DIAGNOZA - KOSTRZEWSKI

Definicja niepełnosprawności z 1992 roku wg Luckassona i współpracowników

„Niedorozwój umysłowy charakteryzuje się istotnie niższym niż przeciętnym funkcjonowaniem intelektualnym z jednocześnie współwystępującym ograniczeniem w zakresie dwóch lub więcej spośród 10 umiejętności przystosowawczych (…)ujawnia się przed 18 rokiem życia”

Umiejętności przystosowawcze:

• Porozumiewanie się

• Samoobsługa

• Tryb życia domowego

• Uspołecznienie

• Korzystanie z dóbr społeczno-kulturalnych

• Samodzielność

• Troska o zdrowie i bezpieczeństwo

• Umiejętności szkolne

• Organizowanie czasu wolnego i pracy

Model funkcjonalny upośledzenia umysłowego

Na funkcjonowanie jednostki wpływ ma:

• Środowisko

• Intensywność pomocy jej udzielanej

Efektem ogólnego poziomu inteligencji, zdolności i umiejętności przystosowawczych a także oddziaływań środowiska jest jej aktualny poziom funkcjonowania społecznego

Trzy etapy procesu diagnozy
( Ruth Luckasson i współpracownicy, podręcznik z 1992 r.)

ETAP I. DIAGNOZA NIEDOROZWOJU UMYSŁOWEGO
WYMIAR 1 Funkcjonowanie intelektualne i umiejętności przystosowawcze	Niedorozwój umysłowy rozpoznaje się, gdy: Poziom funkcjonowania intelektualnego waha się w granicach 70-75 lub poniżej Są istotne odchylenia od normy w zakresie dwóch lub więcej umiejętności przystosowawczych Gdy niedorozwój umysłowy wystąpił przed 18 r.ż.

• Pomiar ogólnego poziomu inteligencji jednostki podejrzanej o niepełnosprawność intelektualną

• Narzędzie: rzetelna, trafna i znormalizowana na reprezentatywnej próbce populacji osób z danego kraju skala pomiaru ogólnej inteligencji

• Skala dostosowana do języka, którym posługuje się dana osoba i jej krąg kulturowy

• Skala musi uwzględniać dodatkowe zaburzenia, jeśli jest taka potrzeba

• Hipotezę o niedorozwoju umysłowym można sformułować tylko gdy badany uzyska iloraz inteligencji niższy niż 70-75

• Należy wykazać, że osoba badana ma istotne ograniczenia w zakresie dwóch lub więcej umiejętności przystosowawczych oraz że niedorozwój wystąpił przed 18 r.ż.

ETAP II. KLASYFIKACJA I OPIS
WYMIAR II Sfera psychologiczno-emocjonalna	Opisz strony silne i słabe biorąc pod uwagę stan psychologiczny i emocje
WYMIAR III Stan zdrowia	Opisz stan zdrowia i podaj przyczynę niedorozwoju
WYMIAR IV Środowisko	Opisz środowisko, w którym jednostka przebywa oraz podaj optymalne środowisko, które może korzystnie wpłynąć na jej wzrost i rozwój

II wymiar

• Klasyfikacja i opis

• Należy określić słabe i silne strony badanej osoby, a także podać, które zdolności przystosowawcze odbiegają od normy

• Uzyskany profil mierzonych zdolności jest podstawą indywidualnej pracy rewalidacyjnej

• Należy określić, w zakresie których umiejętności przystosowawczych występują problemy

III wymiar

• Ogólne badania lekarskie i specjalistyczne

• Stan emocji, ewentualne zaburzenia

• Badania kontrolne co pewien czas

• Badania psychiatryczne, jeśli zachodzi podejrzenie zaburzeń w tym zakresie

• Badania lekarskie powinny uwzględniać stan zdrowia całego organizmu

• Etiologia aktualnego stanu zdrowia

IV wymiar

• Dokładne poznanie środowiska wychowawczego: rodzinnego, społeczno- kulturowego

• Odpowiedź na pytanie: Czy środowisko to jest korzystne dla rozwoju danej osoby, czy sprzyja jej integracji społecznej?

• Jakie środowisko społeczne może korzystnie wpłynąć na rozwój osoby badanej?

