrowolną rezygnację przez państwo z własności przedsiębiorstwa państwowego na rzecz podmiotów prywatnych lub innych, podejmowaną w celu zmiany reżimu prawnego i finansowego przedsiębiorstwa państwowego. 1A)Prywatyzacja zatem stanowi pewien proces, który: [a)Jest rozłożony w czasie; b)Ma prowadzić do zmiany właściciela przedsiębiorstwa państwowego, chociaż niekoniecznie na rzecz podmiotów prywatnych; c)Ma na celu zmianę reżimu prawnego, finansowego i gospodarczego obowiązującego dotychczas przedsiębiorstwa państwowego oraz zmianę sposobu zarządzania nim; d)Jest przeprowadzany na podstawie odrębnych od prawa cywilnego przepisów prawnych oraz wg specjalnej procedury.]. 1B)Prywatyzacja polega na (art. 1 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji: [a)obejmowaniu akcji (lub udziałów) w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowych spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne niż państwowe osoby prawne; b)zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach; c)rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą.]. Prywatyzacja przedsiębiorstwa państwowego może przybierać formę prywatyzacji pośredniej i bezpośredniej.
2)PRYWATYZACJA JEDNOOSOBOWEJ SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA JEST FORMĄ PRYWATYZACJI POŚREDNIEJ, KTÓREJ ISTOTĄ JEST ZBYCIE AKCJI CZY UDZIAŁÓW TEJ SPÓŁKI. Ten proces istnieje kiedy akcje (udziały) nabywają osoby inne niż Skarb Państwa. Ta forma prywatyzacji składa się z 2 etapów: komercjalizacji oraz zbywania i nabywania akcji czy udziałów osobom trzecim. Akcje w imieniu Skarbu Państwa zbywa minister właściwy do spraw Skarbu Państwa (art. 31 ustawy). Przed zaoferowaniem do zbycia akcji Skarbu Państwa w spółce dokonuje się analizy mającej na celu ustalenie:[a)sytuacji prawnej majątku spółki,; b)stanu i perspektyw rozwoju przedsiębiorstwa spółki,; c)oszacowania wartości przedsiębiorstwa; d)oceny realizacji obowiązków wynikających z tytułu wymagań ochrony środowiska.]. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa przed zaoferowaniem akcji do zbycia może zobowiązać spółkę do wprowadzenia w jej przedsiębiorstwie zmian wynikających z wymogów ochrony środowiska lub tej analizy. Akcje należące do Skarbu Państwa są zbywane w trybie (art. 33): (z zastrzeżeniem sytuacji dot. udostępniania akcji uprawnionym pracownikom oraz rolnikom i rybakom, o tym dalej). oferty ogłoszonej publicznie,. przetargu publicznego,. rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia,. przyjęcia oferty złożonej przez podmiot ogłaszający wezwanie w ramach publicznego obrotu papierami wartościowymi. aukcji ogłoszonej publicznie, jeżeli przedmiotem zbycia są akcje spółki, w której Skarb Państwa posiada nie więcej niż 10% kapitału zakładowego, a cena sprzedaży nie jest niższa od wartości księgowej akcji. Zbycie akcji należących do Skarbu Państwa z naruszeniem tych reguł jest nieważne.!!! Rada Ministrów może wyrazić zgodę na inny niż przewidziany tryb zbywania akcji. Zbycie akcji (udziałów) następuje w drodze umowy na zasadach ogólnych. Zapłata za akcje (udziały) może być dokonana w ratach, jeżeli zostanie zabezpieczona kwota pozostała do zapłaty po uiszczeniu pierwszej raty. (art. 35)
3)UPRAWNIENIA PRACOWNIKÓW DO NABYWANIA AKCJI Na szczególnych zasadach akcje nabywają uprawnieni pracownicy, rolnicy i rybacy kooperujący uprzednio z przedsiębiorstwem państwowym. Przysługuje im prawo do nieodpłatnego nabycia, do 15% akcji objętych przez Skarb Państwa w dniu wpisania spółki do rejestru. (art. 37). Uprawnieni pracownicy oraz rolnicy lub rybacy mogą skorzystać z prawa do nabycia akcji nieodpłatnie, o ile w ciągu 6 miesięcy od dnia wpisania spółki do rejestru złożą pisemne oświadczenie o zamiarze nabycia akcji. Niezłożenie oświadczenia w powyższym terminie powoduje utratę prawa do nieodpłatnego nabycia akcji. Liczba akcji przypadająca na jednego rolnika lub rybaka nie może przekroczyć najwyższej liczby akcji przypadającej na jednego uprawnionego pracownika. Rolnicy i rybacy mają prawo do nabycia akcji nie więcej niż w dwóch spółkach. Prawo do nieodpłatnego nabycia akcji od chwili powstania podlega dziedziczeniu. Akcje nabyte nieodpłatnie przez uprawnionych pracowników oraz przez rolników lub rybaków nie mogą być przedmiotem obrotu przed upływem 2 lat od dnia zbycia przez Skarb Państwa pierwszych akcji na zasadach ogólnych, a co do akcji pracowników pełniących funkcje członków zarządu spółki - przed upływem 3 lat. Akcje nabyte nieodpłatnie przez uprawnionych pracowników oraz przez rolników lub rybaków nie mogą być przedmiotem przymusowego wykupu na zasadach art. 418 Kodeksu Spółek Handlowych. Nieodpłatne zbycie udziałów na rzecz uprawnionych pracowników następuje w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
72.PRYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA.
Istota prywatyzacji bezpośredniej polega na zadysponowaniu przez organ administracji państwowej całym mieniem przedsiębiorstwa państwowego celem zmiany właściciela lub formy organizacyjnej a skutkiem jest ustanie bytu osoby prawnej jakim jest to przedsiębiorstwo. Według art. 39 u.k.p. prywatyzacja bezpośrednia polega na rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przeds. państw. Poprzez; 1)sprzedaż przedsiębiorstwa; 2)wniesienie przedsiębiorstwa do spółki; 3)oddanie do odpłatnego korzystania; jeżeli spełnia warunki: a)wartość sprzedaży towarów i usług w poprzednim roku nie jest wyższa niż 6 mln €; b)wysokość funduszy własnych według stanu na 31 grudnia roku poprzedniego nie była wyższa niż 2 mln €. W uzasadnionych przypadkach Rada Ministrów może wyrazić zgodę na oddania do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwa które nie spełnia warunków.
1)TRYB PRYWATYZACJI; 1.Prywatyzacji dokonuje organ założycielski w imieniu Skarbu Państwa poprzez pełnomocnika do spraw prywatyzacji , w szczególności gdy z wnioskiem wystąpi dyrektor i rada pracownicza przedsiębiorstwa lub wobec złożonej oferty nabycia, zawiązania spółki, zawarcia umowy.; 2.Organ założycielski dokonuje analizy stanu przedsiębiorstwa poprzez; [a)Ustalenie stanu prawnego majątku i oszacowaniu wartości przedsiębiorstwa; b)Ocena realizacji obowiązków wynikających z wymogów ochrony środowiska i dóbr kultury.] 3. Organ założycielski za zgodą Ministra Skarbu Państwa wydaje zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej (nie przysługuje sprzeciw) podlegające ujawnieniu w rejestrze przedsiębiorców i które w szczególność zawiera; określenie sposobu prywatyzacji bezpośredniej, wskazanie osoby pełnomocnika, załącza się dokonane analizy. 4. Z dniem wydania zarządzenia ustaje działalność dotychczasowych organów a ich funkcje przejmuje pełnomocnik. Pełnomocnik dokonuje prywatyzacji . 5. Po dokonaniu prywatyzacji pełnomocnik sporządza bilans zamknięcia i występuje do sądu z wnioskiem o wykreślenie przedsiębiorstwa z rejestru przedsiębiorców. 6. Organ założycielski zawiadamia Ministra SP o wykreśleniu przedsiębiorstwa z rejestru.
2)SPRZEDAŻ PRZEDSIĘBIORSTWA; następuje zmiana właściciela, w trybie; [a)Przetargu publicznego, w umowie należy określić zobowiązania kupującego w zakresie przewidywanych inwestycji, ochrony środowiska, dóbr kultury, oraz miejsc pracy.; b)Negocjacji podjętych na podstawie publicznego zaproszenia.]. Kwotę stanowiącą do 15% ceny przedsiębiorstwa kupujący przekazuje na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Zapłata należności może być dokonana w ratach , pod warunkiem jej zabezpieczenia po uiszczeniu pierwszej raty. Pierwsza rata wynosi 20% ceny, pozostałe muszą być spłacone w okresie 5 lat.
3)WNIESIENIE PRZEDSIĘBIORSTWA DO SPÓLKI- następuje w trybie negocjacji podjętych na podstawie publicznego zaproszenia i polega na utworzeniu spółki pomiędzy Skarbem Państwa a osobami trzecimi. Może to nastąpić w dwóch wersjach; [a)Utworzenie spółki w której obok Skarbu Państwa uczestniczy aktywny inwestor, nie będący pracownikiem. Powinien wnieść wkłady na pokrycie co najmniej 25% kapitału zakładowego; b)Utworzenie spółki, w której akcjonariuszami obok skarbu państwa są wyłącznie osoby będące w dniu wydania zarządzenia pracownikami przedsiębiorstwa albo pracownikami, rolnikami, rybakami. Powinni wnieść wkłady na pokrycie co najmniej 10% kapitału zakładowego.] Ponad to uprawnionym pracownikom, rolnikom rybakom przysługuje prawo nabycie nieodpłatnego 15 % akcji należących do Skarbu Państwa.
4)ODDANIE DO ODPŁATNEGO KORZYSTANIA- wszystkie składniki materialne i niematerialne przekazane są spółce kapitałowej do odpłatnego korzystania, tylko gdy łącznie spełnione są warunki; [a)Do spółki przystąpi ponad połowa ponad połowa pracowników przedsiębiorstwa lub pracowników, rolników, rybaków; b)Akcjonariuszami są wyłącznie osoby fizyczne (osoby prawne tylko za zgodą Ministra SP); c)Opłacony kapitał zakładowy spółki jest nie niższy niż 20% wysokości funduszy założycielskiego i funduszu przedsiębiorstwa za rok poprzedzający rok w którym wydano zarządzenie o prywatyzacji; d)Co najmniej 20% udziałów lub akcji zostało objętych przez osoby nie zatrudnione w prywatyzowanym przedsiębiorstwie.]. Oddanie przedsiębiorstwa następuje na podstawie umowy zawartej na okres do 15 lat pomiędzy Skarbem Państwa a przejmującym. Strony mogą ustalić, że po upływie tego okresu; na przejmującego zostanie przeniesione prawo własności przedsiębiorstwa, przejmujący ma prawo nabycia przedsiębiorstwa, po dóch latach od zawarcia umowy udziały mogą nabywać osoby prawne.
47.POJĘCIE I ZAKRES ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH.
