Temat : Rola i znaczenie prawa ubezpieczeń gospodarczych w systemie prawa obowiązującego w Pl.

System prawa w Polsce składa się z wielu gałęzi. Wyróżnić można m.in. prawo cywilne, finansowe, karne, administracyjne i in.

Prawo ubezpieczeń gospodarczych, zwane prawem ubezpieczeniowym nie jest samodzielną gałęzią prawa, jest natomiast podtypem prawa cywilnego. Dowodem na to są regulacje dotyczące umowy ubezpieczenia, które uregulowane zostały w art. 805-834 zawarte w III księdze KC. Ta część KC dotyczy zobowiązań.

Inny pogląd uznaje, że prawo ubezpieczeń gospodarczych jest samodzielną gałęzią prawa. Można to uzasadnić funkcjonowaniem w obrocie ubezpieczeniowym ustawy z dn. 28 lipca 1998r. o działalności ubezpieczeniowej. Ustawa ta jest podstawowym źródłem prawa ubezpieczeniowego dlatego, że reguluje ona wszystkie warunki niezbędne do podjęcia i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej. Bez znajomości tej ustawy nie sposób poznać regulacji prawa ubezpieczeniowego.

Prawo ubezpieczeniowe jest samodzielną gałęzią prawa, jednak bez znajomości prawa cywilnego nie sposób go zrozumieć.

Prawo ubezpieczeniowe zajmuje się wyłącznie ubezpieczeniami gospodarczymi (nie społecznymi!).

W ubezpieczeniach społecznych zawsze występują 2 organy: ZUS albo KRUS, które to organy realizują świadczenia na rzecz ubezpieczonego.

W ubezpieczeniach gospodarczych jako strona umowy występuje zakład ubezpieczeń, który realizuje świadczenia na rzecz uprawnionego.

W prawie ubezpieczeniowym występują podziały normatywne i pozanormatywne.

P o d z i a ł y n o r m a t y w n e , czyli prawne:

1) podział wg KC - KC wyróżnia dwie kategorie ubezpieczeń gospodarczych:

~ ubezpieczenia majątkowe, wśród których KC wyróżnia:

- ubezpieczenia mienia - w których to przedmiotem ubezpieczenia mogą być nieruchomości i ruchomości.

Nieruchomości to rzecz, która w sposób trwały jest związana z gruntem. W Pl. w ten sposób można

Ubezpieczyć nieruchomości gruntowe, budynkowe i lokalowe.

Ruchomością jest wszystko to, co nie jest nieruchomością, czyli to, co nie jest gruntem, budynkiem i lokalem

Jest jednocześnie przedmiotem ubezpieczenia mienia.

~ ubezpieczenia OC - kiedy to zakład ubezpieczeń przejmuje odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez

ubezpieczającego osobom trzecim;

- ubezpieczenia osobowe - w strukturze tych ubezpieczeń KC wyodrębnia ubezp. na życie i od następstw

nieszczęśliwych wypadków.

- ubezpieczenia na życie - dotyczą dożycia zaznaczonego wieku

- ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków - dotyczą uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia albo

śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

2) podział wg załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Załącznik ten dzieli ubezpieczenia gospodarcze na 2 samodzielne działy:

~ dział I - ubezpieczenia na życie

-- ubezpieczenia posagowe

-- ubezpieczenia rentowe (dobrowolne, nie należy mylić z ub. społecznymi)

~ dział II - pozostałe ubezpieczenia osobowe i majątkowe: ubezp wypadku, choroby, kredytu, ogólnej niewypłacalności podmiotu gospodarczego, wszystkie ubezpieczenia OC jakie tylko są możliwe.

Załącznik do ustawy wyodrębnia ubezpieczenia na życie i pozostałe ubezpieczenia osobowe, ale uważa, że ubezp. są samodzielnym typem ubezpieczeń, bo posiada własny dział I.

P o d z i a ł y n i e n o r m a t y w n e , tzw. podziały doktrynalne:

1) ubezpieczenia komercyjne i ubezpieczenia wzajemne

Ubezp. komercyjne to takie, w których zakład ubezpieczeń występuje w formie spółki akcyjnej, nastawianej na zysk.

W ubezp. wzajemnych zakład ubezpieczeń występuje w formie Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych.

2) ubezpieczenia lądowe i morskie

Ubezp lądowe są to te wszystkie ubezpieczenia, które zostały wyłączone spod regulacji Kodeksu Morskiego.

Ubezp. morskie to te, w których stosuje się Kodeks Morski.

Podział ten nie jest precyzyjny, ponieważ ub. samolotu wg tego podziału zakwalifikowane jest do ubezp. lądowych.

3) ubezpieczenie osób fizycznych i ubezpieczenie podmiotów gospodarczych.

Podmiot gospodarczy musi prowadzić działalność gospodarczą (jest to działalność wytwórcza, handlowa, budowlana i usługowa prowadzona w sposób ciągły i zorganizowany w celach zarobkowych)

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może być:

- podmiotem gospodarczym

- osobą prawną

- przedsiębiorcą nie posiadającym osobowości prawnej.

Osoba prawna to podmiot gospodarczy, czyli taki, który prowadzi działalność gospodarczą, posiadający osobowość prawną. Osobowość prawna to możliwość samodzielnego występowania w obrocie gospodarczym. Osobowość prawna wynika z konkretnych ustaw, które dotyczą funkcjonowania podmiotu gospodarczego. Podmiotem gospodarczym, który może się ubezpieczać w sferze ubezpieczeń gospodarczych jest:

- spółka akcyjna ( posiada osobowość prawną na mocy Kodeksu Spółek Handlowych)

- spółka z o.o. (na mocy Kodeksu Spółek Handlowych)

- bank (na mocy ustawy Prawo Bankowe)

- przedsiębiorstwo państwowe (na mocy ustawy o przedsiębiorstwach państwowych)

- spółdzielnie (na mocy ustawy prawo Spółdzielcze)

- fundacje (na mocy ustawy o fundacjach)

- stowarzyszenie (na mocy ustawy o stowarzyszeniach - nie wszystkie jednak stowarzyszenia mają osobowość prawną; osobowości prawnej nie mają stowarzyszenia zwykłe, które nie mogą prowadzić działalności gospodarczej)

- związki wyznaniowe (kościoły, które są osobami prawnymi)

- partie polityczne

Przedsiębiorca nie posiadający osobowości prawnej - nie może występować samodzielnie w obrocie gospodarczym, może być jedynie reprezentowany przez wspólników;

- spółki jawne

- spółki komandytowe

- spółki komandytowo-akcyjne

- spółki partnerskie

zgodnie z przepisami ustawy Kodeks Spółek Handlowych nie posiadają osobowości prawnej.

4) ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne

Różnice między tymi typami ubezpieczeń są następujące:

- w ubezpieczeniach obowiązkowych OWU tworzy Minister Finansów w drodze rozporządzenia, są one źródłem prawa stanowionego.

- OWU ubezpieczeń dobrowolnych są wprowadzane w formie regulaminów przez zakład ubezpieczeń.

- istnieje zamknięty zbiór ubezp. obowiązkowych, natomiast dobrowolnych nie (w każdej chwili może być rozszerzony przez dany zakład ubezpieczeń)

- przy ubezp. obowiązkowych istnieje tzw. przymus ze strony państwa na zawarcie takiego ubezpieczenia. Przymus ten polega na zawarciu umowy , w przeciwnym razie występują konsekwencje natury prawnej (kara porządkowa, w formie pieniężnej)

- w ubezp. dobrowolnych chęć zawarcia umowy zależy od swobodnej decyzji ubezpieczającego.

Temat : Umowa ubezpieczenia jako centralna instytucja prawa ubezpieczeniowego.

Umowa ubezpieczenia zawierana jest pomiędzy dwoma podmiotami: zakładem ubezpieczeń i ubezpieczającym, uregulowana w sposób jednoznaczny w art.805 § 1 KC.

Przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, natomiast ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Cechy prawne umowy ubezpieczenia:

1) umowa nazwana

Nazwaność polega na tym, że definicja umowy znajduje się w art.805 § 1 KC. Nazwaność ta daje umowie wysoką rangę w obrocie gospodarczym.

2) umowa normatywna

Normatywność pozostaje w związku z nazwanością, polega na tym, że wyodrębniono samodzielny typ umowy nazwanej.

3) umowa przyczynowa, tzw. klauzalna

Przyczyną, dla której ubezpieczający decyduje się na zawarcie umowy jest chęć otrzymania, zagwarantowania ochrony ubezpieczeniowej. Zakład ubezpieczeń decyduje się na zawarcie umowy, gdyż przyczyną jest chęć udzielenia ochrony ubezpieczeniowej ubezpieczonemu na podstawie określonych warunków.

4) umowa odpłatna

Odpłatność wynika z art.805 § 1 KC; związana jest z obowiązkiem ciążącym na ubezpieczającym dotyczącym zapłaty składki. Zakład ubezpieczeń może wyrazić zgodę na prowadzenie odpowiedzialności, jeszcze przed uiszczeniem składki przez ubezpieczającego.

Okres karencyjny - to taki, kiedy zakład ponosi odpowiedzialność pomimo, że ubezpieczony nie zapłacił składki. Długość tego okresu ustala zakład ubezpieczeń. Po upływie okresu karencyjnego zakład ubezpieczeń może zażądać uiszczenia składki za ten okres od ubezpieczającego, nawet gdyby zrezygnował on z ubezpieczenia.

5) umowa terminowa

Umowie ubezpieczenia zawierana jest na określony termin, jednak nie można powiedzieć, że wszystkie umowy są zawierane na jeden termin. Jest bowiem tyle terminów, ile kategorii gospodarczych.

Umowa terminowa ubezpieczenia osobowego na wypadek śmierci wykazuje, że czas trwania umowy nie został ściśle doprecyzowany.

6) umowa dwustronnie zobowiązująca

Dwustronnie zobowiązany charakter umowy ubezpieczenia wynika bezpośrednio z art. 805 § 1 KC; Zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku; ubezpieczający zobowiązuje się do zapłaty składki ubezpieczeniowej; obie strony ubezpieczenia do określonych zobowiązań muszą się dostosować.

7) umowa o charakterze losowym

Losowość umowy ubezpieczenia wynika z art. 805 § 1 KC; zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku. Ten przewidziany w umowie wypadek jest zdarzeniem losowym. Nie każde jednak zdarzenie losowe jest zdarzeniem losowym w świetle prawa ubezpieczającego. Aby zdarzenie losowe było zgodne z przepisami:

- musi być to zdarzenie przyszłe, dlatego że umowa ubezpieczenia ochrania przez zdarzeniami przyszłymi

- musi być zdarzeniem niepewnym, ponieważ nie ma 100 %-owej pewności, czy zdarzenie losowe wystąpi

- musi być to zdarzenie, którego skutków nie da się przewidzieć, bo nigdy nie ma pewności, czy rozmiar zdarzenia będzie duży czy mały

- musi to być zdarzenie, którego skutkom nie da się w 100%-ach zapobiec.

W sferze prawa ubezp. wyróżniamy 2 kategorie zdarzeń losowych:

a) wypadek ubezpieczeniowy - zdarzenie losowe przed którego skutkami ma chronić umowa ubezpieczenia, jednakże jest to zdarzenie losowe występujące tylko i wyłącznie w ubezpieczeniach majątkowych.

Przykłady: uszkodzenie, zniszczenie bądź utrata mienia

b) nieszczęśliwy wypadek - - zdarzenie losowe przed którego skutkami ma chronić umowa ubezpieczenia, jednakże jest to zdarzenie losowe występujące tylko i wyłącznie w ubezpieczeniach osobowych.

Przykłady: uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, śmierć w skutek nieszczęśliwego wypadku.

8) umowa adhezyjna (inaczej umowa przystąpienia, dlatego, że w prawie ubezpieczeniowym uznaje się, że adhezjo to znaczy przystąpienie)

Do umowy ubezpieczenia przystępuje zawsze ubezpieczający. Adhezyjność umowy związana jest z istnieniem OWU. Zakład ubezpieczeń jest podmiotem uprzywilejowanym dlatego, że przedstawia OWU. Od swobodnej decyzji ubezpieczającego zależy to, czy przystąpi on do umowy ubezpieczenia.

Adhezyjność umowy jest przejawem faktycznej nierówności stron umowy ubezp, ponieważ nadaje pozycję uprzywilejowaną zakładowi ubezpieczeń.

9) umowa konsensualna (porozumienia, umowa konsensusu)

Umowa ubezpieczenia dochodzi do skutku w wyniku osiągnięcia przez jej strony /zakład ubezpieczeń i ubezpieczającego/ porozumienia co do treści umowy. Jeżeli strony osiągną porozumienie (konsensus) dochodzi do zawarcia umowy. Nic więcej nie jest do tego potrzebne.

10) umowa ubezpieczenia jest czynnością prawną

Na mocy czynności pranej ubezpieczenia zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej. Czynność prawną ubezpieczenia tworzą oświadczenia woli stron. Należy tu zwrócić uwagę:

- musi być to swobodne oświadczenie woli, tzn., że oświadczenie woli nie zostało złożone bez jakiegokolwiek przymusu fizycznego i psychicznego;

- oświadczenie woli musi być złożone w sposób zrozumiały, czyli tak, że każda ze stron jest w stanie zrozumieć treść oświadczenia woli drugiej ze stron; ma to ogromne znaczenie;

- oświadczenie woli musi być złożone „na serio”, czyli dla wywołania określonych skutków prawnych.

Skutek prawny jest to udzielenie ochrony ubezpieczeniowej przez zakład ubezpieczeń; ubezpieczający musi się liczyć z obowiązkiem zapłaty składki ubezpieczenia.

11) umowa wzajemna

Istota wzajemności każdej umowy polega na tym, że istnieje równowaga świadczeń; ubezpieczający wpłaca składkę, następnie zaistniało zdarzenie losowe, więc zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie, które jest większe od składki; równowaga świadczeń nie może być analizowana w sposób dosłowny. W momencie zaistnienia zdarzenia losowego zakład ubezpieczeń zrealizuje odszkodowanie, gdyby nie to, że nastąpi zdarzenie zakład ubezpieczeń nie zrealizowałby odszkodowania. W momencie zapłacenia składki przez ubezpieczającego po stronie ubezpieczającego powstaje tzw. prawo podmiotowe do domagania się w przyszłości od zakł. ubezp. wypłaty odszkodowania. To prawo podmiotowe w prawie ubezpieczeniowym nazywane jest ekspektatywą ubezpieczającego.

Ekspektatywa - jest to prawo podmiotowe przyszłościowe, zależy od zaistnienia zdarzenia losowego (jeżeli zdarzenie losowe wystąpi to ubezpieczony dostanie odszkodowanie).

Wzajemność umowy ubezp. jest nierozerwalnie związana z prawem podmiotowym ubezpieczającego, które z kolei związane jest ze zdarzeniem losowym. Prawo podmiotowe ubezpieczającego realizuje zakład ubezp. w momencie zaistnienia zdarzenia losowego.

12) umowa o charakterze kwalifikowanym

Kwalifikowany charakter polega na tym, że jedną ze stron umowy jest zawsze zakład ubezpieczeń działający tylko i wyłącznie w formie Spółki Akcyjnej bądź Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych. Umowa o świadczeni usług pozostaje w nierozerwalnym związku z kwalifikowanym charakterem umowy. Usługo umowy ubezpieczenia świadczone są przez zakład ubezpieczeń będący S.A. lub TUW. Są to usługi natury finansowej.

Temat : Analiza stron umowy ubezpieczenia.

Zakład ubezpieczeń może występować wyłącznie w formie Spółki Akcyjnej lub Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych.

