Dr Marek Ciecierski

15h ćwiczeń

7 spotkan

2 kolokwia

Stanisław otok „geografia polityczna” PWN warszawa

Zbigniew rykiel „podstawy geografii politycznej” wwa 2005

Temat Przedmiot geografii politycznej oraz prekursorzy geografii politycznej

Ratzel prekursor 1899 geografia polityczna

1897 rudolf kjelley panstwo jako forma zycia geopolityka

SA to naku?

Geografia polityczna czerpie z wielu dyscyplin z historii kartografii demografii

Geografia

1. geografia fizyczna nauki przyrodnicze

2. geografia społeczno ekonomiczna - naki społeczne

1. geografia spoleczna

2. geografia ekonomiczna

3. geografia polityczna

geopolityka nie jest nauka jest to pewna dyscyplina która jak geografia czerpie swoja wiedze z roznych źródeł ale nie jest nauka bo nie jest obiektywna tylko subiektywna i jest prognozowaniem zdarzen oparta na wiedzy osoby zajmującej

nie istnieja w niej prawa które można sformułować i zweryfikowac (zasady i prawa)

istnieja tylko subiektywne opracowania

podzial geopolityki

1. geopolityka przyrodnicza - naturalna - rozwoj każdego panstwa zalezy od warunkow geograficznych w jakich to panstwo się znajduje

2. geopolityka polityczna -- bada przestrzenne uwarunkowania polityki międzynarodowej panstwa (geostrategia)

3. geopolityka ekonomiczna - bada uwarunkowania przestrzenne i ekonomiczne polityki swiatowej w dobie globalizacji

Geografia

Proces polityczny -

Przestrzen -

Jest to dziedzina dynamiczna wciąż się zmieniajaca

Geografia polityczna jest czescia geografii ale geopolityka jest tylko prognoza

Geografia polityczna nie jest kontowersyjna

Geopolityka jest

Geopolityka to scieranie się 2 koncepcji

1. przestrzen kontynentalna jest źródłem potęgi panstwa

2. przestrzen morska jest źródłem potęgi panstwa (panowanie morskie)

3. 3ci nurt to kompilacja obu koncepcji

Temat przedmiot geografii politycznej

Zbigniew Rykiel

Wg niego geografia polityczna zajmuje się 3 obszarami elementami

1. czasoprzestrzen polityczna

1. gdzie i kiedy rozgrywa się rywalizacja polityczna

2. baza ekonomiczna

1. o jakie zasoby toczy się ta rywalizacja polityczna

3. tresc spoleczna

1. jacy aktorzy tocza spory

2. mechanizmy społeczne

3. kontekst kulturowy

4. tresc spoleczna

Stanisław Otok

Uwaza ze najnowsze studia geografii politycznej dotycza

1. Systemy polityczne w skali ponadnarodowej

2. problem panstwa narodowego

3. regionalne jednostki terytorialne

4. nowe pojecia i wymiary przestrzeni politycznej

uwaza ze wazne dla geografii politycznej 3 wymniary polityczne

1. wspolistnienei systemow narodowych i politycznych

2. wewnetrzna organizacja przestrzenna panstwa

3. zdolności egzystencjalne malych panstw narodowych

obszar zainteresowania

1. podzial terytorialny

2. panstwo

3. granice

4. stolica

5. kwestie związane z transportem morskim i ladowym

Arystoteles - podejście deterministyczne

Zajmował się uwarunkowaniami przy opisywaniu państwa (geografia, położenie, struktury, oddziaływanie)

Rozwoj panstwa zalezy od środowiska geograficznego,

Strabon - determinizm

„Geografia” - imperium rzymskie - wskazywał dlaczego jego państwo ma większe szanse do rozwoju i dlaczego się rozwija.

Monteskiusz - determinizm

„O duchu praw” podkreślenie krajobrazu i klimatu, powiązania pomiędzy gospodarką rolną a zaludnieniem, obyczaje, historia, zasady rzadzenia

Kant, Anne Robert Turgot,

Wiliam Petty “poiltyczna anatomia irlandii”

Jako pierwszy użył sformułowania (1672) Geografia polityczna, wzajemnego oddziaływania położenia względem polityki.

Kant, Anne Robert Turgot,

Ratzel

Zajął się tylko Geografią polityczną, żadnymi innymi wątkami.