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE- umowy odpłatne zawierane pomiędzy zamawiącym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane (art. 2 pkt 13). Zamówienia publiczne są umową, więc czynnością prawną o charakterze dwustronnym między dwiema stronami posiadającymi zdolność prawną bycia podmiotem praw i obowiązków (zamawiający i wykonawca). Elementy wyznaczniki zamówienia publicznego: 1)Przedmiot zamówienia: a)Roboty budowlane - rozumiane jako wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, a także realizacja obiektu budowlanego (budynku wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami względnie obiekt małej architektury) za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego, w rozumieniu ustawy Prawo budowlane (art. 2 pkt 8) b)Dostawy - nabywanie rzeczy, praw oraz innych dóbr, w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy oraz leasingu. (Art.2pkt2) c)Usługi - wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy, a są usługami określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 2a ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.- Prawo zamówień publicznych. (to Prezes RM określi, w drodze rozporządzenia, wykaz usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym, uwzględniając dyrektywy europejskie stanowiące o procedurach udzielających zamówień publicznych). 2)Forma zamawiania ich realizacji: umowa odpłatna- z tytułu wykonania robót budowlanych, dostaw czy usług wykonawcy w ramach zamówienia publicznego będzie przysługiwało wymagrodzenie od zamawiającego. Co do zasady wynagrodzenie to będzie miało charakter pieniężny (przy czym na koncesję na roboty budowlane przysługuje prawo do eksploatacji obiektu budowlanego; możliwość pobierania opłat, np. za przejazd autostradą); 3)Wartość zamówienia - przepisy ustawy trzeba stosować, gdy wartość zamówienia wynosi 14 tys. Euro (ok. 58 tys zł). 4)Podmioty: ZAMAWIAJĄCY: - osoba fizyczna; -osoba prawna; - jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która posiada samodzielność finansową związaną z jej własną działalnością - wtedy wartość zamówienia ustala się odrębnie od wartości zamówień udzielanych przez inne jednostki organizacyjne tego zamawiającego ( a więc nieposiadające samodzielności finansowej oddziały, filie, zakłady itp. Jednostki wewnętrzne organizacyjne przedsiębiorców, nie będą mogły samodzielnie występować w roli zamawiających).; - generalnie zamawiającym będzie podmiot wyraźnie w ustawie wskazany, który dokonuje zamówień na roboty budowlane, usługi bądź dostawy i w zasadzie wydatkuje na nie środki finansowe, które kwalifikowane są jako środki publiczne. I są to:
1)JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych: a)Organy władzy publicznej (Sejm, Senat, Prezydent RP), organy administracji rządowej (Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów,ministrowie), organy kontroli państwowej (NIK, RPO, KRRiT),sądy i trybunały (TK, TS, SN, sądy powszechne, administracyjne i sądy wojskowe); b)Jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, samorząd województwa), oraz ich związki.; c)Jednostki budżetowe (jednostka organizacyjna sektora finansów publicznychm która pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadza na rachunek odpowiednio dochodów z budżetu państwa albo budżetu jst, rozlicza się brutto, są to np. urzedy administracji państwowej i samorządowej, prokuratury i sądy, jednostki policyjne i wojskowe), samorządowe zakłady budżetowe (taka jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania, pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych, np. Miejski Ośrodek Sportowy, Izba Wytrzeźwień, przedszkola, żłobki), Nowa ustawa o finansach publicznych wprowadza nowe formy takie jak: agencje wykonawcze i instytucje gospodarki budżetowej, likwiduje gospodarstwa pomocnicze i państwowe zakłady budżetowe); d)Państwowe fundusze celowe (fundusz ustawowo powołany, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a wydatki przeznaczone są na realizację wyodrębnionych zadań. Działają jako osoby prawne (np. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych), lub stanowią jedynie wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz, np. Funfusz Geodezyjny którym zarządza starosta). Nowa ustawa likwiduje samorządowe fundusze celowe; e)Uczelnie publiczne;; f)Jednostki badawczo-rozwojowe; g)Samodzielne i publiczne zakłady opieki zdrowotnej, (np. szpital, zakład opiekuńczo-leczniczy, pogotowie ratunkowe, żłobek, przychodnia, ośrodek zdrowia),; h)Państwowe i samorządowe instytucje kultury (teatry, opery, orkiestry, kina, muzea galerie sztuki), i)Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) i zarządzane przez nie fundusze; j)Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ); k)Polska Akademia Nauk (PAN); l)Inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, ale z wyłączeniem banków, przedsiębiorstw i spółek prawa handlowego (np. agencje państwowe, Agencja Nieruchomości Rolnych, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Polska Organizacja Turystyczna, Krajowa Szkoła Administracji Publicznej).
2)INNE PAŃSTWOWE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE NIEPOSIADAJĄCE OSOBOWOŚCI PRAWNEJ TWORZONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH A NIE NALEŻĄCE DO SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH, np. Lasy Państwowe, jednostki organizacyjne Wojska, jednostki organizacyjne policji, czy Straży Pożarnej.
3)INNE OSOBY PRAWNE, KTÓRE NIE NALEŻĄ DO SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH, A SĄ (3 PRZESŁANKI): a)tworzone w celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym niemających charakteru przemysłowego ani handlowego,; b)podmioty sektora finansów publicznych (państwo, jednostki samorządu terytorialnego lub inne podmioty prawa publicznego wskazane wyżej), pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio finansują je w całości lub w przeważającej części, lub posiadają połowę ich udziałów, akcji,; c)również sprawują nadzór i powołują ponad połowę składu organu zarządzającego lub nadzorczego, np. różnego rodzaju fundacje, których fundatorem jest Skarb Państwa, spółki komunalne, Poczta Polska, komunalne towarzystwa budownictwa społecznego.
4.ZWIĄZKI WYŻEJ WYMIENIONYCH PODMIOTÓW, np. w formie stowarzyszeń i izb.
5.PODMIOTY, KTÓRE PROWADZĄ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ O CHARAKTERZE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ I UDZIELAJĄ ZAMÓWIENIA W CELU WYKONANIA JEDNEGO Z RODZAJU DZIAŁALNOŚCI, O KTÓRYM MOWA W ART.132, np. poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie gazu ziemnego, ropy naftowej, węgla kamiennego, brunatnego i innych paliw, zarządzanie lotniskami, tworzenie sieci związanych z dystrybucją energii elektrycznej, gazu, wody pitnej i usługami z nimi związanymi, obsługa sieci komunikacyjnej, pocztowej) i: a)Ten podmiot działa na podstawie praw wyłącznych ub szczególnych (prawa przyznane w drodze ustawy lub decyzji administracyjnej polegające na zastrzeżeniu wykonywania określonej działalności dla jednego lub większej liczby podmiotów, jeżeli spełnienie określonych odrębnymi przepisami warunków uzyskania takich praw nie powoduje obowiązku ich przyznania); b)Lub wyżej wymienione podmioty sektora finansów publicznych, czy też nienależące do sektora mają spory wpływ na nie w szczególności w przeważającej części finansując je i sprawując funkcje nadzorcze i kreacyjne.
6.PODMIOTY PRYWATNE I NIEZALEŻNE OD PAŃSTWA, JEŻELI ŁĄCZNIE ZACHODZĄ NASTĘPUJĄCE PRZESŁANKI: a)Ponad 50% wartości zamówienia jest finansowane ze środków publicznych, lub finansowane przez ww. podmioty sektora bądź nie finansów publicznych,; b)Przedmiotem zamówienia są roboty budowlane, które obejmują wykonanie czynności w zakresie zdrowia, edukacji, sportu, np. w zakresie budowy szpitali, obiektów sportowych, budynków szkolnych, lub usługi z takimi budowami związane; c)Wartość zamówienia jest równa bądź przekracza 5mln 150 tys. Euro (ponad 20mln zł).
7.PODMIOTY, Z KTÓRYMI ZAWARTO UMOWĘ KONCESJI NA ROBOTY BUDOWLANE W ZAKRESIE, W JAKIM UDZIELAJĄ ZAMÓWIENIA W CELU WYKONANIA KONCESJI. WYKONAWCY: Art.2pkt11- osoba fizyczna, osoba prawna (ustawodawca przyznał im osobowość prawną, mają własną nazwę (firmę), siedzibę, własne organy, własny majątek) a także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (np. jednostki budżetowe czy zakłady budżetowe, które działają w istocie na rachunek SP lub jst, czt też spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna), która: [-ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego,; - złożyła ofertę; - zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego.]. Więc pojęcie wykonawcy to nie tylko podmiot, który zawarł umowę, ale też każdy, kto ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, czyli którzy złożyli ofertę.
100. ZASADY I TRYB UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH.
1)ZASADY PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
1A)ZASADA UCZCIWEJ KONKURENCJI (OCHRONY KONKURENCJI) Naczelna zasada, inne zasady są jej podporządkowane; Obowiązuje zarówno w sferze przygotowania i przeprowadzenia zamówień publicznych; obowiązuje oba podmioty. W etapie przygotowania: Obowiązek ogłoszenia i publikacji ogłoszeń o zamówieniach w określonych publikatorach i w określonej formie. Niedopuszczalne jest kształtowanie warunków zamówienia aby zawęzić krąg potencjalnych wykonawców (np. poprzez faworyzowanie jednych produktów, żądanie niepotrzebych kwalifikacji). Przedmiotu zamówienia nie można opisywać przez wskazanie znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, chyba że jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia (art29ust.3). Nakaz wyjaśnienia treści specyfikacji(art.38) - wykonawca może się zwrócić do zamawiającego o wyjaśnienie treści SIWZ. Zamawiający niezwłocznie udziela wyjaśnień, chyba że prośba wpłynęła później niż 6 albo 4 dni (przetarg ograniczony, negocjacje z ogłoszeniem) od terminu składania ofert. W etapie przeprowadzenia zamówienia: Jeżeli złożenie oferty stanowi czyn nieuczciwej konkurencji odrzuca się ofertę plus odpowiedzialność cywilna i karna(art.89ust.pkt3). Proponowanie rażąco niskiej ceny stanowi odrzucenie oferty, przy czym ocena, czy oferta zawiera rażąco niską cenę podlega pewnym regulacjom (zamawiający sam nie może ocenić, czy oferta zawiera rażąco niską cenę). Zamawiający zwraca się w formie pisemnej do wykonawcy o udzielenie w określonym terminie WYJAŚNIEŃ dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Otrzymując te wyjaśnienia bada OBIEKTYWNE czynniki takie jak (art.90): [a)oszczędność metody wykonania zamówienia; b)rozwiązania techniczne; c)wyjątkowo sprzyjające warunki dostępne dla wykonawcy; d)oryginalność projektu; e)wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie innych przepisów.]. Dopiero po zbadaniu tych czynników, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli uzna, że ocena wyjaśnień i dowody potwierdzają rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, albo jeśli wykonawca nie przedstawi wyjaśnień.
