17. Warsztat pracy pedagoga szkolnego.

Działalność pedagoga szkolnego.

Standardy Pracy Pedagoga Szkolnego

Warunki lokalowe

Warunki lokalowe w znaczący sposób wpływają na jakość i sens pracy pedagoga szkolnego. W dobie braków finansowych koncentrujemy się na najistotniejszych elementach, które są konieczne dla dobrego i skutecznego udzielania profesjonalnej pomocy. Często wystarczą jedynie zmiany organizacyjne, ale do tego potrzebna jest świadomość znaczenia zaplecza poszczególnych elementów warsztatu pracy pedagoga.

Wyposażenie gabinetu

Gabinet pedagoga powinien spełniać następujące warunki

1. gwarantować możliwość intymności i poczucia bezpieczeństwa dla pedagoga i korzystających z pomocy

2. gwarantować możliwość nieskrępowanej rozmowy bezpośredniej i telefonicznej

3. gwarantować możliwość ochrony danych osobowych i problemów osób korzystających z pomocy

4. gwarantować szybki dostęp do informacji prawnej i specjalistycznej (komputer, internet, oprogramowanie prawne)

Dla zagwarantowania powyższych warunków lokal powinien być

1. wyłącznie miejscem pracy pedagoga szkolnego (pedagogów - jeśli pracują wymiennie). Żadne inne osoby nie mogą w tym pokoju mieć swojego stanowiska pracy, ani przechodzić przez lokal pedagoga do innego pomieszczenia.

2. wyciszony w taki sposób by zarówno przez drzwi jak i przez ściany nie było słychać rozmów

3. wyposażony w biurko i zamykane szafy w których przechowywana jest wszelka dokumentacja dotycząca osób korzystających z pomocy pedagogicznej,

4. wyposażony w aparat telefoniczny umożliwiający bezpośrednie połączenie z „miastem”. W przypadku połączenia pośredniego, nie może ono dawać możliwości (świadomego lub nieświadomego) „podsłuchania” rozmowy. Zdecydowana większość placówek posiada centralki wewnętrzne, które dają możliwość wewnętrznego bilingu rozmów i możliwość łączenia rozmów „na miasto”

5. komputer z dostępem do internetu

6. czysty i estetycznie urządzony.

Zasady organizacji pracy

Zasady ogólne

W pracy pedagog jest zobowiązany przestrzegać następujących zasad:

1. wspierania oddziaływań wychowawczych rodziców, wychowawców i nauczycieli oraz dyrekcji a nie zastępowania wymienionych w ich obowiązkach,

2. szacunku dla osób korzystających z pomocy,

3. zachowania daleko idącej dyskrecji spraw powierzonych,

4. obiektywizmu i równego traktowania osób i instytucji uczestniczących w procesie pomagania,

5. profesjonalizmu polegającego na podejmowaniu wszystkich koniecznych - dla udzielenia skutecznej pomocy - kroków

6. poszanowania praw dziecka, pozostałych uczniów, rodziców, nauczyciela

7. skoncentrowania swoich działań na sprawach wychowawczych dla ochrony dzieci i młodzieży przed demoralizacją, uszkodzeniem psychicznym

8. odpowiedzialności za wszystkie podejmowane działania

Pomoc wychowawcza dla nauczycieli i wychowawców

Zadania pedagoga w tym obszarze obejmują:

1. Poradnictwo i konsultacje udzielane wychowawcom i nauczycielom
   - pomoc w analizie działań i sytuacji
   - pomoc w planowaniu dalszych działań wychowawczych czy interwencyjnych
   - pomoc w zwiększaniu skuteczności oddziaływań wychowawczych

- udzielanie informacji o innych instytucjach świadczących pomoc psychologiczno - pedagogiczną dla uczniów i rodziców i pomoc w nawiązaniu kontaktu z nimi,

- informowanie o możliwościach dalszego kształcenia młodzieży (orientacja zawodowa) i innych źródłach informacji na ten temat

Powyższe działania podejmowane są przez pedagoga na prośbę i życzenie zainteresowanych

2. Podejmowanie wspólnych działań z wychowawcą i nauczycielem, gdy ten samodzielnie podjął wszystkie należne działania, a mimo to nie przyniosły one oczekiwanego skutku. Włączenie pedagoga do tych działań następuje na prośbę wychowawcy.
   

