Tkanka mięśniowa - to zespól komórek które mają możliwość kurczenia się . Każda komórka ma zdolność, możliwość ruchu które zmieniają kształt, przemieszczenie, albo zmianę położenia organelii:
Sarkolemma(błona komórkowa), cytoplazma(Sarkoplazma), mitochondrium(sarkosom), siateczka sarkoplazmatyczna, włukna, filamenty.
Wszystkie te typy powstają z mezodermy - jednego listka zarodkowego.
Tkankę mięśniową dzielimy ze względu na budowę: mięsnie poprzecnieprążkowane (mięsień szkieletowy sercowy), mięśnie gładkie.
Mięsnie szkieletowe są to mięśnie układy ruchowego, ułożone z włókien mięśniowych. Włókna mięśniowe są wspólną (syntytum), czyli setek komórek, które powstają przez fuzję mioblastów. Włókna mięśniowe są wielojądrzaste i występują zawsze obwodowo.
Charakter skurczu szybki i jest zależny od naszej woli. Równolegle ułożone włukna mięśniowe są poprzedzielane tkanką łączną (włókna kolagenowe):namięsna, od namięsnej odchodzą przegrody łączno tkankowe otaczające pęczki włukien jest to omięsna, pomiędzy włókna wnika tkanka łączna sródmięsna która otacza pojedyncze włókna mięśniowe jest to śródmięsna.
Tkanka łączna pełni w organizmie bardzo ważną rolę:1 łączy włókna mięśniowe, 2 prowadzi naczynia i nerwy, 3 wiąże mięsień z kością za pomocą ścięgna.
Wszystkie włókna w mięśniu są otoczone siecią naczyń włosowatych, do każdego włókna dochodzi zakończenie nerwu ruchowego tworząc połączenie nerwowo mięśniową tworząc płytkę motoryczną. Jedno włókno nerwowe ruchome może unerwiać do 160 włókien mięśniowych. Grupa włókien mięśniowych unerwiona przez jedną grupę nazywamy jednostką motoryczną. Mediatorem w płytce motorycznej jest acetylocholina.
Miofibryle są zbudowane z miofilamentów cieńkich i grubych, wypełniają całe wnętrze włókna, jednostka strukturalna miofibryli - sarkomer. Wszystkie linie, mięśni są charakterystycznym ułożeniem miofilamentów cienkich i grubych. Cienkie - miofilamenty aktywne - dwie spirale skręcone łańcuchem aktyny tworzące rdzeń i na nim nawinięte są fibryle tropaminy9kolejnego białka). W pewnych odstępach jest przyczepione białko tropomina, wiążąca jony wapnia, jeżeli ta tropomina zwiąże jony wapnia to zmieni się położenie tropominy na aktynie i to nam odsłonią miejsca dla związania miozyny. A ta miozyna jest głównym składnikiem miofilamentów grubych. Miozyna ma miejsca do wiązania ATP i aktyny.
* Triada mięśniowa- reguluje skurcz mięśnia za pomocą jonów wapnia.Trzeba mieć trzy elementy: kanalik T, wpuklenie błony komórkowej, pozostałe to cysterny brzeżne (2 sztuki).
* Skurcz mięśnia- Teoria ślizgowa:
Bodziec: -powoduje depolaryzację błony komórkowej(salkolemmy) i kanalików T, -powoduje otarcie kanałów wapniowych z cząsteczek obniżonych i wzrost poziomu wapnia w cytoplazmie, - jony wapnia łączą się z tropominą co umożliwia połączenie aktyny z miozyną, - główki miozyny rozkładają ATP i przesuwa się po aktynia, - powoduje przesuwanie się miofilamentów cienkich które wsuwają się pomiędzy grube i dochodzi do mikroskurczu- suma mikroskurczów daje nam skurcz.
Ze względu na budowę i funkcję budowa: *czerwone- wolno się kurczą, zawierają dużo mitochondriów i dużo mioglobiny( mioglobina wiąże tlen w mięśniach) zapewnia komórce wykorzystanie tlenu do szybkiego wysiłku. Skurzc wzrasta powoli ( mięśnie wytrzymałe i mogą dłużej pracować. * białe - szybko się kurczą , zawierają mniej mitochondriów , mniej mioglobiny, mają mniej wytrzymałości.
