Zaopatrzenie w wodę

Zasoby wodne Polski

	Rok średni	Rok suchy
	km^3/rok
Odpływ rzeczny	60	30
Zasoby nienaruszalne	23	23
Zasoby do wykorzystania	37	7

Pobór wody w 2000 roku

			km^3/rok
					deficyt w
					roku suchym
	Ogółem			11 (100 %)		4
	w tym:
	z wód powierzchniowych			9,2 (84 %)
	z wód podziemnych			1,8 (16 %)

Wykorzystanie wód w 2000 roku

przemysł	69 %
rolnictwo i leśnictwo	10 %
wodociągi komunalne	21 %

Procent ludności korzystający w 2000 roku

z podstawowych instalacji

	W miastach	Na wsi
Sieć wodociągowa	91,7	83,1
Sieć kanalizacyjna	83,0	11,5
Oczyszczalnie ścieków w tym: biologiczne z podwyższonym usuwaniem biogenów	79,3 43,1 30,7	10,7 8,0 2,3

Zaopatrzenie w wodę

• bezpośrednio ze źródła (np. ze studni, rzeki)

• za pośrednictwem wodociągu:

• indywidualnego (zagrodowego)

• zbiorowego:

• lokalnego (dla 1 miejscowości)

• grupowego (dla kilku miejscowości)

• centralnego (w dużych aglomeracjach)

Źródło wody w wodociągach komunalnych

• wody gruntowe - 55% pobieranej wody

• wody powierzchniowe - 45 % pobieranej wody

(z rzek, jezior, zbiorników wodnych)

Zaopatrzenie w wodę indywidualnych

gospodarstw rolnych

• 16 % - własna studnia bez instalacji wodociągowej

• 1 % - dowożenie wody spoza gospodarstwa

• 30 % - posiadających wodociąg indywidualny podłączony do studni

• 53 % - podłączonych do wodociągu zbiorowego

Jakość wody pobieranej dla celów komunalnych

• studnie przydomowe - 60 % o złej jakość wody

• wodociągi indywidualne - 15 % o złej jakość wody

• wodociągi zbiorowe - 3 % o złej jakość

Klasy czystości wód powierzchniowych (obowiązujące do końca 2004r. -obecnie mamy 5 klas czystości wód)

klasa I - wody nadające się do:

• zaopatrzenia ludności

• zaopatrzenia przemysłu spożywczego i farmaceutycznego

• hodowli ryb łososiowatych

klasa II - wody nadające się do:

• zorganizowania kąpielisk, rekreacji i sportów wodnych

• hodowli zwierząt gospodarskich

• hodowli ryb (z wyjątkiem łososiowatych)

klasa III - wody nadające się do:

• zaopatrzenia przemysłu

• nawadniania terenów i upraw rolniczych

Stan czystości rzek w Polsce w 2000 roku

(Łączna długość badanych rzek 6175 km)

Kryterium	% długości badanych rzek w danej klasie
	I	II	III	Non^1)
Fizykochemiiczne	6,3	34,2	42,3	17,2
Biologiczne	-	4,3	34,6	61,1

¹⁾ non - jakość wody „nie odpowiadająca normom”

Stan czystości jezior w Polsce w 1999 roku

(Łącznie zbadano 99 jezior)

liczba badanych jezior w danej klasie
I	II	III	non^1)
2	40	34	23

Stan jakości wód podziemnych w Polsce w 2000 roku

(Łącznie wykonano 652 pomiary w 55 studniach głębinowych - najważniejszych studniach w sieci monitoringu krajowego)

% badanych prób w danej klasie jakości
Ia (najwyższa) i Ib (wysoka)	II (średnia)	II (niska)
60,9	15,3	23,8

Wodociąg - zespół obiektów i urządzeń do poboru uzdatnienia i doprowadzenia wody do odbiorców.

Wodociąg zbiorowy składa się z:

• ujęcia wody:

• wody powierzchniowe - ujęcie brzegowe, nurtowe lub infiltracyjne (brzegowe i nurtowe)

• wody podziemne - studnie kopane lub wiercone

• stacji uzdatniania wody - jej zadaniem jest:

• usunięcie niepożądanych zanieczyszczeń

• zmiana niektórych właściwości

• zbiornika czystej wody

• pompowni - wytworzenie odpowiedniego ciśnienia niezbędnego do doprowadzenia wody do odbiorców

• sieci wodociągowej - układ przewodów doprowadzających wodę do odbiorców

Wodociąg indywidualny składa się z:

• ujęcia wody (studnia kopana lub wiercona + pompa)

• urządzenia do uzdatniania wody (czasami stosowane są filtry i odżelaziacze)

• sieci wodociągowej - układu przewodów rozprowadzających wodę w zagrodzie

Ochrona ujęć wody

Strefy ochronne:

• strefa ochrony bezpośredniej:

• dla studni kopanych teren w promieniu 8 -10 m

• dla studni wierconych 10 -20 m

• dla ujęć wód powierzchniowych - ujęcie wraz z pasem terenu o szerokości 10-20 m

