EKOLOGIA I BIOLOGIA CHWASTÓW

CHWAST Y

Charakterystyka:

• rośliny dzikie oraz uprawne zanieczyszczające uprawianą ziemię

• występujące powszechnie, szkodzące uprawom ( Świętochowski 1959)

• kolidująca z celem działalności i wymaganiami człowieka ( nie wliczając grzybów ) (EWRS)

• rosnące w niepożądanych miejscach rośliny (WSSA)

Właściwości sprzyjające występowaniu:

• wys, plenność

• szybko opanowuje teren, tworząc duże populacje

• dł. żyw. nasion

• dł. okres spoczynku

• odporna na próby usunięcia

Szkodliwość:

• zabierają skład. odżyw. roślinom uprawnym. (azot, fosfor, potas, itp.)

• zacieniają teren uprawy (spowalnianie wzrostu roślin uprawnych)

• dział. pasożytnicze lub półpasożytnicze

• zebrane z uprawami obniżają jakość p. rolnych (kąkol polny - nadaje nieprzyjemny smak mące)

Pozytywy:

• niektóre posiadają wł. lecznicze (cenne rośliny pastewne)

• chronią wierzch. gleb. przed zaskorupieniem i erozją

• zatrzymują skład. odżyw. w glebie

• stwarzają korzystne war. dla rozwoju organizmów pożytecznych

• mogą stymulować wzrost roś. upraw. (działanie allelopatyczne)

• tworzą mikroklimat

sposoby rozprzestrzeniania:

• anemochoryczne - z udziałem wiatru

• antropochoryczne - z udziałem człowieka (nieoczyszczony mat. siew.)

• zoochoryczne - z udziałem zwierząt (wydalanie nieprzetrawionych nasion)

Rodzaje zachwaszczenia:

• Zachwaszczenie potencjalne (glebowe) - ogół diaspor chwastów zgromadzonych w warstwie uprawnej roli

• Stan zachwaszczenia - ogólna liczba gat. chwast. wys. na danym terenie

• Zachwaszczenie aktualne - ogół chwast. wys. w łanie roś. uprawnej (< od potencjalnego)

• Stopień zachwaszczenia - liczb. chwast. danego gat. przypadająca na [j] powierzchni

• Zachwaszczenie pierwotne - stan i stopień zachw. w pocz. okresie wegetacji, do piewszego lub drugiego ręcznego opielenia, mechanicznego odchw. lub powschodowego stosowania herbicydów

• Zachwaszczenie wtórne - zachw. w drugiej poł. wegetacji, po zakryciu międzyrzędzi przez rośliny a nawet tuż przed zbiorem

Podział chwastów ze względu na siedlisko:

• chwasty segetalne

• wys. na polach

• cykl dostosowany do roś. którą zachwaszczają

• chwasty rudealne

• wys. tereny nie uprawne (rowy, miedze. itp.)

• chwasty użytków zielonych

• wys. na łąkach i pastwiskach

• niektóre są wskazane jako dodatek do pasz ( w małych ilościach)

• Chwasty względne użytków ziel.- tolerowane w ograniczonych ilościach

• Chwasty bezwzględne użytków ziel.- niewskazanie w żadnej ilości

na grupy biologiczne:

• Cudzożywne

• pobierają bezpośrednio z rośliny skład. mineralne

• pasożyty zielone

• posiadają chlorofil

• zdolne do asymilacji

• tylko woda i sole mineralne

• pasożyty bezzieleniowe

• niezdolne do samodzielnej asymilacji

• wszystkie skład. odżywcze

• Samożywne

• monokarpiczne

• owocujące raz w życiu

• jednoroczne

• dwuletnie

• polikarpiczne

• owocujące wielokrotnie

• Jednoroczne

• ozime

• stadium jarowizacji zimą

• mak polny (mak polny)

• efemerydy

• chwasty krótkotrwałe

• cykl życiowy 6-8 tyg.