Miesień sercowy: *występowanie i przedsionki i komory serca, *charakter skurczu - rytmiczny i krotkotrwaly,niezależny od naszej woli,* pracuje w sposób ciągły i dlatego ma olbrzymie zapotrzebowanie energetyczne, *energia jest wytworzona w mitochondriach.
Każde włókno mięśnia sercowego składa się z komórek oddzielonych wstawkami(połączenia komunikacyjne i mechaniczne).Włókna tworzą sieć (przeplatają się , łączą i rozdzielają).Komórki są poprzecznie prążkowane ale mają jedno lub dwa jądra położone centralnie. Organella skupiona wokół jądra, aparat kurczliwy jest podobny jak w mięśniu szkieletowym. Obecny jest diada -dwa elementy (jedna cysterna brzeżna i jeden kanalik T).Mięsień sercowy może sam generować się skurcz(on sam decyduje)dzięki obecności wyspecjalizowanego układu bodzcoprzewodzącego.
Mięsień gładki jest zbudowany z komórek (miocytów) które mają zdolności do skurczu a także do produkcji skladników substancji międzykomórkowych.*komórki są wrzecionowate, nie mają poprzecznego przystawienia, tworzy zwarte błony, jądro w centrum a organelle wokół jądra.*występowianie - ściany naczyń krwionośnych, wewnętrzne przewody organizmu, macica.*charakter skurczu- wolny,długotrwały, niezależny od naszej woli*błona komórkowa(surkolecznicze)zmowa się wypukla i tworzy wgłębienie tworząc jajniki (to są odpowiedniki hanalików T)*w tych mięsniach nie ma triad*siła skurczu gładkich zależy od hormonów i układu nerwowego*skurcz polega na przesuwaniu się miozyny po aktywie i jest analogiczny do skurczu mięśnia poprawnieprążkowanego...
TKANKA ŁĄCZNA...Charakterystyka ogólna tkanki łącznej:* rozpowszechniona w całym organizmie * występuje pod różnymi postaciami tj.obejmuje wiek typów tej tkanki pełniących różne funkcje *różne typy tkanki łącznej wskazuja wspólne cechy :-pochodzenie z mezenchemy lub komórek szpiku kostnego,-znaczna przewaga ilościowa istoty pozakomórkowej.
KLASYFIKACJA TKANKI ŁĄCZNEJ:1.Tkanka łączna embrionalna galaretowata-występuje mezenchyma 2.Galareta Wharstona 3.Tkanki łączne dojrzałe to :*tkanka łączna siateczkowa- występuje zrab szpiku kostnego i narządów limfatycznych * tkanka łączna właściwa :-luzna(wiotka)-wystepownie - tkanka podskórna, krezka, sieć wielka, zrąb większości narządów-zwarta (grubowłóknista , splotowata) a)o układzie nieregularnym - występowanie- okostna, skóra,torebki narządów b) o układzie nieregularnym - występowanie- ścięgna, więzadła, rogówka oka.
TKANKA TŁUSZCZOWA : *żółta - występowanie - tkanka podskórna , okolica nerek i jajników * brunatna -występowanie- głównie u płodów
TKANKI PODPOROWE(szkieletowe)*chrząstki(szklista, sprężysta, włóknista)*kości (pierwotna - typu płodowego ,dojrzała- zwarta -trzony kości dłuższych-gąbczasta - występowanie kości płaskich. TKANKA- krew i szpik (to również tkanki łączne) Różne typy tkanek różnią się stosunkiem liczby komórek do substancji międzykomórkowej :np. podporowe-funkcja mechaniczna - dużo substancji międzykomórkowej np. krew - właściwość odżywcza,ochonne - znaczna liczba tkanek.
FUNKCJE TKANKI ŁĄCZNEJ:- tworzy rusztowanie dla narządów - chroni narządy przed urazami mechanicznymi i utratą ciepła - odgrywa rolę w gospodarce mineralnej - uczestniczy w wymianie substancji odżywczych i metabolitów - pełni funkcję ochronną. Substancja międzykomórkowa(Macierz):* wypełnia przestrzeń między komórkami i włóknami zbudowana z proteoglikanów i gliproteidów, produkowana przez fibroblasty*zmiany w jej strukturze to przyczyna licznych chorób zwanych kolagenozami. SUBSTANCJA MIĘDZYKOMÓRKOWA :w jej skład wchodzą * substancja podstawowa i włókna.