1B)ZASADA RÓWNEGO TRAKTOWANIA
Umocowania w konstytucji i w traktacie o UE - zakaz dyskryminacji; Dotyczy zamawiających; Musi być więcej niż jeden wykonawca; Nie wolno stosować przywilejów i środków dyskryminujących wykonawców ze względu na status prawny, miejsce zamieszkania, właściwość wykonawcy; Kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy (art.91ust.3). W etapie przeprowadzenia: (przejawy) Zamawiający może żądać od wykonawców tylko takich oświadczeń i dokumentów, niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, które są następnie oceniane według wcześniej sprecyzowanych i znanych wykonawcom reguł (art25ust.1); Ten sam dla wszystkich termin składania i otwarcia ofert. Zamawiający nie może dowolnie zmieniać warunków udziału w postępowaniu i kryteriów oceny ofert, a zmiana postanowienia specyfikacji istotnych warunków zamówienia może zmieniać jedynie w szczególnych przypadkach - robi to przed upływem terminu składania ofert, adokonaną zmianę przekazuje niezwłocznie wykonawcom lub zamieszcza na stronie internetowej, także gdy był to przetarg nieograniczony a zmiana SIWZ prowadzi do zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu, robi adnotacje i wzmianki w biuletynach i publikatorach. Z Zastrzeżeniem wyjątków, po upływie terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w przetargu nieograniczonym i niegocjacjach z ogłoszeniem NIEDOPUSZCZALNE jest dokonywanie zmian w treści SIWZ!!! (art. 36 i 38); Ocena i wybór najkorzystniejszej oferty następuje na jednakowych, znanych wszystkim wykonawcom kryteriów(art91)
1C)ZASADA BEZSTRONNOŚCI I OBIEKTYWIZMU Ciąży na zamawiającym; Dotyczy czynności w przygotowaniu zamówienia; Czynności związane z przygotowaniem oraz przeprowadzeniem postępowania wykonują osoby zapewniające bezstronność i obiektywizm, ma na celu zachowanie przejrzystości, uczciwej konkurencji i równości traktowania wykonawców.; Art17: Osoby, które wykonują czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia a: a)ubiegają się o udzielenie tego zamówienia,; b)pozostają w związku małżeńskim, w stosunku pokrewieństwa, i innymi stopniami pokrewieństwa z wykonawcą,; c)w czasie 3 lat przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia pozostawały w stosunku pracy lub zlecenia z wykonawcą; d)pozostają w takim stosunku prawnym i faktycznym z wykonawcą, który może budzić uzasadnione wątpliwości co do bestronności,; e)zostały prawomocnie skazane za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przekupstwa, przeciwko obrotowi gospodarczemu czy w celu osiągnięcia korzyści majątkowych; PODLEGAJĄ WYŁĄCZENIU (składają pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania pisemne oświadczenie o braku tychże okoliczności)
1D)ZASADA UDZIELENIA ZAMÓWIENIA WYŁĄCZNIE WYKONAWCY WYBRANEMU ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWYPrzy zastosowaniu dozwolonego trybu udzielania zamówienia; Po dokonaniu niezbędnych przewidzianych prawem czynności w zakresie wyłonienia wykonawcy spośród ofert niepodlegających odrzuceniu; Zakaz dokonywania przekształceń podmiotowych po stronie wykonawcy (tj. nie wolno cedować całego zobowiązania na osobę trzecią).
1E)ZASADA JAWNOŚCI a)Całe postępowanie powinno być jawne, ale występują wyjątki, np. tajemnica przedsiębiorczości, art.65-poufność negocjacji, art. 60d ust7.-poufność dialogu konkurencyjnego; b)Przejawy tej zasady: Obowiązek publikacji ogłoszeń o zamówieniu (art.11); Obowiązek zamawiającego publikacji ogłoszeń informacyjnych o planowanych zamówieniach w ciągu; roku poprzez własną stronę internetową lub Urząd OPWE (Wspólnot Europejskich) poprzez tzw. Profil Nabywcy; Obowiązek ogłoszeń o konkretnych procedurach zamówieniowych (art11); Obowiązek zamawiającego sporządzenia rocznych sprawozdań o udzielanych zamówieniach (art.98); jawne jest otwarcie ofert (art.86); Jawny jest protokół i załączniki (art.96); Jawne jest postępowanie odwoławcze (art.187,194); Jawna jest sama umowa o zamówieniach publicznych (art.139).
1F)ZASADA PISEMNOŚCI - jej celem jest realizacja zasady jawności; - dotyczy obydwu podmiotów; -art27. Oświadczenia, wnioski, zawiadomienia oraz informacje zamawiający i wykonawcy przekazują, zgodnie z wyborem zamawiającego, pisemnie, faksem lub drogą eletroniczną.; -art97: obowiązek sporządzania pisemnego protokołu z postępowania; -niektóre czynności związanie z postępowaniem muszą być dokumentowne w formie pisemnej, na przykład oświadczenie o niespełnianiu przesłanek wykluczających osobę biorącą udział w czynnościach postępowania; -art.9-wymóg prowadzenia postępowania w języku polskim;
1G)ZASADA PRYMATU TRYB ÓW PRZETARGOWYCH - przetarg ograniczony i nieograniczony mogą być formalnie stosowane zawsze i bez ograniczeń; - pozostałe tryby się stosuje, gdy zachodzą ustawowe przesłanki.; - przy czym jeżeli kwota progowa nie przekracza 14 tys. Euro to można zastosować obojętnie jaki tryb, bo i tak wtedy nie stosuje się prawa zamówień publicznych.
2)TRYBY ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH:
2A)PRZETARG NIEOGRANICZONY To tryb udzielania zamówień, w którym w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy. 1.Wszczęcie postępowania następuje poprzez zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie oraz na stronie internetowej.: a)Jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty progowe ogłoszenie umieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych.; b)Jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty progowe przekazuje ogłoszenie Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich; c)Zamawiający może opublikować ogłoszenie również w inny sposób w szczególności w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim.; Ogłoszenie zawiera co najmniej; nazwa i adres zamawiającego, określenie trybu zamówienia, adres strony internetowej, określenie przedmiotu oraz wielkości i zakresu zamówienia, informacje o możliwości złożenia oferty wariantowej, termin wykonania zamówienia, warunki udziału i opis sposobu oceny tych warunków, określenie wadium, kryteria oceny ofert, miejsce i termin składania ofert, termin związania ofertą, informacje o zamiarze zawarcia umowy ramowej, ustanowienia dynamicznego systemu zakupów, informację o możliwości zastosowania aukcji internetowej, przewidywane zamówienia uzupełniające. Wszczynając postępowanie zamawiający udostępnia wykonawcą specyfikację istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej od dnia zamieszczenia ogłoszenia w BIP lub publikacji w DzUrzUE do upływu terminu składania ofert. Na wniosek wykonawcy zamawiający za opłatnością przekazuje w terminie 5 dni formularz specyfikacji istotnych warunków zamówienia. 2.Terminy składania ofert. Wykonawcy wraz z oferta zobowiązani są złożyć oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu , a na żądanie też dokumentu potwierdzające to. Termin składania ofert może wynosić; a)Jeżeli wartość zamówienia nie przekracza kwot progowych; wyznaczony termin uwzględnia czas niezbędny do przygotowania oferty, w przypadku dostaw lub usług nie może być krótszy niż 7 dni, a robót budowlanych nie może być krótszy niż 20 dni od zamieszczania ogłoszenia w BIP.; b)Jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty progowe; termin nie może być krótszy niż: -40 dni od dnia przekazania ogłoszenia Urzędowi OPWE drogą elektroniczną; -47 dni od dnia przekazania ogłoszenia Urzędowi OPWE inną drogą; c)W sytuacji gdy informacje o zamówieniu zostały zawarte we wstępnym ogłoszeniu dotyczącym zamówień planowych co najmniej na 52 dni przed i nie więcej niż 12 miesięcy to terminy z pkt b) to zamawiąjący może wyznaczyć terminy odpowiednio nie krótsze niż 22 i 29 dni. 3.Wadium. Jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty progowe zamawiający żąda wadium, a jeżeli nie przekracza kwot progowych może żądać wadium, które jest wnoszone przed upływem terminu składania ofert i nie może przekroczyć 3% zamówienia. a)Wadium może być wnoszone w formie; pieniądzu, poręczeniach bankowych lub spółdzielczej kasy o-k, gwarancjach bankowych, ubezpieczeniowych, poręczeniach.; b)Zwrot wadium następuje niezwłocznie po wyborze oferty najkorzystniejszej lub unieważnieniu postępowania wszystkim wykonawcom wyjątkiem wykonawcy, którego oferta była najkorzystniejsza ( temu zwraca się po podpisaniu umowy.; c)Zamawiający zatrzymuje wadium jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana; odmó1i podpisania umowy, nie wniósł wymaganego zabezpieczenia wykonania umowy, z przyczyn leżących po stronie wykonawcy zawarcie umowy stało się niemożliwe..4.Wybór oferty jest dokonywany w oparciu o oferty niepodlegające odrzuceniu po dokonaniu ich oceny według jawnych wskazanych w specyfikacji kryteriów, według reguły wyboru najkorzystniejszej oferty. Zamawiający może aukcje elektroniczną d wyboru oferty najkorzystniejszej z pośród trzech niepodlegających odrzuceniu ( jeżeli przewidział to w ogłoszeniu). Niezwłocznie po wyborze zamawiający zawiadamia jednocześnie wykonawców, którzy złożyli oferty o wyborze najkorzystniejszej (podając dane wykonawcy), wykonawcach których oferty zostały odrzucone podając uzasadnienie , oraz wykonawcach którzy zostali wykluczeni z postępowania, a także terminie po upływie którego oferta może być zawarta. Zamawiający zamieszcza też te informacje na stronie internetowej i w miejscu dostępnym w swojej siedzibie. Pozostałe tryby to: Przetarg ograniczony; Negocjacje z ogłoszeniem; Negocjacje bez ogłoszenia; Dialog konkurencyjny; Zamówienia z wolnej z ręki; Zapytanie o cenę; Licytacja elektroniczna.
2B)PRZETARG OGRANICZONY
1.Zamawiający publikuje ogłoszenie o zamówieniu (zasady takie same jak w przetargu nieograniczonym), to ogłoszenie jest adresowane do nieograniczonego kręgu osób. W tym trybie zamawiający nie od razu zamieszcza informację o SIWZ, dopiero potem ją udostępnia wykonawcom wzaproszeniu do składania ofert. Nie informuje także o miejscu i terminie składania ofert i terminie związania ofertą. Obligatoryjnie powinien w ogłoszeniu zamieścić informację o wymaganych dokumentach i oświadczeniach, które wykonawca powinien dołączyć do WNIOSKU O DOPUSZCZENIE do udziału w przetargu.