• kilka pokoleń w roku

• wschodzące jesienią (zachowanie jak ozime), wiosną (jak jara)

• bodziszek (bordziszek :P ) pospolity (Geranium pusillum)

• jare wcześnie wschodzące

• komosa biała (Chenopodium album)

• jare późno wschodzące

• temp gleby > 10*C

• Chwastnica jednostronna (Echinochola curus-gali)

• Dwuletnie

• I rok wegetacji

• wytwarzają zgrubiały korzeń i rozetę liści

• II rok wegetacji

• kwitną i owocują

• Chwasty polikarpiczne

• wieloletnie

• rozmnażające się generatywnie i wegetatywnie

• rozłogowe

• rozmnażanie za pomocą rozłogów

• cebulowe

• obecność cebuli (cebulę tworzą mięsiste liście osadzone na skróconym pędzie podziemnym)

METODY WALKI Z CHWASTAMI

Czynniki wpływające na skuteczność chwastobójczą:

• Występujące gatunki

• Liczba na [j] powierzchni

• Sposób rozmnażania

• itd.

• Wiedza, doświadczenie i możliwości człowieka (dostępne metody zwalczania chwastów)

Wielkość strat:

• Próg statystyczny A

• Strata wymaga interwencji

• Próg ekonomiczny B

• Strata tolerowana

• Próg opłacalności C

• Strata ekonomicznie nieistotna

Biologiczny próg szkodliwości:

• Minimalna liczba chwastów powodująca zauważalny spadek plonu

• Dwa wyróżniające się chwasty

• Miotła zbożowa 2 szt/m²

• Komosa biała

• w zbożach 2-3 szt/m²

• w burakach szt/m²

Sposoby korzystania z metod:

1 metoda

|

zbyt czasochłonna lub kosztowna Niewystarczająca skuteczność

|

Ochrona środowiska

|

2 lub więcej metod

|

Metoda kompleksowa lub zintegrowana

Metoda zapobiegawcza (profilaktyczna):

• Czysty mat. siewny

• Stosowanie nawozów org. wolnych od chwastów

• niedopuszczenie do zakwitania i owocowania chwastów (pole, sąsiedztwo pola)

• utzymywanie sprzętu do uprawy w czystości

Metoda agrotechniczno-mechaniczna

• zwiększanie konkurencyjności roś. uprawnych w stosunku do chwastów

• bezpośrednie niszczenie lub usuwanie chwastów (ręcznie, mechanicznie)

• Agro

• Prowadzenie zmianowania roś.

• Dobór gat. i odmian roś uprawnych

• Zwiększenie zagęszczenia roś.

• Zapewnienie optymalnych war. wzrostu i rozwoju w ciągu całego okresu wegetacyjnego

• Mecha

• Zespół uprawek pożniwnych

• Zespół uprawek wiosennych

• usuwanie rozłogów perzu

• ręczne wyciąganie chwastów

• motyczenie międzyrzędzi

• opielanie -||- za pomocą opielaczy ręcznych i mecha

• bronowanie

• obredlanie

• koszenie

• inne

Prowadzenie zaminowania

• Prawidłowa konstrukcja klasycznych zmianowań

• roślina zachwaszczająca -- roślina odchwaszczająca

• unikalne monokultury - szybkie i silne nagromadzenie chwastów charakterystycznych dla danej rośliny uprawnej

• zróżnicowane zabiegi uprawy roli

• różne terminy siewu

• Chwasty char. dla zbóż

• Miotła zbożowa w pszenicy

• Chaber bławatek

• Gwiazdnica pospolita

• Chwasty char. dla okopowych

• Komosa biała

• Chwastnica jednostronna

• Włośnica zielona

• Włośnica silna

• Dobór gat. i odmiany roś uprawnych

• Krótkosłome i słabo krzewiące się odmiany ozimej

• Mało konkurencyjne dla M. zbożowej i innych chwa. zbóż

• Nie zwalczone przez herbicydy

• przerastają łan

• olbrzymie ilości mat. rozmnożeniowego na powierzchni

HERBICYDY

Herbicyd:

• chem. środek do walki z chwastami

• skład

• Substancja aktywna s.a. (dzała fitotoksycznie na chwasty oraz nieaktywnego nośnika)

• z łac herba - roślina occidera - zabijać

Czynniki decydujące o skuteczności herbicydów:

• odpowiedni dobór preparatu

• termin stosowania

• dawka

• rodzaj gleby i jej właściwości

• ilość i jakość wody

• sposób przygotowania roztworu

• dobór i regulacja opryskiwacza

• wyk. oprysku

• czynniki klimatyczne

• temp

• wilgotność

• światło

• wiatr

---