Geografia polityczna i geopolityka zrodzily się w XIXwieku

Prof. Eugeniusz Romer oraz Wacław Nałkowski polska geopolityka

Zajmowala się prognozowaniem naszego przyszłego obszaru

Romer mowil ze polska powinna mieć obszar międzymorza (od Bałtyku po morze czarne)

Polska powinna się odrodzic w granicach przedrozbiorowych sprzed 1772

Polska powinna być „Gniazdem Orla Białego” (dorzecze odry - dorzecze wisly)

Polska powinna odrodzic się i scalac wszelkie ziemie które kiedykolwiek należały do polski

Nałkowski - wysunął teze iż powinno posiadac charakter przejściowy

Romer - polska jako pomost miedzy wschodem a zachodem

geopolitycy

Polsudski

Leszek Moczulski

Brzezinski

Temat: Prekursorzy geografii politycznej

Fryderyk Ratzel - padle geografii politycznej

Wprowadzil do geografii politycznej pojecie przestrzeni życiowej

Labensraum panstwa jest to zywe organizmy które walcza o przestrzen zyciowa. Panstwo które traci przestrzen zyciowa przegrywa

Teoria wielkich przestrzeni

1. Obszar panstwa poszerza się wraz z ekspansja panstwa o tej samej kulturze

2. rozwoj terytorialny zawsze postepuje za innymi aspektami rozwoju panstwa

3. panstwo zwieksza swój obszar kosztem mniejszych panstw

4. granica jest elementem przejściowym który świadczy o sile lub słabości panstwa dlatego jest zmienna

5. panstwo w trakcie rozwoju poszukuje nowych terenow do ekspansji

6. kierunek rozwoju/ekspansji jest od najbardziej rozwiniętego do najbardziej zacofanych

7. dazenie do ekspansji rosnie wmiare poszerzanai się panstwa (apetyt rosnie w miare jedzenia)

1.uważał kolonizacje za błogosławieństwo

2.uważał ze narody wielko przestrzenne maja charakter optymistyczny (3 rzesza) - latwiej jest się bronic i ciezej zdobyc

3. domagal się korekty granic bo Niemcy (80mln osob) nie ma wystarczająco przestrzeni dla swojego rozwoju

Do dywagacji o panstwie włożył cala filozofie darwinowska. Darwinowska filozofia przestrzeni.

Rudolf Kjellen

Kjellen (1864 - 1922) - panstwo jako forma zycia

Germanofil, pkt. wyjścia polityka nie geografia

geopolityka zajmuje się państwem jako imperium, państwem ożenionym z własną przestrzenią (rodzi się dorasta, więdnie, umiera - podejście do państwa),

Trzy czynniki dominujące:

• rozmiar państwa

• zwartość terytorialna (terytorium narodowe powinno być zwarte)

• swoboda ruchu

uważał się świat ukształtuje się w trzy panregiony (USA+zach. Półkula, blok Niemiecki+ , Blok Japoński Azja)

• ekopolityka jest to nauka o gospodarce

• demopolityka to nauka o narodzie i jedności

• socjopolityka to nauka o historii i ewolucji społecznej

• kratopolityka to nauka o formach rzadu i władzy

• geopolityka to nauka która zajmuje się państwem jako bytem geograficzno politycznym (byt przestrzenny)

panstwo w jego ujeciu to byt zywy który konkuruje z innymi panstwami o przestrzen zyciowa który rodzi się Wiednie i umiera - walczy o przestrzen żeby przezyc

zasadnicze elementy ktoore maja znaczenie

• rozmiar panstwa

• zwartoscc terytorialna

• swoboda ruchu

formułował to na przelomie XIX i XX wieku

blok amerykanski - hemisfera zachodnia obie ameryki

blok niemiecki - Europa i Afryka z dominacja Niemiec (rdzen skandynawsko niemiecki

blok japonski - wschodnia i srodkowa Azja

uważał ze wojna miala sprawdzic prawdziwy charakter panstwa

Karl Haushofer

Niemiec

Nie stworzyl zadnego zamkniętego systemu

Odrzucal niemieckocentryczne spojrzenie na swiat/ polityke swiatowa

Uważał ze Niemcy nie powinny walczyc z Rosja optowal za utworzeniem euroazjatyckiego bloku kontynentalnego na osi Berlin moskwa Tokio. Gdzie Niemcy mieli bronic zachodniej flanki europy, Rosja serca kontyntentu heartlandu, Japonia miala panowac nad Pacyfikiem,

W 1941 w jego koncepcji postulowal utworzenie 4 panregionow

1. pan Europa (pod zarządem niemieckim basen morza śródziemnego, bliski wschod, afryke)

2. pan Ameryka (obie ameryki)

3. pan Rosja (Rosja + teren do Indii )

4. pan pacifica (pod hegemonia Japonia, Chiny, Indonezja, Australia )

Zostal po wojnie wyklety jako geograf geopolityk który był na służbie niemieckiej trzeciej rzeszy. Co nie było prawda. W 1946 popelnil samobójstwo.

Krotko o wielkie teorie geopolityczne

- przedstawiciele i z czym się wiaze teoria potęgi kontynentalnej

- teoria potęgi morskiej - przedstawiciele i zalozenia

- Teoria potęgi półwyspowej

- teoria potęgi powietrznej

Oraz poglady na te tematy

---