Zakład ubezpieczeń -------------------------------------------- Ubezpieczający:

- S.A. - osoba fizyczna

- TUW - osoba prawna

- osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą

- przedsiębiorca nie posiadający osobowości prawnej:

spółka jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna,

partnerska

Zakład ubezpieczeń jako podmiot ubezpieczenia zorganizowany w formie Spółki Akcyjnej:

~ Ustawa o działalności ubezpieczeniowej z 28 lipca 1990r.

~ Ustawa z 15 września 2000r. - Kodeks Spółek Handlowych

1) Zakład ubezpieczeń będący S.A. jest osobą prawną, czyli jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną, która wynika z ustawy Kodeks Spółek Handlowych. Z tej ustawy wynika, że zakład ubezp. będący jednostką organizacyjną ma możliwość samodzielnego występowania na rynku ubezpieczeniowym.

2) Zakład ubezpieczeń jest instytucją finansową, wynika to z ustawy KSH i związane jest z cechą świadczenia usług finansowych.

3) Zakład ubezpieczeń jest spółką handlową - spółką świadczącą usługi w dziedzinie handlu (KSH).

4) Zakład ubezpieczeń jest umową spółki handlowej - dlatego, że spółka handlowa jest umową, a skoro zakład ubezp. jest spółką handlową to jednocześnie jest umową tej spółki. Akcjonariusze zakładu ubezpieczeń zobowiązują się do realizacji określonego celu gospodarczego.

5) Zakład ubezpieczeń jest spółką kapitałową - dlatego, że zakład ubezp. będący sp. kapitałową posiada wyodrębniony kompleks majątkowy, który umożliwia realizację usług finansowych.

6) Zakład ubezpieczeń jest S.A - podstawowym dokumentem regulującym strukturę organizacyjną jest statut, sporządzony w formie aktu notarialnego; osoby, które podpiszą statut są założycielami zakładu ubezpieczeń, co wcale nie oznacza, że są oni właścicielami zakładu. Właścicielem zakładu będącego S.A. jest ten, kto posiada akcje, kto jest akcjonariuszem. Żeby powstał zakład powinna być min. 1 osoba (od 1.01.2001, wcześniej 3osoby)

Statut zakładu ubezpieczeń będącego S.A. powinien zawierać:

a) firmę zakładu ubezpieczeń, czyli nazwę zakładu ubezp. ( nie jest brana pod uwagę w znaczeniu podmiotu); firma zakładu ubezp. może być ukształtowana w dowolny sposób, np.

- zwrot „WARTA” - to element dowolny, zwany rdzeniem firmy

- Spółka Akcyjna (S.A.) - dodatek obowiązkowy, który tworzy brzmienie firmy

- Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji - dodatek nieobowiązkowy, który indywidualizuje rodzaj działalności

b) siedzibę zakładu ubezpieczeń

Siedziba - miejsce, gdzie urzęduje zarząd

c) strukturę władz: zarząd, rada nadzorcza, walne zgromadzenie akcjonariuszy.

W skład zarządu zakładu ubezpieczeń muszą wchodzić co najmniej 2 osoby posiadające odpowiednie wykształcenie i przygotowanie zawodowe, oznacza to wykształcenie wyższe i co najmniej 2-letnie doświadczenie w kierowaniu jakąś jednostką w zakładzie ubezp. Członek zarządu nie musi być akcjonariuszem.

Kompetencje:

1) funkcja reprezentacyjna, czyli składanie oświadczeń woli zakładu na zewnątrz i zawieranie umów

2) funkcja prowadzenia spraw zakładu ubezpieczeń - funkcja wewnętrzna, podejmowanie działań mających na celu prawidłowe funkcjonowanie zakładu ubezpieczeń, zawieranie umów z pracownikami o wszystko, co się dzieje wewnątrz zakładu

W skład rady nadzorczej wchodzą min 3 osoby będące akcjonariuszami lub nie posiadające akcji.

Rada nadzorcza wykonuje stały nadzór nad całokształtem działania zakładu ubezpieczeń. Nadzór ten przejawia się w kontroli, która ma charakter stały i dotyczy całokształtu działania zakładu.

Rada nadzorcza posiada także uprawnienia pozakontrolne:

1) może zawieszać w czynnościach członków zarządu zakładu ubezpieczeń

2) może delegować swoich członków do czasowego wykonywania funkcji zarządu

3) może pełnić funkcje reprezentacyjne w przypadku zawierania umów o pracę z członkami zarządu

Walne zgromadzenie akcjonariuszy jest organem najwyższym dlatego, że podejmuje uchwały we wszystkich sprawach dotyczących funkcjonowania zakładu; może podjąć uchwałę o rozwiązaniu zarządu i rady nadzorczej.

Rozróżniamy 2 typy walnego zgromadzenia akcjonariuszy:

1) zwyczajne - powinno odbyć się w ciągu 6 miesięcy od dnia zakończenia roku obrotowego

a) rok obrotowy = rok kalendarzowy - powinno się odbyć do dn. 30 czerwca roku następnego

b) rok obrotowy ≠ rok kalendarzowy - należy doliczyć 6 miesięcy do końca roku obrotowego

2) nadzwyczajne - może być zwołane w każdym czasie, bez podania przyczyny z żądaniem zwołania przynajmniej 1/10 akcjonariuszy; jeżeli jedna osobo posiada 0, 1 wszystkich akcji może zwołać zgromadzenie.

Sposoby zwołania zgromadzenia akcjonariuszy:

1) zwołanie formalne - polega na ty, że akcjonariuszy zakładu ubezpieczeń informuje się o walnym zgromadzeniu za pomocą listu poleconego, wysyłanego na co najmniej 2 tygodnie przed planowanym terminem zgromadzenia. List ten powinien zawierać informacje na temat terminu, miejsca spotkania i porządku obrad. Brak któregokolwiek z tych elementów powoduje, że nie można mówić o formalnym zwołaniu akcjonariuszy.

2) zwołanie nieformalne - nie jest zwoływane za pomocą listu poleconego; ma zastosowanie tylko w 1 przypadku: mianowicie wtedy, gdy wszyscy akcjonariusze zakł. ubezp zebrali się w jednym czasie i jednym miejscu i podjęli uchwałę o zwołaniu walnego zgromadzenia.

Niezależnie od formy zwołania zgromadzenia wszystkie informacje o walnym zgromadzeniu muszą być opublikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Sposoby głosowania na walnym zgromadzeniu:

1) głosowanie osobiste - osobiste przybycie na WZ i oddanie głosu.

2) głosowanie przez pełnomocnika - ma zastosowanie w sytuacji wyjątkowej, czyli wtedy, gdy akcjonariusz nie może osobiście brać udziału w WZ.

Kapitał zakładowy w zakładzie ubezpieczeń będącym S.A. jest częścią majątku zakładu ubezpieczeń; dzieli się na akcje. Akcja jest więc częścią kapitału zakładowego.

Aby można było mówić o funkcjonowaniu kapitału zakładowego trzeba wnieść wkład, który wnioskuje o posiadaniu akcji.

Wkład, który jest wnoszony do ZU w celu otrzymania akcji może być tylko i wyłącznie wkładem gotówkowym na pokrycie kapitału zakładowego. (w S.A., które nie są ZU można oprócz wkładu gotówkowego wnieść wkład rzeczowy). Wkład gotówkowy musi być wniesiony w całości przed rejestracją ZU ( w S.A., które nie są ZU wkład może być wniesiony w 1/3 przed rejestracją i całą resztę po rejestracji).

Wysokość wkładu (wysokość późniejszego kapitału zakładowego) - uzależniona jest od działu ubezpieczeń. Kapitał zakładowy nie może być niższy niż minimalna wysokość kapitału gwarancyjnego dla tych ubezpieczeń, w których zakład prowadzi działalność.

Dział I ubezpieczenia na życie min 800.000 Euro.

Dział II pozostałe ubezpieczenia osobowe i majątkowe min wysokość kapitału zakładowego kształtuje się od 200.000 - 400.000 Euro.

Wysokość kapitału zakładowego określana jest przez Ministra Finansów.

(w S.A. nie będących ZU kapitał zakładowy wynosi 500.000zł)

Akcja - jest częścią kapitału zakładowego w ZU; jest papierem wartościowym o ściśle określonej treści, który umożliwia funkcjonowanie takiego zakładu w publicznym obrocie papierami wartościowymi, czyli na giełdzie.

Akcjonariusz, który wniósł wkład gotówkowy otrzymuje akcje.

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej uznaje, że akcje powinny występować jako:

1) akcje imienne - na papierze wartościowym z imienia i nazwiska wymienia się osobę, która jest właścicielem akcji.

2) akcje na okaziciela - pojawiają się tylko i wyłącznie w tym zakładzie ubezpieczeń, który został dopuszczony na giełdę; istota tych akcji polega na tym, że dokument akcji nie wyszczególnia osoby właściciela.

Możliwość pojawienia się innych akcji wynika z ustawy Kodeksu Spółek Handlowych:

3) akcje uprzywilejowane - pojawiają się w strukturze akcyjnej; są to zawsze akcje imienne, uszczegółowiają osobę, której należą się przywileje. Rodzaje akcji uprzywilejowanych:

a) co do głosu na Walnym Zgromadzeniu akcjonariuszy polega na tym, że 1 akcja daje max 2 głosy na WZ.

b) co do zysku ZU (czyli tzw. dywidendy); akcjonariusz ZU, który posiada akcje co do zysku może otrzymać tego zysku więcej o połowę niż akcjonariusz, który takiej akcji nie ma.

c) co do podziału majątku ZU - w razie likwidacji ZU, ze statutu wynika ile majątku przysługuje akcjonariuszom posiadającym tego typu akcje.

Ustawa i działalności gospodarczej w zakresie likwidacji zakładu ubezpieczeń wyróżnia 2 kategorie:

1) likwidacja zwykła - wynika z KSH; następuje wtedy, gdy walne zgromadzenie akcjonariuszy zakładu ubezpieczeń podejmie uchwałę o rozwiązaniu zakładu - ogłoszenie upadłości ZU.

2) likwidacja przymusowa - może nastąpić, gdy:

a) ZU będący S.A. prowadzi działalność w sposób sprzeczny z prawem

b) ZU nie spełnia świadczeń ubezpieczeniowych, albo spełnia je z opóźnieniem

c) WZ akcjonariuszy nie podjęło uchwały o pokryciu straty w ZU

d) WZ akcjonariuszy podjęło uchwałę o pokryciu straty ZU, ale strata ta nie została pokryta.

W procesie likwidacji ZU w dalszym ciągu jest osobą prawną, z tym że w nazwie firmy dodaje się obowiązkowy dodatek: „w likwidacji”.

Zakład ubezpieczeń działający w formie Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych

Zakład ubezp będący TUW - to taki zakład, który ubezpiecza swoich członków na zasadzie wzajemności. Aby być klientem TUW (ubezpieczającym się) należy być jednocześnie jego członkiem.

Sytuacje kiedy tworzy się TUW, np.:

- TUW zrzeszające określone grupy zawodowe

- TUW zrzeszające mieszkańców danej gminy, czy osiedla i in.

Wyjątek, kiedy można być ubezpieczającym się w TUW, nie będąc członkiem TUW:

- gdy przewiduje to statut

- składki otrzymane od osób nie będących członkami TUW, a są ubezpieczającymi się w tym towarzystwie nie mogą przekroczyć 10% ogółu zebranej składki.

TUW będąc ZU jest osobą prawną, więc może samodzielnie występować w obrocie; nie jest umową handlową.

Do TUW w zakresie nieuregulowanym w kodeksie działalności ubezpieczeniowej stosuje się KSH, pomimo tego, że TUW spółką handlową nie jest.

Podstawowym dokumentem, który reguluje TUW jest statut, sporządzony w formie aktu notarialnego. Osoby, które podpisują statut są założycielami TUW. W zakresie ilości założycieli: może być to nawet 1 osoba (fizyczna, fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, prawna, przedsiębiorca nie mający osobowości prawnej).

Statut TUW musi zawierać kwestie dotyczące:

1) nazwy TUW - w TUW nie posługujemy się pojęciem firmy, tylko pojęciem nazwy;

Nazwa: - element dowolny, czyli rdzeń nazwy

- dodatek: Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych - nie można stosować skrótów.

2) określenie siedziby - miejsce, gdzie urzęduje zarząd

3) struktura władz: w TUW funkcjonuje :

zarząd - w skład którego muszą wchodzić co najmniej 2 osoby posiadające odpowiednie wykształcenie i przygotowanie zawodowe, oznacza to wykształcenie wyższe i co najmniej 2-letnie doświadczenie w kierowaniu jakąś jednostką w zakładzie ubezp.

Kompetencje:

1) funkcja reprezentacyjna, czyli składanie oświadczeń woli zakładu na zewnątrz i zawieranie umów

2) funkcja prowadzenia spraw zakładu ubezpieczeń - funkcja wewnętrzna, podejmowanie działań mających na celu prawidłowe funkcjonowanie zakładu ubezpieczeń, zawieranie umów z pracownikami o wszystko, co się dzieje wewnątrz zakładu

rada nadzorcza - w skład której wchodzą min 3 osoby. Rada nadzorcza wykonuje stały nadzór nad całokształtem działania zakładu ubezpieczeń. Nadzór ten przejawia się w kontroli, która ma charakter stały i dotyczy całokształtu działania zakładu.

Rada nadzorcza posiada także uprawnienia pozakontrolne:

1) może zawieszać w czynnościach członków zarządu zakładu ubezpieczeń

2) może delegować swoich członków do czasowego wykonywania funkcji zarządu

3) może pełnić funkcje reprezentacyjne w przypadku zawierania umów o pracę z członkami zarządu

Walne zgromadzenie udziałowców - jest organem najwyższym dlatego, że podejmuje uchwały we wszystkich sprawach dotyczących funkcjonowania zakładu; może podjąć uchwałę o rozwiązaniu zarządu i rady nadzorczej.

Walne zgromadzenie przedstawicieli - jest to organ dodatkowy; pojawia się w 1 przypadku: wtedy, kiedy jest bardzo duża ilość udziałowców określona przez statut i wszyscy udziałowcy nie mogliby brać udziału w walnym zgromadzeniu, to powołuje się 1 przedstawiciela na określoną ilość udziałowców; organ ten powstaje w wyniku przekształcenia Walnego Zgromadzenia Udziałowców.

4) informacje dotyczące kapitału zakładowego

Kapitał zakładowy w TUW dzieli się na udziały. Udział, który jest częścią kapitału zakładowego nie jest papierem wartościowym, a zatem nigdy nie może być dopuszczony do publicznego obrotu papierami wartościowymi (na giełdę).

Aby otrzymać udział, trzeba wnieść wkład gotówkowy najpóźniej w terminie 30 dni od dnia zarejestrowania zakładu ubezpieczeń.

Wysokość kapitału zakładowego - określona przez Ministra Finansów musi odpowiadać minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego dla tych grup ubezpieczeń, w których zakład chce prowadzić działalność; jest uzależniona od działów:

Dział I 600.000 Euro

Dział II 150.000 - 300.000 Euro

Udziałowiec otrzymuje tzw. imienny kwit udziałowy, który nie jest udziałem; jest to dokument potwierdzający fakt, że ktoś posiada udział w TUW; pełni funkcję dowodową.

Temat: Porównanie zakładu ubezpieczeń jako S.A. i TUW.

