1. Przetwornik pomiarowy - względnie odosobniony zespół elementów, które służą do przetwarzania (z określoną dokładnością i według określonego prawa fizycznego) sygnałów pomiarowych.

Przetworniki pomiarowe (w przypadku pomiarów nieelektrycznych często nazywane czujnikami, sensorami, przekształtnikami) są urządzeniami przetwarzającymi energię a w zależności od jej rodzaju można wyróżnić przetworniki mechaniczne, cieplne, optyczne, chemiczne. Jeżeli sygnał wejściowy i wyjściowy różnią się rodzajem energii stosuje się nazwy przetworników określających taką przemianę energii np. przetworniki elektromechaniczne, fotoelektryczne, elektrochemiczne.

2. Termometr termoelektryczny składa się z sensora (ogniwa) termoelektryczne­go i mikrowoltomierza magnetoelektrycznego o dużej rezystancji wewnętrznej. Termoelement (termoogniwo) składa się z dwóch różnych przewodników lub półprze­wodników spojonych ze sobą w jednym końcu (rys. 1.5).

Wraz ze wzrostem temperatury coraz większa liczba elektronów metalu jest wzbudzana do wyższych energii. Jeśli materiał jest nagrzany nierównomiernie, to elektrony ze strefy o wyższej temperaturze, mające wyższą energię, będą przemieszczały się w kierunku strefy o niższej energii. Wywołuje to różnicę potencjałów pomiędzy strefami. Jeśli połączymy ze sobą druty wykonane z dwóch metali, wówczas w każdym z nich różnica potencjałów pomiędzy złączem nagrzanym a "zimnymi" końcami będzie inna. Po dołączeniu "zimnych" końców do miliwoltomierza możemy stwierdzić różnicę potencjałów proporcjonalną w przybliżeniu do różnicy temperatur pomiędzy nagrzanym złączem a końcami "zimnymi". Z tego względu zjawisko to jest wykorzystywane do pomiaru temperatury. Przyrządy takie zwane termoparami lub termoelementami złożone np. z drutów: miedź - (+) konstantan (Cu-Ko) w zakresie -200 do +500°C, żelazo - (+) konstantan (Fe-Ko) do +800°C, chrom-nikiel - (+) nikiel (CrNi-Ni) do +1100°C, platyna-rad - (+) platyna (PtRh-Pt) do +1600°C, wolfram - (+) grafit (W-C) do +2000°C. Czujniki termoelektryczne umieszcza się w izolacji elektrycznej a następnie, odpowiednio do przeznaczenia, w osłonie (obudowie) gazoszczelnej, stalowej, kwar­cowej lub porcelanowej, która chroni od uszkodzeń mechanicznych i wpływów atmosferycznych.

---