Substancja podstawowa: - wypełnia przestrzeń między włóknami i komórkami tkanki łącznej - w skład wchodzą białka i polisacharydy.Najważniejsze w tkance GAG łączą to (Glikozaminoglikany):-kwas hialuronowy(pępowina , maź stawowa)
Włókna tkanki łacznej w substancjach międzykomórkowych : WŁÓKNA : *KALOGENOWE - jest ich najwięcej w organizmie - produkowane głównie przez fibroblasty -zbudowane z białka i kalogenu - każde włókno złożone jest z włókienek kalogenowych -są bardzo odporne na rozerwanie , nie rozciągają się-grupują się w pęczki,nie rozprężają się - w mikroskopie elektronowym wykazują poprzeczne prążkowanie- wyróżniamy kilkanaście typów kalogenu np.typ 1 i 2 tkanka szlista #niektóre typy kalogenu : *kalogen 1 - skóra , kosci .kalogen 2 - chrząstka szklista. kalogen 3 - macica ,skóra. *SPRĘŻYSTE (ELASTYCZNE)- zbudowane z białek elastycznych i ten rdzeń białkowy otoczony jest włókienkami (mikrofirarymi)-mają dużą zdolność do rozciągania (mogą zwiększać swoją długość do 150% i odporność na rozciąganie) - nie grupują się w pęczki , występują pojedynczo ,rozgałeziaja się ,tworzy steki lub błony (np. błona elastyczna w aorcie)- w miarę starzenia organizmu ulegają zwyrodnieniu (powodując utratę sprężystości skóry)- wytwarzane przez fibroblasty i komórki mięśniowe gładkie. *SIATECZKOWE (Retkulinowe,Srebrnochłonne)- cienkie włókna zbudowane z kalogenu typu 3 - tworzą sieci (kraty)wokół komórek stanowiąc ich rusztowanie - wytwarzane przez fibroblasty. JAKIE KOMÓRKI BUDUJĄ TKANKE ŁĄCZNĄ: Klasyfikacja komórek tkanki łacznej- komórki stałe *fibroblasty i ich odpowiedniki (chromoblasty , osteoblasty)- komórki pochodzenia szpikowego*makrofagi*plazmatyczne*kom.tuczne- komórki krwiopochodne: (napływowe)*enzofile* bazofile* limfocyty* erytrocyty. #fibroblasty - najliczniejsze posiadają ostre wypustki -jądro o wyraźnym jąderkiem i rozproszoną chrozmatymą- dużą ilość RER ,osobne rozwinięty aparat Golgiego - liczne mikroturbule. Czynność ich jest regulowana min. hormonalnie( hormon wzrasta działa pobudzająco)#
KOMÓRKI MAKROFAGI -biorą udział w procesach ochronnych organizmu - pochodzą z komórki macierzystej szpiku - charakteryzuja się zdolnośćią do fagocytozy (nieswoistej i profesjonalnej kiedy fragmentowane cząsteczki opłaszczone są immunoglikerynami np. bakterie.) - produkują i wydzielają subst. biologiczne wymrze(limfocyty w luk)- biorą udział w rekacjach immunologicznych - należa do układu fagocytów jednojądrowych #
KOMÓRKI MASTOCYTY(komórki tuczne):- pochodzą z komórki macierzystej szpiku- na ich powierzchni wystepują receptory dla przeciwciał - pełnią ważną rolę w reakcjach immunologicznych , które są niekorzystne dla organizmu w reakcjach nadwrażliwośći- mają charakterystyczne ziarnistości z mediatorami reakcji alergicznej , które zawierają między innymi histaminę i heparynę ,które mogą wywołać obrzęk , ból , wzrost temp, wstrys(amfibratyty),katar sienny,pokrzywka ,astma oskrzelowa(wstrząs anafilaktyczny)#