Różnice:

Spółka Akcyjna	Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych
- jest spółką handlową (uregulowaną w ustawie Kodeks Spółek Handlowych)	- nie jest spółką handlową - KSH
- pojęcie nazwa zastąpiło pojęcie „firma”; można stosować skrót S.A.	„nazwa” ; zakaz stosowania skrótu w nazwie
- ubezpieczającym może być każdy, niezależnie od tego czy jest akcjonariuszem, czy też nie.	- ubezpieczającym może być członek TUW, dlatego, że TUW ubezpiecza swoich członków na zasadzie wzajemności. (wyjątek: a) zezwala na to statut; b) zbiór składki otrzymanej przez TUW od takich osób nie może nie może przekraczać 10%)
- kapitał zakładowy dzieli się na akcje. Akcja jest papierem wartościowym. Zakład może funkcjonować na giełdzie papierów wartościowych. Jest nastawiony na zysk. Akcjonariusze mają określone obowiązki: a) obowiązek poinformowania Ministra Finansów o nabyciu przez akcjonariuszy akcji w ilości umożliwiającej przekroczenie 10% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. b) obowiązek uzyskania zgody od Ministra Finansów na nabycie akcji ZU w ilości umożliwiającej przekroczenie 25%, 33%, 65%, 75% głosów na WZ (Minister Finansów sprawuje nadzór nad akcjonariatem ZU, czyli nad właścicielami ZU) Minister Finansów nie wydaje zgody na nabycie akcji: ~ kiedy środki na zakup akcji pochodzą z kredytu lub pożyczki (środki na zakup akcji muszą być wolne od jakichkolwiek obciążeń) ~ kiedy w ocenie Ministra Finansów nabywca akcji ZU nie daje rękojmi należytego prowadzenia spraw ZU. Pojęcie „dawania rękojmi” nie zostało nigdzie zdefiniowane, więc MF ma zupełną swobodę oceny tego, czy nabywca daje rękojmię. ~ kiedy zagrożony jest ważny interes państwa (nigdzie nie zostało to zdefiniowane) MF ma prawo uznać, że nabycie akcji przez jakąś osobę za sprzeczne z interesem państwa i może odmówić.	- kapitał zakładowy dzieli się na udziały. Udział nie jest papierem wartościowym. TUW nie może być dopuszczone do publicznego obrotu papierami wartościowymi. Działalność nie nastawiona na zysk lecz polegająca na zapewnieniu ochrony swoim członkom. Udziałowcy nie mają obowiązków, ponieważ nie posiadają papierów wartościowych.
- kapitał zakładowy musi być wniesiony w całości przed rejestracją	- kapitał zakładowy może być wniesiony najpóźniej w terminie 30 dni od dnia rejestracji
- wysokość kapitału zakładowego: dział I - 800.000 Euro dzieł II - 200.000 - 400.000 Euro	- wysokość kapitału zakładowego: dział I - 600.000 Euro dzieł II - 150.000 - 300.000 Euro
- struktura władz: zarząd, rada nadzorcza, walne zgromadzenie akcjonariuszy (które nie może przekształcić się w żaden inny organ)	- struktura władz: zarząd, rada nadzorcza, walne zgromadzenie udziałowców, które może przekształcić się w walne zgromadzenie przedstawicieli (wtedy, jeżeli stosownie do postanowień statutu jest duża ilość udziałowców, na których przypada odpowiednia liczba przedstawicieli).
- likwidacja przymusowa likwidacja dobrowolna	- likwidacja przymusowa likwidacja dobrowolna, następuje wyłącznie w przypadku ogłoszenia upadłości.
- nie funkcjonują żadne podtypy; jest jednorodny rodzaj ZU będącego S.A.	- TUW nie są jednakowe; możemy wyróżnić małe TUW, kiedy: a) ma ograniczony terytorialny zakres działania b) zbyt mała liczba udziałowców - ocenia to MF c) zbyt niskie sumy ubezpieczeń - ocenia to MF Suma ubezpieczenia - górna granica odpowiedzialności ZU. Małe TUW jest bardzo ograniczone w możliwości zawierania umów ubezpieczeń majątkowych o charakterze obowiązkowym; takie towarzystwa mogą zawierać tylko 1 rodzaj ubezpieczeń majątkowych o charakterze obowiązkowym: ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych; bez ograniczeń mogą sprzedawać ub. osobowe, rzeczowe. Nie może zawierać obowiązkowego ubezpieczenia OC komunikacyjnego, OC rolników za szkody, wszystkich umów OC o charakterze obowiązkowym: ~ OC doradców podatkowych ~ OC biegłych rewidentów ~ OC adwokatów i radców prawnych ~ OC organizatorów imprez masowych ~ OC organizatora imprezy turystycznej ~ OC komornika i osoby zatrudnionej w kancelarii komorniczej ~ OC lekarzy ~ OC brokerów

Podobieństwa:

1)Są to zakłady ubezpieczeń, które prowadzą działalność gospodarczą, ubezpieczeniową o charakterze usługowym

2)Zarówno S.A jak i TUW jest instytucją finansową

3)Zarówno S.A jak i TUW jest osobą prawną, czyli może samodzielnie występować w obrocie ubezpieczeniowym. Wraz z momentem dokonania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego nabywa osobowość prawną.

4)Statut sporządzany w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności; musi zawierać: dane dotyczące firmy, siedziby, kapitału zakładowego, struktury władz

5)Kapitał zakładowy jest wnoszony w gotówce.

Temat: Istota działalności ubezpieczeniowej i warunki, które należy spełnić, aby taką działalność podjąć.

Przedmiotem działania zakładu ubezpieczeń niezależnie od tego czy jest S.A. czy TUW jest prowadzenie działalności ubezpieczeniowej.

W 1990r. została wprowadzona ustawa o działalności ubezpieczeniowej, jednak nie zawierała ona definicji działalności ubezpieczeniowej. Do 2000r. korzystano z ustawy o działalności gospodarczej. Uznawano, że działalność ubezpieczeniowa jest działalnością gospodarczą o charakterze usługowym, prowadzoną w celach zarobkowych, na własny rachunek ZU, w sposób zorganizowany i ciągły.

W 2000r. sytuacja ta uległa radykalnej zmianie, ponieważ wprowadzono definicję działalności ubezpieczeniowej do ustawy.

Działalność ubezpieczeniowa jest utożsamiana z czynnościami ubezpieczeniowymi, którymi są:

- zawieranie umów ubezpieczenia

- przyjmowanie składek ubezpieczeniowych

- zarządzanie ryzykiem przyjmowanym do ubezpieczenia

- wypłata odszkodowań w ubezpieczeniach majątkowych

- realizacja świadczeń w ubezpieczeniach osobowych

- przeprowadzanie likwidacji szkody, która nastąpiła w wyniku zaistnienia zdarzenia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową.

Rodzaje działalności ubezpieczeniowej:

Wyróżniamy 3 samodzielne kategorie działalności ubezpieczeniowych (dwie z nich zostały uregulowane w ustawie o działalności ubezpieczeniowej)

1) Działalność ubezpieczeniowa bezpośrednia - zakład ubezpieczeń bezpośrednio udziela ochrony ubezpieczeniowej ubezpieczającemu. Ta ochrona dotyczy tylko tych zdarzeń, które objęte są ochroną; nie jest ochroną nieograniczoną.

2) Działalność ubezpieczeniowa pośrednia (reasekuracja) - w trakcie trwania działalności bezpośredniej ZU w którym została zawarta umowa ubezpieczenia zdecydował się zabezpieczyć udzieloną ochronę (której udzielił ubezpieczającemu) i zawarł porozumienie reasekuracji z innym zakładem ubezpieczeń. Ten zakład, który prowadził działalność ubezpieczeniową bezpośrednią i był stroną umowy ubezpieczenia nazywamy cedentem.

Cedent przenosi na reasekuratora ubezpieczone przez siebie ryzyka, zabezpieczając w ten sposób ochronę. Cedent przenosi na reasekuratora część składki ubezpieczeniowej, którą otrzymał od ubezpieczającego (część składki dlatego, ponieważ jest ona pomniejszona o koszty administracyjne i akwizycyjne, które cedent poniósł w wyniku zawarcia umowy). Odszkodowanie zawsze wypłaca cedent, ponieważ umowa ubezpieczenia jest zawarta pomiędzy oznaczonymi stronami. Reasekurator przyjął odpowiedzialność za ryzyka ubezpieczone przez cedenta, ale nie jest pewien, czy poniesie w pełni odpowiedzialność za ryzyka.

Istnieje faktyczna i prawna możliwość dokonania dalszej reasekuracji, jest to tzw. retrocesja. Dotychczasowy reasekurator przekształca się w cedenta i występuje nowy reasekurator. Zakład ubezpieczeń, który był reasekuratorem a następnie przekształcił się w cedenta przekazuje ubezpieczone ryzyka oraz składkę pomniejszoną o koszty administracyjne i akwizycyjne.

Retrocesja może podążać w nieskończoność. W momencie zaistnienia zdarzenia losowego ubezpieczony zawsze wystąpi o odszkodowanie do zakładu, z którym zawarł umowę. Z punktu widzenia ekonomicznego retrocesja kończy się, kiedy skończą się pieniądze składkowe

3) Działalność koasekuracyjna - ubezpieczony zawarł umowę ubezpieczenia; w trakcie trwania bezpośredniej działalności ubezpieczeniowej zakład ubezpieczeń, z którym umowa ubezpieczenia była zawarta zawiera porozumienie koasekuracji z kilkoma zakładami ubezpieczeń. Zakład ubezpieczeń, który zawarł umowę ubezpieczenia nazywany jest cedentem. Natomiast każdy z innych zakładów ubezpieczeń nazywany jest koasekuratorem.

Tak jak w przypadku reasekuracji może następować dalsza koasekuracja, z tym że dotyczy ona przeniesienia na inny zakład ubezpieczeniowy tylko jednego ryzyka, którym się zajmuje. Dotychczasowy reasekurator jest cedentem.

Reasekuracja - następuje przeniesienie całości ubezpieczonych ryzyk na reasekuratora.

Koasekuracja - cedent przenosi na koasekuratora odpowiedzialność za doprecyzowane ryzyko. Każdy koasekurator odpowiada za wyszczególnione ryzyko.

Reasekuracja i koasekuracja mają na celu zapewnienie płynności finansowej stronom ubezpieczenia (zakładowi ubezpieczeń).

---

Działalność ubezpieczeniowa jest działalnością koncesjonowaną (należy otrzymać zezwolenie na prowadzenie działalności ubezp., które wydaje Minister Finansów na wniosek zainteresowanego i po zaciągnięciu opinii PUNU - organu nadzoru ubezpieczeniowego).

Procedura wydania zezwolenia - proces koncesyjny:

- Minister Finansów wydaje go z urzędu, lecz wyłącznie na wniosek zainteresowanego;

- Minister Finansów nie wydaje zezwolenia jednoosobowo, lecz w porozumieniu z organem nadzoru ubezpieczeniowego (PUNU).

PUNU w procesie koncesyjnym opiniuje wniosek zainteresowanego i wszystkie dołączone do wniosku załączniki. W procesie koncesyjnym występują 3 podmioty:

~ wnioskodawca,

~ PUNU,

~ Minister Finansów - najważniejszy, bo wydaje zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej; jest to decyzja administracyjna i nie może być ona wydana bez opinii PUNU i wniosku złożonego przez wnioskodawcę.

Wnioskodawcą może być:

1) osoba fizyczna, posiadająca kapitał min. 600.000 Euro - I

150.000 - 300.000 Euro - II

2) osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą - musi posiadać dodatkowo środki finansowe niezbędne do podjęcia takiej działalności; powinna się liczyć z tym, że będzie musiała zrezygnować z prowadzonej działalności, gdy otrzyma wniosek na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej.

3) osoba prawna; w jej imieniu działa zarząd

4) przedsiębiorca nie posiadający osobowości prawnej (spółka jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna); w jej imieniu wniosek podpisują wspólnicy, którzy nie zostali wyłączeni z prawa reprezentacji spółki.

We wniosku muszą być zawarte ściśle sformalizowane treści:

1) określenia dotyczące firmy (S.A.), nazwy (TUW) zakładu ubezpieczeń - Minister Finansów mając we wniosku informację dotyczącą nazwy zakładu w sposób bezpośredni jest w stanie przeprowadzić kontrolę, czy wnioskodawca nie powoła zakładu ubezpieczeń, który już istnieje.

2) zakres przedmiotowy działalności - wskazanie wszystkich kategorii ubezpieczeniowych w zakresie których wnioskodawca chce prowadzić swoją działalność; ma to służyć temu, żeby Minister Finansów sprawdził, czy wnioskodawca nie chce prowadzić jednocześnie działalności ubezp. w dziale I i II załącznika

3) we wniosku musi być wskazana wielkość kapitału zakładowego, który wnioskodawca chce przeznaczyć na rozpoczęcie działalności ubezp.; ma to służyć sprawdzeniu przez MF czy są zachowane wymagania co do minimalnej wysokości.

4) we wniosku musi być wskazana wysokość Funduszy Organizacyjnego, który odgrywa istotną rolę w zakładzie ubezp.; jest częścią majątku dlatego, że jest to jeden z funduszy określony w bilansie zakładu; jest przeznaczony na utworzenie administracji i sieci przedstawicielstw zakładu ubezpieczeń (nie ma regulacji, co do minimalnej wymagalnej wysokości funduszu)

5) dane dotyczące przyszłego zarządu zakładu ubezpieczeń; nie każdy może być członkiem zarządu; muszą to być min. 2 osoby, które spełniają łącznie 2 wymagania:

a) wyższe wykształcenie

b) odpowiednie przygotowanie zawodowe (minimum 2-letnie doświadczenie w zarządzaniu samodzielną jednostką organizacyjną w zakładzie ubezpieczeń.

6) dane dotyczące osoby aktuariusza.

Aktuariusz - osoba z wykształceniem matematycznym, która dokonuje obliczeń rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w zakładzie (rezerwy, które zakład ma na swoim stanie).

Brak choć jednego elementu wniosku prowadzi do odrzucenia decyzji o jego przyznanie.

Wniosek jest tylko jednym z dokumentów, ale podstawowym. Do wniosku muszą być dołączone załączniki; oznacza to, iż wniosek jest dokumentem centralnym.

Załączniki do wniosku:

1) projekt statutu zakładu ubezpieczeń w formie aktu notarialnego

2) OWU - nie musi przedstawiać warunków ubezpieczeń obowiązkowych, wystarczy poinformować, że wyszczególni wybrane przykłady ubezpieczeń obowiązkowych;

Ubezpieczenia dobrowolne - muszą być przedstawione w formie OWU Ministrowi Finansów.

3) Plan działalności zakładu ubezpieczeń - nie może być planem dowolnym, ale na najbliższe 3 kalendarzowe lata działalności zakładu. Do tego planu muszą być dołączone:

a) rachunek symulacyjny zakładu ubezpieczeń - sporządzony w wersji optymistycznej i pesymistycznej sporządzony na 3 lata; jest kłopotliwy, ponieważ nie da się przewidzieć wersji pesymistycznej

b) program reasekuracji zakładu ubezp., który łączy się z działalnością ubezpieczeniową pośrednią; MF otrzymuje informacje, czy jest to rozsądny wnioskodawca, ponieważ chce przekazać część odpowiedzialności innemu zakładowi ubezpieczeń.

4) szczegółowe dane o kandydatach na członków zarządu, poprzez udokumentowanie wyższego wykształcenia oraz posiadania 2-letniego doświadczenia

5) udostępnienie dowodu* posiadanie przez wnioskodawcę środków finansowych w wysokości równej zakładanemu kapitałowi zakładowemu i Funduszu Organizacyjnego wraz z oświadczeniem kandydatów na członków zarządu o przeznaczeniu ich do zakładu ubezpieczeń.

*Dowód posiadania tych środków finansowych jest to odrębny rachunek bankowy, gdzie te środki są zdeponowane. Rachunek taki prowadzą założyciele.

MF rozpoczyna procedurę koncesyjną, która zakończy się wydaniem zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej lub odmowy. PUNU musi ocenić dokumentację.