3. Sygnalizowanie wychowawcom ujawnionych zagrożeń i należnych działań. Pedagog działania te podejmuje z własnej inicjatywy i bezpośrednio informuje zainteresowanych, jeśli nauczyciele nie realizują zaleceń lub są one wykonywane niestarannie, wówczas pedagog ponownie podejmuje te działania poprzez Dyrektora placówki.
   

4. Prowadzenie szkoleń dla nauczycieli i wychowawców samodzielne lub we współpracy z zakresu wychowania, profilaktyki.
   

5. Podejmuje interwencje wychowawcze w klasach, gdy wychowawca (nauczyciel) jest stroną konfliktu. Interwencje te winny mieć charakter negocjacji lub inną formę i powinny zmierzać do rozwiązania a nie pacyfikacji i ukrycia konfliktu. Działania te podejmuje samodzielnie po konsultacji z Dyrektorem lub na prośbę którejś ze stron konfliktu (uczniów, rodziców, nauczycieli, dyrektora). O działaniach tych pedagog powiadamia dyrektora szkoły. W przypadku ostrych konfliktów pedagog szkolny może zwrócić się o pomoc do specjalistów spoza szkoły.

Pomoc psychologiczno pedagogiczna dla dzieci i młodzieży

Pedagog na terenie placówki udziela pomocy psychologiczno - pedagogicznej uczniom

1. w przypadku gdy wychowawca wykorzystał swoje możliwości, a uczeń nadal potrzebuje pomocy i wyraża chęć skorzystania z pomocy pedagoga.

2. w przypadku gdy uczeń sam zwraca się o pomoc do pedagoga.

3. z własnej inicjatywy, jeśli uczeń przyjmie zaoferowaną pomoc.

4. ze wskazania poradni psychologiczno - pedagogicznej - zawartego w opinii z badania przedstawionego szkole przez rodziców, w sprawach, które nie należą do obowiązków nauczycieli i wychowawcy.

5. na polecenie Dyrektora lub prośbę innych osób w tym rodziców.

Pomoc psychologiczno - pedagogiczna winna mieć formy określone w przepisach (między innymi -Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. (Dz.U. z 2003r. Nr 11, poz. 114) http://www.menis.gov.pl/prawo/rozp_197.htm ):

1. Rozmowa w tym wychowawcza,

2. Terapia psychologiczna i pedagogiczna - zgodnie z posiadanymi uprawnieniami i umiejętnościami (indywidualna i grupowa)

3. Interwencje wychowawcze przeprowadzane przez pedagoga w przypadku poważnych naruszeń norm zachowania obowiązujących w szkole, lub, i demoralizacji poza szkołą po wyczerpaniu możliwości działania wychowawcy,

Terapia psychologiczna i pedagogiczna może być prowadzona z dzieckiem tylko w przypadku, gdy rodzice wyrażają na to zgodę, z wyjątkiem gdy rodzice lub opiekunowie prawni są podejrzani o przestępstwo wobec dziecka. O takich sytuacjach i działaniach należy niezwłocznie powiadomić sąd rodzinny.

Pomoc wychowawcza dla rodziców

1. Rozmowy indywidualne z rodzicami.

2. Zajęcia grupowe dla rodziców

3. Pedagogizacja rodziców w ramach zebrań oraz konsultacji.

4. Prelekcje dla rodziców z osobami zaproszonymi z różnych instytucji współpracujących ze szkołą (z pracownikami PPP, SPP-T, z policjantem itp.).

5. Rozmowy z rodzicami w domu ucznia (wsparcie wychowawcy klasy).

6. Informowanie rodziców o formach i możliwościach pomocy poza szkołą.

Specyficzne zadania pedagoga

1. Ochrona dzieci i młodzieży przed demoralizacją, uszkodzeniem i zagrożeniem zdrowia psychicznego.

2. Terapia psychologiczna i pedagogiczna (zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami)

3. Socjoterapia (zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami)

4. Konsultacja zajęć wyrównawczych uczniów z zaburzonym zachowaniem lub innymi problemami osobistymi.

5. Działania w sytuacjach interwencyjnych w zakresie określonym w procedurach szczegółowych.

6. Na wniosek wychowawcy pedagog przygotowuje dokumentację do poradni psychologiczno - pedagogicznej (w tym w zakresie dysfunkcji w związku z egzaminami prowadzonymi przez OKE).

7. Na prośbę rodzica i/lub na wniosek wychowawcy, nauczycieli języków pedagog kieruje na badania kontrolne do PPP pod kątem dysleksji, dysgrafii, dysortografii lub innych dysfunkcji.