PLAZMOCYTY:-dobrze rozbudowne RER , przyjądrowo zlokalizowany aparat Golgiego i centriale.- licznie występują w układzie limfatycznym oraz w błonie śluzowej przewodu pokarmowego - powstają z limfocytów B i produkcji przeciwciała #
TKANKA TŁUSZCZOWA : - jej główną masę stanowią komórki tłuszczowe - zawiera stosunkowo niewiele subst.międzykomórkowej - nie tworzy jednego narządu , ale rozmieszczona jest w wielu okolicach ciała w postaci skupisk o różnej wielkości - pełni rolę magazynów substratów energetycznych - pełni funkcje izolatora termicznego - posiada właściwości amortyzowania urazów - jest jednym z głównych elektorów #TKANKA TŁUSZCZOWA ŻÓŁTA :- zawiera jedna ,dużą kroplę tłuszczu utworzony wąskim rąbkiem cytoplazmy-spłaszczone jądro komórkowe położone jest na jednym z biegów komórki - komórka atomowa jest ze wszystkich stron błony podstawą oddzieloną od błony komórkowej szczelinowatą przestrzenią - w błonie komórkowej obserwuje się liczne jamki komórkowe których ilość wzrasta po pobudzeniu komórek tłuszczowych do lipolizy lub degradacji tłuszczu.#WYSTĘPOWANIE:-tkanka podskórna ,gdzie tworzy podściółkę tłuszczową o różnej grubości - szpik żółty- krezka- przyczepki sieciowe jelita grubego-pomiędzy mieśniami szkieletowymi - torebki narządów wewnętrznych #FUNKCJĄ JEST :- synteza lipidów (odbywa się na błonach SER)-subst.-glicerol-kwasy tłuszczowe.- degradacja lipidów - gromadzenie lipidów #TKANKA TŁUSZCZOWA BRUNATNA:- dużo kropel tłuszczu oraz duża liczba mitochondriów - centralne zlokalizowane jądro - kuliste centralne położone jądro - uboga siateczka SER i RER - słabo rozwinięty aparat Golgiego - otoczone są błoną podstawową #WYSTĘPOWANIE: - u noworodków- w kolejnych latach zastepujemy tkanką żółtą- śródpiersie #TKANKI OPOROWE - wysoko wyspecjalizowane odmiany tkanki łącznej - są elastyczne (chrząstki)-twarde (kości)#TKANKA CHRZĄSTNA: *zbudowana jest z : - chlorocyty - dobrze rozwinięta subst.międzykomórkowa -macierz- pokryta tkanką włóknistą (ochrzęstną)- nie ma nerwów - należy do tkanek o niskim matabolizmie- nie zawiera naczyń limfatycznych i krwionośnych. W zależności od budowy subst.międzykomórkowej wyróżnia się 3 rodzaje tkanki chrzęstnej *szklista(kalogen3) *sprężysta (gęsta siateczka włókien elastycznych) *włóknista (kalogen 1) ad.szklista -zbudowana z chondrocytów występujących w grupach izogenicznych i subst.międzykomórkowej-jednostką strukturalną jest terytorium chrzęstne tzw chondron.- u subst.międzykomórkowej zbudowany proteoglikany o bogatych w siarczan chonoloityczny i keratyny)Występowanie:-stanowi podłoże dla kostnienia kości długich -powierzchnie stanowe-chrząstki krtani,-tchawica oskrzela,-przegroda nosa. ad.sprężysta mniej komórek w grupie izogennicznej - dużo włókien sprężystych (wysoka elastyczność) Występowanie :-małżowina uszna - trąbka słuchowa - nagłosnia- Ad. Włóknista- subst.międzykomórkowej , pęczki włókien kalogennowych (kalogen 1)- między pęczkami kalogenu leżą chromocyty (najczęściej pojedynczo)Występowanie :-spojenie łonowe - krąski międzykręgowe-przyczepienie ściegien do kości.