Jeżeli MF wyda negatywną, odmowną decyzję administracyjną wnioskodawca może zastosować środki odwoławcze.

Środki odwoławcze:

1) wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, kierowany do MF w ciągu 14 dni od momentu otrzymania odmowy lub 1*) wezwanie MF do usunięcia naruszenia prawa; również w terminie 14 dni - trzeba wskazać MF, które przepisy prawa zostały naruszone

2) skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnoszona w ciągu 30 dni. Sąd wydaje orzeczenie: pozytywne lub negatywne; ostateczny środek odwoławczy, może być wykorzystany, gdy zawiodą wszelkie możliwe środki.

orzeczenie negatywne - nie ma możliwości żadnego odwołania; cała procedura zaczyna się od początku z nowymi dokumentami (ponieważ stare są wadliwe)

orzeczenie pozytywne - sprawa trafia ponownie do MF, który musi ustosunkować się do zarzutów Naczelnego Sądu Administracyjnego i wydać decyzję zezwalającą.

Przypadki, kiedy MF z mocy prawa nie może wydać zezwolenia:

- kiedy wniosek i dołączone dokumenty zawierają braki formalne

- kiedy zagrożony jest ważny interes państwa - nigdzie nie zostało to zdefiniowane

- kiedy założyciele zakładu ubezp. nie dają rękojmi należytego prowadzenia spraw zakładu - brak definicji

- kiedy kandydaci na członków zarządu byli karani za umyślne przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, karno-skarbowe.

Działalność ubezpieczeniowa z uwagi na to, że jest działalnością koncesjonowaną, jest działalnością sformalizowaną, ponieważ zainteresowany musi przedstawić MF wniosek i wyszczególnione załączniki a brak któregokolwiek z tych dokumentów skutkuje tym, że MF z mocy prawa odmawia wydania zezwolenia.

Procedura założycielska jest skomplikowana i długoterminowa; zainteresowany, który otrzymał już zezwolenie musi się liczyć z pewnymi obowiązkami.

Obowiązki osoby posiadającej zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej:

1. Działalność ubezpieczeniową musi rozpocząć w terminie 1 roku od dnia wydania zezwolenia (musi być to przynajmniej zawarcie choćby 1 umowy ubezpieczenia), w przeciwnym razie zezwolenie wygasa.

2. Nie może jednocześnie prowadzić działalności ubezpieczeniowej w dziale I oraz w dziale II załącznika ustawy o działalności ubezpieczeniowej (w ubezpieczeniach na życie ubezpieczający wpłacają bardzo wysokie składki, żeby uniknąć sytuacji, że te składki nie będą wypłacone nie inne odszkodowania w ubezpieczeniach majątkowych); ma to na celu ochronę osób ubezpieczonych.

3. Zakład ubezpieczeń nie może prowadzić bezpośrednio żadnej innej działalności gospodarczej niż działalność ubezpieczeniowa. Ograniczenie to nie dotyczy działalności ubezpieczeniowej, działalności akwizycyjnej prowadzonej przez zakład ubezp. na rzecz otwartych funduszy emerytalnych.

Pośrednio może prowadzić inną działalność, kiedy zakład ubezpieczeń wynajmuje lokal, który jest jego własnością; zyski otrzymane z wynajmu są zyskiem z działalności gospodarczej pośrednio związane z działalnością ubezpieczeniową.

Prowadzony przez wnioskodawcę zakład ubezpieczeń może być tylko i wyłącznie S.A bądź TUW z uwzględnieniem małych TUW.

Jeżeli występują zmiany w składzie zarządu osoba prowadząca działalność ubezpieczeniową musi poinformować MF w ciągu 30 dni od momentu zamiany.

Każdorazowo, kiedy podmiot zainteresowany prowadzeniem ubezpieczenia chce wprowadzić nową kategorię ubezpieczenia (dobrowolne) to w terminie 14 dni od dnia wprowadzenia nowego ubezpieczenia zobowiązany jest udostępnić MF OWU nowoutworzonego ubezpieczenia dobrowolnego i jednocześnie zobowiązany jest w ciągu 14 dni udostępnić polisy ubezpieczeniowe, które potwierdzają fakt zawarcia umowy ubezpieczenia.

Temat: Pośrednictwo ubezpieczeniowe.

Pośrednictwo ubezpieczeniowe nie jest działalnością ubezpieczeniową; jest działalnością pomocniczą w stosunku do działalności ubezpieczeniowej; nie jest wykonywana przez zakład ubezpieczeń.

Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego może być wykonywana tylko i wyłącznie przez 3 kategorie podmiotów:

1) agenta ubezpieczeniowego

2) brokera ubezpieczeniowego

3) brokera reasekuracyjnego

Działalność pośrednictwa ubezp. jest to działalność gospodarcza o charakterze usługowym. Ustawa o działalności ubezpieczeniowej pośrednictwa ubezpieczeniowego - wykonywanie czynności prawnych i faktycznych, które są związane z zawarciem umowy ubezpieczenia.

Ad 1)

AGENT UBEPIECZENIOWY - może być to osoba fizyczna, osoba prawna, przedsiębiorca, który nie posiada osobowości prawnej z wyjątkiem spółki partnerskiej. Działalność agencyjna zawsze jest wykonywana przy pomocy osób fizycznych. Agent jest upoważniony przez ZU do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń; jest on reprezentantem ZU.

1) Agent ubezpieczeniowy zawierający umowę w imieniu zakładu ubezp. - jest to tzw. agent ubezpieczeniowy pełnomocnik; dlatego, że posiada on od ZU pełnomocnictwo do zawierania umów ubezpieczenia w imieniu zakładu. Zakład ubezpieczeń udziela 3 rodzaje pełnomocnictwa agentowi:

- pełnomocnictwo ogólne - stanowi najwyższy przejaw zaufania ZU do agenta; polega ono na tym, że agent - pełnomocnik może zawierać w imieniu ZU wszystkie umowy ubezpieczenia, które ZU ma w swojej ofercie.

- pełnomocnictwo rodzajowe - stanowi pewne ograniczenia w możliwościach działania agenta; na mocy pełnomocnictwa rodzajowego agent ubezpieczeniowy może zawierać tylko niektóre rodzaje, kategorie ubezpieczeń (OC, mienia, ub. osobowe, itd.)

- pełnomocnictwo szczególne - stanowi przejaw najmniejszego zaufania ZU do agenta - pełnomocnika; agent ubezpieczeniowy pełnomocnik, który posiada to pełnomocnictwo może zawrzeć tylko ściśle oznaczoną umowę ubezpieczenia.

Dalsze pełnomocnictwo (przenoszenie pełnomocnictwa) określa się mianem substytucji.

Udzielone pełnomocnictwo można przenieść na innego agenta tylko wtedy, jeżeli możliwość taka wynika z pełnomocnictwa podstawowego. Jeżeli z pełnomocnictwa podstawowego nie wynika możliwość dalszego przenoszenia to nie ma możliwości dokonania substytucji.

2) Agent ubezpieczeniowy wykonujący czynności na rzecz zakładu ubezp. - jest to tzw. agent ubezpieczeniowy pośrednik (nie mylić z pośrednictwem ubezpieczeniowym); pośrednik wykonujący czynności na rzecz ZU nie ma pełnomocnictwa do zawierania umów w imieniu zakładu; nie wykonuje czynności prawnych, wykonuje tylko i wyłącznie czynności faktyczne.

Czynności faktyczne - to takie, które bezpośrednio nie powodują zawarcia umowy ubezpieczenia; jest to doprowadzenie klienta ubezpieczającego do ZU.

Różnice

Agent ubezpieczeniowy pełnomocnik	Agent ubezpieczeniowy pośrednik
- wykonuje czynności w imieniu zakładu ubezpieczeń	- wykonuje czynności na rzecz zakładu ubezpieczeń
- wykonuje czynności prawne w imieniu ZU, dlatego że bezpośrednio zawiera w imieniu ZU umowę ubezpieczenia	- nie wykonuje czynności prawnych, lecz wyłącznie czynności faktyczne, które nie powodują same w sobie zawarcia umowy ubezpieczenia.

Aby być agentem ubezpieczeniowym trzeba spełniać 4 przesłanki:

1. mieć pełną zdolność do czynności prawnych - taką zdolność ma osoba fizyczna, która ukończyła 18 lat, albo taka, która nie ukończyła lat 18, ale przez ukończeniem 18 lat zawarła małżeństwo za zgodą sądu rodzinnego i opiekuńczego

2. musi mieć miejsce zamieszkania w Polsce

3. niemożność bycia skazanym za umyślne przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, karno-skarbowe

4. konieczność odbycia szkolenia zorganizowanego przez ZU w wymiarze min 150 godzin, zakończonego pomyślnie zdanym egzaminem

Pomimo spełnienia łącznie 4 przesłanek osoba nie jest w dalszym ciągu upoważniona do tego, by nazywać się agentem ubezpieczeniowym. Jest to możliwe dopiero po otrzymaniu zezwolenia, koncesji (licencji) na prowadzenia działalności agencyjnej. Takie zezwolenie wydaje Komisja Nadzoru Ubezpieczeniowego (do 1.04.2002r PUNU). Zezwolenie na prowadzenie działalności agencyjnej jest wydawane zawsze na wniosek.

O wydanie zezwolenia mogą wystąpić:

- sam zainteresowany

- zakład ubezpieczeń, który przeprowadził szkolenie

Organ nadzoru ubezpieczeniowego może cofnąć zezwolenie, kiedy:

- agent ubezp. złożył wniosek o zaprzestanie czynności agencyjnych (kiedy chce być brokerem; nie ma możliwości łączenia)

- agent ubezp. prowadzi działalność w sposób sprzeczny w prawem:

w przypadku agenta-pełnomocnika - kiedy następuje przekroczenie zakresu udzielonego pełnomocnictwa

w przypadku agenta-pośrednika - kiedy zawiera umowy w imieniu ZU

Ad 2) BROKER UBEZPIECZENIOWY - może być to osoba fizyczna, prawna, spółki partnerskie upoważnione przez ubezpieczającego do zawierania umów ubezp w imieniu lub na rzecz ubezpieczającego. Broker ubezp. reprezentuje interesy ubezpieczającego, klienta. Nie działa ani w imieniu ani na rzecz zakładu ubezpieczeń.

1) Broker ubezpieczeniowy, który wykonuje czynności w imieniu ubezpieczającego - jest to broker ubezpieczeniowy pełnomocnik. Pełnomocnictwo udzielane jest przez przyszłego ubezpieczającego do zawarcia umowy ubezpieczenia. Taki broker wykonuje czynności prawne.

Rodzaje pełnomocnictw, które ubezpieczający może udzielić brokerowi:

- pełnomocnictwo ogólne - w wyniku, którego broker pośrednik ma możliwość zawarcia w imieniu ubezpieczającego wszystkich umów jakie ten sobie życzy

- pełnomocnictwo rodzajowe - broker ubezp może zawrzeć w imieniu ubezpieczającego tylko niektóre kategorie umów ubezpieczenia

- pełnomocnictwo szczególne - broker ubezp. może zawrzeć ściśle oznaczoną umowę w imieniu ubezpieczającego

Broker ubezpieczeniowy pełnomocnik może dokonać substytucji, jeżeli wynika to z pośrednictwa podstawowego. Ubezpieczający musi wiedzieć, kto reprezentuje jego interesy.

2) Broker ubezpieczeniowy, który wykonuje czynności na rzecz ubezpieczającego - jest to broker ubezpieczeniowy pośrednik; nie ma on pełnomocnictwa od ubezpieczającego do zawierania umów w jego imieniu. Broker ubezpieczeniowy pośrednik wykonuje czynności faktyczne, polegające na doprowadzeniu ubezpieczającego do zakładu ubezpieczeń.

Osoba fizyczna, która chce być brokerem ubezpieczeniowym musi spełniać określone wymagania:

1. musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych

2. niemożność bycia skazanym za umyślne przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, karno-skarbowe

3. miejsce zamieszkania na terytorium Polski

4. konieczność zdania egzaminu przed Państwową Komisją Egzaminacyjną dla brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych

5. obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC za szkody, które mogą wyniknąć w związku z prowadzeniem działalności brokerskiej

6. obowiązek dawania rękojmi należytego prowadzenia działalności brokerskiej (pojęcie dawania rękojmi należytego prowadzenia działalności nie zostało nigdzie zdefiniowane, dlatego organ sam to ocenia).

Aby być brokerem trzeba posiadać zezwolenie od Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego (dawne PUNU). Zezwolenie wydaje się na wniosek samego zainteresowanego.

Działalność brokerska musi być rozpoczęta w terminie 6 miesięcy od dnia wydania zezwolenia; w przeciwnym razie zezwolenie wygasa.

Zezwolenie takie może być cofnięte w następujących przypadkach:

1) prowadzenie działalności brokerskiej w sposób sprzeczny z prawem - przekroczenie zakresu pełnomocnictwa przez brokera pełnomocnika; zawarcie umowy w imieniu ubezpieczającego przez brokera pośrednika

2.niewykonywanie działalności brokerskiej przez 3 kolejno następujące po sobie lata.

Osoba prawna, która chce prowadzić działalność brokerską musi mieć:

- siedzibą na terenie Polski

- co najmniej połowa członków musi spełniać wymagania charakterystyczne dla osoby fizycznej (czyli mieć pełną zdolność do czynności prawnych, itd.)

Ograniczenia brokera:

1) Broker ubezpieczeniowy nie może być pracownikiem zakładu ubezpieczeń

2) Broker ubezpieczeniowy nie może być akcjonariuszem, udziałowcem zakładu ubezpieczeń

3) Broker ubezpieczeniowy nie może być członkiem władz (zarządu, rady nadzorczej, walnego zgromadzenia akcjonariuszy lub udziałowców) zakładu ubezpieczeń

4) Broker ubezpieczeniowy nie może być powiązany z zakładem ubezpieczeń jakąkolwiek umową, której przedmiotem byłoby pośredniczenie w zawieraniu umów ubezpieczeń (nie może być agentem ubezpieczeniowym)

Ad. 3) BROKER REASEKURACYJNY - może to być tylko osoba fizyczna lub osoba prawna upoważniona przez zakład ubezpieczeń do zawierania umów reasekuracji w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń.

Porozumienie reasekuracji - działalność ubezpieczeniowa pośrednia; zawierana pomiędzy cedentem a reasekuratorem.

Broker reasekuracyjny może reprezentować albo cedenta albo reasekuratora; reprezentuje interesy zakładu ubezpieczeń tylko i wyłącznie w porozumieniu reasekuracji.

1) Broker reasekuracyjny, który podejmuje działania w imieniu ZU w porozumieniu reasekuracji (w imieniu cedenta lub reasekuratora) jest to broker reasekuracyjny pełnomocnik - posiada on pełnomocnictwo albo od cedenta albo od reasekuratora w zależności od tego czyje interesy reprezentuje.

Rodzaje pełnomocnictw:

- pełnomocnictwo ogólne - oznacza, że będzie mógł w imieniu ZU przenieść wszystkie ryzyka na inny zakład ubezpieczeń

- pełnomocnictwo rodzajowe - broker może przenieść niektóre kategorie ryzyk na inny zakład ubezpieczeń

- pełnomocnictwo szczególne - broker pełnomocnik może przenieść w imieniu zakładu ubezpieczeń, który reprezentuje tylko 1 ryzyko.

2) Broker reasekuracyjny, który wykonuje czynności na rzecz zakładu ubezpieczeń w porozumieniu reasekuracji - jest to broker reasekuracyjny pośrednik; wykonuje on czynności faktyczne, co oznacza, że doprowadza jeden zakład ubezpieczeń do drugiego, a ZU same zawierają porozumienie reasekuracji.

