ROLA DORADCY ZAWODOWEGO W SZKOLE
1. DORADZTWO ZAWODOWE -
• czym jest ?
• gdzie jest realizowane ?
2. DORADCA ZAWODOWY -
• jaki jest jego status ?
• jakie realizuje zadania ?
• jakie stosuje formy pracy ?
• jakie ma problemy ?
3. SzOK W SZKOLE -
• czemu i komu służy ?
DORADZTWO ZAWODOWE - czym jest ?
1. Nie jest dawaniem rad, gotowych recept i poleceń.
Służy jedynie ukazaniu alternatywnych rozwiązań problemu
oraz punktu widzenia doradcy.
2. Nie jest informowaniem, choć często posługuje się
informacją. Udzielanie informacji ma charakter przedstawiania
obiektywnych faktów. Doradztwo zawodowe to przede
wszystkim pokazywanie źródeł informacji oraz sposobów ich
weryfikowania.
3. Nie jest formą psychologicznego wywierania wpływu na
zachowanie i postawę klienta poprzez strofowanie, ostrzeganie
i dyscyplinowanie. Doradztwo zawodowe ma na celu m.in.
wywołanie u ucznia realistycznego spostrzegania siebie,
umiejętności stawiania sobie celów i ich realizowania.
4. Nie jest synonimem rozmowy, choć rozmowa jest jego bardzo
ważną częścią - jest jedną z form pracy.
Doradztwo zawodowe
to proces pomagania jednostce
w poznaniu i wykorzystaniu własnego
potencjału edukacyjnego, zawodowego
i psychologicznego, tak by osiągnęła ona
optymalny poziom zadowolenia z siebie i była
jednocześnie społecznie użyteczna.*
* Glenys Watt - Przewodnicząca Zespołu Komisji Europejskiej
Ewa Radlak - pedagog, doradca zawodowy
Doradztwo zawodowe = doradztwo całożyciowe.
DORADZTWO ZAWODOWE - gdzie jest realizowane ?
I. Doradztwo zawodowe w resorcie pracy:
1. Publiczne służby zatrudnienia (powiatowe i wojewódzkie
urzędy pracy oraz urzędy wojewódzkie realizujące zadania
określone ustawą).
2. Ochotnicze Hufce Pracy (państwowe jednostki
wyspecjalizowane w w działaniach na rzecz młodzieży, zwłaszcza
zagrożonej wykluczeniem społecznym oraz bezrobotnych do 25
roku życia).
3. Agencje zatrudnienia oraz Agencje pracy tymczasowej
(niepubliczne jednostki zajmujące się pośrednictwem pracy oraz
poradnictwem zawodowym).
4. Instytucje szkoleniowe (publiczne i niepubliczne prowadzące
na podstawie odrębnych przepisów edukację pozaszkolną).
5. Instytucje dialogu społecznego (organizacje i instytucje
zajmujące się problematyką rynku pracy: organizacje związków
zawodowych oraz organizacje pozarządowe współpracujące z
publicznymi służbami zatrudnienia).
6. Instytucje partnerstwa lokalnego ( są to instytucje
realizujące inicjatywy partnerów rynku pracy, tworzonymi na
rzecz realizacji zadań określonych ustawą i wspieranych przez
organy samorządu terytorialnego).
II. Doradztwo zawodowe w resorcie oświaty:
1. Poradnie Psychologiczno - Pedagogiczne.
2. Szkolne Ośrodki Kariery.
3. Studenckie Biura Karier.
W większości krajów Unii Europejskiej, w szkołach każdego
poziomu nauczania funkcjonują doradcy zawodowi,
realizujący specjalne programy orientacji zawodowej.
Różnią się one metodami i formami realizacji, ale zwykle są
określone w ramowych planach nauczania.
Przykłady:
• w Danii, uczniowie w wieku 14 - 16 lat mają rocznie
48 lekcji orientacji zawodowej,
• w Niemczech, 13 - 15- latkowie korzystają z poradnictwa
zawodowego przez 7 godzin w tygodniu,
• w Wielkiej Brytanii wczesna edukacja zawodowa
rozpoczyna się już od 10 roku życia.
W Polsce orientacja zawodowa ma charakter zajęć incydentalnych (podstawy
przedsiębiorczości, wiedza o społeczeństwie, lekcje wychowawcze lub
sporadyczne spotkanie z doradcą zawodowym)
STATUS DORADCY ZAWODOWEGO W SZKOLE
W większości krajów Unii Europejskiej doradca zawodowy
w szkole ma ugruntowany status.
Istnieją jednak różnice w zakresie pełnionych przez niego
funkcji, formie pracy oraz w nazewnictwie.
Przykłady:
- Dania: nauczyciel - doradca,
- Niemcy, Luksemburg: nauczyciel - doradca zawodowy,
- Holandia, Grecja, Wielka Brytania: nauczyciel kariery,
- Włochy, Francja: szkolne służby doradztwa zawodowego.
W Polsce zgodnie z rozporządzeniem MEN i S z 7 stycznia 2003 r.
w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
dyrektor szkoły może zatrudnić doradcę zawodowego.
ZADANIA DORADCY ZAWODOWEGO W SZKOLE
(Rozporządzenie MEN i S z dnia 7 stycznia 2003 r.)
1. Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na
informacje edukacyjne i zawodowe oraz na pomoc w planowaniu
kształcenia i kariery zawodowej.
2. Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji
edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu
kształcenia.