8. Współpraca z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz dzieci, rodziców i nauczycieli.

9. Rozeznaje zagrożenia i potrzeby wychowawcze szkoły i środowiska w którym szkoła działa.

10. Koordynuje pracą grupy nauczycieli odpowiedzialnych za tworzenie i realizowanie szkolnych programów wychowawczych i profilaktycznych

11. Analiza i ocena programów profilaktycznych, badanie ich poprawności i efektywności,

12. Wspiera Dyrekcję szkoły w zakresie spraw wychowawczych, planowania tych działań i określania potrzeb z tego zakresu.

Doskonalenie i wsparcie dla pedagoga

Dynamika zmian społecznych, a w tym również rozwój zagrożeń dzieci i młodzieży oraz rodziny stawia przed pedagogiem zadania ciągłego doskonalenia w zakresie wczesnego rozpoznawania, diagnozowania i efektywnego przeciwdziałania tym patologiom i zagrożeniom. Nieustanne doskonalenie jest warunkiem koniecznym dla efektywnej pracy pedagoga.

szkolenia doskonalące warsztat pedagoga

W interesie szkoły jest stwarzanie możliwości ustawicznego dokształcania pedagoga poprzez

• warsztaty

• pracę w ramach Zespołu Konsultacyjno - Diagnostycznego Pedagogów organizowanego przez SPP - T lub PPP i inne instytucje wspomagające wychowanie

• konferencje

• praktyki specjalistyczne

• kursy kwalifikacyjne

• studia podyplomowe

Właściwe i rzetelnie wykonywana praca pedagoga szkolnego niesie z sobą znaczne obciążenia psychiczne, które bez możliwości superwizowania i możliwości uzyskiwania dodatkowego wsparcia ze strony innych specjalistów prowadzą do szkodliwej rutyny i znacząco obniżają jakość pracy pedagoga.

superwizja

Zadaniem Dyrekcji - w interesie placówki jest stwarzanie pedagogowi warunków do uczestnictwa w superwizji.

• grupowej lub indywidualnej organizowanej przez
  Specjalistyczną Poradnię Profilaktyczno - Terapeutyczną w Tarnowie
  PPP w Tarnowie
  inne specjalistyczne instytucje

• grupie wsparcia dla chętnych pedagogów (minimum 1 raz w miesiącu)

Czego pedagog robić nie powinien

• wykonywać czynności „dochodzeniowo - śledczych”

• chodzić na zastępstwa kosztem specjalistycznej pracy pedagogicznej

• chodzić samemu do domu ucznia, aby rozeznać sytuację rodzinną

• być wychowawcą klasy

Czego pedagogowi robić nie wolno

- Wyręczać w wykonywaniu podstawowych działań wychowawczych i interwencyjnych, wychowawcę klasy i/ lub nauczycieli pracujących z klasą w zakresie:

- podstawowego rozeznania w sytuacji rodzinnej uczniów

- podstawowego rozeznania trudności i potrzeb uczniów

- udzielania podstawowej pomocy uczniom w sytuacjach trudnych

- podstawowego reagowanie mającego na celu przeciwdziałanie absencji

- podstawowego działania dotyczącego pomocy materialnej dla uczniów

- reagowania na złe zachowania uczniów i sytuacje patologiczne za nauczyciela prowadzącego lekcje,

- stosowania obowiązujących procedur za nauczyciela.

- prowadzić specjalistycznej terapii psychologiczno-pedagogicznej bez zgody ucznia i rodziców z wyjątkiem sytuacji, gdy rodzice lub opiekunowie prawni są podejrzani o przestępstwo wobec dziecka. O takich sytuacjach i działaniach należy niezwłocznie powiadomić sąd rodzinny.

• pełnić funkcji wychowawcy klasy

• kosztem specjalistycznej pracy pedagogicznej lub obniżeniem jej jakości wykonywać inne działania (prace administracyjne nie związane z pracą wychowawczą, zastępstwa,

• zaniechać koniecznych działań wychowawczych dla ochrony dziecka i/lub obrony przed demoralizacją lub uszkodzeniem,

• tuszować i zatajać faktów dla ochrony sprawców przemocy bądź innych czynów naruszających prawo czy godność uczniów, rodziców, nauczycieli.

• odmówić pomocy dziecku, rodzicom, nauczycielom z powodu lenistwa, braku odwagi i obaw przed konsekwencjami, dla ochrony sprawcy

4

Opr. Stanisław Stach na podstawie dyskusji w zespole pedagogów gimnazjów - działającego przy SPPT

---