Brokerem reasekuracyjnym może być osoba fizyczna, która spełnia łącznie te same wymagania, co stawiane są brokerowi ubezpieczeniowemu.

Podstawową różnicą między brokerem ubezpieczeniowym i reasekuracyjnym jest to, że broker ubezpieczeniowy działa w imieniu i na rzecz u7bezpieczającego, a broker reasekuracyjny w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, ale tylko w porozumieniu reasekuracji.

Różnice

Agent ubezpieczeniowy	Broker ubezpieczeniowy i broker reasekuracyjny
1) podmiot, którego interesy są reprezentowane - w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń	1) - w imieniu i na rzecz ubezpieczającego; wyjątkiem jest broker reasekuracyjny, który działa w imieniu i na rzecz ZU w porozumieniu reasekuracji
2) podmiot, który wykonuje działalność agenta bądź brokera - osoba fizyczna, prawna, przedsiębiorca nie posiadający osobowości prawnej z wyjątkiem spółki partnerskiej	2) - osoba fizyczna, osoba prawna, spółka partnerska; broker reasekuracyjny tylko osoba fizyczna i prawna
3) wymagania, które należy spełnić, aby wykonywać taką działalność - pełna zdolność do czynności prawnych (miejsce zamieszkania w Pl., niemożność bycia skazanym, konieczność zdania egzaminu przez przedstawicielami danego ZU	3) - pełna zdolność do czynności prawnych oraz dodatkowo egzamin jest zdawany przed Państwową Komisją Egzaminacyjną, obowiązek dawania rękojmi, obowiązkowe OC.
4) podmiot egzaminujący - podmiot wewnętrzny, składający się z przedstawicieli danego zakładu ubezpieczeń	4) - podmiot zewnętrzny, Państwowa Komisja Egzaminacyjna
5) podmioty zwolnione z obowiązkowego zdawania egzaminu - brak jakichkolwiek regulacji, które zwalniałyby z obowiązku zdawania egzaminu	5) - 2 kategorie osób, które z mocy ustawy o działalności ubezpieczeniowej przed PKE są zwolnione ze zdawania egzaminu: osoby, które posiadają tytuł doktora w dziedzinie nauk prawnych i ekonomicznych
6) obowiązek zawarcia OC zawodowego - nie ma takiego obowiązku	6) - broker musi zawrzeć umowę ubezpieczenia OC, która uwolni go od odpowiedzialności za jakieś wadliwe działania
7) podmioty, które występują do organu nadzoru z wnioskiem o otrzymanie zezwolenia na prowadzenie działalności : ZU, który zorganizował szkolenie i przeprowadził egzamin wewnętrzny; sam zainteresowany (wnioskodawca)	7) - sam zainteresowany (wnioskodawca)
8) tajemnica zawodowa - obejmuje wszystkie informacje jakie agent bądź broker otrzyma w procesie zawarcia umowy np. informacje dotyczące stanu majątkowego ma charakter względny w uzasadnionych przypadkach agent ubezpieczeniowy z mocy prawa zostaje zwolniony są zobowiązani do zachowania tajemnicy, ma ona z obowiązku zachowania tajemnicy w przypadku: charakter bezwzględny. Nie istnieją podmioty, - jeżeli z żądaniem udzielenia informacji o umowie które zmusiłyby brokera do tego, żeby ujawnić ubezpieczenia wystąpi sąd, prokurator, Ubezpieczeniowy treść umowy ubezpieczenia. Fundusz Gwarancyjny Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, Prezes NBP, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Ubezpieczonych

Podobieństwa:

1) istota podejmowanej działalności - zarówno w przypadku agenta i brokera jest to pośrednictwo ubezpieczeniowe (ogniwo łączące ZU i ubezpieczającego; reprezentujące albo ZU albo ubezpieczającego); jest to działalność gospodarcza, usługowa i pomocnicza w stosunku do działalności ubezpieczeniowej (ale nie jest to działalność ubezpieczeniowa)

2) działalność koncesjonowana, czyli taka, która może odbywać się po otrzymaniu stosownego zezwolenia

3) podmiot, który wydaje zezwolenie - Organ Nadzoru Ubezpieczeniowego

4) konieczność spełnienia ustawowych wymagań - trzeba spełnić określone wymagania, żeby być agentem bądź brokerem

5) identyczność podmiotu, który cofa zezwolenie - Organ Nadzoru Ubezpieczeniowego

6) obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej

Temat: Instytucje pomocnicze.

Instytucje pomocnicze są samodzielnymi instytucjami; mają za zadanie wspomóc ZU, pośredników i ubezpieczających; są to:

1) Rzecznik Ubezpieczonych

2) Polska Izba Ubezpieczeń

3) Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych

4) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny

Ad 1)

Rzecznik Ubezpieczonych - osoba prawna, pomimo tego, że funkcję rzecznika pełni jeden człowiek będący jednocześnie osobą fizyczną; kadencja RU jednocześnie jako osoby fizycznej i prawnej trwa 4 lata; jest powoływany i odwoływany przez MF.

Kompetencje:

- reprezentuje i ochrania interesy osób ubezpieczonych w umowie ubezpieczenia, jak również interesy osób uprawnionych do otrzymania odszkodowania; każdy podmiot ubezpieczony bądź uprawniony ma prawo wystąpić ze skargą do RU. Kiedy taka skarga wpłynie do RU, RU podejmuje sprawę wtedy, jeżeli oceni naruszenie prawa; nie podejmie sprawy jeżeli po przeanalizowaniu skargi uzna, że nie było naruszenia prawa; może przekazać sprawę do organów prokuratury, kiedy wynika z informacji, że wystąpiło przestępstwo.

- opiniuje projekty aktów prawnych z dziedziny ubezpieczeń

- prowadzi system edukacyjno - informacyjny z dziedziny ubezpieczeń (cykle szkoleń..)

Kompetencje te wykonywane są przy pomocy biura RU.

Biuro RU - jednostka wyodrębniona w strukturze organizacyjnej rzecznika.

Osoba prawna

Osoba fizyczna Biuro Rzecznika Ubezpieczonych

Rada Ubezpieczeniowa

Obok Biura RU występuje Rada Ubezpieczeniowa

Rada Ubezpieczeniowa składa się z 12 członków jest organem opiniodawczo-doradczym rzecznika; może wystąpić do Ministra Finansów z wnioskiem o wcześniejsze wystąpienie (odwołanie) rzecznika przed upływem 4-letniej kadencji.

Ad 2)

Polska Izba Ubezpieczeń - PIU - zrzesza wszystkie zakłady ubezpieczeń, które prowadzą działalność ubezpieczeniową na terytorium Polski. Zakład ubezpieczeń musi być członkiem PIU od momentu, kiedy rozpocznie działalność ubezpieczeniową. ZU przestaje być członkiem PIU, kiedy nastąpi:

- ogłoszenie upadłości ZU - wydanie przez sąd orzeczenia o upadłości zakładu (samo ogłoszenie upadłości nie jest tożsame ze złożeniem wniosku o upadłości)

- wydanie przez Ministra Finansów ostatecznej decyzji o likwidacji ZU (decyzja ta musi być decyzją ostateczną, od której nie przysługuje żadne odwołanie)

Podstawowe kompetencje PIU:

- reprezentowanie interesów zakładu ubezpieczeń

- stwarzanie możliwości polubownego rozstrzygnięcia sporu pomiędzy zakładami ubezpieczeń

- opiniowanie projektów aktów prawnych z dziedziny ubezpieczeń

- działania edukacyjno-informacyjne w dziedzinie ubezpieczeń

PIU może prowadzić działalność gospodarczą, ale nie jest to działalność ubezpieczeniowa. PIU może prowadzić każdą inną działalność (wytwórczą, budowlaną, usługową) z wyjątkiem działalności ubezpieczeniowej. Zysk otrzymany z działalności gospodarczej prowadzonej przez PIU nie jest dzielony pomiędzy członków izby (ZU) ale służy realizacji zadań statutowych izby.

Każdy ZU, który prowadził działalność ubezpieczeniową na terenie Polski jest zobowiązany do przekazywania określonych środków procentowych składki na rzecz RU i PIU.

Ad 3)

Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych - jest osobą prawną i zrzesza w sposób obowiązkowy zakłady ubezpieczeń, które prowadzą działalność ubezpieczeniową tylko i wyłącznie w dziale jednego ubezpieczenia, mianowicie ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów w sytuacji objęcia zakresu ubezpieczenia szkód poza terytorium Polski.

Kompetencje:

- zawieranie porozumień z zagranicznymi zakładami ubezpieczeń o uznawaniu umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego

- bezpośrednia likwidacja szkód, które zostały wyrządzone na terytorium PL. przez pojazdy z obcą rejestracją

- bezpośrednia sprzedaż na granicy krótkoterminowych (max 15 dni) ubezpieczeń OC komunikacyjnych, zarówno dla osób wyjeżdżających jak i wjeżdżających na terytorium kraju.

Ad 4)

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny - instytucja najbardziej zbliżona do zakładu ubezpieczeń, nie będąca jednak zakładem; instytucja, która wypłaca odszkodowanie ubezpieczeniowe w dwóch kategoriach ubezpieczeniowych:

1) ubezpieczenie OC komunikacyjne

2) ubezpieczenie OC rolników za szkody, które mogą wyniknąć w związku z prowadzeniem działalności rolniczej.

Odszkodowanie to jest wypłacane w ściśle określonych sytuacjach -

Szkoda - jest to uszczerbek w dobrach poszkodowanego, mogą być to dwojakie uszczerbki:

1) uszczerbek majątkowy (w mieniu: utrata, zniszczenie) - są to szkody majątkowe

2) uszczerbek na osobie poszkodowanego (śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia)

Uszczerbek tworzony jest przez:

- rzeczywistą stratę poszkodowanego

- utracone korzyści poszkodowanego

Każdą szkodę tworzy:

- rzeczywista strata poszkodowanego (DAMNUM EMERGENS) - jest określana poprzez ustalenie procentowego uszczerbku na zdrowiu (w ubezp. osobowych) lub oszacowaniu straty (w ubezp. majątkowym).

- utracone korzyści poszkodowanego (LUCRUM CESSANS) np. utracone dochody taksówkarzy.

Sposoby naprawienia szkody:

• wypłata odszkodowania w formie pieniężnej tzw. kompensacja - określa się jaka ilość środków finansowych zrekompensuje daną szkodę, zarówno majątkową jak i osobową.

• przywrócenie stanu poprzedniego czyli stanu istniejącego przed powstaniem szkody - to zjawisko określa się jako restytucję. Restytucja nie zawsze jest możliwa, nie jest możliwa w kategoriach ubezpieczeń osobowych.

1. Odpowiedzialność UFG za szkody osobowe:

a) OC komunikacyjne - posiadacz pojazdu mechanicznego wyrządził szkodę osobową, ale nie zidentyfikowano sprawcy szkody, jak również nie zidentyfikowano pojazdu za pomocą, którego szkoda zastała wyrządzona. Te dwie sytuacje muszą być spełnione w sposób łączny.

b) OC rolników - kiedy została wyrządzona szkoda na osobie, ale nie zidentyfikowano rolnika, który wyrządził szkodę.

2. Odpowiedzialność UFG zarówno za szkody osobowe jak również majątkowe:

a) OC komunikacyjne - kiedy nastąpiła szkoda osobowa bądź majątkowa, ustalono sprawcę wypadku, zidentyfikowano pojazd, którym wyrządzono szkodę, ale posiadacz pojazdu nie miał obowiązkowego ubezpieczenia.

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wypłacił odszkodowanie a następnie występuje o

zwrot wypłaconego odszkodowania do osoby, która spowodowała szkodę.

b) OC rolników - kiedy rolnik wyrządził szkody związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i nie miał obowiązkowego ubezpieczenia OC rolników.

szkody związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego - UFG wypłaca odszkodowanie; jeżeli nie ma związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego - UFG nie ponosi odpowiedzialności (występuje do sprawcy o zwrot wypłaconego odszkodowania).

Funkcjonowanie UFG nie zostało ograniczone do w/w dwóch przypadków, dodatkowo w przypadku upadłości zakładu ubezpieczeń UFG realizuje świadczenia odszkodowawcze.

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wypłaca odszkodowanie w przypadku 2 kategorii ubezpieczeń, mianowicie w przypadku:

1. * ubezpieczenia OC komunikacyjnego

* ubezpieczenia OC rolniczego

2. Ubezpieczeń na życie - jeżeli upada zakład ubezpieczeń, który prowadzi ubezpieczenia na życie, to odpowiedzialność za taki zakład przejmuje UFG; przy ubezp. na życie jest jedno ograniczenie co do wysokości wypłaconej szkody tzn. UFG nie wypłaci więcej niż 50% przysługującego świadczenia, nie więcej jednak niż 30.000 EURO według kurs z dnia ogłoszenia upadłości.

Temat: Dokument ubezpieczenia i wzajemne relacje, jakie zachodzą pomiędzy dokumentem ubezpieczenia a umową ubezpieczenia.

Umowa ubezpieczenia - to określony stosunek prawny, który powstaje pomiędzy oznaczonymi podmiotami zakładu ubezpieczeń a ubezpieczającym. (jest uregulowana w art. 805 § 1 KC).

Umowa konsensualna - dochodzi do skutku przez złożenie oświadczeń woli między zakładem ubezpieczeń a ubezpieczającym.

Umowa ubezp. fizycznie nie istnieje, powstało porozumienie między stronami, musi istnieć coś fizycznego, co jest dowodem na zawarcie umowy.

Dokument ubezpieczeniowy - potwierdza fakt istnienia umowy ubezpieczenia, pełni funkcję dowodową w tym zawiera się te udowodnienia, że istnieje umowa ubezpieczenia.

Umowa ubezpieczenia powinna być potwierdzona :

• polisą ubezpieczeniową

• legitymacją ubezpieczeniową

• tymczasowym zaświadczeniem ubezpieczeniowym albo innym dokumentem ubezpieczenia (kwit, nota ubezp.)

Polisa ubezpieczeniowa - nie jest umową ubezpieczenia, jest dokumentem ubezpieczenia najbardziej rozpowszechnionym i najczęściej stosowanym przez zakłady ubezpieczeń, nie jest jedynym dokumentem potwierdzającym zawarcie umowy.

Nie ma zamkniętej listy dokumentów ubezpieczenia, mogą do żyćia powołać każdy inny dokument ubezpieczenia.

Aby dokument był dokumentem ubezpieczenia musi posiadać ściśle sformalizowana treść inaczej nie będzie dokumentem ubezpieczenia. Formalizm odnosi się do obligatoryjnych treści dokumentu ubezp.; w prawie ubezp. próbę sformalizowania treści dokumentu podjęto tylko w polisie ubezpieczeniowej. Żeby zorientować się jakie elementy powinna zawierać polisa ubezpieczeniowa należy zajrzeć do Kodeksu Morskiego.

Elementy, które powinna zawierać polisa ubezpieczeniowa:

- oznaczenie stron umowy ubezpieczenia (zakładu ubezp. i ubezpieczającego)

- oznaczenie przedmiotu ubezpieczenia (przedmiot ubezp. nigdzie nie został zdefiniowany - to czego dotyczy dane ubezpieczenie, mienie, życie i zdrowie)

- określenie ryzyk objętych ubezpieczeniem (ryzyko kradzieży, rabunku, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia itp.)

- określenie sumy ubezpieczenia - suma ubezpieczenia to górna granica odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Suma ubezpieczenia stanowi górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń tylko wtedy, jeżeli strony umowy nie postanowiły inaczej, gdyż mogą postanowić, że zakład ubezpieczeń będzie odpowiadał powyżej sumy ubezpieczenia.