• Należy podać źródło informacji

Etap III- profile i intensywność potrzebnego wsparcia

• Rozpoznaj rodzaj i zakres potrzebnego wsparcia

• Rozpoznaj rodzaj i intensywność wymaganego wsparcia w zakresie każdego z czterech wymiarów

1. Funkcjonowanie intelektualne i umiejętności przystosowawcze

2. Stan psychologiczny i emocjonalny

3. Stan zdrowia i etiologia

4. Środowisko

Wsparcie - różne sposoby i indywidualne strategie mające na celu wspomaganie rozwoju, wychowania, zainteresowań i osobistego dobrostanu jednostki z niepełnosprawnością intelektualną, które podnoszą jej poziom funkcjonowania.

Rodzaje wsparcia

1. Wsparcie sporadyczne (wsparcie okresowe)

2. Wsparcie ograniczone ( wsparcie ograniczone)

3. Znaczna, rozległa pomoc (wsparcie rozległe)

4. Całkowita, pełna pomoc (wsparcie wszechobecne)

Ustalając rodzaj i zakres wparcia należy uwzględnić:

• Czas

• Częstotliwość

• Środowisko życia

• Środki niezbędne do tego, by osobie zainteresowane można było udzielić oczekiwanego przez nią wsparcia

• Stopień ingerencji w życie osoby niepełnosprawnej

Nowa definicja niepełnosprawności intelektualnej Amerykańskiego Stowarzyszenia Upośledzenia Umysłowego

„Upośledzenie umysłowe jest niepełnosprawnością charakteryzującą się znacznym ograniczeniem zarówno w zakresie funkcjonowania intelektualnego, jak i zachowań przystosowawczych, które wyrażają się w umiejętnościach poznawczych, społecznych i praktycznych. Niepełnosprawność ta ujawnia się przed 18. rokiem życia”

5 założeń poszerzających sposób jej stosowania

1.Ograniczenia w bieżącym funkcjonowaniu muszą być rozpatrywane w kontekście społeczno- środowiskowym typowym dla wieku i kultury rówieśników danej osoby

2.W prawomocnym orzeczeniu bierze się pod uwagę zróżnicowanie kultury i języka, jak również różnice w komunikowaniu oraz czynniki sensoryczne, motoryczne i behawioralne

3.Ograniczenia często koegzystują z mocnymi stronami jednostki

4. Istotnym celem opisu ograniczeń jest opracowanie profilu potrzebnego wsparcia

5. Dzięki właściwemu, zindywidualizowanemu wsparciu, zapewnionemu przez długi okres czasu, funkcjonowanie życiowe osoby z upośledzeniem umysłowym na ogół ulega poprawie

Zachowanie przystosowawcze - to zbiór umiejętności koncepcyjnych, społecznych i praktycznych, których ludzie się wyuczyli, aby móc funkcjonować w codziennym życiu

Umiejętności praktyczne:

• Jedzenie

• Ubieranie

• Mycie

• Przemieszczanie się

• Przygotowanie posiłków

• Zarządzanie pieniędzmi

• Branie lekarstw

• Prace domowe

Umiejętności koncepcyjne:

• Czytanie

• Pisanie

• Samokontrola

• Język

• Pojęcie pieniądza

Umiejętności społeczne:

• Umiejętności interpersonalne

• Przestrzeganie prawa

• Odpowiedzialność

• Przestrzeganie zasad

• Samoocena

• Unikanie prześladowania

Aktualny model teoretyczny niedorozwoju umysłowego
(proponowany przez AAMR w 2002 r)

Kryterium I.
Zdolności intelektualne

Skale pomiaru inteligencji

Skale pomiaru inteligencji

II Kryterium

Metody umożliwiające pomiar zachowania przystosowawczego:

III Kryterium

IV Kryterium

V kryterium

Kontekst ( środowisko i kultura)- jego dokładne poznanie

Trzy różne kręgi:

-bezpośrednie środowisko społeczne, rodzina osoby najbliższe (mikrosystem)

-sąsiedztwo, społeczność (mezosystem)

-wzorce kultury, społeczność, większe populacje, kraj (makrosystem)

Uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną są diagnozowani na podstawie:

• Oceny funkcjonowania intelektualnego

• Umiejętności przystosowawczych

Po uzyskaniu diagnozy niepełnosprawności intelektualnej dokonywana jest ocena zapotrzebowania na wsparcie dla tej osoby w celu określenia rodzaju interwencji i natężenia potrzebnych usług

„Niedorozwój umysłowy nie jest czymś co się posiada, jak np. niebieskie oczy. Nie jest chorobą w sensie medycznym(…) Nie jest zaburzeniem psychicznym(…) Jest szczególnym, specyficznym stanem funkcjonowania powstającym w dzieciństwie(…)”

---