2.Następnie zamawiający ustala TERMIN do składania WNIOSKÓW o dopuszczenie do udziału w przetargu. Jest to inna regulacja niż w przetargu nieograniczonym, ponieważ wykonawcy najpierw muszą złożyć wniosek, który jest badany pod względem podmiotowym odnośnie warunków udziału w postępowaniu (czy nie podlegają wykluczeniu). TERMINY SKŁADANIA WNIOSKÓW: a)Co najmniej 7 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia - dla wartości zamówień mniejszych niż kwoty progowe; b)Co najmniej 30 dni - dla wartości zamówienia równej lub większej niż kwoty progowe a ogłoszenie o zamówieniu zostało przekazane UOPWE drogą elektroniczną; c)Co najmniej 37 dni - podobna regulacja ale przekazane w inny sposób niż drogą elektroniczną; d)Co najmniej 10 dni - jeżeli zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia, a ogłoszenie do UOPWE zostało przekazane drogą elektroniczną; e)Co najmniej 15 dni - podobna regulacja ale przekazane faksem. 3.Następnie zamawiający bada, czy wykonawcy spełniają udział warunków w postępowaniu i nie podlegają wykluczeniu na mocy art.22 i art.24 (omówione było przy przetargu nieograniczonym, podobna regulacja). Oczywiście opis sposobu dokonywania oceny tych warunków został przekazany w ogłoszeniu, nie jest to swobodna ocena zamawiającego. 4.Kolejnym etapem, który dotyczy wykonawców, którzy spełniają warunki, jest ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT: - zaprasza od 5 do 20 wykonawców; - niezwłocznie informuje wykonawców o wynikach oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu; - jeżeli liczba wykonawców jest większa niż określona w ogłoszeniu, zamawiający zaprasza wykonawców, którzy otrzymali NAJWYŻSZE oceny, innych traktuje się jako wykluczonych z postępowania; - jeżeli liczba jest mniejsza niż określona w ogłoszeniu, to zamawiający zaprasza wszystkich wykonawców do składania ofert; 5. Zamawiający przekazuje wykonawcom wraz z zaproszeniem do składania ofert SIWZ!!!!! (albo poprzez stronę internetową, albo przesyła do siedziby). 6.Zamawiający ustala termin składania ofert, czyli termin na zaznajomienie się z SIWZ a także na przygotowanie, opracowanie oferty przez wykonawców. Te terminy to: a) co najmniej 7 dni dla dostaw i usług - jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty progowe;b) co najmniej 14 dni dla robót budowlanych - jeżeli wartośc zamówienia jest mniejsza niż kwoty progowe; c) co najmniej 40 dni - jeżeli wartośc zamówienia jest równa lub wyższa niż kwoty progowe; d) co najmniej 36 dni - gdy zamawiający zawarł we wstępnym zamówieniu informację o planowanych zamówieniach i zamieścił je w profilu nabywcy co najmniej na 52 dni przed przekazaniem ogłoszenia o zamówieniu UOPWE.; e) co najmniej 10 dni - jeżeli zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia, a wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty progowe; f) co najmniej 5 dni - jeżeli zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia, a wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty progowe, dodatkowo zamawiający udostępnia SIWZ na stronie internetowej. 7. Dalsze postępowanie nie różni się od przetargu nieograniczonego, czyli: Może żądać wniesienia wadium; Następuje otwarcie ofert; Następuje badanie ofert wg kryteriów badania oceny ofert; Sprawdzenie czy oferta nie podlega odrzuceniu a także czy nie trzeba unieważnić postępowania; Wybór najkorzystniejszej oferty; Podpisanie umowy z wykonawcą, który przedstawił najkorzystniejszą ofertę;
2C)NEGOCJACJE Z OGŁOSZENIEM Jest to tryb, który może być zastosowany, gdy zostanie spełniona CO NAJMNIEJ jedna przesłanka: 1.W postępowaniu prowadzonym poprzednio w trybie przetargu nieograniczonego, ograniczonego albo dialogu konkurencyjnego wszystkie oferty zostały ODRZUCONE, natomiast PIERWOTNE WARUNKI zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione,; 2.Muszą wystąpić wyjątkowe sytuacje, gdy charakter dostaw, usług lub robót budowlanych lub związane z nimi RYZYKO uniemożliwia wcześniejsze dokonanie ich WYCENY; 3.Nie można z góry określić szczegółowych cech zamawianych USŁUG w taki sposób, aby uniemożliwić wybór najkorzystniejszej oferty w trybach przetargowych,; 4.Przedmiotem są ROBOTY BUDOWLANE prowadzone wyłącznie w CELACH BADAWCZYCH, doświadczalnych lub rozwojowych, a nie są one prowadzone w celu ZYSKU lub pokrycia poniesionych kosztó2 badań lub rozwoju,; 5.Gdy wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty progowe: Jeżeli wystąpi co najmniej jedna przesłanka, zamawiający ma prawo zastosować ten tryb.; Rozpoczyna od zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu (regulacja podobna jak w przetargu ograniczonym, czyli najważniejsze, nie zamieszcza od razu SIWZ); Następnie zaprasza wykonawców do składania WNIOSKÓW o dopuszczenie do udziału w negocjacjach w odpowiednich terminach (tak jak w przetargu ogr.); Następnie bada te wnioski pod względem podmiotowym, reguły podobne jak w poprzednich trybach; Kolejna czynność: ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT WSTĘPNYCH - przekazuje danym wykonawcom, którzy zostali dopuszczeni do udziału w postępowaniu SIWZ. - licza takich wykonawców - co najmniej 3, a dla wartości zamówienia, która jest równa lub wyższa niż kwoty progowe - co najmniej 5. - ustala termin składania tych ofert wstępnych - co najmniej 10 dni od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert wstępnych - te oferty badane są pod względem przedmiotowym, czy nie podlegają odrzuceniu, a także czy postępowanie może być unieważnione. Jeżeli wszystko z ofertami wstępnymi danych wykonawców jest prawidłowe, zamawiający ZAPRASZA WYKONAWCÓW DO NEGOCJACJI: - podaje termin i miejsce negocjacji;- termin i miejsce opublikowania ogłoszenia o zamówieniu; - prowadzi te negocjacje w celu doprecyzowania lub uzupełnienia OPISU PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA lub WARUNKÓW UMOWY. - negocjacje są POUFNE, żadna ze stron nie może ujawnić informacji technicznych i handlowych związanych z negocjacjami; - przeprowadzone negocjacje mogą stanowić dla zamawiającego podstawę doprecyzowania lub uzupełnienia SIWZ: Po negocjacjach zamawiający ZAPRASZA WYKONAWCÓW DO SKŁADANIA OFERT (już tych właściwych); Termin składania tych ofert - co najmniej 10 dni; Kolejne czynności podobne jak w trybach przetargowych.
2D)NEGOCJACJE BEZ OGŁOSZENIA. Ten tyrb może być zastosowany, jeżeli zachodzi co najmniej JEDNA z następujących przesłanek: 1.W poprzednich trybach przetargowych nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału, albo nie zostały złożone żadne oferty, albo wszystkie oferty zostały odrzucone ze względu na ich niezgodność z przedmiotem zamówienia, natomiast pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione, 2.Został przeprowadzony KONKURS, a nagrodą było zaproszenie do negocjacji bez ogłoszenia co najmniej 2 autorów wybranych prac konkursowych, 3.Przedmiotem zamówienia są RZECZY WYTWARZANE wyłącznie w celach badawczych, doświadczalnych lub rozwojowych, a nie w celu zysku pokrycia poniesionych kosztów badań lub rozwoju, 4.Istnieje pilna potrzeba udzielenia zamówienia przez zamawiającego, przyczyny nie leżą po stronie zamawiającego, nie można jej było przewidzieć, a dodatkowo nie można zachować terminów określonych dla trybów przetargowych i negocjacji z ogłoszeniem A)Jeżeli wystąpi co najmniej jedna przesłanka, zamawiający może wszcząć ten tryb: 1.ISTOTNA ZMIANA - NIE MA W TYM TRYBIE OGŁOSZENIA O ZAMÓWIENIU ani WNIOSKÓW O DUPUSZCZENIE DO UDZIAŁU w postępowaniu: - Jeżeli wartość zamówienia dla dostaw i usług przekracza kwoty progowe, zamawiający powinien zawiadomić Prezesa UZP o jego wszczęciu w tym trybie, podając uzasadnienie prawne i faktyczne. 2.Zamawiający od razu ZAPRASZA DO NEGOCJACJI wybranych przez siebie wykonawców w liczbie zapewniającej konkurencję, co najmniej 5, albo co najmniej 2, gy zamówienie ma specjalistyczny charakter i liczba wykonawców mogących je wykonać jest mniejsza niż ustawowe 5.; - negocjacje są POUFNE, żadna ze stron nie może ujawnić informacji technicznych i handlowych związanych z negocjacjami - jeżeli wszczęcie nastąpiło na podstawie przesłanki nr 1 (były poprzednio tryby przetargowe), zamawiający zaprasza do negocjacji tych wykonawców, którzy uczestniczyli w tych trybach; - celem negocjacji jest wypracowanie uzgodnień wszystkich istotnych warunków przyszłej umowy; - te negocjacje również powodują tworzenie SIWZ, czyli ten tryb powoduje współpracę zamawiającego z wykonawcami odnośnie treści SIWZ. 3. Po negocjacjach następuje ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT (właściwych) - termin składania ofert: ustawodawca nie narzuca żadnego terminu, powinien uwzględniać czas niezbędny na przygotowanie i złożenie oferty (najczęściej w negocjacjach z wykonawcami ustala się owy termin); - zamawiający przekazuje wykonawcom uzgodnioną SIWZ; - dalsze czynności podobne jak w trybach przetargowych (mała zmiana - zamawiający może, ale nie musi żądać wadium, czyli brak przesłanki obligatoryjnej);
2E)DIALOG KONKURENCYJNY Zamawiający może udzielić zamówienia w tym trybie, jeżeli ŁĄCZNIE zachodzą następujące okoliczności: 1.Nie można udzielić zamówienia w trybach przetargowych, ponieważ nie ze względu na SZCZEGÓLNIE ZŁOŻONY CHARAKTER zamówienia nie można OPISAĆ PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA lub OBIEKTYWNIE OKREŚLIĆ UWARUNKOWAŃ PRAWNYCH I FINANSOWYCH wykonania zamówienia 2.CENA nie jest jedynym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty. Zamawiający zamieszcza OGŁOSZENIE o zamówieniu (sposób zamieszczenia podobny jak w trybach przetargowych, ale DODATKOWO zamieszcza: - opis POTRZEB i WYMAGAŃ zamawiającego określonych w sposób umożliwiający przygotowanie się wykonawców do udziału w dialogu lub informację o sposobie uzyskania tego opisu; - informację o wysokości nagród dla wykonawców, którzy podczas dialogu przedstawili rozwiązania stanowiące PODSTAWĘ do składania ofert (czyli ustalili przedmiot zamówienia albo treść SIWZ), jeżeli zamawiający przewiduje nagrody. Następnie zamawiający ZAPRASZA DO SKŁADANIA WNIOSKÓW O DOPUSZCZENIE DO UDZIAŁU W POSTĘPOWANIU (tak jak w trybie przetargu ograniczonego i negocjacji z ogłoszeniem - również podobne terminy); Zamawiający bada te wnioski i następnie informuje wykonawców o wynikach oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu; Zamawiający ZAPRASZA DO DIALOGU KONKURENCYJNEGO wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, w liczbie co najmniej 3, a jeżeli wartość zamówienia przekracza kwoty progowe 5. Zamawiający prowadzi ten dialog, ponieważ nie jest w stanie jednoznacznie i wyczerpująco określić swoich oczekiwań co do przedmiotu prowadzonego postępowania, a szczególnie sposobu realizacji zamówienia (najczęściej występuje w zamówieniach, których przedmiotem są usługi informatyczne, architektoniczne, usługi o charakterze projektowym i innowancyjnym. Ten dialog umożliwia zamawiającemu swobodne kształtowanie treści SIWZ, ma istotny wpływ na przyszłą umowę, cenę zamówienia. Dialog kończy się, gdy zamawiący jest w stanie określić swoje wymogi co do przedmiotu zamówienia i jego realizacji. Następnie zamawiający ZAPRASZA tych wykonawców, z którymi prowadził dialog, DO SKŁADANIA OFERT -przekazuje im wtedy SIWZ; - termin składania ofert: co najmniej 10 dni; - inne czynności na zasadach ogólnych.