- określenie czasu na który umowa ubezpieczenia została zawarta po to, aby wiadomo było w jakim czasie zakład ubezpieczeń świadczy ochronę ubezpieczeniową; jest to udowodnienie tego, że umowa ubezp. jest umową terminową.

- wskazanie daty i miejsca wystawienia polisy, wskazanie osoby podpisującej polisę, która wystawia polisę w imieniu zakładu ubezpieczeń (agent ubezpieczeniowy).

Wszystkie inne dokumenty są dokumentami ubezpieczeniowymi wtedy, kiedy zawiera te w/w elementy charakterystyczne dla polisy.

Umowa ubezpieczeniowa jest jedną z wielu występujących umów w obrocie gospodarczym. Dokument ubezpieczenia pełniąc funkcję dowodową potwierdza fakt istnienia umowy ubezpieczenia. Dokument ten świadczy o tym, że umowa ubezp. jest potwierdzona na piśmie.

Nie zawsze musi być dokument (potwierdzony na piśmie), aby istniała umowa ubezpieczenia. Okazuje się, że forma pisemna umowy ubezp. tworzona za pomocą dokumentu ubezp. nie jest zastrzeżona na piśmie pod rygorem nieważności, lecz tylko i wyłącznie dla celów dowodowych. Może istnieć umowa ubezp. i wcale nie musi być wydany dokument. Istnienie niebezpieczeństwa jak zaistnieje szkoda trzeba udowodnić, że została zawarta umowa ubezp.

Temat: Tryby zawierania umów ubezpieczeń.

Tryby zawierania umów ubezpieczenia zostały uregulowane w KC: art. 809 - 811.

Trybem zawierania każdej umowy jest:

1. oferta - mamy tu do czynienia z dwoma podmiotami:

1. oferent - twórca oferty, składa oblatowi oświadczenie woli mocą którego informuje go o tym, że chce zawrzeć umowę na oznaczonych warunkach. Oferentem jest ubezpieczający.

2. oblat - adresat oferty, przyjmuje oświadczenie woli pochodzące od oferenta tzn. zawarł umowę bądź nie przyjmuje oświadczenia woli czyli nie chce zawrzeć umowy ubezp. Oblatem jest zakład ubezpieczeń.

W prawidłowo zawartej umowie ubezpieczenia ubezpieczający składa wniosek o ubezpieczenie, który jest skierowany do zakładu ubezpieczeń. Wniosek ten jest ofertą, którą ubezpieczający kieruje do zakładu ubezp. będącego oblatem.

Oferentem może być zakład ubezpieczeń a oblatem - ubezpieczający tzn. może nastąpić odwrócenie tych ról, jednak takie zjawisko następuje tylko w 1 przypadku - kiedy zakład ubezp. przyjął wniosek o ubezpieczenie od ubezpieczającego, ale zakład ubezp. przyjął wniosek o ubezpieczeniu z zastrzeżeniem zmiany bądź uzupełnień wniosku.

Uznaje się, iż wprowadzenie we wniosku o ubezpieczenie jakichkolwiek zmian bądź uzupełnień uznawane jest za nową ofertę (nowy wniosek o ubezpieczenie).

2. rokowania - odmiana oferty; w przypadku rokowań jedna ze stron przedstawia propozycję zawarcia umowy na oznaczonych warunkach (oferent), natomiast druga ze stron rokowań analizuje treść propozycji zawarcia umowy na oznaczonych warunkach (oblat).

Podstawowa różnica między ofertą a rokowaniem dotyczy czasu trwania oferty i rokowania. W przypadku rokowań czas trwania jest dłuższy (nawet kilka lat), proces zawarcia umowy jest znacznie bardziej sformalizowany, ponieważ istnieje określony porządek rokowań np. co do ceny, inwestycji, norm trwania itd.

Osiągnięcie porozumienia w każdym punkcie porządku rokowań oznacza zawarcie umowy ubezpieczenia.

3. przetarg - wyróżnia się następujące rodzaje:

1. ustny (licytacje, aukcje) - organizator przetargu informuje uczestników o możliwości złożenia oferty w wyznaczonym terminie; jest to odmiana oferty, skoro organizator poinformował uczestników, to uczestnicy składają propozycję oznaczonej umowy na oznaczonych warunkach, organizator dokonuje wyboru najkorzystniejszej oferty ustnej i do zawarci umowy dochodzi w momencie dokonania tzw. przybicia przez organizatora przetargu.

2. pisemny - organizator przetargu informuje uczestników o możliwości złożenia oferty w formie pisemnej, uczestnicy składają ofertę na piśmie, natomiast organizator przetargu dokonuje wyboru najkorzystniejszej oferty złożonej na piśmie. Moment wyboru najkorzystniejszej oferty pisemnej jest momentem decydującym o zawarciu umowy.

Tryby zawierania umów ubezpieczeniowych zostały uregulowane w KC art.809-811.

I TRYB został uregulowany w art. 809 § 2 - jest to tzw. tryb doręczeniowy w procesie zawarcia umowy ubezpieczenia i jest nierozerwalnie związany z konstrukcją dokumentu ubezpieczenia.

Umowę ubezpieczenia uważa się za zawartą z chwilą doręczenia przez zakład ubezpieczenia ubezpieczającemu dokumentu ubezpieczenia - moment doręczenia ubezpieczenia ma

decydujące znaczenie w procesie zawarcia umowy ubezpieczenia.

Sposoby doręczeń:

1) doręczenie właściwe - polega na tym, że zakład ubezpieczeń doręcza (wręcza) dokument ubezpieczenia bezpośrednio ubezpieczając, dokument ten wręcza agent ubezp., który działa w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń.

2) doręczenie zastępcze dokumentu ubezpieczenia - polega na tym, że zakład ubezpieczeń z jakiś określonych przyczyn nie może bezpośrednio doręczyć dokumentu ubezpieczenia ubezpieczającemu (np. choroba ubezp.). Za pomocą poczty, przy tym typie doręczenia mogą się pojawić dwa przypadki:

a) kiedy ubezpieczający jest obecny pod adresem wskazanym w dokumencie ubezpieczającego (doręczyciel jest zastępcą agenta ubezpieczeniowego).

b) kiedy ubezpieczający nie przebywa pod wskazanym adresem:

- nie ma ubezpieczającego, ale jest dorosły domownik, wtedy dochodzi do dostarczenia zastępczego pod warunkiem, że ten domownik własnoręcznym podpisem potwierdzi odbiór dokumentu ubezp.

- nie ma nikogo, wtedy doręczyciel pozostawia dokument ubezpieczenia na poczcie z informacją, że dokument jest do odbioru w określonym terminie.

Umowa zostaje zawarta od dnia, kiedy listonosz poinformował, że jest przesyłka od zakładu ubezp. (moment awizowania przesyłki).

II TRYB - uregulowany w art. 810 KC - jest to tryb określony jako tzw. milczące zawarcie umowy ubezpieczenia, polega na tym, że ubezpieczający złożył na piśmie wniosek o ubezpieczenie skierowany do zakładu ubezp. Jeżeli w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku przez ubezpieczającego o ubezpieczenie zakład ubezpieczeń nie doręczył dokumentu ubezpieczenia - to w takiej sytuacji, kiedy zakład ubezp. nie doręczył dokumentu ubezp. umowę ubezpieczenia uważa się za zawartą z 15 dniem od dnia złożenia wniosku o ubezpieczeniu przez ubezpieczającego (jedynym dowodem jest ksero wniosku).

Kiedy nie ma dokumentu ubezpieczenia umowa jest zawierana na podstawie OWU „milczące” - dlatego, że nie ma odpowiedzi od zakładu ubezpieczeń, mimo wszystko umowa zostaje zawarta.

Milczące zawarcie umowy ubezpieczenia nie ma zastosowania w I-ej kategorii ubezpieczeń - w ubezp. na życie (osobowe: na życie i następstw nieszczęśliwych wypadków); ponieważ przy ubezp. na życie trzeba wykonać badania lekarskie i bywa tak, że termin 14 dni może być za krótki, żeby zakład ubezpieczeń mógł wykonać badania.

III TRYB - uregulowany w art. 811 KC - jest to tzw. kontroferta. Istota kontroferty polega na tym, że zakład ubezp. doręczył w terminie ubezpieczającemu dokument ubezpieczenia. Okazało się jednak, że dokument ubezp. doręczony przez zakład ubezp. jest mniej korzystny od treści złożonej przez ubezpieczającego oferty (wniosku).

Jeżeli zakład ubezpieczenia doręcza ubezpieczającemu mniej korzystny dokument ubezp. to maja być spełnione dwa obowiązki:

1) zakład ubezp. powinien poinformować ubezpieczającego na piśmie o tym, że dokument jest mniej korzystny od treści złożonej przez ubezpieczającego oferty.

2) zakład ubezp. powinien wyznaczyć ubezpieczającemu co najmniej 7 dniowy termin na zgłoszenie sprzeciwu , które jest kontrofertą ubezpieczającego.

Nie ma maksymalnego terminu na zgłoszenie sprzeciwu.

- Jeżeli ubezpieczający złożył sprzeciw w wyznaczonym przez zakład ubezp. terminie, wówczas umowa ubezp. nie dochodzi do skutku na mniej korzystnych warunkach, a skoro nie dochodzi do skutku, to od początku trzeba złożyć ofertę.

- Jeżeli ubezpieczający nie złożył sprzeciwu (poinformowany został o prawie odwołania), to umowa ubezp. dochodzi do skutku na tych mniej korzystnych warunkach dla ubezpieczającego. Następnego dnia po upływie dnia do wniesienia sprzeciwu umowa ubezpieczenia dochodzi do skutku.

Umowa ubezpieczenia może, ale nie musi być zawarta na piśmie.

Temat: Tryby rozwiązania umów ubezp. majątkowych i osobowych.

I tryb - Upływ czasu na który umowa ubezp. została zawarta - powoduje, że umowa ulega automatycznemu rozwiązaniu, nie są potrzebne jakiekolwiek dodatkowe czynności (zarówno przez zakład ubezp. jak i przez ubezpieczającego), umowa wraz z upływem czasu wygasa.

II tryb - Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia - jest to złożenie oświadczenia woli, które to oświadczenie woli skutkuje rozwiązaniem umowy ubezpieczenia. W zakresie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia trzeba znać skutek wypowiedzenia - jest to tzw. skutek w przyszłość tzn. do momentu wypowiedzenia umowa ubezpieczenia istniała, natomiast od momentu wypowiedzenia umowa przestaje istnieć (czyli skutek wypowiedzenia wybiega w przyszłość).

KC w zakresie swoich regulacji przedstawia :

- wypowiedzenie majątkowe

- wypowiedzenie osobowe

KC stosuje w podziale wypowiedzenia kryterium przedmiotowe a nie stosuje kryterium podmiotowego.

KC przewiduje wypowiedzenie ubezpieczenia majątkowego w jednym przypadku, gdy w trakcie trwania umowy ubezp. własność ubezpieczonej nieruchomości przeszła na inną osobę. W takiej sytuacji nowy właściciel nieruchomości i zakład ubezpieczeń z którym była zawarta dotychczasowa umowa ubezp. mogą wypowiedzieć umowę ubezp. czyli nie może wypowiedzieć umowy ubezp. sprzedający. Nie jest to obowiązek nowego właściciela ani zakładu ubezpieczeń.

Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia osobowego - KC uznaje, że taka możliwość przysługuje tylko i wyłącznie ubezpieczającemu w każdym czasie. Zakład ubezp. może wypowiedzieć umowę, jeżeli taka możliwość została zawarta w OWU

W tym przypadku pozycja ubezpieczającego została uprzywilejowana przez KC, gdyż przysługuje mu możliwość wypowiedzenia, natomiast zakład ubezp. może mieć taką możliwość tylko, jeżeli zostało to zawarte w OWU.

III tryb - Odstąpienie od umowy ubezpieczenia - jest to oświadczenie woli, które skutkuje rozwiązaniem umowy ubezpieczenia. Ogólnie skutek jest taki sam w przypadku odstąpienia i wypowiedzenia, tylko inna jest kategoria tego skutku.

W przypadku odstąpienia - skutek odstąpienia podąża w przeszłość czyli uznaje się, że umowa ubezp. nigdy nie istniała w obrocie ubezpieczeniowym tzn. skutek ubezpieczenia jest daleko idący (przekreśla się funkcjonowanie umowy, tak jakby jej w ogóle nie było).

Poważniejszy skutek jest w przypadku odstąpienia, gdyż eliminuje umowę ubezpieczenia.

W przypadku wypowiedzenia - skutek jest mniej rygorystyczny, bo umowa funkcjonowała do momentu wypowiedzenia.

W przypadku odstąpienia od umowy ubezp. KC uznaje kryterium podmiotowe. Uznaje, że analizowane przypadki odstąpienia mają zastosowanie do wszystkich gospodarstw.

Możliwość odstąpienia zgodnie z KC przysługuje ubezpieczającemu gdy:

1) w trakcie trwania umowy ubezp. zakład ubezp. zwiększył składkę ubezpieczeniową. W takiej sytuacji zakład ubezp. informuje o tym ubezpieczonego na piśmie, ubezpieczający albo się zgodzi na zapłatę zwiększonej składki albo odpisze, że zgody nie wyraża na podwyższenie składki ubezp i może odstąpić od dotychczasowej umowy ubezpieczenia.

Ubezpieczający może odstąpić od umowy ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania od zakładu ubezpieczeń informacji o podwyższeniu składki ubezpieczeniowej, w przeciwnym wypadku oznacza to zgodę na podwyższenie składki. Gdy ubezpieczający w tym terminie odstąpi od umowy ubezp., to może żądać zwrotu składki za okres, kiedy zakład ubezp. nie będzie udzielał ochrony ubezpieczeniowej, jeżeli np. składka była zapłacona z góry.

Zakład ubezpieczeń może odstąpić od umowy ubezpieczenia:

1) Zakład ubezpieczeń ponosił odpowiedzialność jeszcze otrzymaniem składki od ubezpieczającego (okres karencyjny).Ubezpieczający pomimo tego, że miał ochronę ubezpieczeniową w wyznaczonym terminie nie zapłacił składki ubezp. W takiej sytuacji zakład ubezp. ma prawo odstąpić od umowy ubezp. ze skutkiem natychmiastowym (nie musi informować i pytać ubezpieczającego).Jeżeli zakład ubezpieczeń odstąpił od umowy, to przez jakiś czas udzielał ochrony ubezpieczeniowej i ma prawo żądać zapłaty składki za ochronę, której udzielił.

2) Zakład ubezpieczeń może odstąpić od umowy ubezpieczenia, jeżeli w trakcie trwania umowy nastąpi takie zwiększenie prawdopodobieństwa zaistnienia wypadku ubezpieczeniowego, że zakład ubezp. w ogóle nie zawarłby takiej umowy. Jest to sprzeczne z istotą losowości umowy ubezpieczenia. Zwiększenie prawdopodobieństwa wypadku ubezpieczeniowego to może być przypadek jakiejś katastrofy (lotniczej), zalanie (powódź).

Na uzasadnienie zwiększenia prawdopodobieństwa wypadku zakład ubezpieczeń ma 30 dni od dnia ujawnienia okoliczności.

Ta konstrukcja jest przejawem równości stron czyli zakładu ubezp. i ubezpieczającego.

Przy trybach rozwiązania umowy - najprostszy sposób rozwiązania na jaki umowa została zawarta - jest tryb podstawowy.

Temat: Źródła prawa ubezpieczeniowego.

1) Podstawowym źródłem prawa ubezpieczeniowego jest ustawa o działalności ubezpieczeniowej z dnia 28 lipca 1990r. z późniejszymi zmianami.