3. Wskazywanie uczniom, rodzicom i nauczycielom dodatkowych
źródeł informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym,
europejskim i światowym dotyczących:
• rynku pracy,
• trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia,
• wykorzystania posiadanych talentów i uzdolnień przy wykonywaniu
przyszłych zadań zawodowych,
• instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób
niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym,
• alternatywnych możliwości kształcenia dla uczniów z problemami
emocjonalnymi i niedostosowanych społecznie,
• programów edukacyjnych Unii Europejskiej.
4. Udzielanie indywidualnych porad uczniom i rodzicom.
5. Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących.
6. Koordynowanie działalności informacyjno - doradczej
prowadzonej przez szkołę.
7. Wspieranie w działaniach doradczych rodziców i nauczycieli.
8. Współpraca z Radą Pedagogiczną z zakresie tworzenia
i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu
doradztwa zawodowego.
9. Współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny
system doradztwa zawodowego.
FORMY PRACY DORADCY ZAWODOWEGO
1. Poradnictwo indywidualne
2. Poradnictwo grupowe
Poradnictwo indywidualne - jest jedną z form
wspierania ludzi w rozwoju ogólnym, na przestrzeni
całego życia.
Podstawowym zadaniem poradnictwa indywidualnego
w szkole jest udzielanie pomocy
w zakresie określenia zdolności i zainteresowań ucznia,
wyboru kierunku kształcenia z uwzględnieniem jego
predyspozycji psychofizycznych.*
A. Bańka, Zawodoznawstwo, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy.
Metody/ techniki poradnictwa indywidualnego:
• wywiad, obserwacja
• rozmowa doradcza (diagnoza problemu)
• metody testowe (WOZ, uzdolnień, zainteresowań,
osobowości, preferencji zawodowych, EQ i inne.)
• udzielanie informacji
Cechy i umiejętności doradcy:
• uczciwość, dyskrecja
• empatia
• harmonia wewnętrzna
• umiejętność komunikowania się
• wiedza, fachowość
Poradnictwo grupowe w pracy doradcy zawodowego
Zaleta - możliwość dotarcia do większej liczby odbiorców.
Zadania poradnictwa grupowego w szkole:
• pomoc w odkryciu wewnętrznych zasobów,
budowaniu obrazu samego siebie oraz pokonywaniu
barier, które utrudniają rozwój osobisty,
• poszerzenie wiedzy uczniów niezbędnej do planowania
swej przyszłości,
• zdobycie doświadczenia w korzystaniu z pomocy
doradcy,
• rozwój i doskonalenie umiejętności interpersonalnych.
Metody/ techniki w poradnictwie grupowym:
Ewa Radlak - pedagog, doradca zawodowy
• Prezentacja, mini-wykład
• Debata
• Dyskusja grupowa, dyskusja w parach
• Burza mózgów
• Praca w małych grupach
• Inscenizacja i odgrywanie ról
• Studium przypadku
• Kwestionariusze
Poradnictwo na odległość.
• Udział w Targach Pracy, Targach Edukacyjnych.
• Kierowanie uczniów do działalności wolontaryjnej.
• Udział w akcjach, konkursach :
- Konkurs NBP „ Z klasy do kasy”
- Konkurs menedżerski AE w Krakowie
- Dzień Przedsiębiorczości
- akcja Wojewody Śląskiego „ZPORR-o się zmieniło”
• Kierowanie do kół zainteresowań, tworzenie „Galerii Pasjonatów”
• Organizowanie seminariów (PUP, WUP, przedstawiciele uczelni)
• Organizowanie zajęć pozalekcyjnych:
- Koło Skutecznej Komunikacji, Klub Mediatorów Szkolnych,
Akademia Kreatywności, Klub Gliwickich Pereł.
•Wspieranie działań samorządu uczniowskiego.
Doradztwo zawodowe
„+”
• usytuowanie profesjonalnej pomocy
blisko ucznia,
• dostępność usług - brak rejonizacji,
• systematyczne oddziaływanie na uczniów
w ramach planowanych działań
realizowanych metodami aktywnymi,
• udzielanie pomocy indywidualnej za
pomocą specjalistycznych narzędzi
diagnostycznych,
• oraz pomoc w zdobywaniu
i selekcjonowaniu informacji,
• obniżenie psychicznych i społecznych
kosztów wynikających
z niewłaściwych wyborów życiowych,
• dostosowanie polskich rozwiązań do
standardów Unii Europejskiej,
„-”
- brak rzetelnej informacji o
kształceniu zawodowym (kierunki
kształcenia, opisy zawodów,
ramowe plany nauczania),
- brak banku informacji o kołach
zainteresowań, konkursach, akcjach,
- brak banku informacji o możliwości
pogłębienia wiedzy (kursy
przygotowawcze, korepetycje,
dodatkowe zajęcia),
- niska świadomość społeczna na
temat potrzeby doradztwa
zawodowego,
- mała liczba doradców zawodowych
- brak środków finansowych,
- brak współpracy z PPP (konsultacje
z psychologiem, udział w
szkoleniach).
Bibliografia:
• Jeruszka. A, Lichniak. I.(Warszawa 2007) Problemy współczesnego doradztwa zawodowego.
• Kreft. W, Pakulniewicz-Błońska. S. (Warszawa 2005) Podręcznik Szkolnego Doradcy Zawodowego.
• Paszkowska-Rogacz A. (Warszawa 2002) Warsztat pracy europejskiego doradcy zawodowego.
• Paszkowska-Rogacz A. (Warszawa 2004) Metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym).
• Zeszyt informacyjno-metodyczny doradcy zawodowego. Poradnictwo zawodowe na świecie.
• rozporządzeniem MEN i S z 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy
psychologiczno- pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach dyrektor szkoły
może zatrudnić doradcę zawodowego.
• Kwartalnik Doradca Zawodowy ( nr I/2007, nr II/2007).