2F)ZAMÓWIENIA Z WOLNEJ RĘKI Tryb najmniej konkurencyjny, ponieważ zamawiający udziela zamówienia po negocjacjach tylko z JEDNYM wykonawcą; Żeby zastosować ten tryb trzeba spełnić co najmniej JEDNĄ przesłankę: 1.Dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę, ponieważ: a)Wskazują na to przyczyny techniczne o obiektywnym charakterze; b)Ten wykonawca posiada ochronę praw wyłącznych, wynikającą z odrębnych przepisów; c)Udziela się zamówienia w zakresie działalności twórczej lub artystycznej; 2.Przeprowadzono KONKURS, którym nagrodą było zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki autora wybranej pracy konkursowej 3.Wynikła wyjątkowa sytuacja, która nie wynikała z przyczyn po stronie zamawiającego, nie mógł on jej przewidzieć, a wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, a nie można zachować terminów dla innych trybów, 4.We wcześniejszych trybach przetargowych nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału, odrzucono wszystkie oferty, lub nie zostały złożone żadne oferty, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione, 5.Stosuje się ten tryb przy ZAMÓWIENIACH DODATKOWYCH: - w przypadku udzielenia dotychczasowemu wykonawcy, których przedmiotem są USŁUGI i ROBOTY BUDOWLANE; - te zamówienia są nieobjęte zamówieniem podstawowym; - nie przekraczają łącznie 50% wartości realizowanego zamówienia; - są niezbędne do jego prawidłowego wykonania; - ich wykonanie stało się konieczne ze względu na skutek sytuacji niemożliwej wcześniej do przewidzenia, a wykonanie zamówienia podstawowego jest uzależnione od wykonania zamówienia dodatkowego LUB; - przyczyny techniczne i gospodarcze nie pozwalają na oddzielenie zamówienia dodatkowego od podstawowego, ponieważ wymagałoby to niewspółmiernie wysokich kosztów. 6. także stosuje się ten tryb przy ZAMÓWIENIACH UZUPEŁNIAJĄCYCH - udzielane wtedy, jeżeli zamówienie podstawowe zostało udzielone w trybach przetargowych, a zamówienie uzupełniające było przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu dla zamówienia podstawowego i jest zgodne z przedmiotem zamówienia; - polega na powtórzeniu tego samego rodzaju zamówień; - ważny termin udzielenia taiego zamówienia: 3 lata - komu? Dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych; - zamówienia nie mogą stanowić więcej niż 50% wartości zamówienia podstawowego; - przy zamówieniach uzupełniających gdzie przedmiotem są DOSTAWY: [Termin: 3 lata; Zamówienie nie stanowi więcej niż 20%; Udziela się wtedy, jeżeli zmiana wykonawcy powodowałaby konieczność nabywania rzeczy o innych paramietrach technicznych, co powodowałoby niekompatybilność techniczną lub duże trudności techniczne w użytkowaniu; Te dostawy powinny być udzielone w formie podstawowej w trybach przetargowych i także zawarte w zamówieniu (możliwośc zastosowania zamówień uzupełniających.] 7.Przedmiotem zamówienia są dostawy, a można udzielić tego zamówienia na szczególnie korzystnych warunkach, ponieważ następuje likwidacja działalności innego podmiotu, istnieje postępowanie egzekucyjne albo upadłościowe.; 8.Przedmiotem zamówienia są dostawy, a dokonywane jest na giełdzie towarowej; 9.Zamówienie jest udzielane przez placówkę zagraniczną, a jego wartość jest mniejsza niż kwoty progowe: Jeżeli wartość zamówienia przekracza kwoty progowe, zamawiający zawiadamia Prezesa UZP o wszczęciu postępowania w tym trybie, podając uzasadnienie faktyczne i prawne.; Nie musi tego robić dla zamówień dostaw, np. wody, energii elektrycznej, gazu, ciepła za pomocą odpowiednich sieci przesyłowych, także dla usług poczotwych; Jeżeli zastosowano ten tryb w przypadku zamówień przez wykonawcę, który ma wyłączność praw nabytych, jest działalnością artystyczną bądź twórczą, albo jest laureatem konkursu, oraz tych, w stosunku do których nie istnieje obowiązek powiadomiania Prezesa UZP (zamówienie nie przekracza kwot progowych) - wtedy zamawiający może nie stosować przepisów ustawy, dotyczących: powoływania komisji przetargowej, warunków wykluczenia z postępowania, żądania od wykonawcy złożenia oświadczeń i dokumentów - służy to szybkości udzielenia zamówienia.; Następują negocjacje odnośnie postanowień umowy, a najpóźniej z dniem zawarcia umowy wykonawca składa oświadczenie o spełnieniu warunków udziału w postępowaniu a także inne dokumenty (gdy przekraczają kwoty progowe).
2G)ZAPYTANIE O CENĘ Przesłanki: 1.Przedmiotem zamówienia są dostawy lub usługi POWSZECHNIE DOSTĘPNE o ustalonych standardach jakościowych 2.Wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty progowe. 3.Wykonawców musi być co najmniej 5 (swobodny wybór zamawiającego, ale powinni to być wykonawcy najlepsi na rynku. Etapy: - brak jest ogłoszenia a także wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu; - zamawiający od razu ZAPRASZA wykonawców do SKŁADANIA OFERT; - termin jest ustalony przez zamawiającego, niezbędny do przygotowania ofert przez wykonawców (nie ma terminu minimalnego) - wysyła im SIWZ (nie musi zawierać niektórych postanowień: informacji o przeiwdywanych zamówieniach uzupełniającyh, ofercie wariantowej, wadium, zabezpieczenia należytego wykonania umowy). - wykonawcy wraz z zaproszeniem powinni złożyć odpowiednie oświadczenie o warunkach udziału w postępowaniu; - każdy z wykonawców może zaproponować tylko JEDNĄ cenę i nie może jej ZMIENIĆ.; - zamawiający nie prowadzi negocjacji z tymi wykonawcami, bada po prostu jaką cenę zaproponowali wykonawcy a następinie udziela zamówienia temu wykonawcy, który zaoferował NAJNIŻSZĄ cenę.
2H)LICYTACJA ELEKTRONICZNA Jest odrębnym, samoistnym trybem udzielania zamówienia; Cechuje się stosunkowo prostą procedurą; Przesłanką udzielenia tego trybu jest wartość zamówienia: nie może przekraczać kwot progowych!!!; Jest prowadzona przy wykorzystaniu narzędzi elektronicznych (komputerów i sieci internetowej); Prowadzona jest w jednym czasie; Etapy: Zamawiający zamieszcza ogłoszenie o licytacji w: - BZP; - stronie internetowej zamawiającego; - stronie, gdzie będzie prowadzona licytacja. Ogłoszenie zawiera podstawowe elementy jak ogłoszenie przy trybach przetargowych, przy czym zawiera dodatkowo wymagania dotyczące rejestracji i identyfikacji wykonawców, wymagania techniczne urządzeń, sposób postepowania w toku licytacji, sposób jej prowadzenia, minimalne postąpienia (wartości ofert), informacje o liczbie etapów licytacji i czas ich trwania, termin otwarcia i termin oraz warunki zamknięcia licytacji elektronicznej Zamawiający NIE SPORZĄDZA SIWZ!!!!!!! Opis przedmiotu zamówienia i inne dane są zawarte w ogłoszeniu!!!! Następnie zamawiający zaprasza wykonawców do SKŁADANIA WNIOSKÓW O DOPUSZCZENIE DO UDZIAŁU W LICYTACJI, ustala termin co najmniej 7 dni od dnia ogłoszenia o zamówieniu; Zamawiający bada dopuszczalność wniosków; Wszystkich wykonawców, którzy spełniają udział w postępowaniu, zaprasza do SKŁADANIA OFERT, określa także jeżeli chce termin wniesienia wadium i innych dokumentów potwierdzających udział w postępowaniu; Zamawiający otwiera licytację elektroniczą w terminie wskazanym w ogłoszeniu, przy czym nie może to być szybciej niż 5 dni od zaproszenia do składania ofert.; Wykonawcy składają oferty w postaci ELEKTRONICZNEJ w odpowiednim czasie licytacji.; Oferty składane przez wykonawców podlegają automatycznej klasyfikacji na podstawie CENY; Wykonawcy mogą składać wielokrotnie ofertę, ponieważ następują kolejne postąpienia (kto złożył korzytniejszą ofertę); Licytacja może być JEDNOETAPOWA, albo WIELOETAPOWA; Jeżeli jest wieloetapowa, to zamawiający może, jeżeli zastrzegł to w ogłoszeniu, po zakończeniu danego etapu nie zakwalifikować do kolejnego etapu wykonawców, którzy nie złożyli nowych postąpień.; Zamawiający informuje wykonawców na bieżąco o liczbie ofert, liczbie wykonawców uczestniczących w etapie licytacji, o cenach złożonych przez nich ofert, ale nie wskazuje ich identyfikacji; Licytacja trwa do czasu ZAMKNIĘCIA licytacji, wtedy kiedy upłynął termin określony w ogłoszeniu, nie wpłynęły nowe postąpienia lub po zakończeniu ostatniego etapu; Zamawiający wybiera ofertę, która zawierała NAJNIŻSZĄ CENĘ, a wykonawcę , jego dane, zamieszcza w ogłoszeniu o zamówieniu.; Nie stosuje się potem wyboru najkorzystniejszej oferty, nie ma terminów związania ofertą, następuje podpisanie umowy z danym wykonawcą.
57. POMOC PUBLICZNA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW I ZASADY JEJ UDZIELANIA
1)POJĘCIE POMOCY PAŃSTWA sensu largo to odrębna i w pełni wykształcona funkcja państwa wobec gospodarki (taka jak policja czy reglamentacja) obejmująca wszelkie środki za pomocą których państwo wspiera działalność przedsiębiorców aby osiągnąć określone gospodarczo-polityczne cele. Od tego pojęcia należy odróżnić pomoc państwa jako pojęcie prawa wspólnotowego, występujące w TWE i (będące zakresowo węższe od pojęcia sensu largo) wchodzące w skład reguł konkurencji skierowanych do państw członkowskich. Zadaniem tych norm jest; przeciwdziałanie zakłóceniu konkurencji jako następstwa podejmowanych przez państwa członkowskie działań wspierających przedsiębiorstwa, skutkujące naruszeniem zasady równości uczestników handlu wewnątrzwspólnotowego i rynku wewnętrznego.
2)ŹRÓDŁA PRAWA; 1.Prawo wspólnotowe: a)Pierwotne; art. 87-92 TWE wprowadzające zakaz udzielania przez państwa członkowskie pomocy uprzywilejowującej niektóre przedsiębiorstwa, oraz wyjątki od tych zakazów. b)Wtórne; Rada posiada delegację do wydawania na wniosek Kmisji po konsultacjach z PE rozporządzeń w celu stosowania przepisów TWE. Rada wydała rozporządzenie regulujące szczegółowe zasady stosowania art. 87 TWE. 2.Polskie prawo pomocy publicznej regulowane obecnie ustawą z 30 kwietnia 2004r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej: Art. 87 TWE nie zawiera definicji pojęcia pomocy państwa. Jest to świadome zamierzenie aby zagwarantować jak najszersza kontrolę wszelkich działań państw wspierających przedsiębiorców. Pomoc ta może być udzielona w sposób bezpośredni lub pośredni. Wyróżnia się trzy przesłanki kwalifikacji danego środka jako pomocy państwa (art. 87TWE);
2A)KORZYŚĆ GOPODARCZA (przysporzenie korzyści finansowych); działanie państwa skutkuje przysporzeniem korzyści gospodarczej przedsiębiorstwu nieosiągalnej w warunkach normalnej działalności gospodarczej . A więc skutki polegają na wsparciu przedsiębirstwa i polepszeniu w ten sposób jego sytuacji ekonomicznej. Nie ma prz tym znaczenia forma i podstawy prawne tej korzyści, wyróżniamy środki: a)Pomocy pozytywnej; subwencje, dotacje, subsydia kapitałowe, dopłaty do odsetek, gwarancje bankowe, nieodpłatne przekazanie nieruchomości gruntowych, itp. b)Pomocy negatywnej; zmniejszenie obciążeń przedsiębiorstw tj. zwolnienia i ulgi podatkowe, umorzenia i bonifikaty odsetek od kredytów, przejęcie przez państwo obciążeń na ubezpieczenia społeczne, pożyczki na korzystnych warunkach ( odbiegające od warunków rynkowych). Skutkiem przysporzenia korzyści jest uprzywilejowana pozycja beneficjentów pomocy lub określonej gałęzi produkcji. I nie chodzi tu o naruszenie przez pomoc konkurencji ale o to czy dany środek mógłby być pozyskany przez przedsiębiorcę na normalnych rynkowych zasadach. Aby to zbadać KE i ETS wykształciły test prywatnego inwestora działającego w warunkach gospodarki rynkowej; polega on na porównaniu konkretnych działań państwa do hipotetycznego zachowania się w danej sytuacji inwestora prywatnego, kierującego się w podobnych warunkach chęcią zysku i nie biorącego pod uwagę względów socjalnych regionalnych czy sektorowych ( jeżeli też by dokonał inwestycji to nie jest to pomoc państwa). Powinno się przy tym brać pod uwagę dużych inwestorów liczących na zyski w długim okresie.