Ustawa ta reguluje problematykę prowadzenia i podejmowania działalności ubezpieczeniowej na terytorium Polski. Ustawa ta zawiera w swojej regulacji następujące elementy:

- określa prawne formy prowadzenia działalności ubezpieczeniowej

- analizuje ZU jako S.A. i jako TUW

- analizuje wszystkie czynności, które należy wykonać, żeby prowadzić działalność ubezpieczeniową (ustawa nie definiuje kategorii działalności ubezpieczeniowej)

- zajmuje się instytucjami pomocniczymi rynku ubezpieczeniowego (Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, Rzecznik Ubezpieczonych, Polska Izba Ubezpieczeń, Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych, Rzecznik Ubezpieczonych)

- zajmuje się ponadto problematyką dotyczącą pośrednictwa ubezpieczeniowego (agent ubezpieczeniowy, broker ubezpieczeniowy, broker reasekuracyjny)

- gospodarka finansowa ZU

- problematyka dotycząca odpowiedzialności karnej osób związanych z prowadzeniem działalności ubezpieczeniowej.

2) Drugie źródło prawa ubezpieczeniowego to ustawa kodeks cywilny art. 805-834.

Kodeks cywilny wprowadza w art.805 § 1 definicję umowy ubezpieczenia; w sposób jednoznaczny wykazuje, że umowa ubezpieczenia jest centralną instytucją prawa ubezpieczeniowego.

Kategorie ubezpieczeń wyróżnione w KC:

- ubezpieczenia majątkowe (ubezpieczenie mienia, ubezpieczenie OC)

- ubezpieczenia osobowe (ubezpieczenia na życie, następstw nieszczęśliwych wypadków)

KC wyszczególnia w art. 822 konstrukcję umowy ubezpieczenia OC - przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ZU zobowiązuje się spełnić świadczenie względem osoby trzeciej, które to świadczenie powinno być spełnione przez ubezpieczającego.

Ubezpieczający jest zwolniony z ponoszenia odpowiedzialności za wypadek ubezpieczeniowy.

Umowy ubezpieczenia OC:

I) u m o w y o b o w i ą z k o w e:

a) umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem tych pojazdów - wynika to bezpośrednio z ustawy o działalności ubezpieczeniowej

b) umowa ubezpieczenia rolników za szkody, które mogą powstać w związku z wykonywaną działalnością rolniczą - ustawa o działalności ubezpieczeniowej

c) ubezpieczenie OC brokerów za szkody, które mogą być wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością brokerską - ustawa o działalności ubezpieczeniowej (należy pamiętać, że warunkiem niezbędnym do prowadzenia działalności brokerskiej jest otrzymanie zezwolenia)

d) ubezpieczenie OC doradców podatkowych za szkody, które mogą wyniknąć w związku z prowadzoną działalnością doradczą - wynika to z (3) ustawy o doradztwie podatkowym

e) ubezpieczenie OC biegłych rewidentów za szkody , które mogą wynikać z prowadzonej działalności - wynika to z (4) ustawy o biegłych rewidentach

biegły rewident - osoba, która opracowuje sprawozdania finansowe w każdym podmiocie gospodarczym

f) ubezpieczenie OC organizatora imprezy masowej

Impreza masowa - taka, która jest zorganizowana na ponad 300 osób

Organizator nie zawsze musi zawrzeć taką umowę; nie jest to obowiązek bezwzględny; organizator jest zwolniony z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, kiedy impreza ma charakter bezpłatny - wynika to z (5) ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych

g) ubezpieczenie OC organizatora imprezy turystycznej za szkody spowodowane niemożnością powrotu klienta do kraju (ZU ponosi odpowiedzialność za zwrot kosztów transportu, które podróżny poniósł w ramach powrotu do kraju) - wynika to z samodzielnie (6) ustawy o organizacji i funkcjonowaniu imprez turystycznych

h) ubezpieczenie OC komorników i ubezpieczenie OC osób zatrudnionych w kancelarii komorniczej - (są to dwa samodzielne typy ubezpieczeń) - za szkody, które mogą wyniknąć w związku z prowadzoną egzekucją komorniczą (gdy dłużnik nie spłaci długów); jeżeli komornik dokona egzekucji z przedmiotów osobistych i codziennego, domowego użytku, to osoba może wystąpić o wypłatę odszkodowania z powodu niezgodnie z prawem przeprowadzonej egzekucji - wynika to z (7) ustawy o komornikach sądowych i egzekucji

i) ubezpieczenie OC osób, które eksploatują obiekty jądrowe za szkody, które mogą wyniknąć w związku z niewłaściwą eksploatacją takiego obiektu - wynika to z (8) ustawy prawo atomowe

j) ubezpieczenie OC adwokatów za szkody, które mogą powstać w związku z prowadzoną działalnością zawodową - (9) ustawa o adwokaturze.

k) ubezpieczenie OC lekarzy za szkody, które mogą wyniknąć w związku z prowadzoną działalnością lekarską - (10) ustawa o zakładach opieki zdrowotnej.

Jeżeli lekarz dopuścił się błędu w sztuce lekarskiej to odpowiedzialność za niego przejmuje ZU.

l) ubezpieczenie OC osób, które przewożą drogą morską lub lądową różnego rodzaju oleje, substancje niebezpieczne, które mogą przyczynić się do skażenia środowiska naturalnego - wynika to z (11) umów międzynarodowych, które są ratyfikowane przez Polskę z poszczególnymi krajami.

II) u m o w y d o b r o w o l n e:

a) ubezpieczenie OC nauczycieli wychowania fizycznego za szkody, które mogą być wyrządzone w trakcie takich zajęć

b) ubezpieczenie OC każdego przewoźnika - drogowego, morskiego, kolejowego za szkody, które mogą być wyrządzone w związku z przewozem

c) ubezpieczenie OC za produkt

(?) Skoro KC reguluje podstawowe zagadnienia dotyczące ubezpieczeń, to jaki charakter mają regulacje tego

kodeksu?

Odp. Mają charakter bezwzględnie obowiązujący, oznacza to, iż postanowienia umowy ubezpieczenia i tym samym postanowienia OWU muszą pozostawać w bezwzględnej zgodności z KC. Nie zawsze tak jednak jest, istnieje kilka wyjątków od bezwzględnego charakteru KC w dziedzinie umowy ubezpieczenia.

Wyjątki od bezwzględnego charakteru kodeksu cywilnego:

1) jeżeli nie umówiono się inaczej (czyli można umówić się inaczej), ZU zobowiązany jest spełnić świadczenie ubezpieczeniowe w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o szkodzie (oznacza to, że strony mogą się umówić, że ZU może spełnić dane świadczenie w terminie późniejszym lub wcześniejszym)

2) jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność ZU rozpoczyna się nie wcześniej niż następnego dnia po zawarciu umowy ubezpieczenia (np. ZU rozpoczyna odpowiedzialność bezpośrednio po zawarciu umowy)

3) jeżeli nie umówiono się inaczej, suma ubezpieczenia stanowi górną granicę odpowiedzialności ZU.

(12) Ustawa kodeks morski reguluje problematykę umowy ubezpieczenia morskiego. Umowa ubezpieczenia morskiego obejmuje swoim zakresem wszystkie szkody, na jakie przedmiot ubezpieczenia jest narażony w związku z żeglugą morską.

Cechą charakterystyczną kodeksu morskiego jest to, że wszystkie jego postanowienia w zakresie umowy ubezpieczenia morskiego mają charakter względnie obowiązujący (w przeciwieństwie do KC - charakter bezwzględnie obowiązujący)

Względnie obowiązujący charakter - kodeks morski jest pewną wskazówką interpretacyjną, ale strony mogą same sobie ustalić postanowienia.

Kodeks morski jak jedyne źródło prawa reguluje 3 kwestie, mianowicie:

1) zdefiniowanie przedmiotu ubezpieczenia (do tej pory przedmiotem ubezpieczenia było to, czego dotyczy dane ubezpieczenie, a więc w ubezpieczeniu majątkowym były to ruchomości lub nieruchomości - gruntowe, budynkowe, lokalowe); przedmiotem ubezpieczenia uregulowanym w kodeksie morskim jest każdy interes majątkowy, który można wyrazić w pieniądzu.

2) określa treść polisy ubezpieczeniowej

3) konstrukcja ubezpieczenia generalnego została wprowadzona tylko i wyłącznie w kodeksie morskim; istota tego ubezpieczenia polega na tym, iż podmiotem ubezpieczenia są wszystkie rodzaje ładunków albo określone kategorie ładunków, które ubezpieczający będzie przewoził w określonym czasie.

(13) Kodeks postępowania cywilnego jest źródłem prawa ubezpieczeniowego w dziedzinie egzekucji z umowy ubezpieczenia.

Przypomnienie: ZU zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia szkody przewidzianego w umowie wypadku ubezpieczeniowego, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

ZU spełnia to świadczenie:

- w ubezpieczeniach mienia - odszkodowanie;

- w ubezpieczeniach OC - odszkodowanie dla osoby trzeciej;

- w ubezpieczeniach na życie i następstw nieszczęśliwych wypadków - świadczenie

Kodeks postępowania cywilnego jednoznacznie określa, iż te świadczenia są zwolnione z egzekucji komorniczej. Nie zawsze jednak tak jest. Zniesienie tych ograniczeń egzekucji następuje u osób, na których ciążą świadczenia alimentacyjne. Jeżeli osoba płaci świadczenia alimentacyjne i otrzymała odszkodowanie od ZU to można przeprowadzić komisję egzekucyjną

Tak więc, kodeks postępowania cywilnego nosi do prawa ubezpieczeniowego:

a) informacje o niemożności prowadzenia egzekucji

b) wprowadzenie możliwości przeprowadzenia egzekucji.

(14) Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych - zwalnia wszystkich ubezpieczających z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od tych wszystkich świadczeń, które ubezpieczający otrzymał od ZU.

(15) Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych - mówi, iż wolne od podatku dochodowego są dochody następujących instytucji:

a) UFG

b) PIU

c) PBUK

d) Rzecznik Ubezpieczonych

(16) Ustawa kodeks karny w dziale przestępstw gospodarczych reguluje przestępstwa ubezpieczeniowe.

Podstawowym przestępstwem ubezpieczeniowym jest przestępstwo oszustwa ubezpieczeniowego.

Oszustwo ubezpieczeniowe - sytuacja, w której osoba, która powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty odszkodowania przez ZU podlega karze pozbawienia wolności do lat 5-ciu.

Sytuacja wyłączająca odpowiedzialność oszusta ubezpieczeniowego - gdy osoba taka dobrowolnie przez wszczęciem postępowania karnego zapobiegnie wypłacie odszkodowania.

Temat: Przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia.

Zobowiązanie jest to oznaczony stosunek pomiędzy oznaczonymi osobami. Pierwsza osoba to wierzyciel, a druga to dłużnik.

Wierzyciel w umowie ubezp. ( w zobowiązaniu, które wynika z umowy ubezpieczenia) jest to osoba, która domaga się od dłużnika spełnienia określonego świadczenia. Wierzyciel jest zatem podmiotem uprawnionym do otrzymania świadczenia i ma prawo żądać, aby dłużnik spełnił to świadczenie.

Dłużnik to podmiot, który jest zobowiązany spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela.

Aby ustalić kto jest dłużnikiem a kto wierzycielem, trzeba ustalić następujące 2 przypadki:

1) przypadek przed zapłaceniem składki przez ubezpieczającego, ubezpieczający jest dłużnikiem, natomiast wierzycielem jest zakład ubezpieczeń, który ma prawo domagać się do zapłacenia takiej składki.

2) przypadek po zapłaceniu składki przez ubezpieczającego, ubezpieczający staje się wówczas wierzycielem, natomiast zakład ubezpieczeń jest dłużnikiem ale tylko wtedy, gdy nastąpi szkoda.

Roszczenie nie jest zobowiązaniem tylko roszczenie jest prawem, które przysługuje tylko i wyłącznie wierzycielowi; jest to prawo wierzyciela do domagania się od dłużnika spełnienia określonego świadczenia.

Świadczenie jest to obowiązek dłużnika do jego spełnienia.

ochrona zobowiązanie

ubezpieczenia (umowa ubezp.)

zdarzenie losowe roszczenie związane ze zd losowym wierzyciel

(ogień, pożar, kradzież itd.) (roszczenie)

dłużnik (świadczenie)

Przedawnienie roszczenia jest to określony upływ czasu po którym wierzyciel nie może wystąpić z roszczeniem do dłużnika o wypłatę (realizację) świadczenia.

Przedawnienie roszczenia w umowie ubezp. jest to upływ czasu po którym wierzyciel lub ubezpieczający nie może wystąpić z roszczeniem do dłużnika czyli do zakładu ubezpieczeń o realizację świadczenia

Roszczenie przepada wraz z terminem upływu, który był wyznaczony na zgłoszenie roszczenia. Termin przedawnienia roszczeń dla ubezpieczającego we wszystkich ubezpieczeniach lądowych, gospodarczych wynosi 3 lata. Natomiast dla wszystkich ubezpieczeń morskich wynosi 5 lat.

Termin 3 lata lub 5 lat liczy się od dnia w którym nastąpiło zdarzenie losowe wywołujące szkodę.

Początkowe brzmienie terminu powinno odpowiadać końcowemu.

Np. 24.10.2000r. - nastąpiła kradzież pojazdu, wierzyciel zgodnie z w/w zasadą powinien wystąpić z roszczeniem najpóźniej do 24.05.2003r.

01.05.2000r. 02.05.2003r

Jeżeli szkoda nastąpiła w dzień ustawowo wolny od pracy, to termin wystąpienia z roszczeniem przedłuża się o 1 dzień.

25.12.2002r. 27.12.2003r.

W tym przypadku zgodnie z zasadą, że dzień ustawowo wolny od pracy (25-26.12), termin zgłoszenia przedłuża się o 2 dni.

Jeżeli szkoda nastąpiła 29.02. - nie ma takiej daty, tylko do ostatniego dnia lutego kończy się termin zgłoszenia.

Jeżeli termin mija w wolną sobotę - to roszczenie należy jednak zgłosić tego dnia.

Jeżeli termin mija w niedzielę - ustawowo dzień wolny od pracy, dlatego roszczenie można zgłosić w poniedziałek.

W ubezpieczeniach morskich obowiązuje ta sama zasada jak w ubezpieczeniach lądowych, gospodarczych dotycząca terminów wystąpienia z roszczeniem tylko, że do 5 lat.

W innych ubezpieczeniach termin roszczeń wynosi 10 lat. W ubezp. gospodarczych termin przedawnienia jednak wynosi 3 lata, gdyż te ubezp. są związane z działalnością gospodarczą.

Termin 3 lata i 5 lat nie może być skrócony nigdy przez zakład ubezpieczeń jako dłużnika.

Natomiast ubezpieczający może przedłużyć ten termin przedawnienia.

Metody przedłużenia terminu przedawnienia roszczeń:

- Instytucja przerwania biegu przedawnienia - można dokonać jakąś czynność, która powoduje przerwanie tego biegu przedawnienia, a następnie bieg przedawnienia jest kontynuowany. Czynność, która powoduje przerwanie biegu przedawnienia - to jest zgłoszenie na piśmie roszczenia do zakładu ubezpieczeń. Maksymalnie termin przedawnienia można wydłużyć do 6 lat.

- Wystąpienie z roszczeniem do sądu.

a) termin przedawnienia biegnie na nowo od następnego dnia (kiedy występuje na piśmie z przedawnieniem) po dokonaniu oznaczonej czynności.

b) zawieszenie przedawnienia roszczenia - jest jakaś szkoda, która uniemożliwia zgłoszenie roszcze4nia w zakładzie ubezpieczeń jest to tzw. przypadek siły wyższej (powódź, śnieżyca, katastrofa), z powodu tych okoliczności nie mógł zgłosić roszczenia.

