Temat: Struktura samorządu terytorialnego z wewnętrzną organizacją jednostek samorządu terytorialnego- WOJEWÓDZTWO
Podstawy Prawne funkcjonowania samorządu województwa zostały uregulowane następującymi aktami prawnymi:
Ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa.
Ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa
Konstytucją RP z 2 kwietnia 1997 r.
Ustanowienie samorządu na szczeblu województwa nastąpiło w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 o samorządzie województwa. Województwa tworzy się w drodze ustawy, musi być w niej określona nazwa i terytorium województwa oraz siedziba jego władz.
Województwo - jednostka samorządu terytorialnego - regionalna wspólnota samorządowa, największa jednostka zasadniczego podziału terytorialnego kraju, powołana w celu wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej.
Województwo, tak jak gmina i powiat, ma wymiar społeczny. Kwalifikacja mieszkańców województwa jako wspólnoty następuje z mocy prawa.
Przynależność do wspólnoty nie jest zatem uzależniona ani od rozstrzygnięcia organów województwa, ani od woli mieszkańców.
Z uwagi na to, że województwo jest podmiotem o charakterze terytorialnym, drugim jego elementem jest obszar.
Organy samorządu województwa działają na podstawie i w granicach określonych przez ustawy (art.2 ust.1). Zakres ich działania nie może naruszać samodzielności powiatów i gmin (art.4. ust.1). Nie stanowią też wobec organów powiatów i gmin organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym (art.4 ust.2).
PODSTAWOWE CECHY SAMORZĄDU:
Województwo ma osobowość prawną (art.6 ust.2) i jego samodzielność podlega ochronie sądowej (art.6 ust.3).
Ustrój województwa jako jednostki samorządu terytorialnego określa statut województwa uchwalony po uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów (art.7 ust.1).
Dysponuje on mieniem województwa (art.6 ust.1 pkt.2) i prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu.
Zadania publiczne określone ustawami samorząd województwa wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (art.6 ust.1 pkt.1).
Województwo wykonuje swoje zadania za pośrednictwem organów województwa:
pochodzącym z wyborów Sejmikiem Województwa (organ stanowiący i kontrolny)
powoływanym przez Sejmik Zarządem Województwa (organ wykonawczy) z Marszałkiem Województwa, jako jego przewodniczącym.
Samorząd województwa określa strategię rozwoju województwa, uwzględniającą w szczególności następujące cele:
- pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej,
pobudzanie aktywności gospodarczej,
- podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa,
zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń,
kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego.
Samorząd województwa prowadzi politykę rozwoju województwa, na którą składa się:
- tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy
- utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim (np. rozwój sieci gazowniczej)
- pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej (np. środki na budowę dróg)
- wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie postępu technologicznego oraz innowacji
- wspieranie rozwoju kultury oraz ochrona i racjonalne wykorzystywanie dziedzictwa kulturowego (np. ochrona zabytków)
- promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa (np. programy rozwojowe)
Samorząd województwa może w związku z realizacją strategii rozwoju województwa:
- występować o wsparcie ze środków budżetu państwa na realizację zadań zawartych w programach wojewódzkich,
- zawierać kontrakt wojewódzki z Radą Ministrów na podstawie odrębnej ustawy.
Wykonywanie zadań związanych z rozwojem regionalnym na obszarze województwa należy do samorządu województwa. Zasady finansowania rozwoju regionalnego oraz źródła dochodów województwa w tym zakresie określają odrębne ustawy.
Organami samorządu województwa są:
1) sejmik województwa,
2) zarząd województwa.
Sejmik województwa
Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym samorządu województwa, który tworzą radni, wybierani w wyborach bezpośrednich.
Sejmik jest przede wszystkim odpowiedzialny za rozwój cywilizacyjny w skali regionu, a więc za politykę regionalną.
Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa.
Kadencja sejmiku województwa trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów.
W skład sejmiku województwa wchodzą radni w liczbie trzydziestu w województwach liczących do 2.000.000 mieszkańców oraz po trzech radnych na każde kolejne rozpoczęte 500.000 mieszkańców.