2B)POCHODZENIE OD PAŃSTWA LUB Z ŹRÓDEŁ PAŃSTWOWYCH; należy tu odnosić pojęcie państwa rozumianego w prawie wspólnotowym, któro jest szerokie, obejmuje nie tylko organy państwowe ale też inne korporacje terytorialne ( kraje, regiony, gminy) itp., ale też obejmujeinstytucje prawa publicznego i prawa prywatnego poddane wpływowi organów państwowych. Pomoc pochodząca ze źródeł państwowych przyznawana jest przez odrębne od państwa podmioty, które są kontrolowane przez państwo, bądź podmioty którym państwo powierzyło administrowanie lub zarządzanie tymi środkami ( bez znaczenia jest publiczny lub prywatny staus instytucji i jej charakter prawny=> banki, fundacje). Kryterium przesądzającym jest uzależnienie instytucji zarządzającej środkami od władzy państwowej, ograniczającym autonomię decyzyjną.
2C)SELEKTYWNY CHARAKTER POMOCY PAŃSTWA; oznacza sprzyjanie niektórym tylko przedsiębiorcą lub gałęziom produkcji i naruszenie równowagi między beneficjentami pomocy i ch konkurentami na rynku . Selektywność pozwala odróżnić pomoc państwa od innych środków interwencji, które zasadniczo nie są niezgodne ze wspólnym rynkiem (mają zasięg ogólny, obejmują wszystkie podmioty gospodarcze np. prawo podatkowe określające stawki podatkowe). Co więcej selektywność oznacza nie tylko przyznanie korzyści niektórym przedsiębiorcą ( lub przedsiębiorcą pewnego sektora gospodarki lub regionu) ale tez dyskryminację innych przedsiębiorców.
Zasadniczo udzielanie pomocy przez państwo jest zakazane, art. 87 nie formułuje jednak tego wprost, a poprzez określenie przesłanek zakazanej pomocy państwa, która oprócz wskazanych powyżej ( pozwalających na zdefiniowanie czym pomoc państwa jest) obejmuje dwie kolejne określające pomoc państwa za niezgodną ze wspólnym rynkiem;
2D)ZAKŁÓCENIE KONKURENCJI LUB JEGO GROŹBA; skutkiem pomocy państwa jest wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa na rynku lub utrudnienie dostępu do danego rynku innym przedsiębiorstwom, co powinno być udowodnione przez KE.
2E)NARUSZENIE WYMIANY HANDLOWEJ czyli wpływ na handel między państwami członkowskimi który mierzony jest utrudnieniem czy też ułatwieniem importu bądź eksportu produktów i usług. Podlega ocenie z punktu widzenia zastosowanego środka pomocy i intensywności jego stosowania. Gdy pomoc wzmacnia pozycję przedsiębiorcy w porównaniu z jego konkurentami na rynku wspólnotowym to handel jest automatycznie naruszony ( szczególnie w sektorach gdzie panuje duża konkurencja). Przesłanki naruszenia konkurencji i naruszenia wymiany handlowej są ze sobą w nierozerwalny sposób związane.
3)POMOC PAŃSTWA WYŁĄCZONA SPOD ZAKAZU; 1.Art. 87 ust. 2 TWE zawiera przesłanki obligatoryjnego uznania pomocy za zgodną ze wspólnym rynkiem; a.Pomoc o charakterze socjalnym przyznawana indywidualnym konsumentom ( bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem produktu) b.mająca na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi c.Pomoc przyznawana niektórym regionom RFN dotkniętych podziałem Niemiec. 2.Art. 87 ust. 3 TWE zawiera przesłanki fakultatywne uznania pomocy za zgodną , czyli dopuszczone na mocy decyzji KE; a.Pomoc na wspieranie rozwoju gospodarczego regionów biednych i dotkniętych bezrobociem; b.Pomoc na wspieranie projektów będących przedmiotem wspólnego europejskiego zainteresowania lub mająca na celu zaradzenie poważnym problemom gospodarczym państwa członkowskiego.; c.Pomoc na ułatwienie rozwoju niektórych działań lub regionów gospodarczych o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej; d.Pomoc na wspieranie kultury i dziedzictwa kulturowego o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej i konkurencji; e.nne kategorie pomocy jakie Rada może określić decyzją na wniosek KE 3.Nie jest zakazaną również tzw. pomoc de minimis (pomoc bagatelna) czyli nie przekraczająca w ciągu trzech lat kwoty 100 tys. €;; [Kompetencję do podejmowania decyzji o dopuszczalności pomocy ma KE. Do zakończenia postępowania i wydania odpowiedniej decyzji państwo nie może wprowadzić w życie projektowanych środków pomocowych. Postępowanie to reguluje art. 88 TWE oraz rozporządzenie Rady. W celu implementacji prawa wspólnotowego wydana zastała ustawa o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (uppp), która ustanawia organem nadzorującym KE a organem odpowiedzialnym za stosowanie prawa wspólnotowego w tym zakresie jest Prezes UOKiK, który pośredniczy w kontaktach z KE i reprezentuje Polskę przed ETS.]
4)POSTĘPOWANIE W SPRAWACH DOTYCZĄCYCH POMOCY PUBLICZNEJ:
4A)NOTYFIKACJA państwa członkowskie mają obowiązek zawiadamiania KE o wszelkich planach przyznania pomocy na rzecz przedsiębiorstw lub ich zmiany. Przez notyfikację rozumie się więc przekazanie projektu programu pomocowego, projektu pomocy indywidualnej lub projektu pomocy indywidualnej na restrukturyzację, wraz z informacjami niezbędnymi do oceny zgodności projektu pomocy ze wspólnym rynkiem. [a)Przygotowanie notyfikacji. Podstawowym etapem jest spełnienie wymogu uzyskania opinii Prezesa UOKiK oraz Ministra Rolnictwa w zakresie pomocy w rolnictwie i rybołówstwie. Prezes określa czy projekt w ogóle przewiduje udzielenie pomocy w rozumieniu prawa wspólnotowego, czy pomoc jest zgodna ze wspólnym rynkiem, że nie ma obowiązku notyfikacji oraz stwierdzenia obowiązku notyfikacji. Z wnioskiem może wystąpić; organ administracji publicznej, podmiot udzielający pomocy lub podmiot ubiegający się o pomoc ( dołączając projekt programu pomocowego oraz inne wymagane informacje-art.13uppp). Ponadto dokonanie notyfikacji programu pomocowego wymaga zgody Rady Ministrów wyrażonej w uchwale, którą następnie przekazuje Marszałkowi Sejmu.; b)Notyfikacja projektu pomocy komisji. Notyfikacji i uzupełnień projektu dokonuje Prezes UOKiK lub Minister Rolnictwa za pośrednictwem Stałego Przedstawiciela RP przy UE w Brukseli- niezwłocznie po podjęciu uchwały przez RM. Postępowanie obejmuje fazę badania wstępnegopolegającej na dokonaniu oceny zgodności projektu z traktatem, oraz fazę formalnego dochodzenia, którego celem jest uzyskanie pełnej informacji o zgłoszonym projekcie przez wezwanie państwa członkowskiego i innych podmiotów do przedstawienia uwag w określonym terminie. W terminie 18 miesięcy od rozpoczęcia procedury KE wydaję jedną z 4 decyzji; środe będący przedmiotem zgłoszenia nie stanowi pomocy, stwierdzenie że pomoc jest zgodna ze lub decyzja stwierdzająca że pomoc jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.;
4B)POSTĘPOWANIE PRZED KOMISJĄ; organem właściwym jest tu Prezes UOKiK lub Minister Rolnictwa, którym wnioskujące podmioty w wyznaczonym terminie przedstawiają informacje niezbędne do opracowania odpowiedzi na zapytania KE, wyjaśnień, uwag lub stanowisk. Odpowiedzi te są następnie konsultowane z podmiotami i przekazywane KE za pośrednictwem Stałego Przedstawiciela. Organy te zawiadamiają podmioty podjętym rodzaju decyzji przez KE. Notyfikacja może być wycofana przed podjęciem przez KE decyzji na n wniosek podmiotów przygotowujących projekt.
4C)ZWROT POMOCY. a).Pomoc przyznana bezprawnie. Komisja wszczyna i wydaje takie decyzje gdy przyznano pomoc nienotyfikowaną ( bez zgłoszenia do KE lub w okresie obowiązywania zakazu wykonawczego). Postępowanie wszczynane z urzędu ulu na podstawie skargi osoby trzeciej. Komisja wysłuchuje stanowiska w sprawie zainteresowanego państwa członkowskiego następnie wydaje odpowiedznią decyzję.; b).Pomoc wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem. Komisja wszczyna postępowanie którego przedmiotem może być naruszenie jednego z trzech rodzajów decyzji; stwierdzającej zgodność pomocy z wspólnym rynkiem, decyzji warunkowej, decyzji pozytywnej kończącej procedurę notyfikacji. Komisja może nakazać zawieszenie wszelkiej pomocy.
4D).BENEFICJENT POMOCY JEST ZOBOWIĄZANY DO zwrotu kwoty stanowiącej równowartość udzielonej pomocy, co do której KE wydała decyzję o obowiązku zwrotu, chyba ze w skutek odwołania decyzja zostanie wstrzymana. Do tego czasu beneficjentowi nie może zostać udzielona ani wypłacona żadna pomoc publiczna. Kopię decyzji komisji o obowiązku zwrotu pomocy Prezes lub minister rolnictwa przesyłają właściwym podmiotom. Organom przysługują uprawnienia prokuratora w postępowaniu cywilnym, administracyjnym i przed sądami administracyjnymi.
4E)POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁĘM SPRAWIEDLIWOŚCI uprawnionym do reprezentowania RP w sprawach z zakresu pomocy publicznej toczących się przed ETS, których stroną jest RP jest Prezes UOKiK lub minister rolnictwa. Mogą oni w tym zakresie wnosić ( za zgodna Rady Ministrów lub organu jst) odwołania od decyzji KE, wnoszenia spraw z zakresu pomocy publicznej do ETS i uczestniczyć w postępowaniach w tym zakresie. Mogą również korzystać z zastępstwa prawnego, którego koszty pokrywane są z budżetu państwa lub jst.
4F)MONITOROWANIE POMOCY PUBLICZNEJ obejmuje gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji o udzielonej pomocy publicznej, w szczególności o jej rodzajach, formach i wielkości oraz przestrzeganie krajowego limitu pomocy de minimis. Organem monitorującym jest Prezes UOKiK lub minister rolnictwa, przekazują KE roczne sprawozdanie z pomocy publicznej. Podmioty udzielające pomocy są zobowiązane do przedstawienie organom informacji o nie udzieleniu pomocy w danym okresie sprawozdawczym a na żądanie w wskazanym zakresie i terminie informacji o udzielonej pomocy publicznej. Podobne obowiązki dotyczą beneficjentów pomocy.
4G)KONTROLA U BENEFICJENTA POMOCYKomisja ma prawo do przeprowadzania kontroli u beneficjenta pomocy, więc Prezes lub minister są upoważnieni do przedstawienia KE uwag dotyczących kontroli i zastrzeżeń odnośnie wyboru biegłych. W toku kontroli mogą być obecne osoby upoważnione przez te organy. W przypadku odmowy beneficjenta wobec kontroli organy mogą skorzystać z pomocy funkcjonariuszy organów administracji rządowej lub Policji.
