A U T Y Z M - deficyty poznawcze, społeczne
„Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym.
Jest uszkodzeniem systemu, który porządkuje otrzymane od zmysłów informacje, co sprawia, że dziecko nadmiernie reaguje na niektóre bodźce, na inne zaś słabo” - Temple Grandin
Autyzmu nie można rozpoznać zaraz po urodzeniu, ponieważ wzorce zachowań społecznych rozwijają się dopiero pomiędzy szóstym a trzydziestym szóstym miesiącem życia. Czasami rozwój dziecka odbywa się całkowicie normalnie i dopiero po tym okresie następuje wycofanie i utrata już nabytych umiejętności.
Przyczyny autyzmu?????? Wiadomo jedynie, że jest to biologicznie uwarunkowane zaburzenie rozwijającego się mózgu,
za wystąpienie autyzmu nie można winić rodziców.
Zaburzenia odbioru świata przez zmysły, u każdej osoby trudności występują w innym natężeniu. Autyści inaczej odbierają światło, obrazy i dźwięki, inaczej odczuwają dotyk, zapach, smak czy ból, Często mają trudności z precyzyjnym rozumieniem kierowanych do nich wypowiedzi. Inny odbiór świata powoduje, że osoby z autyzmem tworzą swój wewnętrzny obraz świata.
Stopień autyzmu może być różny: od ciężkiego do łagodnego, przy głębokim autyzmie mogą wystąpić trudności w uczeniu się , przy umiarkowanym stopniu może wystąpić przeciętny lub wysoki stopień inteligencji.
Objawy ujmowane w tzw. triadę zaburzeń:
Zaburzenia związków społecznych, szczególnie brak rozwoju empatii, problemy w kontaktach społecznych - najbardziej ewidentna cecha zaburzeń autystycznych
Zaburzenia rozwoju języka i wszelkich form komunikowania się ( w tym gestów, mimiki, mowy ciała),
Oznaki sztywności, braku elastyczności i płynności w przebiegu procesów myślowych i zachowaniu.
Tylko wystąpienie wszystkich trzech zaburzeń jednocześnie daje podstawę do zdiagnozowania u dziecka autyzmu. Pojedynczo występujące zaburzenia mogą być charakterystyczne dla parcjalnych deficytów rozwojowych u dzieci, chorób psychicznych czy upośledzenia umysłowego w stopniu głębokim.
Ad 1) zaburzenia relacji społecznych - wymieniane na pierwszym miejscu, matki czują się odtrącone przez własne dziecko.
Krzyk dziecka jest źródłem stresu dla matki, co z kolei nie pozostaje na jej relacje z dzieckiem
Brak empatii, autyści nie posiadają zdolności wczuwania się w stan emocjonalny rozmówcy. Mogą w wyniku terapii określać stany emocjonalne osób, to jednak nie będą podzielać emocji innych.
Nie wyczuwają ironii bądź humoru, nie rozumieją tego, co często mówimy „między wierszami”, nie mają społecznie akceptowanych form kontaktów z rówieśnikami czy osobami dorosłymi ( nie potrafią się bawić, więc nawiązanie relacji z innymi dziećmi będzie bardzo trudne lub wręcz niemożliwe).
Nie potrafią oswoić się z twarzą ludzką, gdyż zmienia się ona bardzo często - wywołuje to u dzieci lęk, brak bezpieczeństwa i stałości.
Ad) 2 w mowie spotykamy echolalie: odroczoną lub bezpośrednią. Dzieci powtarzają całe frazy, które dopiero, co zasłyszały bądź przeczytały, np. w książce - cytowane w całości teksty reklam, dialogi z bajek, instrukcje, przepisy kulinarne.
Echololia jako strategia komunikacyjna - dzieci mając świadomość
ubogiego słownictwa czynnego i biernego, kompensują sobie braki podczas prowadzenia dialogu, stosując zwroty echolaliczne.
Mowa dzieci autystycznych ma zaburzona melodię, intonacja jest płaska, występują w niej liczne nieprawidłowości gramatyczne.
Autysta nie używa zaimka osobowego „ja”, „moje”, wypowiadają się o sobie w trzeciej osobie używając imienia, komunikują potrzebę jak pytanie, np. „chcesz cukierek?”
Mowa bywa zaburzona lub nie występuje wcale, nawet u tych dzieci, u których nie stwierdzono, po przeprowadzeniu badań specjalistycznych, żadnych uszkodzeń organicznych w ośrodku Brocka.