• strefa ochrony pośredniej - obszar z którego napływa woda do ujęcia, podzielony dwoma granicami - zewnętrzną i wewnętrzną:

• dla ujęć wód podziemnych:

• granicę zewnętrzną stanowi linia z której woda dopływa do ujęcia przez warstwę wodonośną w ciągu 25 lat

• granicę wewnętrzną wyznacza linia 30-dniowego czasu dopływu wody w warstwie wodonośnej do ujęcia

• dla ujęć wód powierzchniowych:

• granicą zewnętrzną w uzasadnionych przypadkach może być granica zlewni rzeki powyżej ujęcia

• granicę wewnętrzną wyznacza linia z której woda dopływa do ujęcia w ciągu 12 godzin

Ponadto:

• teren ochrony pośredniej obejmuje pas doliny rzeki o szerokości 125-500 m na obu brzegach (zależnie od przepuszczalności gruntów i rodzaju pokrycia terenu - las, łąka itp.)

• dla ujęć wód powierzchniowych z jezior i zbiorników retencyjnych strefa ochrony pośredniej może obejmować cały zbiornik oraz otaczający go pas terenu o szerokości nie mniejszej niż 500 m.

Stacja uzdatniania wody - stanowi zespół urządzeń, których zadaniem jest:

• usunięcie z wody różnych niepożądanych zanieczyszczeń,

• poddanie wody odpowiednim zabiegom w celu zmiany niektórych jej właściwości.

W procesie usuwania zanieczyszczeń stosowane są różne metody fizyczne i chemiczne. Rodzaj stosowanych zabiegów zależy od jakości pobranej do uzdatniania wody. W przypadku wód podziemnych, pochodzących z wystarczająco głębokich warstw wodonośnych, woda nie musi być w ogóle uzdatniana lub w bardzo ograniczonym zakresie.

W uzdatnianiu wody mogą być stosowane następujące procesy:

• aeracja (napowietrzanie) - ma na celu utlenianie związków rozpuszczonych w wodzie m.in. żelaza i manganu (najczęściej obecnych w nadmiarze w wodach podziemnych),

• koagulacja - wytrącenie zawiesin koloidalnych (utlenionych związków) w postaci kłaczków,

które są następnie łatwo usuwane z wody poprzez filtrację lub sedymentację,

• filtracja - zatrzymywanie zanieczyszczeń na ziarnach gruntu złoża,

• sedymentacja - opadanie zanieczyszczeń na dno osadników,

• dezynfekcja - końcowy proces uzdatniania wody, jego celem jest nadanie wodzie dobrej jakości sanitarnej poprzez zniszczenie mikroorganizmów w niej obecnych. Do dezynfekcji stosuje się związki chloru, promieniowanie ultrafioletowe i ozon.

Pompownia wodociągowa - jej zadaniem jest wytworzenie odpowiedniego ciśnienia, niezbędnego do doprowadzenia wody do wszystkich odbiorców.

W przypadku gdy ujęcie wody i stacja uzdatniania położone są znacznie wyżej niż odbiorcy wody, wówczas woda może płynąć grawitacyjnie - w takim wypadku pompownia jest zbędna.

Śieć wodociągowa stanowi układ przewodów

(rur wodociągowych), którymi woda ze stacji uzdatniania wody jest rozprowadzana do wszystkich odbiorców.

Ścieki - to substancje ciekłe powstające w wyniku działalności człowieka:

• produkcyjnej - ścieki przemysłowe,

• wody chłodnicze - umownie czyste chociaż są podgrzane - zanieczyszczone termicznie (np. w elektrowniach cieplnych),

• w gospodarstwach domowych - ścieki bytowo-gospodarcze,

a także na terenach miejskich

• wody opadowe z ulic i dachów

Sieć kanalizacyjna - służy do odprowadzenia ścieków ze źródeł ich powstawania do odbiorników. Sieć może pracować:

• bezciśnieniowo - jest to sieć najczęściej stosowana, w której ścieki odpływają grawitacyjnie - przy niesprzyjającym układzie topograficznym terenu stosowane są przepompownie ścieków;

• podciśnieniowo - system stosowany w terenach depresyjnych - gdy odbiornik ścieków lub oczyszczalnia leży wyżej niż sieć zbiorcza.

Sieć kanalizacyjna może być:

• ogólnospławna - odprowadzająca tzw. ścieki komunalne, tj. zmieszane ścieki:

• z gospodarstw domowych,

• z obiektów komunalnych i usługowych,

• deszczowe i ze zmywania ulic;

• rozdzielcza - składająca się z dwóch oddzielnych sieci:

• jednej dla ścieków z gospodarstw domowych, obiektów komunalnych i usługowych,

• drugiej dla ścieków opadowych

• półrozdzielcza - przy niewielkich deszczach ścieki opadowe płyną razem z innymi; przy intensywnych opadach, nadmiar ścieków opadowych jest odprowadzany bezpośrednio do odbiornika.

---