4H).KARY PIENIĘŻNE mogą zostać nałożone za niewykonane lub nienależycie wykonane obowiązki orz utrudnienia w przeprowadzaniu kontroli, w wysokości do 10 tys. €. Karę uiszcza się w terminie 14 dni od dnia w którym decyzja stała się ostateczna. Środki te stanowią dochód budżetu państwa.
78. REGULACJA SEKTOROWA (W SEKTORZE ENERGETYCZNYM, TELEKOMUNIKACYJNYM, POCZTOWYM I TRANSPORTU KOLEJOWEGO) Inną funkcją administracji gospodarczej jest:
1A)REGULACJA SEKTORÓW INFRASTRUKTURALNYCH [-Jest to funkcja państwa, która ma zapewniać przez państwo skuteczne funkcjonowanie tzw. sektorów infrastrukturalnych (sektorów sieciowych), świadczących usługi w ogólnym interesie gospodarczym, które przestały działać w warunkach publicznego monopolu usług użyteczności publicznej; -Świadczenie tego typu usług, powinno być poddane regułom konkurencji i dążeniu do osiągnięcia zysku, z drugiej strony to państwo, poprzez swe uzupełniające działania, dokonywane na rzecz dobra wspólnego, winno zapewnić odpowiednią wydajność prowadzonej działalności; -Państwo mimo wszystko posiada monopol naturalny, objawiający się w posiadaniu w rękach państwa struktury własnościowej sieci, energetycznych, telekomunikacyjny, wodociągowy i innych; -Przedsiębiorcy praktycznie zmuszeni są do korzystania z tej infrastruktury, ponieważ budowa nowych albo jest niemożliwa, albo kosztuje bardzo drogo, jest nierealna ze względu na koszty.; -Państwo dla zaspokajania usług użyteczności publicznej przez przedsiębiorców (urynkowienie) wprowadza regulację, dając możliwość odpowiedzialności poszczególnym przedsiębiorcom dostarczania podstawowych usług użyteczności publicznej; -Mimo wszystko ze względu na sferę gospodarki i interesy państwa,społeczeństwa, te sektory infrastrukturalne są w szczególnym zainteresowaniu państwa, i ono sprawuje szczególną kontrolę i stosuje takie środki interwencyjne, aby zagwarantować świadczenie usług przez przedsiębiorców którzy zapewniają ich powszechną dostępność; -Funkcją regulacji jest stworzenie konkurencji tam, gdzie ta konkurencja by nie powstała ze względu na monopol naturalny (rynek zamknięty), a przedmiotem jest budowa, utrzymanie i eksploatacja sieci przesyłowych przez podmioty prywatne, ale pod nadzorem i kontrolą państwa;
1B) -Te SEKTORY INFRASTRUKTURALNE to: - transport , koleje- nadzór sprawuje Prezes Urzędu Transportu Kolejowego; -telekomunikacja- Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE); -poczta - Prezes UKE; - energetyka- Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE); - lotnictwo- Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego; - wodociągi, woda, oczyszczalnie ścieków - odpowiedni wójt, burmistrz, prezydent miasta, a także rada gminy; -Te organy mają liczne środki prawne, służące ochronie efektywnego funkcjonowania gospodarki i bezpieczeństwa energetycznego państwa, ażeby dopuszczenie przedsiębiorców do sektorów przyniosło korzystne, efektywne, racjonalne, mądre, rynkowe świadczenie usług użyteczności publicznej dla społeczeństwa. Te środki prawne to, np.: [- wydawanie decyzji i pozwoleń, koncesji, licencji, zezwoleń.; - kontrola działalności,; - sprawdzanie taryf i planów,; - nakładanie kar pieniężnych,; - ustalanie opłat i cen; - zatwierdzanie taryf i uchwalanie planów.]
2)DZIAŁALNOŚĆ NA PRZYKŁADZIE PREZESA URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI: Kompetencje prezesa URE jako organu regulacyjnego: [1.udzielanie, odmowa, zmiana, cofanie koncesji; 2.zatwierdzanie i kontrolowanie taryf paliw gazowych, energii elektrycznej, ciepła. analiza kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnienie do kalkulacji stawek. 3.uzgadnianie projektów planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych w zakresie zaspokajania przyszłego i obecnego zapotrzebowania na paliwa gazowe, energię i ciepło; 4.kontrolowanie jakości dostaw i jakości obsługi odbiorców; 5.rozstrzyganie sporów gotyczących umów przesyłowych, zawieranych między dostawcami energii a odbiorcami; 6.nakładanie kar pieniężnych; 7.współdziałanie z innymi organami (głównie prezese UOKiK) w celu przeciwdziałania praktykom monopolistycznym; 8.zbieranie i analiza informacji dotyczących gospodarki energetycznej; 9.kontrola kwalifikacji pracowników przedsiębiorstw energetycznych w zakresie określonym ustawą.]. Prezes URE może żądać od przedsiębiorstwa energetycznego udzielania niezbędnych informacji. W postępowaniu stosuje się przepisy kpa.
53.POLICJA GOSPODARCZA
1.POJĘCIE POLICJI GOSPODARCZEJ: Policja staje się jedną z podstawowych funkcji wykonawczych przez organy administracji publicznej, głównie obecnie w sferze gospodarki narodowej. Rola jaką organy te, odgrywały w sferze gospodarki, uległa radykalnej zmianie. W coraz mniejszym stopniu organy te bezpośrednio ingerują w procesy gospodarcze. Przestały w większości pełnić funkcję organów założycielskich czy też organów wykonujących prawa z akcji lub udziałów jakie Skarb Państwa posiada w spółkach kapitałowych prawa handlowego. Pewnej zmianie uległa także ich konstytucyjna pozycja oraz sposób regulacji prawnej. Art.20 Konstytucji stanowi, że społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Wolność działalności gospodarczej podlega oczywiście określonym ograniczeniom prawnym. Art.22 Konstytucji stanowi wyraźnie iż ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Nie ulega więc wątpliwości, iż organy państwa w określonych sytuacjach mogą, a czasami wręcz powinny ograniczać wolność działalności gospodarczej. Ta właśnie konieczność ochrony pewnego katalogu dóbr ważnych z punktu widzenia interesu publicznego, staje się podstawą do tego, by państwo chroniąc go, ustanawiało konkretne ograniczenia, dotykające także sfery działalności gospodarczej.
1A)FUNKCJE: Dobrem chronionym w policji są podstawowe dobra jednostki takie jak życie, zdrowie i mienie. Policja ma więc na powrót spełniać jedną z podstawowych funkcji w sferze gospodarki. Rola jej staje się coraz bardziej znacząca, co potwierdza fakt poszerzenia katalogu dóbr chronionych regulacją policyjną w gospodarce o moralność publiczną. Zgodnie z treścią art.9 prawa o działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunku wykonywania działalności gospodarczej w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej , a także ochrony środowiska. W przepisach ustawy z dnia 23 grudnia 1988 roku ustawodawca stanowił, że przedsiębiorca jest obowiązany spełniać przewidziane prawem warunki prowadzenia działalności gospodarczej, dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia i zdrowia ludzkiego, a także inne warunki określone w przepisach budowlanych, sanitarnych, weterynaryjnych, przeciwpożarowych i przepisach dotyczących ochrony środowiska. Tym samym, nie ulega wątpliwości, iż w przepisach prawa o działalności gospodarczej, ustawodawca wyraźnie rozszerzył dotychczasowy zakres dóbr podlegających ochronie w ramach regulacji policyjnych. Biorąc to wszystko pod uwagę, należy przyjąć iż celem działalności organów państwa i innych podmiotów publiczno-prawnych, określanej mianem policji administracyjnej, jest ochrona bezpieczeństwa publicznego.
1B)REALIZACJA FUNKCJI: Realizacja funkcji policyjnej w gospodarce polegać będzie na : *ustalaniu wzorców zachowań, zapobiegających zagrożeniom dla życia, zdrowia, mienia i moralności publicznej, jakie powstają lub powstawać mogą w toku podejmowania i prowadzenia przez przedsiębiorców działalności gospodarczej i *podejmowaniu przez organy państwa i inne podmioty publicznoprawne władczych działań indywidualnych mających na celu: - uchylenie obowiązującego zakazu lub nadanie podmiotowi nowych uprawnień (część koncesji oraz znaczna cześć zezwoleń i licencji, przy przyznawaniu których zasadniczą rolę odgrywają kryteria policyjne); - ustalenie określonych wzorców zachowań (np. Główny Inspektor Sanitarny może czasowo ograniczyć lub zawiesić obrót wodami pochodzącymi z państw członkowskich Unii Europejskiej), - ustalenie czynności niezgodnych z prawem, lub dodatkowymi warunkami ustalonymi w decyzjach zezwalających (np. w przypadku nieprzestrzegania przez eksploatującego przepisów o dozorze technicznym, organ właściwej jednostki dozoru technicznego wydaje decyzję o wstrzymaniu eksploatacji urządzenia).
- uchylenie udzielonych decyzji zezwalających, ich skutkiem jest konieczność zaprzestania działalności gospodarczej (np. organ koncesyjny cofa koncesję albo zmienia jej zakres, w przypadku gdy przedsiębiorca: rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej, określone przepisami prawa; lub w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją); - egzekucja praw, w dużej mierze zastosowanie swe znajdą tu przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji .Ustalone w ramach wykonywania funkcji policyjnej wzorce zachowań mają najczęściej charakter powszechnie obowiązujących nakazów czy też zakazów. Zawarte są one w aktach prawnych zaliczanych do źródeł prawa wewnętrznego, z tym iż coraz częściej wynikają one wprost ze źródeł prawa europejskiego. Oznacza to, iż przedsiębiorcy zobowiązani będą do stosowania wzorców w podejmowanych przez siebie działaniach. Konieczność ich stosowania ograniczy więc swobodę przedsiębiorców w możliwościach dokonywania wyboru wariantów zachowań, związanych z samodzielnie prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą.
2.AKTY PRAWNE ZAWIERAJĄCE OGRANICZENIA POLICYJNE (ZAKAZY, NAKAZY) Policyjne wzorce zachowań zawarte są zarówno w aktach generalnych, jak i aktach indywidualnych mających charakter aktów kształtujących (koncesje, zezwolenia, licencje, zgody). Formułowane są one najczęściej w formie nakazów i zakazów. Zgodnie z konstytucyjną zasadą państwa prawnego, źródłem ich są powszechnie obowiązujące przepisy prawa oraz działania organów administracji publicznej podejmowane na podstawie tych przepisów. Ogólnie więc mówiąc, ograniczenia policyjne wynikać mogą bezpośrednio z mocy samego prawa bądź z decyzji administracyjnych.
2A)ADRESACI PRZEPISÓW POLICYJNYCH: Adresatem przepisów policyjnych są przede wszystkim przedsiębiorcy, a następnie dopiero organy nadzoru policyjnego. To przedsiębiorcy bowiem zobowiązani będą do respektowania w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej systemu zakazów i nakazów policyjnych. Respektując w swej działalności wzorce, określone w formie nakazów i zakazów, mają zapobiegać powstawaniu zagrożeń, które godzić mogłyby w bezpieczeństwo publiczne (tj. życie zdrowie czy mienie jednostek) czy moralność publiczną. Zagrożenie dóbr chronionych przez ograniczenia policyjne następuje bowiem w sytuacjach, gdy przedsiębiorcy w swych działaniach nie przestrzegają ustalonych wzorców lub nie są z nimi zgodne stany faktyczne związane z realizowaną działalnością gospodarczą.