Przy zawieszeniu terminu przedawnienia, termin ulega wydłużeniu tylko o czas trwania tej faktycznej przeszkody.

W ubezpieczeniach OC

Termin przedawnienia 3 lata - muszą być spełnione 2 sytuacje w sposób łączny:

1) Muszę wiedzieć, że zaistniała szkoda ( jaka szkoda)

2) Muszę znać sprawcę (kto szkodę wyrządził)

Jeżeli znam szkodę a nie znam sprawcy, to termin przedawnienia ulega przedłużeniu do 10 lat od dnia zaistnienia szkody.

Temat: Roszczenia regresowe zakładu ubezpieczeń.

Roszczenie regresowe (zwrotne) - regres zakładu ubezpieczeń.

Z dniem wypłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie 3 odpowiedzialnej za szkodę przechodzi na zakład ubezpieczeń do wysokości wypłaconego odszkodowania.

roszczenie o wypłatę odszkodowania za zalanie

Zakład ubezpieczeń Ubezpieczający

osoba 3 (wyrządziła szkodę ubezpieczającemu

np. zalanie mieszkania)

Jeżeli sprawca szkody (osoba 3) jest gdzieś ubezpieczona, to ten regres zapłaci jego zakład ubezpieczeń. Natomiast jeżeli nie jest nigdzie ubezpieczony, to zakład ubezp. wystąpi z regresem (roszczeniem zwrotnym) bezpośrednio do sprawcy szkody - to zastosowanie ma

miejsce tylko i wyłącznie, gdy osoba 3 jest rzeczywiście winna zaistnienia szkody.

Ubezpieczenie OC komunikacyjne posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Zakład ubezpieczeń może wystąpić z roszczeniem regresowym do sprawcy wypadku tylko wtedy w ściśle określonych przypadkach:

1) gdy sprawca był w stanie nietrzeźwym i szkodę wyrządził w stanie nietrzeźwym

2) gdy sprawca nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem

3) gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia

4) gdy sprawca wykorzystał pojazd w celu przestępstwa

Temat: Data umowy ubezpieczenia.

Data zawarcia umowy ma związek z datą ponoszenia odpowiedzialności przez ZU, natomiast odpowiedzialność ma związek z zapłaceniem składki.

Data zawarcia umowy

Umowa ubezpieczenia

Składka

Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń

W dacie zawarcia umowy możemy wyróżnić:

1) formalny początek zawarcia ubezpieczenia

2) materialny początek ubezpieczenia

Formalny początek ubezpieczenia - jest to data zawarcia umowy ubezpieczenia;

1) tryb doręczeniowy - aby umowa ubezpieczenia była zawarta formalnie ZU musi doręczyć ubezpieczającemu dokument ubezpieczenia.

2) milczące zawarcie umowy ubezpieczenia - ZU nie dostarczył dokumentu ubezpieczenia, do formalnego zawarcia umowy dochodzi w 15 dniu od złożenia wniosku przez ubezpieczającego

3) kontroferta - ZU dostarczył mnij korzystny dokument; ubezpieczający ma prawo w ciągu 7 dni wnieść sprzeciw; gdy sprzeciw nie został złożony formalny początek ubezpieczenia na mniej korzystnych następuje następnego dnia (po upływie dnia do wniesienia sprzeciwu).

Materialny początek ubezpieczenia - data rozpoczęcia odpowiedzialności przez ZU; jest to pierwszy dzień, w którym ZU decyduje się na ponoszenie odpowiedzialności z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia.

Wyróżnia się dwa przypadki:

- formalny początek ubezpieczeń = materialny początek ubezpieczeń - jest to jedna i ta sama data; ZU informuje ubezpieczającego, że wraz z doręczeniem dokumentu ubezpieczenia rozpoczyna ponoszenie odpowiedzialności

- formalny początek ubezpieczenia ≠ materialny początek ubezpieczenia - są to dwie różne daty; formalny początek nastąpił ponieważ zawarto umowę ubezpieczenia, jednak materialny początek może rozpocząć się dopiero następnego dnia po dniu zawarcia umowy ubezpieczenia, nie wcześniej jednak niż następnego dnia po zapłaceniu składki.

Formalny i materialny początek ubezpieczenia mają związek z odpowiedzialnością odszkodowawczą ZU.

Ochrona ubezpieczającego (materialny początek) rozpoczyna się wraz z formalnym początkiem ubezp., tylko wtedy, jeżeli w umowie nie wprowadzono odmiennych zapisów.

Może dojść do sytuacji, kiedy materialny początek ubezpieczenia nie ma nic wspólnego z formalnym początkiem ubezpieczenia - dzieje się tak, gdy w umowie ubezpieczenia wprowadzono odmienne zapisy, co do terminu, w którym ZU rozpoczyna odpowiedzialność. Wtedy materialny początek ubezpieczenia następuje dopiero po formalnym początku i pozostaje w nierozerwalnym związku z zapłaceniem składki przez ubezpieczającego. Jeżeli nie zapłaci on składki umowa wygasa. Istnieje formalny początek ubezpieczenia, ale potwierdza on jedynie zawarcie umowy która utraciła swoje istnienie.

Zasady wynikające z umowy ubezpieczenia:

1) zasada swobody umów - polega a tym, że strony umowy ubezpieczenia (ZU i ubezpieczający) mogą ukształtować treść umowy ubezpieczenia wg własnego uznania, byleby treść ta pozostawała w związku z trzema elementami:

a) z porządkiem prawnym - ZU musi działać w sposób zgodny z KC - przepisy obowiązkowe

b) z ustalonymi zwyczajami - ZU realizuje świadczenia, wypłaca odszkodowania

c) z ustalonymi zasadami współżycia społecznego - ZU nie powinien wykorzystywać swojej uprzywilejowanej pozycji jako podmiotu, który płaci odszkodowanie

2) zasada walutowości - odnosi się do wypłaty odszkodowania przez ZU w złotówkach; jeżeli świadczenie ZU, które ma zrealizować wyrażone jest w innej walucie niż PLN to takie sformułowanie jest sprzeczne z zasadą walutowości (np. ZU zobowiązał się do wypłaty odszkodowania w innej walucie - jest to tzw. niezupełne zobowiązanie ZU - a) ZU zobowiązał się do wypłaty odszkodowania oznaczonej w walucie obcej, ale jednocześnie zawarł informację że wypłata nastąpi po przeliczeniu tej waluty na PLN, wg kursu NBP z dnia wypłaty odszkodowania; b) ZU zobowiązał się do wypłaty odszkodowania w walucie obcej, ale nie dokonał przeliczenia na PLN. W takiej sytuacji nie przysługuje ubezpieczonemu żadna ochrona prawna w Pl., nie ma on prawa dochodzenia wypłaty odszkodowania.

3) zasada nominalizmu - wypłata odszkodowania następuje przez zapłatę sumy nominalnej wskazanej w dokumencie ubezpieczenia, ma zastosowanie w ubezpieczeniach na życie ( suma nominalna nie uwzględnia procesów inflacyjnych i możliwości denominacji złotego)

4) zasada waloryzacji - jest przeciwieństwem zasady nominalizmu z tego względu, że określa procesy inflacyjne zachodzące w gospodarce;

Metody, które umożliwiają przezwyciężenie nominalizmu to:

- skorzystanie w zapisie umowy ubezp. z tzw. „ koszyka złota” - powstaje zapis w umowie ubezpieczenia, że wypłacona suma ubezpieczenia w ubezpieczeniach na życie będzie zwaloryzowana przez koszyk złota, czyli będzie uwzględniała zmiany cen złota w oznaczonych przez strony dniach.

- „koszyk pszenicy” - jest jedną z metod zwaloryzowania świadczeń ubezp. przy wykorzystaniu ceny jednego kwintala pszenicy w oznaczonych dniach. Jest to rozwiązanie korzystne, ale kłopotliwe, gdy ceny maleją.

5) Zasada nadzwyczajnej zmiany stosunków w umowie ubezpieczenia - odnosi się, do nadzwyczajnych zmian w gospodarce, jeżeli nastąpiła taka zmiana to ubezpieczający ma prawo wystąpić do sądu z wnioskiem o dokonanie zmiany wysokości świadczenia, które ma spełnić ZU.

Sąd przyzna świadczenie, które pozostaje w realnej wielkości do zmiany stosunków gospodarczych.

Ubezpieczający powinien podejmować wszystkie kroki, aby to świadczenie, które otrzyma nie było świadczeniem nominalnym. Wprowadzenie klauzuli waloryzacji świadczenia umożliwia pełną ochronę ubezpieczeniową.

Temat: Odpowiedzialność osób związanych z prowadzeniem działalności ubezpieczeniowej.

Rodzaje odpowiedzialności:

- karna

- cywilna

- administracyjna

Osoby związane z prowadzeniem działalności:

- członkowie władz zakładu ubezpieczeń

- agenci

- brokerzy

Odpowiedzialność karna - jej istota polega na tym, że osoba ponosząca odpowiedzialność karną musi liczyć się z tym, że może być nałożona na nią określona kara:

1. grzywny - w Polsce wymierzana jest w tzw. Stawkach dziennych; minimalna ilość stawek dziennych - 10, maksymalna - 360 (od 10 - 2000 zł.)

2. ograniczenia wolności - może być wymierzona na okres od 1 - 12 miesięcy. Osoba, która jest skazana nie może opuszczać stałego miejsca pobytu.

3. pozbawienia wolności - jest orzeczeniem pozbawienia wolności na określony czas.

Są one nakładane na osoby związane z prowadzeniem działalności ubezpieczeniowej wtedy, gdy osoba taka popełni czyn zabroniony, pod groźbą kary, który to czyn związany jest z odpowiedzialnością karną.

Czyny zabronione pod groźbą kary to:

- zbrodnia - czyn, który jest zagrożony karą pozbawienia wolności powyżej 3 lat albo karą surowszą.

- występek - czyn zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 3.

Aktem, który reguluje odpowiedzialność karną jest ustawa o działalności ubezpieczeniowej. W świetle tej ustawy odpowiedzialność karną ponosi osoba w przypadku:

1. prowadzenia działalności ubezpieczeniowej bez wymaganego zezwolenia

2. prowadzenia działalności agencyjnej bez wymaganego zezwolenia

3. prowadzenia działalności brokerskiej bez wymaganego zezwolenia

4. osoby, która bierze udział w tworzeniu ZU i jednocześnie działa na jego szkodę (kara pozbawienia wolności)

5. wszystkich członków władz ZU, jeżeli podają nieprawdziwe dane o sytuacji zakładu do Organu Nadzoru Ubezpieczeniowego (kara pozbawienia wolności)

6. osób, które prowadzą działalność gospodarczą, która nie jest ZU, ani firmą brokerską bądź agencyjną, a w nazwie tego podmiotu używają sformułowania, które świadczyłoby o tym, że działalność taką prowadzą.

Kolejnym aktem prawnym regulującym odpowiedzialność karną jest Kodeks Karny.

Oszustwo ubezpieczeniowe - polega na tym, że jakaś osoba powoduje zdarzenie, będące podstawą do wypłaty odszkodowania przez ZU a okazuje się, że takiego zdarzenia w ogóle nie było.

Oszust nie ponosi kary tylko w jednym przypadku: kiedy dobrowolnie i przed wypłaceniem odszkodowania przyzna się do oszustwa wierzycielowi.

Przestępstwa przeciwko dokumentom:

- podrobienie dokumentu - spreparowanie oryginalnego dokumentu od początku do końca

- przerobienie dokumentu - dokonywanie poprawek na jakimś, już istniejącym dokumencie

- poświadczenie nieprawdy w dokumencie ubezpieczenia, co do stanu wartości, np. pojazdu.

Ustawa Spółek Handlowych - ostatni, ale najważniejszy akt prawny regulujący odpowiedzialność karną.

1. ZU nie ma majątku i powinna być ogłoszona jego upadłość, jednak członkowie zarządu nie występują z wnioskiem o ogłoszenie upadłości ZU

2. Członkowie zarządu ZU nie prowadzą podstawowego dokumentu - księgi agencyjnej (nie wiadomo, kto jest właścicielem)

Odpowiedzialność cywilna - istota tej działalności polega na tym, że zamiast sankcji karnej pojawia się sankcja cywilna, która jest obowiązkiem naprawienia wyrządzonej szkody.

Jedynym aktem prawnym regulującym odpowiedzialność cywilną jest Kodeks Cywilny.

1. odpowiedzialność kontraktowa - jest to odpowiedzialność tytułu niewykonania lub nienależyte wykonania zobowiązania;

- Zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność kontraktową wtedy, kiedy nie wypłaci odszkodowania, lub gdy wypłacił odszkodowanie, ale tylko odpowiedzialność części.

- Agent ubezpieczeniowy - kiedy przekroczył powierzone przez ZU pełnomocnictwo.

- Broker - za nienależyte zawarcie umowy (względem klienta)

2. odpowiedzialność deliktowa - ponosi ją ta osoba, która jednocześnie ponosi winę za zaistniałą sytuację;

- ZU - trzeba przedstawić winę przedstawicielom ZU, że odszkodowanie nie zostało wypłacone w odpowiedniej kwocie i w odpowiednim terminie;

- Agent - zupełnie świadomie, w sposób zawiniony nienależycie wykonywał umowę, która łączyła go z zakładem ubezpieczeń

- Broker - …

3) odpowiedzialność administracyjna - odpowiedzialność osób związanych z prowadzeniem działalności ubezpieczeniowej związana jest z tzw. Administracyjnym skutkiem, tzn. z cofnięciem zezwolenia na prowadzenie jakiejkolwiek działalności; nie występuje żadna sankcja.

a) cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej:

- ZU - kiedy przestał pełnić świadczenia albo spełnia je ze znacznym opóźnieniem; w skład zarządu nie wchodzą 2 osoby posiadające odpowiednie wykształcenie i doświadczenie zawodowe w zarządzaniu ZU; członkowie zarządu zostali skazani za umyślne przestępstwo przeciwko mieniu, dokumentom, karno-skarbowe.

- Agent - wtedy, gdy prowadzi działalność agencyjną w sposób sprzeczny z prawem; kiedy przestał spełniać wymagania do tego, aby być agentem; kiedy sam wystąpi z wnioskiem cofnięcie zezwolenia (kiedy chce być brokerem)

- Broker - kiedy następuje cofnięcie zezwolenia; nie wykonuje czynności przez 3 kolejno następujące po sobie lata; prowadzi działalność sposób sprzeczny z prawem, kiedy nie spełnia któregokolwiek wymagań, co do tego, aby zostać brokerem (zdolność do czynności prawnych, miejsce zamieszkania w Polsce, itd.)

Temat: Umowa ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej.

W umowie ubezpieczenia pojawia się obok ZU i ubezpieczającego osoba trzecia :uprawniony, uposażony, beneficjent.

Umowa ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej - ubezpieczający jest stroną umowy ubezpieczenia ( nie osoba trzecia); osoba trzecia, która nie jest stroną umowy ubezpieczenia jest uprawniona do otrzymania od ZU odszkodowania. Nie ma żadnych ograniczeń, co do ilości osób trzecich.

Może dojść do sytuacji, kiedy ubezpieczający zawiera umowę na rzecz osoby trzeciej i tej osoby nie wskazuje - jest to wtedy tzw. Osoba bezimienna - powinna być wskazana najpóźniej chwili wypłaty odszkodowania na rzecz osoby trzeciej.

(gdy ubezpieczający nie wskazał w umowie osoby trzeciej a sam zmarł - to odszkodowanie przejmuje Skarb Państwa)

Jeżeli ubezpieczający wskazał „ileś” osób uprawnionych otrzymują one odszkodowanie w równych częściach ( chyba, że ubezpieczający wskazał inaczej).

11

---