CHONDOGENEZA -* chrząstka powstaje z komórek mezonchyzmy które przekształcaja się w chondroblasty * chondroblasty intensywnie produkują włokna kalogenowe i składniki substancji podstawowej -wzrasta objętość chrząstki-jest to wzrost śródmięższowy*chondroblasty zamykaja się w jajnikach ; dzielą się i marny chondrocyty 2-5*na obwodzie położone są fibroblasty syntezujące włókna kalogenowe i tworzą ochrzęstną (która odżywia)*pod ochrzęstna pozostają chondroblasty zdolne do dobudowywania chrząstki - wzrost opozycyjny*brak umacniania w chrząstce że te chondrocyty , mają ograniczone odżywianie i mogą degenerować a otaczające macierz ulegać wapnieniu.CHRZĄSTKA ma pełną zdolność regeneracji jedynie w dzieciństwie
!#TKANKA KOSTNA :-należy do tkanek zmineralizowanych gdyż dominująca subst.międzykomórkowa zawiera związki nieorganiczne-jest mechaniczną podporą organizmu -ochrona ważnych dla życia narządów - umożliwia poruszanie się - jest tkanką o dużej aktywności metabolicznej-reguluje stężenie elektrolitów-magazynuje jony wapnia, fosforu i magnezu.
HOMEOSTAZA TKANKI KOSTNEJ I WAPNIA W ORGANIZMIE-----zależy od równowagi procesów resorpcji i tworzenia się kości. #PODZIAŁ KOŚĆI:1Płodowa (występuje w życiu płodowym następnie zastępowana przez tkankę kostną bliszkowatą)Występowanie:-w błędniku ucha wewnętrznego-szwy kostne.2.Dojrzała :a)zwarta(tworzy kości długich i pokrycie wszystkich kości płaskich)b) gąbczasta(nasady kości długich i wnętrze płaskich)ad płodowa - występowanie ( w błędniku ucha wewnetrznego, szwy kostne, Budowa: grube pęczki włukien kolagenowych, komurki kostne nieregularnie rozproszone, mała wytrzymałość mechaniczna. ad Dojrzała:-subst.międzykomórkowa tworzy blaszki kostne (w każdej blaszce włókna kalogenowe wystepują pojedynczo)-w sąsiednich blaszkach włókna mają przebieg jak w sprężynie (w jednej o małym skoku a w dużej o dużym skoku)-komórki kostne układają się pomiędzy osteoblastami.A)ad zwarta :-blaszki kostne tworzą cylindry otaczające wokół kanał wewnętrzny tak zwany kanał Harersa w którym przebiega naczynie krwionośne - jednostka architektoniczna -osteon =kanał Haversa z naczyniem +koncentowanie ułożone blaszki kostne (osteonu)- w jamkach między blaszkami występują komórki kostne - osteocyty które łączą się wypustkami cytoplazmatycznymi poprzez sieć kanalików .B)ad gąbczasta - zbudowana też z blaszek kostnych - ale są rozgałęzione i tworzą sieć -między bakalnami znajdują się szpik kostny - osteocyty odżywiane są z naczyń znajdujących się w szpiku lub śródkostnej-jednostką architektury jest pakiet belenkowy.
W SKŁAD TKANKI KOSTNEJ WCHODZĄ :1)komórki kości -osteoprogranitowy- osteocyty- osteoblasty- osteochlosty- komórki o powierzchni kostnej. 2)Subst.międzykomórkowa : -zawiera cześc organiczną -związki mineralne-wode 23%adosteoprogentowy powstaja z mezenchyzmy - proces rożnicowania zależy od ciśnienia parcialnego tlenu - te które leżą bliżej naczyń to osteoblasty a te co dalej od naczyń chondloblastry - w dojrzałej tkance kostnej występują w okostnej ,sródkostnej .i szpiku kostnym.Ad osteocyty :-jest ich najwięcej-leżą w jamkach -nie produkują substancji międzykomórkowej - kontaktują się między sobą za pomocą wypustek.Ad osteoblasty -komórki kościotwórcze - uczestniczą w syntezie macierzyny organicznej kości -po zakonczeniu syntezy są zamurowywane i tworzą osteocyty.Ad osteoklasty :-komórki kosiciogubne-mają zdolność do rozpraszania kości -główna funkcja to modelowanie ,przebudowa i regulacja gospodarki fosforo - wapniowej. Resorpcja -polega na domineralizacji. Ad komórki kostnej-wrażliwe na działanie hormonów regulującą gospodarkę fosfor - wapniowy-leżą między tkanką kostną a naczyniami krwionośnymi. Ad substancja międzykomurkowa: macierz, włukna kolagenowe, istota podstawowa- część organicznfosforany wapnia, jony magnezu- część mineralna.