2B)OGRANICZENIA POLICYJNE ZAWARTE SĄ W: Ograniczenia policyjne działalności gospodarczej zawarte są w wielu aktach prawnych rangi ustawowej, także takich, które, sądząc z ich tytułów, formalnie z policją administracyjną nie mają nic wspólnego. W zasadzie można by zaryzykować stwierdzenie, iż w większości obowiązujących aktów prawnych rangi ustawowej zawarte jest co najmniej jedno ograniczenie natury policyjnej. Dla przykładu wymienimy tu kilka aktów prawnych tej rangi, które w swej treści zawierają ograniczenia policyjne związane z wykonywaniem działalności gospodarczej. I tak, wymieńmy tu choćby przepisy: - ustawy z dnia z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe; - ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji; - ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej; - ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r., o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt; - ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia. Wymienione ustawy nie stanowią oczywiście kompletnego wyliczenia aktów prawnych tej rangi zawierających w swej treści ograniczenia policyjne. Ograniczenia te zawarte są w wielu innych aktach prawnych rangi ustawowej. Stanowią one wszakże początek systemu aktów prawnych niższego rzędu, przede wszystkim rozporządzeń, regulujących różnorodne kwestie szczegółowe, związane z wykonywaniem i egzekwowaniem wykonywania obowiązujących ograniczeń wynikających z ustanowionych nakazów i zakazów. Tym samym zostaje utworzony system przepisów z tymi ograniczeniami związany. Zawarte w ogólnie obowiązujących przepisach prawa nakazy i zakazy, w większości przypadków nakładają na przedsiębiorców określone obowiązki, mające na celu wymuszenie działań uznanych przez ustawodawcę za pożądane czy też odpowiednie kształtowanie stanu faktycznego. Zapobieganie zagrożeniom policyjnym należy w istocie bardziej do przedsiębiorców niż do organów administracji, tym samym to prowadzący działalność gospodarczą zmuszeni będą do ustalenia zakresu wprowadzonych ograniczeń przez dokonanie interpretacji obowiązującego prawa. Normy zawierające ograniczenia policyjne zawarte będą także w aktach indywidualnych, wśród których decydującą rolę odgrywać będą administracyjne akty indywidualne. Głównie dotyczyć to będzie przypadków ograniczeń związanych z wydawaniem decyzji koncesyjnych i zezwoleń uwarunkowanych, licencji, czy zgód, w czym wyrażać się będzie właśnie działalność prewencyjna.
Prewencyjna działalność administracji wyrażać się będzie także w prowadzeniu rejestrów działalności regulowanej, a przede wszystkim w badaniu, czy przedsiębiorca starający się o wpis w takim rejestrze spełnił przewidziane ustawą warunki, także te o charakterze policyjnym. Bowiem organ administracji publicznej, prowadzący na podstawie przepisów regulujących daną działalność gospodarczą, rejestr działalności regulowanej, dokonuje wpisu na wniosek przedsiębiorcy, po złożeniu przez przedsiębiorcę oświadczenia o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej działalności.
Trzecią sferę ograniczeń, także wynikającą z aktów indywidualnych, stanowić będą ograniczenia wynikające z decyzji podejmowanych w ramach nadzoru policyjnego. W dużej mierze działania te będą miały charakter działań korekcyjnych, przymuszających przedsiębiorców do określonych zachowań.
Sfera czwarta wynikać zaś będzie z działań organów administracji publicznej mających na celu egzekucje praw, w przypadku gdy przedsiębiorca dobrowolnie nie wykona nałożonych na niego obowiązków.
Nadzór jest niewątpliwie pojęciem niejednolitym, definiowanie go w przepisach prawa zawsze związane było z uzupełnianiem procesu kontrolnego o władczą ingerencję organów w stosunku do już zaistniałego stanu prawnego lub sytuacji, w wypadku nieprawidłowego postępowania podmiotu nadzorowanego. W literaturze administracyjno-prawnej podkreśla się ostatnio, iż pod pojęciem nadzoru, jakie używane jest w przepisach o charakterze materialno-prawnym, rozumieć można zespół relacji prawnych, które: - administracja upoważniona jest nawiązywać z podmiotami, które przynajmniej w zakresie tych relacji nie mają statusu podmiotów administracji,; - mają być nawiązane zasadniczo do odsuwania zagrożeń dla normalnego toku życia zbiorowego, przeciwdziałania ich wystąpieniu oraz usuwania skutków tych zagrożeń,; - mogą podlegać nawiązaniu, modyfikacji i ustaniu nie tylko w ramach procedur uregulowanych w k.p.a., postępowaniu egzekucyjnym w administracji czy ewentualnie w przepisach szczególnych, lecz także poza procedurami. Dotyczy to zwłaszcza upoważnień administracji do podejmowania czynności kontrolnych oraz innych niż decyzje aktów administracyjnych, zwłaszcza tych, które są niezbędne do przeprowadzenia czynności kontrolnych. Relacje te zachodzić więc będą między organami wykonującymi działania z zakresu nadzoru policyjnego a przedsiębiorcami.
3.POLICJA SANITARNA - PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA.
3A)ZADANIA: policja sanitarna jest jednym z najwcześniej wykształconym rodzajów policji administracyjnej, która objęła swoimi kompetencjami obszar działalności gospodarczej, stając się także jednym z rodzajów policji gospodarczej. Zgodnie z przepisami ustawy o Państwowej inspekcji Sanitarnej, inspekcja jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, publicznego szczególności przez sprawowanie nadzoru nad warunkami: a)higieny środowiska; b)higieny pracy w zakładach pracy; c)higieny radiacyjnej. d)higieny procesów nauczania i wychowania; e)higieny wypoczynku i rekreacji; f)zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku; g)higieniczno - sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia w których są udzielane świadczenia zdrowotne w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawania chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych.] wykonywanie powyższych zadan polega na sprawowaniu zapobiegawczego zapobiegawczego bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciw epidemicznej w zakresie chorób zakaźnym i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, a także na prowadzeniu działalności o światowo-zdrowotnej.
3B)ZAKRES DZIAŁANIA: do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne w szczególności dotyczących: 1.higiena środowiska, woda do spożycia, czystość powietrza atmosferycznego, gleb, wód, innych elementów środowiska w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach.; 2.utrzymanie należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy, instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, dróg, ulic oraz osobowego i towarowego transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i morskiego). 3. warunków produkcji, transportu, przechowywania, procesów sprzedazy zywności oraz warunków żywienia zbiorowego; 4. nadzoru nad jakością zdrowotną żywności; 5. warunków zdrowotnych produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałami materiałami wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością kosmetykami oraz innymi wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi; 6. warunków zdrowotnych zdrowotnych środowisku pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy. 7. higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu uzywanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku. 8. higieny procesów nauczania; 9. przestrzeganie przez osoby wprowadzające substancje lub preparaty chemiczne dfo obrotu na terytorium RP oraz przez użytkowników substancji lub preparatów chemicznych obowiązków wynikających z ustawy z dnia 11 stycznia 2001r o substancjach i preparatach chemicznych. 10. warunków i ograniczeń wprowadzania do obrotu i stopsowania oraz właściwości środków powierzchniowo czynnych i detergentów zawierających środki powierzchniowo czynne określone prze[pisami rozporządzenia parlamentu europejskiego europejskiego rady z dnia 31 marca 2004r w sprawie detergentów. 11. przestrzegania obowiązków wynikających z rozporządzenia parlamentu europejskiego europejskiego Rady z dnia 28 stycznia 2003r dotyczącego wywozu i przywozu niebezpiecznych chemikaliów. 12. przestrzegania przez podmiotu wprowadzające do obrotu prekursory kategorii 2 i 3 obowiazków wynikajacych z ustawy z dnia 29 lipca 2005 o przeciwdziałaniu narkomani, rozporządzenie parlamentu europejskiego europejskiego rady z dnia 11 lutego 2004r w sprawie prekursorów narkotykowych oraz rozporządzenie rady z dnia 22 grudnia 2004r określającego zasady nadzorowania handlu prekursorami, narkotyków, pomiedzy wspólnota a panstwami trzecimi.
3C)ORGANIZACJA: PIS podlega ministrowi właściwemu do spraw zdrowia. PIS kieruje Główny Inspektor Sanitarny, który jest centralnym organem administracji rządowej podległym ministrowi właściwemu do spraw zdrowia. Głównego inspektora sanitarnego powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia. Główny Inspektor Sanitarny wykonuje zadania przy pomocy Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Zadania PIS wykonują następujące organy: a)Główny Inspektor Sanitarny; b)państwowy wojewódzki Inspektor Sanitarny; c)państwowy powiatowy Inspektor Sanitarny; d)państwowy graniczny Inspektor Sanitarny dla obszarów przejść granicznych drogowych, kolejowych, lotniczych, rzecznych i morskich, portów lotniczych i morskich oraz jednostek pływających na obszarze wód terytorialnych.
Główny Inspektor Sanitarny koordynuje i nadzoruje ustawowa działalność państwowych inspektorów sanitarnych. Państwowy wojewódzki, państwowy powiatowy i państwowy graniczny Inspektór Sanitarny kierują działalnością odpowiednio w wojewódzkiej, powiatowej i granicznej stacji sanitarno epidemiologicznej, bedących zakładami opieki zdrowotnej. W sprawach należących do zakresu zadań i kompetencji PIS, organem właściwym jest państwowy powiatowy lub państwowy graniczny inspektor sanitarny; zaś państwowy wojewódzki inspektor sanitarny jest organem właściwym w zakresie higieny radiacyjnej.
W postepowaniu administracyjnym organami wyższego stopnia w rozumieniu kpk są: 1. w stosunku do państwowego powiatowego powiatowego państwowego granicznego inspektora snitarnego- państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, 2.w stosunku do państwowego wojewódzkiego inspektora snitarnego- Główny Inspektor Sanitarny.
3D)UPRAWNIENIA KONTROLNE I NADZORCZE: państwowy inspektor sanitarny w związku z wykonywana kontrolą ma prawo: 1.wstępu o każdej porze dnia i nocy na terenie miast i wsi do a)zakładów pracy oraz wszystkich pomieszczeń oraz urzadzeń wchodzących w ich skład; b)obiektów użyteczności publicznej, obiektów handlowych, ogrodów działkowych i nieruchomości oraz wszystkich pomieszczeń wchodzących w ich skład; c)środków transportu i obiektów z nimi związanych w tym również statki morskie, żeglugi śródlądowej i powietrznych. d)obiektów będących w trakcie budowy. 2. żądania pisemnych czy ustnych informacji oraz wzywania oraz przesłuchiwania osób. 3. żądania okazania dokumentów i udostępniania wszelkich danych; 4.pobierania próbek do badań laboratoryjnych.
W razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień. Jeżeli naruszenia wymagań higiecznych iż zdrowotnych spowodowało bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, inspektor sanitarny nakazuje: unieruchomienie zakładu pracy lub jego części (stanowiska pracy, maszyny lub innego urządzenia); zamkniecie obiektu użyteczności publicznej; wyłączenie z eksploatacji srodka transportu; wycofanie z obrotu środka spożywczego przedmiotu użytku, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z zywnością, kosmetykow, lub innego wyrobu mogącego mieć wpływa na zdrowie ludzi albo podjęcie lub zaprzestania innych działań. Decyzje te podjęte przez inspektora sanitarnego podlegaja natychmiastowemu wykonaniu.
Doraźne zalecenia, uwagi i wnioski, wykanijące z przpeorwadzonej kontroli zakładu pracy, (statku), państwowy inspektor sanitarny wpisuje do ksiązki kontroli sanitarnej, która jest obowiązany posiadac zakład pracy (statek).
1