Może nie komunikować się werbalnie, a także nie używać ani gestów ani innych sposobów komunikowania.
Zarówno mimika jak i mowa ciała są bardzo mało ekspresywne i mało czytelne dla otoczenia - potrzeba dobrej znajomość i wnikliwa obserwacja dziecka żeby odczytać subtelne sygnały wysyłane przez dziecko.
Ad 3) Objawy sztywności w zachowaniu i przebiegu procesów myślowych:
- komunikowanie się tylko z ta samą osobą
- układanie zabawek w tej samej kolejności
- rytuały przed snem
- wybiórczość w jedzeniu
- droga do szkoły zawsze ta sama
Dziecko wykonuje dziwne ruchy rąk, przypominające trzepotanie, ogląda dłonie, bawi się śliną, chodzi na sztywnych nogach, zbiera niewidzialne dla nas pyłki.
Wykaz rozpoznań według obowiązującej w Polsce
Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych
- Całościowe zaburzenia rozwojowe
- Autyzm dziecięcy
- Autyzm atypowy
- Zespół Retta
- Inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne
- Zespół Aspergera
- Całościowe zaburzenia rozwojowe, nieokreślone
Diagnoza funkcjonalna określa poziom rozwojowy dziecka we wszystkich istotnych funkcjach, m.in. ruchowych, percepcyjnych, poznawczych, porozumiewania się z otoczeniem, w odniesieniu do inwentarzy prawidłowego rozwoju.
Autyzm atypowy
Autyzm atypowy różni się od autyzmu dziecięcego wiekiem początku zaburzenia, albo niespełnianiem wszystkich trzech wspomnianych kryteriów diagnostycznych. Ta subkategoria powinna być stosowana wtedy, kiedy nieprawidłowy lub wadliwy rozwój występuje dopiero po trzecim roku życia oraz brak jest widocznych odchyleń od normy w jednym lub dwu z trzech zakresów wymaganych dla rozpoznania autyzmu, mimo charakterystycznych zaburzeń w pozostałych sferach. Autyzm atypowy występuje najczęściej u osób głęboko upośledzonych i u osób z ciężkim specyficznym zaburzeniem rozwojowym rozumienia mowy.
Atypowa psychoza dziecięca
Upośledzenie umysłowe z cechami autystycznymi
Autyzm dziecięcy
Autyzm dziecięcy jest rodzajem całościowego zaburzenia rozwojowego charakteryzującego się:
- nieprawidłowym lub zaburzonym rozwojem przed trzecim rokiem życia
- charakterystycznym sposobem wadliwego funkcjonowania w trzech dziedzinach psychopatologii: interakcji społecznych, komunikacji oraz zachowania (ograniczone, stereotypowe, powtarzające się).
Obok tych specyficznych cech diagnostycznych występuje często szereg innych objawów, takich jak: fobie, zaburzenia snu i odżywiania, napady złości i skierowanej na siebie agresji.
Zespół Retta
wyłącznie u dziewcząt.
Po normalnym wczesnym rozwoju następuje częściowa lub całkowita utrata mowy, umiejętności lokomocyjnych i posługiwania się rękami wraz z zahamowaniem tempa wzrostu czaszki. Zaburzenie rozpoczyna się zwykle pomiędzy siódmym a 24 miesiącem życia. Do charakterystycznych cech należą: zanikanie celowych ruchów rąk, stereotypie typu mycia rąk i hiperwentylacja. Rozwój społeczny i umiejętności zabawy zostają zahamowane, natomiast zainteresowania społeczne utrzymują się bez zmian. Około czwartego roku życia zaczyna rozwijać się ataksja tułowia (bezład; niezborność; zaburzenie koordynacji ruchów); przejawia się upośledzeniem chodu, który staje się niepewny z szerokim rozstawieniem nóg na boki. Ruchy zostają pozbawione właściwej miary. Przy próbie trafienia palcem do nosa ręka nie trafia do celu. Pojawia się drżenie ręki, może też wystąpić drżenie całego ciała), apraksja z następującymi często ruchami chorea tycznymi , w efekcie dochodzi prawie zawsze do znacznego upośledzenia umysłowego (apraksja - utrata bądź ograniczenie zdolności do wykonywania dowolnych i celowych czynności, spowodowana uszkodzeniem mózgu)