Kompetencje Sejmiku
stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności:
a) statutu województwa,
b) zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,
c) zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
uchwalanie strategii rozwoju województwa oraz programów wojewódzkich
uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego
podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej
podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa, z zastrzeżeniem, że szczegółowość ta nie może być mniejsza niż określona w odrębnych przepisach
rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdań finansowych województwa oraz sprawozdań z wykonywania wieloletnich programów województwa
podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu województwa
uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych
podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym jednostkom samorządu terytorialnego
uchwalanie "Priorytetów współpracy zagranicznej województwa"
podejmowanie uchwał w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych i innych formach współpracy regionalnej
wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa
powoływanie i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa
podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji oraz ich rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich
podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa dotyczących:
a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż 3 lata, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej;
b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd województwa oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd województwa w roku budżetowym,
e) tworzenia spółek prawa handlowego i przystępowania do nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów, a także obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,
f) tworzenia, przekształcania i likwidowania wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek
podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów
uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organów samorządu województwa
Uchwały sejmiku województwa
Uchwały sejmiku województwa zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu jawnym lub jawnym imiennym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej
Odrzucenie w głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium jest równoznaczne z przyjęciem uchwały o nieudzieleniu absolutorium.
Przewodniczący i skład Sejmiku
Sejmik województwa wybiera ze swojego grona przewodniczącego oraz nie więcej niż 3 wiceprzewodniczących, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym
Przewodniczący i wiceprzewodniczący sejmiku województwa nie mogą wchodzić w skład zarządu województwa.
Przewodniczący sejmiku województwa organizuje pracę tego sejmiku i prowadzi jego obrady. Może on powierzyć wykonywanie tych czynności jednemu z wiceprzewodniczących sejmiku. Przewodniczący sejmiku nie ma uprawnień do reprezentowania województwa na zewnątrz. Pełniona przez niego oraz przez wiceprzewodniczących funkcja ma charakter społeczny.
Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczącego sejmiku województwa następuje na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu sejmiku województwa
W przypadku rezygnacji przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego, sejmik województwa podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia tej rezygnacji, nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.
Zarząd województwa i jego składZarząd jest organem wykonawczym województwa. Ustawa w sposób stanowczy określiła jego skład na pięć osób, w tym: marszałek województwa jako przewodniczący zarządu, wicemarszałek lub dwóch wicemarszałków oraz pozostali członkowie.
Członkostwa w zarządzie województwa nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora.
Wybór składu zarządu
Marszałka województwa wybiera sejmik bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku w głosowaniu tajnym.
Pozostałych członków zarządu, w tym nie więcej niż dwóch wiceprzewodniczących na wniosek marszałka zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku. Sejmik nie może zmienić liczby członków zarządu województwa. Tylko wybór pełnego składu zarządu oznacza skuteczne powołanie organu wykonawczego.
Zadania zarządu województwa
Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa, niezastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.
Do zadań zarządu województwa należy w szczególności:
wykonywanie uchwał sejmiku województwa;
gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z akcji i udziałów posiadanych przez województwo;
przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa;
przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonywanie;
prowadzenie bieżącej polityki i zawieranie umów w zakresie współpracy międzynarodowej ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi;
kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników;
uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego.
Zasady i tryb działania zarządu województwa
Zasady i tryb działania zarządu województwa określa statut województwa.
Zarząd województwa wykonuje zadania województwa przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób prawnych.
Odwołanie zarządu może nastąpić:
1) w przypadku nieudzielania zarządowi absolutorium;
2) w przypadku odwołania marszałka województwa przez sejmik województwa, z innej przyczyny niż nieudzielanie absolutorium, na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym, większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu rady;
3) rezygnacji marszałka z pełnionej funkcji.
Po odwołaniu lub rezygnacji zarządu, sejmik województwa obowiązany jest wybrać nowy zarząd w terminie trzech miesięcy od dnia odwołania lub przyjęcia rezygnacji.
MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA
Marszałek województwa organizuje pracę zarządu województwa jako jego przewodniczący oraz urzędu marszałkowskiego jako jego kierownik;
Jest zwierzchnikiem służbowym pracowników urzędu marszałkowskiego i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Kompetencje Marszałka
Marszałkowi przysługuje kompetencja podejmowania działań o charakterze doraźnym, w sprawach nie cierpiących zwłoki, związanych z bezpośrednim zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne.
Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje Marszałek, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
Marszałek może upoważnić wicemarszałków, pozostałych członków Zarządu, pracowników Urzędu Marszałkowskiego i jednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji.
Bibliografia:
Ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa Dz.U.2001.142.1590
Chmielnicki Paweł ,,Komentarz do ustawy o samorządzie województwa”, LexisNexis
Józef Filipek ,,Prawo administracyjne - instytucje ogólne” , Kantor Wydawniczy Zakamycze
Zbigniew Bukowski, Tomasz Jędrzejewski, Piotr Rączka ,,Ustrój samorządu terytorialnego”, wyd. Dom organizatora